پیشرفت صنعت کشاورزی و آلودگیهای محیط زیست (ترکیبات آلی کلره)
مقدمه
با پیشرفت صنعت کشاورزی در جوامع و بالا رفتن سطح بهداشت عمومی در جوامع مختلف میزان مصرف آب و به تبع آن میزان تولید فاضلاب افزایش یافته است پیشرفت صنعت کشاورزی وبالا رفتن سطح بهداشت عمومی یک مسئله خوشایند در جهان امروز است اما تولید فاضلاب و زائداتی که در آن وجود دارد باعث نگرانی دولتها و مردم و سازمانهای بین المللی زیست محیطی شده است .
یکی از منابعی که در معرض آلودگی ناشی از فاضلاب قرار دارد منابع آب میباشد آلودگیهای مختلف فیزکی ،شیمیایی و بیولوژیکی از طریق فاضلاب وارد آب می‌شوند و کیفیت آب را دچار کنترل می‌کنند . آب ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارد وآلوده کننده‌های مختلف موجود درآب اثرات نامطلوب بر روی سلامت انسان می‌گذارد که گاهی اثرات جبران ناپذیر است .بنابراین قبل از تمییز فاضلاب در آب و محیط زیست باید با توجه به ماهیت آنها ،مصارف پیش بینی شئه واستاندارهای زیست محیطی تصفیه های لازم بر روی آنها صورت گیرد تا ضمن حفظ کیفیت آنها سلامتی انسان نیز تأمین شود یکی از زائدات ناشی از فاضلابهای کشاورزی، صنعتی و امور دیگر ترکیبات آلی کلره میباشد .این ترکیبات در طبقه بندی مواد زائد خطرناک قرار گرفته‌اند وبه دین کاربرد زیاد این موارد در صنعت کشاورزی و امور دیگر و با توجه به اثرات آنها بر سلامت انسان ومحیط زیست در سالهای اخیر توجه افزایش یابنده‌ای به این ترکیبات شده است .این ترکیبات دارای سمیت و مقاومت بالایی هستند و اثراتشان را از طریق مکانیسم عمل‌های مختلف نشان می‌دهند .ترکیبات آلی کلره از طرق مختلف از جمله دفع زائدات صنعتی ودفع پسابهای کشاورزی به داخل آبها وارد می‌شوند و انسان به طریق غذا، آب واز طریق تماس مستقیم با این ترکیبات مواجهه پیدا می‌کند. به دلایل گفته شده وجود این ترکیبات در محیط زیست یک مسئله بغرنج زیست محیطی به شمار می‌رود. به همین دلیل باید به فکر چاره‌ای برای کم کردن این ترکیبات در محیط زیست بود. مهمترین استراتژی در این مورد کاهش تولید این مواد در منبع میباشد و گزینه بعدتی تصفیه فاضلابهای حاوی این مواد برای کاهش آنها و رساندن مقدار آنها در حد استانداردهای زیست محیطی بین المللی میباشد. در این پروژه به نکاتی همچون کاربردها، راه های ورود اثرات و تصفیه‌های بعضی از این ترکیبات بحث شده است.
مهمترین ترکیبات آلی کلره شامل موارد زیر میباشد
- حشره کشها و علف کشها کلره از جمله DDT
- تری کلرواتیلن
- دی کلرواتیلن
- 1و 2 دی‌کلرواتان
- تتراکلرواتیلن
- پری کلرواتیلن PCE
- تتراکلریدکربن
- ترکیبات PCBs
- کلروفرم
-1و1و1-تری کلرواتان
- کلرید وینیل
- کلرید وینیل
- کلرید متیلن
- دی اکسین ها وشبه دی اکسین ها
- کلرو 2-نیتروبترن
-2-کلرو فنول
- هگزا کلروبترن
- پنتا کلروفنول
-1و4 دی کلروبترن
کاربردها و راه‌های ورد برخی ترکیبات مهم آلی کلره به محیط زیست
حشرکشها و علف کشها:
حشره‌کشها و علف کشهای کلره از طرق مختلف و در آب می‌گردند.
1- از طریق بکار بردن مستقیم آنها برای کنترل گیاهان و حشرات در آب.
