نقشه کشی: عبارت است از خطوط و اشکالی که همراه با علامات بصورت قراردادهای بین المللی است کد برای نمایش یک شئ و یا به عبارت دیگر نقشه ی تصاویر یک جسم با مقیاس کوچکتر و یا مقیاس دلخواه است.
کروکی چیست: نوعی نقشة‌فنی است که با دست آزاد و بدون وسایل رسم کشیده می شود و بیانگر یک مقدار ساده است.
نقشه کشی در دو مرحله صورت می گیرد.
1-مرحلة کار مدادی 2-مرحلة کار مرکبی
نقشه های ساختمانی: نقشه های ساختمانی بطور کلی در کلیه کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد و می توان به شرح زیر آنها را تقسیم کرد.
1-نقشه های معماری 2-نقشه های محاسباتی 3-نقشه های شهرسازی
4-نقشه های اجرایی، پل ها، سدها، سیلوها و نظایر آنها
5-نقشه های تأسیسات مکانیکی 6-نقشه های تأسیسات الکتریکی
کاربرد نقشه های ساختمانی:
1-نقشه های معماری: این نقشه ها عموماً جهت طراحی ابنیه (بناها) شامل خانه های مسکونی، آپارتمانها، ساختمانهای تجاری، بهداشتی، فرهنگی، تفریحی، تحقیقاتی، ورزشی، علمی، آموزشی و غیره است. این نوع نقشه ها بر اساس مطالعات اولیه و نتایج بدست آمده از آن طرح و تهیه می شود.
2-نقشه های محاسباتی:شامل اسکلت، ابعاد و پی و ستون و دیوارهای باربند تیرریزی ها سقف و اتصالات مربوط به ساختمان می‌باشد که بر اساس محاسبات مهندسی محاسب طراحی می شود.
3-نقشه های شهرسازی:این نقشه ها بر اساس مطالعات و نیازمندی های شهری طراحی می شوند. در این نقشه ها نحوه ی شکل گیری شبکه های رفت و آمد، پیاده و سواره و نحوه ی کاربری عرافی و سیستم دفع آبهای سطحی و نحوه ی ورودی و توزیع شبکه ی آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب و همچنین مرحله بندی اجرای قسمت های مختلف طرح شهرسازی را نشان می‌دهد.
4-نقشه های اجرائی:کاربرد این نقشه ها در راه سازی، پل سازی، ساخت تونل، سادسازی، اسکله و باند فرودگاه است.
5-نقشه های تأسیسات مکانیکی:این نقشه ها به ترتیب عبارت اند از 1-نقشه های لوله کشی آب سرد و گرم و مشخصات لوله ها 2-لوله های شوفاژ و یا تهویه مطبوع 3-شبکة فاضلاب و آب و باران و نحوه ی اتصالات آنها 4-مسیر و مشخصات کانالهای تهویه و یا کولر 5-شبکة لوله کشی موتورخانه و نحوه ی اتصال شبکه به دیگ های آب و بخار
6-نقشه های تأسیسات برقی و الکتریکی:این نقشه ها جهت نشان دادن مسیر و مشخصات سیم کشی برق، تلفن، در باز کن های برقی، آنتن، سیستم اعلام خطر، آتش‌سوزی، اعلام نصب لامپ با وسایل الکتریکی و سیم کشی و تعیین مشخصات موتورخانه و تابلوهای برق به کار می رود.
نقشه های معماری یک پروژه:
یک پروژه ساختمانی اعم از کوچک و بزرگ حداقل باید دارای نقشه های زیر باشند.
1-پلان ها: شامل پلان هم کن، زیرزمین،
2-نماها؛ شامل نمای شمالی، جنوبی، شرقی و غربی می باشند.
3-برش ها یا مقاطع: شامل برش های طولی، عرضی و موضعی با توجه به پیچیدگی‌های پروژه.
4-تیپ بندی درها و پنجره ها؛
5-دتایل (جزئیات)
6-پلان مبلمان
ابزارهای نقشه کشی:
1-میز رسم (تخته رسم): میزی است جهت رسم نقشه، دارای لبه ها و سطحی صاف و غیر قابل تغییر در مقابل عوامل جوی با زاویه های درجه کد معمولاً روی آن یک لایه پلاستیکی جهت محافظت می کشند. میز رسم در ابعاد گوناگون به شرح زیر وجود دارد.
60*70cm 50*70cm
125*200cm 125*175cm 100*150cm
خط کش تی (T):
این خط کش از سر و تیغة صافی تشکیل شده است و برای رسم خطوط استفاده می‌شود. جنس این خط کش از چوب و یا پلاستیک است و لبه های این خط کش باید صاف و منظم باشد. این خط کش ها در اندازه های گوناگون وجود دارد مانند
cm45، 75،80، 90، 100 و اندازه های بالاتر
گونیا: گونیا از دو ساق عمود بر هم تشکیل یافته است که برای رسم خطوط عمودی به کار می رود، و معمولاً از چوب و پلاستیک درست می شود و در اندازه های بزرگ متوسط و کوچک وجود دارد، دو نوع گونیا در نقشه کشی لازم است
1-گونیای و 2-گونیای و جهت نقشه کشی بهتر است از گونیای متوسط استفاده شود. و معمولاً طول وتر آن 20 تا 25 سانتیمتر باشد.
خط کش مدرج: وسیله ای است مدرج جهت تعیین و انتقال اندازه و رسم
خطوط روی کاغذ نقشه کشی که به حد نوع چوبی، فلزی و پلاستیکی وجود دارد.