بررسی شناسایی نیازهای آموزشی و ترویجی توتون کاران استان کردستان
فصل اول
روش تحقیق
1 – 1 مقدمه
در این فصل با توجه به موضوع تحقیق، اهداف ومرور پیش نگاشتهها به انتخاب روش تحقیق تعیین متغیرها و فرضیات تحقیق پرداخته میشود. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که مشخص شود چه شیوهای اتخاذ گردد تا هرچه سریع، دقیق وآسانتر به اهداف مورد نظر و پاسخ پرسشهای تحقیق دست یافت. علاوه بر این در این فصل به تشریح جامعه آماری، تعیین حجم نمونه، اعتبار روایی و روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته میشود.
2-1 نوع و روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی میباشد، همچنین اختلاف میانگینها نیز مقایسه میگردد. این تحقیق علاوه بر شناسائی نیازهای آموزشی و ترویجی توتون کاران استان کردستان ، همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته و معنیدار بودن اختلافات بین میانگین متغیرهای مستقل ونیز پیشگوئی تغییرات متغیر وابسته بر اثر تغییرات متغیرهای مستقل را مورد مطالعه قرار میدهد.
3–1 شیوه اجرای تحقیق
تحقیق حاضر به شیوه میدانی و با استفاده از پرسشنامه برای شناسایی نیازهای آموزشی وترویجی توتون کاران استان کردستان صورت صورت گرفته است. در این تحقیق تعداد 175 نفر از توتون کاران استان کردستان از طریق نمونهگیری تصادفی انتخاب گردیدند و پرسشنامههای تحقیق توسط آنها تکمیل شده که بعد از جمعآوری اطلاعات، کار استخراج و تجزیه و تحلیل دادهها صورت پذیرفت.
4 –1 جامعه آماری
جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شامل کلیه کشاورزانی است که در سال زراعی 83-1382 اقدام به کشت توتون در استان کردستان نموده اند وهمچنین طرف قرار داد با مجتمع دخانیات کردستان می باشند که برهمین 1038 نفر از توتون کاران جامعه آماری مارا تشکیل می دهند که از این تعداد 657 نفر توتون بارلی و تعداد 381 نفر توتون باسما تولید نموده اند.
5 –1جمعیت مورد مطالعه
جمعیت مورد مطالعه شامل نمونه منتخب از جمعیت مورد نظر است که با توجه به محدودیتهای تحقیق و گستردگی جغرافیایی و پراکندگی جمعیت مزبور در سطح استان کردستان و نیز به علت عدم دسترسی به تمام آنان در مدت زمان انجام تحقیق، تعداد 175 نفر ازتوتون کاران در سطح استان برگزیده شدند تا پرسشنامههای تنظیمی توسط آنان تکمیل گردد.
6 –1روش نمونهگیری
در این تحقیق به منظور انجام نمونهگیری از میان جامعه آماری موجود از روش نمونهگیری تصادفی استفاده گردید. اگر در انتخاب نمونه ها برای هر یک از افراد جامعه محدود، شانس و احتمال مساوی در نظر گرفته شود آن را نمونه تصادفی ساده می نامند . برای بدست آوردن یک نمونه تصادفی ساده کافی است که برای کلیه افراد احتمالات مساوی منظور شود.
در این روش به هریک از واحد های جامعه مورد نظر احتمال انتخاب داده می شود و انتخاب یک واحد به هیچ شکل در انتخاب سایر اعضای جامعه تاثیر ندارد. ( ازکیا، 1382)
نمونه تصادفی ساده موقعی بکار برده می شود که اولاً اختلاف بین افراد جامعه زیاد نباشد (واریانس کم باشد) به عبارت دیگر افراد نسبت به هم همگن باشند و ثانیاً اطلاع قبلی درباره افراد جامعه نداشته باشیم. روش انتخاب نمونه در آمار گیری تصادفی ساده به صورت قرعه کشی یا استفاده از جدول اعداد تصادفی صورت می گیرد که دراین تحقیق از روش قرعه کشی استفاده گردیده است.
7 –1تعیین حجم نمونه
با توجه به این که تمامی افراد جامعه را نمیتوان مورد مطالعه قرار داد، تعدادی نمونه که خصوصیات جامعه آماری را داشته باشند انتخاب میگردد. در این تحقیق نحوه تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران میباشد.
