ژئوپولیتیک قزاقستان، فرصت ها و چالش ها
چکیده
قزاقستان از جمله چهارده جمهوری شوروی سابق است که به دنبال فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991 تحت عنوان «جمهوری قزاقستان» اعلام استقلال نمود. این کشور در بخش شمالی آسیایی مرکزی قرار گرفته و با حدود 16 میلیون نفر جمعیت، وسعتی بیش از 000/700/2 هزار کیلومتر مربع دارد.
در این پژوهش به مطالعه و تحلیل «فرصت ها و تهدیدهای ژئوپولیتیکی» قزاقستان پرداخته و با تدوین «کدهای ژئوپولیتیکی» این کشور به این نتیجه رسیده ایم که «تنگناهای جغرافیایی» به خصوص عدم دسترسی به آب های آزاد و «تنگناهای جمعیتی» شامل ترکیب ناموزون و نامتجانس جمعیت و تراکم جمعیت پایین مشکلات ژئوپولیتیکی زیادی برای این کشور ایجاد نموده است. این کشور علیرغم فرصت های ژئوپولیتیکی خوبی که در اختیار دارد (ذخایر عظیم نفت و گاز، منابع طبیعی متنوع و وسعت سرزمین) به دلیل تنگناهای جغرافیایی و جمعیتی که با آنها روبرو است
نمی تواند به جایگاه یک قدرت جهانی دسترسی یابد.
اهداف این پژوهش عبارتند از: ترسیم حوزه های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومی جدید ایران در آسیای مرکزی و قزاقستان، شناخت زمینه ها و فرصت های همکاری اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران و قزاقستان، یافتن راهکارهای کاربردی برای تبدیل فرصت ها و تهدیدهای ژئوپولیتیکی قزاقستان به فرصت های همکاری این کشور با ایران.
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و روش کار بهره گیری از منابع مکتوب شامل کتب مرجع، مجلات تخصصی و سایت های اینترنتی می باشد.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات و مبانی نظری
بخش اول : کلیات
1-1) بیان مسئله .......................................................................................................... 2
1-2) سوالات اصلی...................................................................................................... 3
1-3) فرضیه ها............................................................................................................. 3
1-4) قلمرو تحقیق....................................................................................................... 4
1-6 ) اهداف پژوهش................................................................................................... 4
1-7 ) روش کار تحقیق................................................................................................. 4
5) پیشینه تحقیق........................................................................................................... 4
بخش دوم : مبانی نظری
1-2-1) مفهوم ژئوپولیتیک............................................................................................. 7
1-2-2-) کدهای ژئوپولیتیکی........................................................................................ 11
1-2-3) مفهوم تهدید و فرصت..................................................................................... 12
1-2-4) بحران های قومی (تبیین نظری)......................................................................... 14
1-2-5) آسیای مرکزی، نام و موقعیت............................................................................ 16
فصل دوم : جغرافیای سیاسی آسیای مرکزی و دریای خزر
2-1) موقعیت آسیایی مرکزی ....................................................................................... 19
2-2) روابط خارجی..................................................................................................... 21
2-3)نقش آسیای مرکزی در امنیت جدید خاورمیانه......................................................... 35
2-4) نگاهى به منابع انرژی آسیای مرکزی و حوزه خزر................................................... 38
2-5) سازمان های منطقه ای........................................................................................... 40
2-6)دریای خزر........................................................................................................... 50
2-7) رژیم حقوقی در یای خزر.................................................................................... 59
فصل سوم : جغرافیای طبیعی و انسانی قزاقستان
3-1) موقعیت جغرافیایی کشور قزاقستان........................................................................ 68
3-2) اقلیم................................................................................................................... 70
3-3) منابع آب............................................................................................................. 71
3-4) دریاچه آرال......................................................................................................... 74
3-5) مشکلات زیست محیطی دریاچه آرال.................................................................... 75
3-6)عوارض طبیعی...................................................................................................... 78
3-7) بنادر مهم............................................................................................................. 78
3-8) شهرهای مهم....................................................................................................... 79
3-9) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه........................................................................... 83
3-10) اوضاع اقتصادی................................................................................................. 84
3-11) تولیدات کشاورزی............................................................................................. 87
3-12) انرژی................................................................................................................ 89
3-13)پیشینیه تاریخی.................................................................................................... 92
3-14) جغرافیای انسانی................................................................................................ 99
3-15) ادیان و مذاهب.................................................................................................. 107
3-16) اوضاع اجتماعی................................................................................................. 113
3-17) تلویزیون در جامعه قزاقستان............................................................................... 126
فصل چهارم : ژئوپولیتیک قزاقستان
4-1) چکیده ای از جغرافیای قزاقستان........................................................................... 128
4-2)موقعیت ژئوپولیتکی قزاقستان................................................................................. 130
4-3) کدهای ژئوپولیتیکی و تاثیر آن بر روابط کشورها..................................................... 132
4-4) کدهای ژئوپولیتیک منفی یا تهدیدات ژئوپولیتیکی قزاقستان...................................... 133
4-4-2) تنگناهای جغرافیایی.......................................................................................... 133
4-4-2) تنگناهای جمعیتی............................................................................................. 138
4-4-3) مشکلات اقلیمی.............................................................................................. 141
4-5) کدهای ژئوپولیتیک مثبت یا فرصت های ژئوپولیتیکی............................................... 145
4-5-1) موقعیت جغرافیایی و ارتباطی............................................................................ 145
4-6-2) منابع طبیعی متنوع و فراوان............................................................................... 147
4-6-3)تولید وسیع غلات............................................................................................. 151
4-6-4) وسعت سرزمین و عمق استراتژیک.................................................................... 153
4-6-5) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه....................................................................... 154
4-6-6)در اختیار داشتن میراث استراتژیک شوروی سابق................................................. 155
4-6-7) نرخ با سوادی بالا............................................................................................. 157
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) جمع بندی و نتیجه گیری...................................................................................... 159
5-2) آزمون فرضیه ها................................................................................................... 161
5-3)پیشنهادات............................................................................................................ 164
منابع و ماخذ................................................................................................................ 166