نقش زنان در فعالیتهای اجتماعی – اقتصادی و ... در جامعه
نقش زنان در فعالیتهای اجتماعی – اقتصادی و ... در جامعه
جغرافیای انسانی در دهه‌های اخیر دستخوش تحولات مهمی گردیده که این تغییرات نه تنها در روش بلکه در محتوا ظهور یافته است. در این راستا مطالب جدیدی مطرح شده و عناوین تازه‌ای اتخاذ گردیده است. یکی از موضوعات بالقوه قدرتمندی که در تحقیقات میدانی جغرافیا در حال نشو و نما می‌باشد بر مسایل مربوط به زنان و تقسیم کار جنسیتی تاکید می‌ورزد ضرورت طرح اینگونه سوالات از یک سو ناشی از آگاهی فزاینده جغرافیدانان در جهت بکارگیری قواعد و قوانین اجتماعی در تجزیه و تحلیلهای جغرافیایی بوده و از سوی دیگر به این دلیل بوده است که جهت انجام اصلاحات لازم برای رسیدن به چهارچوب عملی و نتیجه‌گیری صحیح از مسایل خاص اجتماعی- فضایی الزاماً بکارگیری ابزارها و تکنیکهای خاص این علم ضرورت می‌یابد.
بدین منظور در سال 1984 اولین کتابی که با دیدگاه جغرافیا و جنسیت تدوین شده بود به چاپ رسید این کتاب در حال حاضر خارج از چاپ می‌باشد.[1]
ظهور علاقه‌ها و توجه بیشتر به شناخت موقعیت زنان در جغرافیای بریتانیا عمدتاً در اواخر 1970 آغاز گردید. در ایالات متحده و بریتانیا ابتدا در جهت برخورداری زنان و دسترسی برابر آنان به منابع از جمله اشتغال تاکید بیشتری صورت می‌گرفته و در پی آن زنان در تحقیقات جغرافیایی توجه بیشتر را کسب نمودند.[2]
به دنبال آن به سرعت یک جغرافیای فمنیست واضحتری توسعه یافت که نه تنها بر موارد مطالعه جغرافیا بلکه به روش به کار رفته برای سازماندهی این دانش به منظور جلب نظرات بیشتر به امور زنان با دید انتقادی می‌نگریست. این انتقادات بیشترین بحثها را در طی 15 سال در توسعه جغرافیا برانگیخته است.[3]
جغرافی دانان فمنیست مدت زیادی این مساله را که در نظم حاکم توسط مردان نتایج جدی را در بر داشته و اینکه چه چیزی به عنوان دانش جغرافیای واقعی به حساب می‌آید و هم چه کسی می‌تواند چنین دانشی را گسترش دهد، مورد بحث قرار داده‌اند. آنها اصرار داشتند که جغرافیا یک سری فرضیات نامعین درباره اینکه مردان و زنان چه کاری انجام می‌دهند و اینکه آن نظمی که بر فضاها، مکانها و چشم‌اندازها متمرکز شده یک نظم مردانه است را مطرح می‌کند.
با توجه به مسایل مربوط به زنان مانک و هانس[4]در مقاله‌ای روشنگر نه تنها بر اتخاذ دیدگاهی جغرافیایی بر چنین نظراتی تاکید داشته بلکه بر ضرورت موقت کردن انتقالی را که بر اساس نظر مولفین توسط انحرافات بوجود آمده در جریان فمنیستی غیر قابل دسترس شده است اقرار ورزیده‌اند.
این اشتباه خواهد بود که گمان شود جغرافیدانان بطور کلی با مسایل زنان درگیر نیستند، هر چند که در واقع غالب کارهایشان در مورد زنان آشکارا به سمت مردان گرایش می‌یابد، برای مثال در مطالعه مسایل مهاجرت اگر نویسندگان و مولفین مهاجرت زنان را نادیده می‌گیرند و تنها به این فرض ساده که توده عظیمی از مهاجرت در پی ازدواج صورت می‌پذیرد اکتفا می‌نمایند.
تحقیق حاضر تنها اقدام سطحی را برای پر کردن خلاء در تحقیقات جغرافیایی انجام داده و در جستجوی راههای برای تاکید بر مشارکت زنان در نواحی روستایی جهت دستیابی به توسعه همه جانبه می‌باشند شد سابقه این گونه تحقیقات در ایران نسبتاً جدید است. سالهای اخیر شاهدی بوده است بر انفجاری در مطالعاتی که زنان و نقش آنان را در اقتصاد بررسی می‌نمایند. در غالب این مطالعات ضرورت تغییر نقش و جایگاه زنان در زمینه‌های وسیعتر اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته است. اگر چه زنان شهری از سوی دانشمندان جامعه شناسی مورد توجه بیشتری قرار داشته‌اند، لیکن در اکثر موارد زنان روستایی علی‌رغم مشارکت فوق‌العادشان در زندگی اقتصادی عمدتاً مورد فراموشی قرار گرفته‌اند. زنان روستایی که به پایین‌ترین قشر جامعه تعلق دارند شاید نامرئی‌ترین مشارکت کنندگان در فرایند اقتصادی باشند در حالیکه زنان شهری به لحاظ اینکه بیشترین ظهور را در زندگی اقتصادی خود دارند، نرخ مشارکت‌شان نیز در فعالیتهای اقتصادی بیشتر و بهتر برآورد شده است.
