استاندارد حسابداری تسعیر ارز
مقدمه
1. یک واحد تجاری می‌تواند فعالیتهای خارجی خود را به دو طریق انجام دهد. واحد تجاری ممکن است معاملاتی به ارز انجام دهد یا دارای عملیات خارجی باشد. برای انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورتهای مالی واحد تجاری باید معاملات ارزی و صورتهای مالی عملیات خارجی به واحد پول گزارشگری (ریال) تسعیر شود. موضوعات اصلی در حسابداری معاملات ارزی و عملیات خارجی عبارت از این است که چه نرخی برای تسعیر بکار گرفته شود و آثار مالی ناشی از تغییر نرخ ارز چگونه در صورتهای مالی شناسایی شود.
2 . هدف این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریانهای وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد واین اطمینان را ایجاد کند که صورتهای مالی تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد. همچنین، صورتهای مالی تلفیقی ، نتایج مالی و ارتباط اقلام را به گونه‌ای که در صورتهای مالی ارزی قبل از تسعیر نشان داده شده است، منعکس کند.
دامنه کاربرد
3 . الزامات این استاندارد باید در موارد زیر بکار گرفته شود:
الف. تسعیر معاملات ارزی، و
ب . تسعیر صورتهای مالی عملیات خارجی که از طریق تلفیق یا روش ارزش ویژه در صورتهای مالی واحد تجاری منعکس می‌شود.
4 . در این استاندارد، به استثنای طبقه بندی تفاوت تسعیر مربوط به آن گروه از بدهیهای ارزی که به عنوان حفاظی برای خالص سرمایه‌گذاری در یک واحد مستقل خارجی محسوب می‌گردد، سایر جنبه‌های نحوه حسابداری عملیات حفاظی مطرح نمی‌شود.
5 . ارائه مجدد صورتهای مالی از ریال به واحد پول دیگر به منظور راحتی استفاده کنندگانی که به آن واحد پول عادت دارند یا برای مقاصد مشابه دیگر، در این استاندارد مطرح نمی‌شود.
6 . نحوه ارائه جریانهای نقدی ناشی از معاملات ارزی و تسعیر جریانهای نقدی عملیات خارجی در صورت جریان وجوه نقد در این استاندارد مطرح نمی‌شود ( برای این منظور به استاندارد حسابداری شماره 2 با عنوان صورت جریان وجوه نقد مراجعه شود).
تعاریف
7 . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانی مشخص زیر بکار رفته است:
. عملیات خارجی عبارت است از یک واحد تجاری فرعی، واحد تجاری وابسته، مشارکت خاص یا شعبه واحد تجاری گزارشگر که فعالیتهای آن در خارج از ایران استقرار یافته یا اداره می‌شود .
. واحد مستقل خارجی به آن دسته از عملیات خارجی اطلاق می‌شود که فعالیتهای آن بخش لاینفک واحد تجاری گزارشگر را تشکیل نمی‌دهد.
. واحد پول گزارشگری عبارت است از واحد پول مورد استفاده در ارائه صورتهای مالی .
. ارز عبارت است از هر واحد پولی به غیر از واحد پول گزارشگری.
. تسعیر فرایندی است که از طریق آن، اطلاعات مالی مبتنی بر ارز، برحسب واحد پول گزارشگری بیان شود. واژه تسعیر ، گزارش معاملات منفرد ارزی برحسب واحد پول گزارشگری و همچنین برگردان یک مجموعه کامل صورتهای مالی تهیه شده بر حسب ارز به واحد پول گزارشگری را در بر می‌گیرد.
. نرخ تسعیر عبارت است از نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر (شامل انواع نرخهای برابری رسمی، قراردادی و غیره) که در فرایند تسعیر بکار گرفته می‌شود.
. تفاوت تسعیر عبارت است از تفاوت ناشی از تسعیر میزان معینی از یک ارز به واحد پول گزارشگری با نرخهای‌تسعیر متفاوت.
. خالص سرمایه‌گذاری در یک واحد مستقل خارجی عبارت است از سهم واحد تجاری گزارشگر در خالص داراییهای آن واحد مستقل خارجی.
. اقلام پولی عبارت است از وجه نقد و داراییها و بدهیهایی که قرار است به مبلغ ثابت یا قابل تعیینی از وجه نقد دریافت یا پرداخت شود.
. ارزش منصفانه مبلغی است که خریداری مطلع و مایل و فروشنده‌ای مطلع و مایل می‌توانند در معامله‌ای حقیقی و در شرایط عادی، یک دارایی را در ازای مبلغ مزبور با یکدیگر مبادله کنند.
. عملیات حفاظی به اقداماتی اطلاق می‌شود که به منظور کاهش یا جبران ریسک ناشی از تغییرات قیمت بازار، نرخ سود تضمین شده یا نرخ ارز صورت می‌گیرد. استقراض خارجی به منظور پوشش ریسک تغییرات نرخ ارز ناشی از سرمایه‌گذاری در یک واحد مستقل خارجی از جمله عملیات حفاظی است.
فهرست مندرجات
شماره بند
. مقدمه 2 - 1
. دامنه کاربرد 6 - 3
. تعاریف 7
. معاملات ارزی 26 - 8
- شناخت اولیه 10 - 8
- تسعیراقلام ارزی درتاریخ ترازنامه 14 - 11
- شناخت تفاوت تسعیر- نحوه عمل اصلی 23 - 15
- شناخت تفاوت تسعیر- نحوه عمل مجاز جایگزین 26 - 24
. صورتهای مالی عملیات خارجی 44 - 27
- طبقه‌بندی عملیات خارجی 30 - 27
- عملیات خارجی لاینفک ازعملیات واحد تجاری گزارشگر 33 - 31
- واحدهای مستقل خارجی 40 - 34
- واگذاری واحد مستقل خارجی 42 - 41
- تغییر طبقه‌بندی عملیات خارجی 44 - 43
. افشا 48 - 45
. تاریخ‌اجرا 49
. مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری 50