برای محاسبه فرمول کوکران احتیاج به پیش برآورد واریانس است بنابراین تعداد 20 نمونه مقدماتی انتخاب گردید که انحراف معیار صفت مذکور( دفعات تماس با مروج ) برابر با 725/0 محاسبه گردید و فاصله حدود اطمینان نیز برای اطمینان بیشتر برابر با 1/0 در نظر گرفته شد که بر این اساس، حجم نمونه برابر 175 نفر محاسبه گردید.
n=
= n حجم نمونه
N = حجم کل جامعه= 1038
= T مقدار t استودنت با 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا به میزان 2 96/1
= d فاصله حدود اطمینان برابر 1/0
8 –1 متغیرهای تحقیق
متغیر وابسته این تحقیق میزان نیازهای آموزشی توتون کاران در استان کردستان می باشد، که این مقیاس از طریق حاصل جمع جبری 16 شاخص بر اساس طیف لیکرت سنجیده خواهد شد. همچنین درتحقیق حاضر 17 متغیر مستقل وجود دارد که شامل: سن، جنسیت، وضعیت تاهل تعداد فرزندان، سطح تحصیلات، شغل اصلی، سطح زیر کشت توتون، سابقه کشت توتون ، نوع مالکیت میزان درآمد سالانه از کشت توتون، استفاده از تسهیلات حمایتی شرکت دخانیات، تعداد دفعات تماس با مروج دخانیات، تعداد دفعات شرکت در کلاس های آموزشی ـ ترویجی، بازدید از مزارع نمونه استفاده از مجلات و نشریات ترویجی، استفاده از فیلم های آموزشی و عضویت در تعاونی یا تشکلهای توتون کاران می باشند.
9 –1روش جمعآوری اطلاعات
در تحقیق حاضر برای جمعآوری اطلاعات از دو روش عمده یعنی روش کتابخانهای، اسنادی و میدانی استفاده شده است.
در روش اسنادی و کتابخانهای ابتدا به منابع رایانهای مراجعه و پس از انتخاب منابع مورد نظر نسبت به تهیه، ترجمه و فیشبرداری اقدام گردید در این تحقیق بررسی جامعی در اسناد و مدارک صورت گرفت تا ضمن تحکیم پایههای نظری تحقیق از نتایج بررسیهای مشابه در خصوص موضوع تحقیق استفاده گردد.
در روش میدانی تنها وسیله مورد استفاده پرسشنامه میباشد. برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در تحقیق با استفاده از مبانی نظری تحقیق و فرضیات تحقیق پرسشنامه ای حاوی 27 سئوال تهیه گردیده است. این پرسشنامه دارای سئوالات باز و بسته می باشد که در سئوالات، ویژگیهای شخص پاسخگو و میزان نیازهای آموزشی ـ ترویجی توتون کاران مورد سنجش قرار گرفته است. برای سنجش طیف پاسخهای مربوط به نظر خواهی در پرسشنامه از طیف لیکرت استفاده شده است که در آن پنج گزینه خیلی کم، کم ، متوسط، زیاد و خیلی زیاد مد نظر قرار گرفته است.
10 –1 روایی Validity
به منظور تعیین روایی پرسشنامه، از نقطه نظرات و پیشنهادهای اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی، محققان و کارشناسان شرکت دخانیات استفاده گردید و پس از اصلاحات لازم، اطمینان حاصل شد که سؤالات مطرح شده توانایی و قابلیت اندازهگیری محتوی و خصوصیات مورد نظر در تحقیق را دارا میباشند.
11 - 1 اعتبار Reliability
برای سنجیدن اعتبار پرسشنامههای تهیه شده، به وسیله یک تحقیق مقدماتی
(Pilot test) تعداد 15 نسخه از آن توسط توتون کاران تکمیل گردید که پرسشنامههای تکمیل شده با استفاده از نرمافزار spsswin و ضریب کرنباخ آلفا مورد سنجش قرار داده شد که نتایج حاصله از ضریب کرنباخ آلفا برای پرسشنامه مربوطه برابر 89 درصد گردید.
12 –1 ضریب کرنباخ آلفا
آزمون کرنباخ آلفا نشان میدهد که سؤالهای آزمون تا چه حد توانایی یا خصیصه واحدی را اندازه میگیرد به طور کلی ضریب کرنباخ آلفا همسانی درونی یا ثبات درونی را ارزشیابی میکند کرنباخ برای برآورد همسانی درونی آزمون فرمول ذیل را پیشنهاد کرده است.
= (1-)
K = تعداد گویه ها = 16
Si = واریانس داده های هر یک از سئوالات = 435/13
St = واریانس داده ها یعنی نمره های خام آزمودنیها = 895/81
ارزیابی ضریب کرنباخ آلفا: کم متوسط زیاد
45% 75% 95%
در نهایت اعتبار یا ضریب به دست آمده برای پرسشنامههای مربوط به توتون کاران استان کردستان برابر 89/0 بدست آمد که میتوان اظهار کرد که پرسشنامههای تحقیق از اعتبار خوبی برخوردار میباشند.