برخلاف نرخ مشارکت مردان به نظر می‌رسد مشارکت زنان نسبت به یک دسته از عوامل اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حساس باشد. حتی اصول بنیادی تقسیم کار جنسیتی نیروی کار نیز از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر تغییر‌پذیر است بدین ترتیب ملاحظات فوق‌انگیزه اصلی برای مطالعه این مساله را فراهم ساخته است.
فهرست مطالب
مقدمه ۷
۱-۱- بیان مساله ۱۲
۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق ۱۴
۱-۳- فرضیه ۱۹
۱-۴- اهداف تحقیق ۱۹
۱-۵- پیشینه تاریخی ۲۰
الف) نقش زنان روستایی قبل از اصلاحات ارضی ۲۳
ب) نقش زنان روستایی بعد از اصلاحات ارضی ۲۵
ج) نقش زنان روستایی بعد از انقلاب جمهوری اسلامی ۲۶
پیشینه مطالعات در رابطه با زنان در ایران ۲۸
۱-۶- روش شناسی تحقیق ۳۰
۱-۷- محدودیتهای پژوهش ۳۵
۱-۸- تعریف اصطلاحات و واژه‌ها ۳۶
تواناسازی ۳۶
توسعه ۳۶
قرار دادن زنان در جریان اصلی توسعه ۳۷
زن در توسعه ۳۷
نیروی کاردستمزدی ۳۷
کارخانه برای کارفرما ۳۸
کاربرای خود ۳۹
کاریاوری ۳۹
کارخانوادگی بدون دستمزد ۴۰
۲-۱- توسعه و اهداف آن «دیدگاههای نظری» ۴۲
نواحی جهانی ۴۷
۲-۲- توسعه با تاکید بر نقش زنان ۴۹
۲-۳- دیدگاههای موجود در تئوری زن و توسعه ۵۴
رفاه ۵۵
فقرزدایی ۵۶
برنامه‌های فقرزدایی و اشتغال‌زا برای زنان ۵۷
کارآیی ۶۰
برابری ۶۱
توانبخشی ۶۳
۲-۴- نقش مشارکت زنان در اقتصاد روستایی ۶۳
۲-۴-۱- اهمیت اشتغال زنان در مناطق روستایی ۶۵
۲-۴-۲- جایگاه زنان در توسعه روستایی و کشاورزی ۶۹
۲-۴-۳- نقش زنان روستایی در دامداری ۷۵
۲-۴-۴- صنایع دستی ۸۰
۲-۴-۴-۱- تاریخچه صنایع روستایی در ایران ۸۰
۲-۵-۴-۲- اهداف ایجاد صنایع روستایی ۸۲
۲-۴-۴-۳- نقش زنان روستایی در تولید صنایع دستی ۸۲
۲-۴-۴-۴- اثرات صنایع روستایی بر اشتغال زنان روستایی ایران ۸۴
۱- تواناسازی زنان ۸۵
۲- کاهش بار تکفل ۸۵
۳- مهیاسازی امکان اشتغال مناسب در محیط روستا ۸۵
۴- دسترسی افراد به فرصتهای آموزش حرفه‌ای ۸۵
۵- تقویت حس استقلال حرفه‌ای ۸۶
۶- مهیاسازی زمینه‌های اشتغال بیشتر زنان در آینده ۸۶
۲-۵- اهرم آموزش و کیفیت بهره‌گیری زنان ۸۶
۲-۶- توسعه پایدار و نقش محوری زیست محیطی زنان روستایی ۹۱
۲-۷- مسائل و مشکلات زنان روستایی ۹۶
۱- مشکلات آموزشی زنان روستایی: ۹۶
۲- مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان روستایی ۹۸
۳- عدم مشارکت زنان روستایی در تشکلهای مردمی ۹۹
۴- کمبود متخصصان زن برای آموزش زنان روستایی ۱۰۱
۵- عدم مشارکت زنان روستایی در طرحهای اجرایی ۱۰۲
۶- مسائل فرهنگی زنان روستایی ۱۰۲
۷-مشکلات مربوط به دسترس نبودن خدمات آموزشی- ترویجی برای زنان روستایی ۱۰۳