2- به علت عبور آب از زمینهای کشاورزی و از فاضلابهای صنعتی
بسیاری از سموم دفع آفات و هیدروکربورهای کلردار خیلی سریع جذب رسوبات و یا مواد معلق می‌شوند و این خاصیت میتواند برای جداکردن آنها در اعمال تصفیة آب از طریق روش انعقاد پس از رسوب کردن مواد معلق مورد استفاده قرار گیرد. برای بهتر جدا کردن این مواد می‌توان از جذب بوسیلة ذغال فعال استفاده کرد. پودر زغال فعال ممکن است در مرحلة آخر واحدهای تصفیه، بر روی صافیها و یا شفاف کننده‌ها قرار داده شود و یا زغال فعال گرانول شده در مرحلة آخر صاف کردن به کار می‌رود. ترجیح داده می‌شود که میزان کوم دفع آفات را قبل از تصفیه کردن آب محدود ساخت.
تری کلرواتین
این ماده بی‌رنگ، سفاف غیر قابل اشتعال، فرادویک چربی زدایی بسیار عالی است و به عنوان حلال و استخراج در برخی از صنایع غذایی نظیر جداسازی کافئین از قهوه کاربرد دارد تبخیر این ماده در طی تولید و استفاده در فعالیت‌های مختلف عامل عمدة افزایش آن موجود میباشد این ماده در بافتهای انسان، هوا و غذا یافت شده است.
دی کلروانینن
در بین 3 ایزومردی کلرواتیلن 1 و 1- دی کلرواتین به طور گسترده در صنایع شیمیایی کاربرد دارد از کاربردی این ماده به کارگری آن به عنوان ماده واسطه در تولید متیل کلروفرم و PVCD میباشد به غیر از دفع مواد زائد و تخلیه پسابها که منبع مستقیم انتشار این مواد زائد به آبهای طبیعی میباشد مقادیری از این ماده نیز ناشی از تجربه او اوالتری کلرودتان میباشد.
1و 2 دی کلرودتان
این ماده شیمیایی به فرمول و یک مایع با دانستیه نسبی 25/1 میباشد به عنوان حلال در بسیاری از صنایع شیمیایی کاربرد دارد . همچنین از این ماده به عنوان یک ماده واسطه در تهیه ساخت مواد شیمیایی دیگر نیز استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگران در مقیاس محدودتر به عنوان یک حشره‌کش میباشد. به عبت معرف زیاد و گسترده این ماده در صنعت مقادیر زیادی از آن در آبهای سطحی و همچنین آبهای آشامیدنی اندازه‌گیری شده است.
اگر چه قاس از طریق خوراکی نیز ممکن است ولی تماسها عمدتاً در حوالی مراکز تولید و یا دفع این مورد و از طریق استنشاق و یا پوست ایجاد شده‌اند حدود 60درصد کل انتشار (2/0 درصد کل تولید) تاکنون به هوا، آب، خاک و وارد شده که همگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی است. از آنجایی که این ماده در تولید کلرید وینیل به کار می‌رود حدود مقدار مذکور در اثر دور ریز کردن باقیمانده‌های سنگین در تولید کلرید وینیل به محیط زیست وارد می‌شود. مکانیسم زدایش این مواد زائد خطرناک از محیط زیست عمدتاً تغییرات و نقش عواملی چون تجزیه شیمیایی و تجزیه زدایش اهمیت ندارد.
تتراکلرواتن (تتراکلرواتین، پروکلرواتین PCE)
1و1و2و2 تتراکلرواتن یک مادة بی‌رنگ، غیرقابل اشتغال و مایع است که عمدتاً به عنوان حلال در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بسیاری از صنایع فلزی جهش زدایش چربی از فلزات در مراحل تکمیلی و همچنین در پاره‌ای از فعالیتها نظیر خشکشوییها کاربرد فراوان. مقادیری از این ماده نیز در فرآیندهای تکمیل در نساجی و همچنین در تهیه کلروفلروکربنها کاربرد دارد حدود 85 درصد از تولید سالیانه این ماده به جو وارد می‌شود.
مهمترین شکل زیست محیطی آن استفاده بی‌رویه و کنترل نشده در صنایع آهن و فولاد و همچنین خشکشوییها بوده است.
از طریق پسابهای صنعتی کارخانجات و مراکز استفاده کنندگان به آبهای سطحی تخلیه میگردد. در انگلیس آبهای سیستم شبکه شهری محتوی حدوداً 38% پرکلرواتین میباشد.
