رشد و نمو گیاهان
رشد و نمو گیاهان
رشد و نمو در گیاهان
| نقش دانه | 1- حفظ رویان درون آن 2- فراهم کردن مواد غذایی برای رویان 3- انتشار و پراکندگی گیاهان دادنه دار |
خفتگی دانه: معمولاً هنگامی که دانه از گیاه اصلی جدا می شود قدرت رویش ندارد که این زمان را دوره خفتگی یا زندگی نهفته دانه می گویند.
ویژگی مرحله خفتگی دانه: حداقل مبادلات انرژی و ماده بین دانه و محیط و عدم نفوذ آب و اکسیژن به دانه در نتیجه عدم رویش دانه.
مدت زمان خفتگی: زندگی نهفته دانه حتی در شرایط مناسب برای روییدن دانه ادامه پیدا می کند تا زمانی که شرایط پدید آورنده خفتگی از بین برود. رویان بعضی از دانه هزاران سال در مرحله نهفتگی باقی می مانند.
علل خفتگی
1- عوامل ساختمانی: وجود پوسته ضخیم دانه در بعضی گیاهان تیره مانع از جذب آب و اکسیژن
2- عوامل فیزیولوژیک
| 1- وجود عوامل بازدارنده رشد در: | 1- پوسته دانه: گیاهان بیابانی که برای رویش نیاز به باران کافی دارند. 2- درون دانه 3- درون میوه: سیب و گوجه و مرکبات که وقتی دانه از میوه خارج شود رویش آغاز می شود. |
2- عدم تأثیر محرک های خاص: گاهی در گیاهان چوبی مناطق معتدل برای عمل محرک ها برای رویش دانه باید در محیط سرد مرطوب قرار گیرد می توان این دانه ها را در ماسه مرطوب یا یخچال قرار داد.
3- وجود مقادیر کم آنزیم: بعضی از دانه ها به علت مقادیر کم آنزیم رویش صورت نمی گیرد و به تدریج میزان این آنزیم ها افزایش یافته و در زمان رویش فراوان می شود.
4- هورمون های گیاهی مؤثر در خفتگی: وجود بعضی از هورمون ها مثل آسیزیک اسید باعث القای خفتگی در دانه می شود.
شرایط رویش دانه
| شرایط درونی: | 1- دانه باید رسیده و سالم باشد 2- از نظر فیزیولوژیکی توان رویش را حفظ کرده باشد 3- دوران خفتگی را گذرانده باشد |
| شرایط بیرونی | 1- رطوبت: باری فعال شدن آنزیم ها 2- دمای مناسب: بهترین دما بین20 تا 30 درجه 3- اکسیژن: جهت تنفس و تولید انرژی 4- نور 5- شکستن پوسته دانه |
مراحل رویش دانه
رویش دانه در دولپه ای ها:
ابتدا جذب آب ¬ تورم پوسته ¬ سه تا چهار روز بعد ریشه چه پوسته دانه را پاره و نفوذ به درون خاک- سپس رویش محور زیر لپه در بالای ریشه چه ¬ فعالیت برگهای اولیه و ژمول ¬ رویش محور روی لپه از فعالیت سلولهای ژمولی ¬ تولید شاخه و برگها
رویش محور زیر لپه به دو صورت میتواند صورت بگیرد:
1- اگر رشد محور زیر لپه سریع و با رشد خود لپه ها را از خاک بیرون آورد رویش روزمینی است (لوبیا)
2- اگر محور زیر لپه رشد چندانی نداشته باشد و نتواند دانه را از خاک خارج کند رویش زیرزمینی است (نخود)
رویش دانه در تک لپه ای ها:
دانه دارای نیام هایی (غلاف ها) است که در ابتدای مرحله رویش ریشه و ساقه جوان را در خود حفظ می‌کنند. نیامی که ساقه و برگ اولیه را در خاج دربرمی گیرد کولئوپتیل و نیامی که ریشه نورسته را در خود نگه می دارد کولئوریز نام دارد. این نیام ها در مراحل اولیه رشد گیاه تازه روئیده پاره شده و ریشه و ساقه از آنها خارج می شود.
نکته: 1- دانه های برخی گیاهان عمر محدود دارند ولی بعضی دانه ها پس از گذشت هزاران سال هنوز قادر به جوانه زنی هستند (مثلاً نوعی گندم)
2- نوک ریشه گیاه نورسته کلاهک نام دارد از جنس بافت چوب پنبه و نقش حفاظتی دارد.
3- اولین علامت جوانه زنی. ظهور ریشه ی رویان (ریشه چه) است.
- تفاوت جوانه زنی ذرت و لوبیا
لوبیا | ذرت |
ساقه پس از جوانه زنی قلاب تشکیل می دهدقلاب برای حفاظت از رأس ساقهساقه پس از خروج لپه از خاک قامت‌راست‌پیدا‌می‌کند لپه ها از خاک خارج می شوند رشد مستقیم ساقه پس از خروج از خاک | ساقه‌ی‌‌جوان‌حاصل‌‌از‌جوانه‌زنی‌را‌یک‌غلاف‌می‌پوشاند غلاف برای حفاظت ساقه به صورت مستقیم رشد می کند لپه زیرزمین باقی می ماند رشد مستقیم ساقه در زیر خاک |
طول عمر گیاهان
1) گیاهان یک ساله:گیاهی است که در یک فصل رشد، چرخه زندگی خود (مراحل رشد رویشی- تشکیل گل و تولید میوه و دانه) را تکمیل می کند. همه گیاهان یک ساله علفی هستند.مثال: آفتابگردان - لوبیا
2) گیاهان دو ساله: برای تکمیل زندگی خود، دو دوره ی رویشی را پشت سر می گذارند.مثال : هویج- جعفری- پیازها
| مراحل رشد گیاهان دو ساله | در سال اول: ریشه و ساقه ایجاد می کند، ساقه ی کوتاه و یک طوقه ای از برگ ها و ریشه که عمل ذخیره مواد غذایی را دارد. در سال دوم: از مواد غذایی ذخیره در ریشه برای تولید محور گل استفاده |
خرید فایل
لینک منبع :رشد و نمو گیاهان