۳-۱- موقعیت، حدود و وسعت ۱۰۷
۳-۲- توپوگرافی ۱۰۸
۳-۳- اقلیم ۱۱۲
۳-۳-۱- شرایط اقلیمی منطقه ۱۱۲
۳-۳-۲- درجه حرارت ۱۱۳
۳-۳-۳- بارندگی ۱۱۴
۳-۳-۴- رطوبت نسبی ۱۱۶
۳-۳-۵- تبخیر ۱۱۶
۴-۱- توزیع و تراکم جمعیت ۱۱۹
۴-۲- ساخت جنسی و سنی ۱۲۰
۴-۳- نیروی انسانی و اشتغال ۱۲۲
۴-۳-۱- جمعیت شاغل بر حسب گروههای عمده فعالیت ۱۲۴
۴-۴- جمعیت و تغییرات آن ۱۲۴
۴-۵- عناصر جمعیتی ۱۲۷
۴-۵-۱- میزان موالید در شهرستان تالش ۱۲۷
۴-۵-۲- باروری ۱۲۸
۴-۵-۳- مرگ و میر ۱۲۸
۴-۵-۴- رشد جمعیت در شهرستان تالش ۱۲۹
۴-۵-۵- مهاجرت در شهرستان تالش ۱۳۰
۴-۶- وضع سواد و کیفیت آموزش ۱۳۱
۴-۶-۱- بررسی وضع سواد در شهرستان تالش ۱۳۱
۴-۶-۲- آموزش ۱۳۳
۴-۶-۳- نهضت سوادآموزی ۱۳۵
۴-۷- بهداشت و درمان ۱۳۷
۴-۸- شاخصهای بهداشتی ۱۳۸
۵-۱- عوامل موثر بر نقش و سهم زنان در فعالیتهای روستایی منطقه ۱۴۰
۵-۱-۱- بستر اکولوژیکی و عمومی منطقه مورد مطالعه ۱۴۰
۵-۱-۲- بستر جمعیتی روستاهای منطقه مطالعاتی ۱۴۴
حجم خانوار ۱۴۵
۵-۱-۳- متغیرهای اکولوژیکی- اقتصادی در روستاهای شهرستان تالش ۱۴۶
۵-۱-۴- سهم زنان در فعالیتهای اقتصادی روستا ۱۴۸
۵-۱-۵- نقش و حیطه کارزنان در فعالیتهای غیر زراعی ۱۵۲
۵-۱-۵-۱- دامداری و پرورش طیور ۱۵۳
۵-۱-۵-۲- زنبورداری ۱۵۷
۵-۱-۵-۳- نوغانداری ۱۵۹
۵-۱-۵-۴- صنایع روستایی ۱۶۱
صنایع تبدیلی – صنایع دستی ۱۶۲
۵-۲- ویژگیهای اجتماعی – اقتصادی فعالیتهای زنان روستایی منطقه ۱۶۶
۵-۲-۱- تفاوتهای جنسی در نحوه بهره گیری از سواد و تأثیر آن بر اقتصاد روستایی منطقه ۱۶۶
۵-۲-۲- کم و کیف درگیری زنان در انواع فعالیتها ۱۷۰
۵-۲-۳- منزلت اجتماعی و اشتغال زنان ۱۷۹
۵-۲-۴- جایگاه اشتغال زنان و درآمد خانوار در منطقه ۱۸۳
۵-۲-۵- نقش و جایگاه تصمیم گیری و مدیریتی زنان در امور تولیدی وخانوادگی ۱۹۰
۵-۳- نقش زنان روستایی تالش در حمایت و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست: ۱۹۷
نتیجه گیری ۲۰۴
پیشنهادات ۲۰۵
آموزش زنان = آموزش جامعه ۲۰۵
پیوستها ۲۰۸
نقش سازمانهای غیر دولتی NGO و مشارکت زنان در پروژه‌های توسعه: ۲۰۸
سیاست ملی‌زنان روستایی جمهوری اسلامی ایران: ۲۱۴
هدف ۱ ۲۱۵
حفظ کیان خانواده ۲۱۵
سیاستها ۲۱۵
هدف ۲ ۲۱۶
کاهش فقر و تأمین عدالت اجتماعی ۲۱۶
سیاستها ۲۱۷
هدف۳ ۲۱۸
رشد سواد آموزی و گسترش تسهیلات آموزشی ۲۱۸
سیاستها ۲۱۸
هدف ۴ ۲۱۹
تأمین نیازهای بهداشتی ۲۱۹
سیاستها ۲۱۹
هدف ۵ ۲۲۰
ارتقای منزلت زنان روستایی ۲۲۰
سیاستها ۲۲۰
فهرست منابع مأخذ فارسی ۲۲۲
فهرست منابع و ماخذ لاتین ۲۲۷
خرید فایل
لینک منبع :نقش زنان در فعالیتهای اجتماعی – اقتصادی و ... در جامعه