تتراکلریدکربن
این ماده به فرمول و یک امکان هالوژن دور میباشد که در مقیاس بسیار وسیعی در صنایع یکی از مودیر استفادة آن در تولید فلوئوروکربن باشد. در برخی موار مشکلات مشاهده شده در اثر تخلیه این موارد به داخل محیطهای آبی ایجاد شده است. ولی وجود آنها در جو بیشتر به دلیل استفاده گسترده و از یک طرف فوادیت ماده از طرف دیگر در حوالی مناطق صنعتی است.
ترکیبات پلی کلرنیتیر بی فنیلها
این ترکیبات به دلیل بسیاری از خواص در کاربردهای صنعتی سودمند هستند این خواص عمدتاً عبارت است از: پایداری، فشار اندک، اشتغال پذیری اندک، ظرفیت گرمایی ویژه بالا، هدایت الکتریکی کم، ثابت دی الکتریک بالا و خورندگی بسیار کم و جزئی: متأسفانه این واد شیمیایی قادرند که از راه‌های مختلف پوستی، ؟؟ خوراکی و وارد بدن شده و در بافت چربی تجمع یابند بیشترین استفاده آن در دستگاه‌های الکتریکی به عنوان روغن عایق میباشد. کاربردهای مهم PCB – در ترانسفروماتورها، خازنها، نرم کننده‌ها، روغنهای هیدرولیک و روغنهای روانکاوی، کاغذ کپی بدون کربن، مرود استفاده مختلف صنعتی، سیالات انتقال ( حرارت، افزودنیهای بنزین)
کلروفرم: کلروفرم یکی از ترکیبات گروه تری هالوسان است. استفادة عمده و وسیع کلروفرم در صنایع تهیه و ساخت کلرودی فلوروستان به عنوان ماده برد، مواد فشار و یک مادة مهم در تهیه تترافلورواتن میباشد. کلروفرم یک حلال آلی بسیار قوی نیز میباشد و از این مواد زدایش چربی و روغن و فرآیندی تکیملی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. کلروفرم به تعداد نازک به عنوان داروی بیهوشی روغنهای طبی در برخی از لوسیونها و خمیر دندان به کار می‌رود.
مقدار کلروفرم در آب آشامیدنی عمدتاً واکنش در روند کلر زنی به آب ایجاد میگردد به عبارت دیگر بیشترین منشأ کلروفرم در آب آشامیدنی از طریق غیر مستقیم است و نه از طریق دفع مستقیم مواد زائد به داخل آبهای سطحی و منابع آبی
1و1و1- تری کلروتان:
یک هیدرو کربن کلره است که از کلریدوینیل با کلرید وینیلیون از طریق کلریناسیون تولید میگردد. این ماده در زدایش چربی صنایع فلزی و به عنوان حلال در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. همچنین به عنوان یک ماده واسطه در بسیاری از صنایع شیمیایی به کار می‌رود تری کلرواتیلن.
به عنوان حلال در بسیاری از امور مصرف در استفاده‌های آن ؟؟ زدایش چربی از فلزات، تمیز کردن پارچه، فرآیندهای استخراج با حلال می‌شود.
تری کلرواتیلن ممکن است از صنایع به صورت بخار و یا از طریق پسابها و زوائد صنعتی به محیط زیست انتشار یابد.
کلرووینیل:
از گروه اتن‌های کلره است. اتن‌های کلره به مقدار زیاد در صنایع به عنوان حلال نرم کنده رقیق کننده، و مواد مورد استفاده در خشکشوییها به کار گرفته می‌شود. وینیل کلرایدیک مادة سرمانزا است این ماده عمدتاً جهت تولید پلی کلریدوینیل (PVC) مورد استفاده قرار می‌گیرد مورد استفاده دیگر وینیل کلراید به عنوان مادة واسطه در تهیه متیل کلروفرم است. بیشترین استفاده PVC در تهیه لوله و آب بندها میباشد. در کارخانجات ساخت و تهیه لاتکس مقادیر اندکی کلرید وینیل در پساب خروجی اندازه‌گیری شده است.
کلرید میتلن:
در وسعت زیاد در خصوص زدایش رنگ و به عنوان یک حلال چند منظوره مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود 80 درصد میزان تولید شده از این ماده و در اتمسفر می‌شود.
