مرکز تحقیقات اصلاح نهال و بذر، همان‌طور که از اسم آن پیداست، اصلاح رقم‌های مختلف است، یعنی مقایسه ارقام مختلف و رسیدن به یک نتیجه‌ای که کدام رقم بهتر است که این مقایسه هم در طرح‌های بهزراعی، مثل مقایسه فاصله ردیف‌ها، فاصله بوته‌ها، عمق کاشت و ... و معرفی یک رقم برتر به کشاورز و یا وارد کردن ارقام مختلف از مراکز تحقیقاتی بین‌المللی و آزمایش کردن آنها در مناطق مختلف تا ببینند آیا این رقم برای کشت در منطقه موردنظر مناسب است یا نه؟
فعالیت دوم آن، اصلاح بذر و یا همان بهنژادی، یعنی اینکه یک رقم که مقاومت خوبی دارد، ولی عملکرد خوبی ندارد، را با یک رقم که عملکرد خوبی دارد، تلاقی دهند و هیبرید بدست می‌آورند تا رقم را اصلاح کنند و آن رقم را بعد از سال‌ها تلاش به کشاورز معرفی کنند.
مرکز تحقیقات گرگان که محل اصلی آن در داخل شهر گرگان است، بعد از فلکه پمپ بنزین (میدان معلم) واقع است. دارای ایستگاهی است که این ایستگاه، ایستگاه تحقیقات اصلاح نهال و بذر است و در سال 1337 تاسیس شده است و وسعت آن حدود 37 هکتار و در 6 کیلومتری شمال گرگان واقع است.
موقعیت ایستگاه در 54 درجه و 20 دقیقه طول شرقی، در 46 درجه با 55 دقیقه عرض شمالی است که با 6 متر ارتفاع از سطح دریا، با متوسط بارندگی سالانه حدود 400-450 میلیمتر، بسیاری از تحقیقات بهنژادی و بهزراعی غلات، دانه‌های روغنی، ذرت، حبوبات، گیاهان علوفه‌ای، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، تغییر عناصر غذایی در خاک و گیاه و آماده‌سازی بستر بذر و کنترل گواهی بذر و ... انجام می‌شود.
همچنین دارای تعدادی ماشین‌آلات از جمله کمباین، تراکتور، گاوآهن، دیسک، دستگاه بوجار و ... و همچنین دارای 2 چاه آب و سیستم آبیاری ویل‌مو می‌باشد؛ دارای چندین انبار ژرم‌پلاسم است که مواد ژنتیکی در آنجا نگهداری می‌شود.
فصل دوم
گندم متعلق به تیره Poacea و زیرتیره Pooidea و جنس Triticum و گونه زراعی T.aestivum می‌باشد.
مرحل نمو گندم:
10. مرحله رسیدن کامل دانه گندم
تقسیم‌بندی گندم:
الف) تقسم‌بندی ژنتیکی:
ب) تقسیم‌بندی تجاری:
ج) تقسیم‌بندی زراعی:
گندم‌های اصلاح شده، دو دسته‌اند:
برخی از مهمترین گندم‌های هیبرید که در استان گلستان کشت می‌گردند، عبارتند از:
پاستور، اترک، تجن، زاگرس
مصرف کود:
ازت: 120-70 کیلوگرم در هکتار ازت خالص
فسفره: 120-70 کیلوگرم در هکتار (p2o5)
پتاسیم: 70-50 کیلوگرم در هکتار (k2o)
زمان کاشت:
گندم آبی پاییزه در مناطق معتدله، از مهرماه تا آبان‌ماه
گندم آبی پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر، از اواسط آبان تا اواسط آذر
گندم دیم پاییزه در مناطق معتدله، از اواسط اسفند تا اواسط فروردین
گندم دیم پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر، از اواسط بهمن تا اواسط اسفند
میزان مصرف بذر:
ارقامی که بیش از 5 پنجه تولید می‌کنند: 120-110 کیلوگرم در هکتار
ارقامی که کمتر از 2 پنجه تولید می‌کنند: 180-150 کیلوگرم در هکتار
در زراعت دیم: 90-65 کیلوگرم در هکتار
با استفاده از ردیف‌کار: 140-130 کیلوگرم در هکتار
روش سنتی: 220-180 کیلوگرم در هکتار
روش کاشت گندم:
آبیاری گندم:
گندم از زمان کاشت تا برداشت، به 4 تا 8 هزار مترمکعب رطوبت نیازمند است. در روش کشت کرتی، آبیاری به صورت غرقابی و در روش خطی، آبیاری به صورت نشتی انجام می‌شود.
علف‌های هرز:
یولاف وحشی، چاودار کوهی، جوموشی، علف خونی، گندمک، شلمی، خارشتر، خرفه و ... .
برداشت گندم:
گندم را معمولاً 1 تا 2 هفته بعد از رسیدگی فیزیولوژیکی و زمانی که رطوبت دانه آن به 15-14 درصد رسیده باشد، برداشت می‌نمایند.
در برداشت سنتی، معمولاً گندم با رطوبت بیش از 20% برداشت می‌شود.
برای اصلاح گندم از روش‌های مختلف اینتروداکشن، هیبریداسیون، موتاسیون و سلکسیون استفاده می‌شود.
خزانه کراسینگ بلوک:
پدر و مادرهای دارای صفات مطلوب در این خزانه موجود است.
هیبریداسیون:
گرده یکی را به ماده دیگری انتقال دادن.
2 خط را پاییز و 2 خط را اواخر آذرماه می‌کارند. علت این امر، آماده‌پذیری برای گرده می‌باشد، به خاطر اینکه ممکن است از دست ما دربرود.
انتخاب لاین:
یکسری از لاین‌ها وجود دارند که مقاوم هستند و عملکرد خوبی نداشته، آنها را در خزانه کشت با لاین‌های پرمحصول و کم‌مقاومت دو رگ می‌زنند. هدف از این کار، ایجاد لاین‌هایی که به بیماری مقاوم و عملکرد بالا داشته باشند، می‌باشد که این کار 12 سال بطور می‌انجامد.
برای اصلاح گندم، هر لاین روی دو پشته و در 2 تاریخ کاشت می‌کارند. چون والدین را بتوان با هم هیبرید نمود که هدف از این کار، دنبال کردن عملکرد بالا و مقاومت به بیماری است. بعد بر روی آنها، پاکت می‌زنیم. پس از برداشت، دانه‌ها را جدا و در نسل F1 ارزیابی می‌کنیم.