حقوق از دریچه ایران باستان
عبارت «ایران باستان» مفهومی بسیار وسیع و پردامنه است. با این‌که آغاز و پایان این دوره را نمی‌توان در زمان خاصی تحدید کرد و تعریف کامل و یکسانی برای آن وجود ندارد، اما با این حال «ایران باستان» گستره‌ای چندین هزار ساله در طول زمان و پهنه‌ای به وسعت میلیون‌ها کیلومتر مربع در مکان را در بر می‌گیرد. پهنه‌ای که حتی در یک زمان واحد، قوم‌ها، ادیان، باورها، شیوه‌های زندگی و حکومت‌های گوناگونی در آن بود و باش داشته‌اند. دستیابی به واقعیت‌های تاریخی و آگاهی از شیوه‌های زندگی و باورهای مردمان با چنین عبارت‌های کلی ممکن نمی‌شود مگر آن‌که آن‌را به ادوار مختلفی تقسیم نمائیم. ایران زادگاه تاریخ است. هزاران سال بر تاریخ نوشته و نانوشته‌ی ایران گذشته و یکی از مظاهر مهم فرهنگی این ملت باستانی، قانون است که به تصاریف ایام در بوته‌ی آزمایش قرار گرفته و همواره در مسیر تحولات عظیم بوده فر و شکوه ایران باستان در پرتو قوانین و اصول عالیه‌ای است که وجود داشت، اما، بسیاری از مدارک و اسناد آن بر اثر استیلای اسکندر و عرب و ایلغار مغولی و تاتار از دست رفته است.
آن‌چه در این‌جا به اختصار از آن سخن به میان آورده می‌شود از ادوار مختلف ایران من‌جمله: پیشدادیان، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان.
فهرست مطالب:
پیشگفتار ...............................................................................................................
مقدمه.....................................................................................................................
فصل اول
حقوق در دولت‌ها
بخش اول- پیشدادیان...........................................................................................
الف- نامگذاری......................................................................................................
ب- قانون در این زمان.........................................................................................
بخش دوم- هخامنشیان.........................................................................................
الف- دادگاه‌های کیفری و اصول قضایی..............................................................
ب- توجه به عدالت................................................................................................
بخش سوم- اشکانیان...........................................................................................
الف- نظام کیفری دوران اشکانیان........................................................................
ب- تشکیلات نظام قضایی دوره اشکانی...............................................................
بخش چهارم- ساسانیان.......................................................................................
الف- قضاوت و اصول دادرسی در زمان ساسانیان............................................
ب- دادگاه‌های زمان ساسانیان.............................................................................
فصل دوم
حقوق در ادیان و متون باستانی
بخش اول- میترا....................................................................................................
بخش دوم- مزدسینا.............................................................................................
بخش سوم- ماتیکان هزار دادشان.......................................................................
فصل چهارم
حقوق و جایگاه زنان
بخش اول- حقوق عمومی زن...............................................................................
بخش دوم- ازدواج................................................................................................
فصل پنجم
تاریخچه‌ی سازمان قضاوتی ایران
بخش اول- سازمان قضاوتی ایران از دوره‌ی هخامنشیان تا دوره‌ی ساسانیان.
بخش دوم- سازمان قضاوتی ایران از دوره ساسانیان تا ظهور اسلام در ایران
فصل ششم
قوانین پیشین
بخش اول- قوانین پیش از بابلی‌ها........................................................................
بخش دوم- بابلی‌ها و مجموعه قوانین حمورابی...................................................
الف- شرح قانون...................................................................................................
ب- امتیاز مجموعه حمورابی.................................................................................
ج- قراردادها.........................................................................................................
د- بانک‌داری و حقوق دریایی...............................................................................
هـ- آیین دادرسی بابل..........................................................................................
و- روابط خانوادگی..............................................................................................
ی- اموال منقول و غیرمنقول................................................................................
ز- کیفر شگفت‌آور................................................................................................
ح- نخستین اعلام حقوق بشر................................................................................
بخش سوم- هیتا...................................................................................................
بخش چهارم- در پایان.........................................................................................