اثرات ترکیبات آلی کلره:
ترکیبات آلی کلره گروه بزرگی از ترکیبات با تنوع پیچده‌ای از اثرات بیولوژیکی با مکانیسم‌های عمل متفاوت تشکیل می‌دهند. این ترکیبات از جلمه دی اکسینها و DDT کمیت و مقاومت بالایی دارند سم شناسی این ترکیبات یک موضوع مهم میباشد.
از جلمه اثرات مشکوک و بحرانی که در اثر تماس انسان، با سطوح پس زمینهای این ترکیبات اتفاق می‌افتد می‌توان به سرطان و اثرات بر تولیدمثل، رفتارهای عصبی و اثرات بر سیستم ایمنی و سیستم‌های هورمونی اشاره کرد.
به منظور انجام نظارت و ارزیابی خطرات این گونه ترکیبات به داده‌ها و مطالعات ابیدمیولوژیک اضافی نیاز است به ویژه پیشنهاد می‌کنند که این چنین اثراتی در جمعیتهای انسانی رخ می‌دهند و بنابراین به منظور کاهش تماس با این ترکیبات باید از آزادسازی بیشتر این ترکیبات در محیط جلوگیری کرد.
این فصل خلاصه‌ای از سمیت تعدادی از این ترکیبات الی کلره بر پایه وجود کلی آنها به عنوان آلوده کننده‌های محیط زیست و اطلاعات در دسترس انتخاب شده‌اند ارائه می‌دهد.
ترکیبات انتخاب شده شامل دی اکسین () DDT و تعدادی دیگر از حشره‌کشهای ارگانو کلره می‌شود.
ولی ترکیبات آلی کلره متعدد وجود دارد و در حقیقت بزرگترین قسمت این گروه که بطور قابل ملاحظه‌ای برای انسان سمیت ندارند و یا با توجه به وجود آنها و یا اثرات آنها تاکنون بطور کافی مطالعه نشده‌اند دی اکسین و DDT و حشره‌کشهای الی کلره قسمتهای متعدد دارند که به طور معمول سم شناسی آنها را با اهمیت می‌کند. آنها به طور کلی نسبت به تجزیه‌های شیمیایی و بیولوژیکی مقاوم هستند و خاصیت لیپوفیلیک آنها بالا است در نتیجه آنها در زنجیرة غذایی تجمع پیدا می‌کنند و تماس انسان با آنها ابتدا از طریق غذا اتفاق می‌افتد.
تشکیل ترکیبات آلوده کننده پیدا شده در بافتهای انسان نهاتیاً احتمالی است. اما بر طبق تفاوتهای ناحیه، آلودگی ترکیبات گوناگون و همچنین عادات غذایی جمعیتهای متفاوت متغیر است مثلاً در سوئد ماهی منبع غالب تماس با این ترکیبات است در حالی که در هلند ورود محصولات بنیایی مهمترین منبع تماس می‌باشند. با وجود اینکه میزانهای برآورده شده از حذف این ترکیبات متغیر است ولی تعدادی از ترکیبات آلی کلره استثنائاً به آسانی از بدن رفع می‌شوند. در میان زنان شیر دادن مهمترین راه دفع برای این ترکیبات است در نتیجه کودکان شیرخوار به طور زیادی با این ترکیبات تماس پیدا می‌کنند. برای اکثر ترکیبات شیمیایی ظرفیت بدن با افزایش سن افزایش می‌یابد و این احتمال وجود دارد که با افزایش سن ذخیره تجمعی این مواد در بدن افزایش یابد و اشخاص حاد علمی و نگرانی علمی تبدیل شده‌اند.
در سالهای اخیر بحث‌های عمومی بر روی دخالت ترکیبات آلی کلره معین بر روی سیستم‌های هورمونی و به طور ویژه سیستم استروژنی متمرکز شده است. به دلیل تماس بالا و احتمال حساسیت بالا، جنین انسان و کودکان شیرخوار به عنوان مهمترین گروه در معرض خطر مطرح هستند.
در این بخش اولاً بر روی اثرات بحرانی که احتمالآً در اثر تماس انسان با سطوح پس زمینهای اتفاق می‌افتد مانند سرطان و اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و سیستم ایمنی اشاره می‌شود و به ویژه در مورد اثرات بر روی جنین و کودکان بحث می‌کند و تعدادی مکانیسم‌های عمل که باعث بوجود آوردن این اثرات می‌شود پیشنهاد می‌کند.