13 –1فرضیات تحقیق
فرضیه تحقیق حدس بخردانه در باره رابطه بین دو یا چند متغیر است فرضیه ها به صورت جمله اخباری بیان می شود و نشانگر نتایج مورد انتظار است. یک فرضیه هیچ گاه اثبات و یا ابطال نمی شود ، بلکه بر اساس داده های به دست آمده فقط تائید یا رد می شود(سرمد و دیگران ،1376 )
1ـ بین سن توتون کاران و میزان نیازهای آموزشی آنان رابطه معنی داری وجود دارد.
H1 : -1r1 r0 H0: r=0
خلاصه
نیاز شالوده و اساس برنامه ریزی آموزشی است و برای تدوین هدفهای مطلوب در یک برنامه ریزی ابتدا باید نیازها را بررسی کنیم. یکی از مهمترین عوامل و محرکهای مشوق برای شرکت کشاورزان در برنامه های آموزشی برآوردن نیازها و خواسته های آنان می باشد مطالعه در خصوص خواستها و نیازهای مخاطبان از اساسی ترین ضروریات در تهیه و تدارک برنامه های آموزشی برای آنها است و از طرف دیگر برنامه های آموزشی تنها زمانی برای مخاطبان جذاب خواهد بود که با مشکلات و نیازهای واقعی آنان در ارتباط باشد بنابراین هرگاه محتوای برنامه های آموزشی بر اساس نیاز کشاورزان تدوین شده باشد و مخاطب از جمیع جهات احساس کند، آنچه او نیاز دارد همان است که به او عرضه می شود آن برنامه می تواند موفقیت چشمگیری داشته باشد اما بر عکس اگر آنچه به مخاطب ترویج عرضه می شود با نیازهای او منطبق نباشد بدون تردید آن تاثیری نخواهد داشت. در اهمیت نیاز اینکه اگر برنامه های آموزشی منطبق بر نیاز مخاطبان ترویج باشد از اتلاف منابع و هزینه به نحوه چشمگیری جلوگیری به عمل خواهد آمد و منجر به ارتقای سطح دانش، بینش و نهایتا“ مهارت آنان می گردد.
نیاز سنجی آموزشی از دیدگاه انسانی و بشردوستانه می تواند گامی در جهت کاهش فقر بیکاری و نابرابری ملل محروم و از نظر اقتصادی می تواند منجر به افزایش تولید و در نتیجه افزایش در آمد و از نظر سیاسی می تواند باعث ثبات یک جامعه، تعین آزادیهای مشروع و شکستن فرهنگ سکوت و از نظر زیست محیطی می تواند موجب حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری صحیح از منابع طبیعی و کاهش تخریب آن گردد . ( شریعتی، 1378)
نیاز سنجی آموزشی دقیقا” معلوم می کند که چه کسانی نیازبه آموزش دارند و به چه آموزش های نیاز دارند. برای پاسخ به این سئوالات نمی توان به حدس و گمان مسئولان و سلیقه های شخصی و یا فقط به علاقه توجه داشت بلکه باید اهداف، نیازهای اجتماعی و از همه مهمتر نیازهای رشد و تعالی کشاورزان را مد نظرقرار دارد. از طرفی مطالب آموزشی باید تاثیر به جا بگذارد و تغییر وتحول ایجاد کند، انجام چنین اموری بدون نیاز سنجی آموزشی همراه با برنامه های دقیق و محتوای مناسب امکان پذیر نخواهد بود. از این رو هدف کلی این تحقیق بررسی نیازهای آموزشی توتون کاران در راستای ارائه آموزش های صحیح و اصولی برای تولید توتون با کمیت و کیفیت بالا در استان کردستان می باشد که براین اساس اهداف جزیی آن شامل موارد ذیل است.
ـ بررسی و اولویت بندی عوامل موثر در افزایش آگاهی توتون کاران در خصوص کشت توتون
ـ بررسی دیدگاه توتون کاران در خصوص عوامل موثر در افزایش کمی و کیفی توتون
ـ بررسی دیدگاه های توتون کاران در خصوص عوامل موثر در افزایش انگیزه آنان برای کشت توتون
ـ بررسی میزان بکارگیری روشهای و رسانه های آموزشی ـ ترویجی در زمینه کاشت، داشت و برداشت توتون
ـ بررسی میزان مناسب بودن روش های آموزشی در خصوص نحوه کاشت، داشت ، برداشت و عمل آوری توتون از دیدگاه توتون کاران
تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی ، همبستگی می باشد که شیوه اجرای آن به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق 1038 نفر از توتون کاران استان کردستان می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 175 نفر از آنان با استفاده از نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیده اند و پرسشنامههای تحقیق توسط آنان تکمیل شده است