ترکیبات آلی کلره مقاوم
دی اکسین دو ترکیبات شبه دی اکسینها:
2-3-7و8 تتراکلروبترن پی دی اکسین (TCDD) مهمترین دی اکسین سمی است که در سم شناسی به عنوان نمونه اصلی ترکیبات شبه دی اکسین استفاده می‌شود.
شبه دی اکسینها: ترکیباتی که از نظر ساختاری و سم شناسی شبیه به TCDD هستند.
شبه دی اکسین‌های و در 2-3-7و8 جایگاه مولکول کلرینه شده‌اند و قدرت آنها با افزایش تعداد بیشتر کلریناسیون افزایش می‌یابد.
همچنین هایی که فقط در قسمتهای جانبی مولکول کلرینه شده‌اند بالاترین سمیت شبه دی اسکین‌ها را دارا هستند. ترکیبات کاهش مصرف غذا، سندروم‌های مضر، دخالت و درگیر کردن غذه‌ای لنفاوی و تیموس و اثر بر روی یاخته‌های کبدی به همراه اثرات بر روی سیستم ایمنی، سرطانزایی، سمیت پوستی اثرات گوناگون بر روی هورمونها و فاکتورهای رشد و اثر بر روی انجام فاز 1 و2 متابولیسم‌های دارویی آنزیم‌های فعل. سمیت در انسانهای تماس یافته با ترکیبات شبه دی اکسین بعد از تماس اتفاقی و شغلی شامل عوارض پوستی، فیبروزه شدن جگر، از دست دادن اشتها، کاهش وزن بدن افزایش بیش از حد تری گلیسرید را شامل می‌شود.
اثرات تماس با شبه دی اکسینها که به عنوان اثرات بحرانی برای انسان شناسایی شده‌اند، سرطان اثر بر روی تولید مثل، اثرات رفتاری و اثر بر روی اعمال سیستم ایمنی را شامل می‌شود.
سرطان و اثرات بر روی رفتار و سیستم ایمنی بعد از تماس طولانی مدت با دموزهای نسبتاً پایین از مشاهده شده‌اند. همچنین ترکیبات PCB، شبه دی اکسینها یا غیر شبه دی اکسینها که مسئول این اثرات هستند تاکنون شناخته نشده‌اند.
DDT و دیگر حشره‌کشهای آلی کلره:
DDT و تعدادی دیگر از حشره کشهای آلی کلره تشخیص داده شده‌اند که مشغول تومورهای کبدی در جوندگان هستند همچنین گزارش شده است که تعدادی از این ترکیبات اثرات استروژنی در سیستم‌های حیوانی دارند. ولی برای DDT در این مورد استثناء وجود دارد.
اطلاعات توکسیکولوژی در مورد حشره کشهای کلره با توجه به اثرات آنها کمیاب است. همانند مشکلی که در ارزیابی سمیت DDT وجود دارد این هست که ترکیبات گوناگون DDT اثرات مختلفی نشان می‌دهند و احتمالاً از طریق مکانیسم‌های گوناگون عمل می‌کنند.
مهمترین مشکل استروژنی DDT به DDT - اولیه و به مقدار بسیار کمتر از DDT - تشکیل شده است.
ترکیبات زیست محیطی آلی کلره:
در تعدادی از مطالعات جمعیتیهای انسانی که با مخلوط از آلوده کننده‌های مقاوم از طرق مصرف مواد غذایی آلوده مثل ماهی تماس یافته‌اند بررسی شده‌اند. اثرات دیده شده در این مطالعات نمی‌توانند به طور واضح با هر یک از این آلوده کننده‌ها که در زنجیر غذایی یا بافتهای انسان دیده شده‌اند مربوط دانست. ولی احتمال بوجود آمدن این اثرات توسط این ترکیبات وجود دارد.
مکانیسم عمل: ترکیبات آلی کلره از طرق مکانیسم‌های مختلف سمیت‌شان را به کار می‌گیرد ولی عمل باند شدن ترکیبات شبه دی اکسین بار سپتور Ah داخل یاخته‌های و یا دخالت در سیستم هورمونی به عنوان مکانیسم‌های مطرح برای اثرات اتفاق افتاده در اثر تماس با دوزهای کم این مواد شیمیایی مورد توجه قرار دارند.
مکانیسم‌های هورمونی:
ترکیبات آلی کلره که در این بخش بحث شده‌اند بر روی چند سیستم هورمونی مثل هورمون استروژن هورمون میکروئید، گلکوگورتیسوئید و اسید رتینوئیک تأثیر می‌گذارند. این اقرات در سطوح مختلف اتفاق می‌افتد، نظیر تغییر متابولیسم هورمونها، تغییر سطوح رسپورتها یا دخالت در انتقال ؟؟ در زیر اثرات بر روی هورمونهای جنس، استروژن و اندروژن به طور مختصر بحث شده‌اند.
Antiestrogenicty
مدارک قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد TCDD از قسمتهای ضد استروژنی تشکیل شده است این مدارک جلوگیری از گسترش خود بخودی تو موردی پستانی در رنهای ماده و زنجیرة گوناگون واکنشهای ضد استروژنی در جوندگان و سلولهای سرطانی پستان انسان را شامل می‌شود.
نتایج حاصله از مطالعات بر روی نژاد موشها و رشته‌های سلولی مختلف در عملیات رسپتور Ah همچنین مطالعات ساختار فعالیت مختلف پیشنهاد می‌کند که واکنشهای ضد استروژنی در TCDD و ترکیبات واسطه‌ای مرتبط از طریق رسپتور Ah اتفاق می‌افتد.
هر چند متابولیسم ناشی از 17 استرادیول بوسیلة ترکیبات شبه دی اکسین ممکن است تعدادی از اثرات TCDD در دوزهای بالا را بوجود آورند.
نتایج زیر این فرضیه را حمایت نمی‌کنند فرضیه: سطوح جابجا شده 17 استرادیول تحت تأثیر TCDD قرار نمی‌گرد و مهار کم رسپوراستروژن هم زودتر و هم دردوزای کمتر نسبت به جهش آنزیمی اتفاق می‌افتد استروژنیستی، اثرات ضد استروژنی ناشی از TCDD نیستند یا نتیجه عمل متقابل استرادیول با هر رسپوتوردگیر نیستند. در عوض اطلاعات پیشنهاد می‌کند که کمپکس AhR- Ligand نستزرسپوتورهای استروژنی mRnA را تنظیم می‌کند.
Eatrogenicity
مدارک قابل ملاحظه‌ای در مورد استروژنیستی DDT - وجود دارد. تعدادی (شاید همة) اثرات بوسیلة باند شدن DDT - با رسپورتورهای استروژنی بوجود می‌آیند. فعالیت ضد استروژنی در تعدادی از مطالعات حیوانی برای
DDT - مورد توجه قرار داده شده است.
PCB هیدروکسیلی که به خاطر جانشینی ارتوبیک ساختار محدود کتننده است و به دلیل شابهت ساختار با استرادیول درباند شدن رسپتور استروژن مؤثر میباشد. در نتیجه ترکیبات PCB معین، متابولیستهای مشهور PCB و کمپکهای PCB میتواند استروژنیک باشند.
حشره‌کشها آلی کلره، متوکس کلر و کلروکین می‌توانند عامل یکی از اثرات یا اثرات استرونیک بیشتر باشند. در مجموع اثرات استروژنسیتی invitro برای توکافن، دیلورین و اندوسولفان گزارش شده است. هر چند که تاکنون اثرات invitro آنها ثابت نشده است. ترکیبات آلی کلره در این مورد اثرات استروژنسیتی ضعیفتری را نسبت به ivst نشان می‌دهند.
هر چند ترکیبات آلی کلره با نیمه عمرهای کوتاه بیولوژیکی در زنجیرة غذایی تجمع می‌یابد مکن است به غلظتهای به اندازه کافی بالا برای بوجود آوردن اثرات استروژنسیتی شخص برسند.
آنتی آندروژنسیتی:
علاوه برا اثرات استروژنسیتی اخیراً مشاهده شده است که آلاینده‌ای زیست محیطی آلی کلره همچنین ممکن است از طریق راه‌های آندروژنی عمل کنند DDE - متابولیت اصلی درست میتواند آنتی آندوروژنیک باشد.
اثرات بحرانی بر انسان:
اثرات بر روی گسترش تومورها، همچنین گسترش اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و اعمال ایمنی به عنوان ناشی از تماس انسان با ترکیبات شبه دی اکسینها پیشنهاد شده‌اند. جنین و کودکان در حال رشد در گونه‌ای مختلف نسبت به دی اکسینها و ها حساسیت بالایی دارند.