خاک دستمایة خداوند برای آفرینش انسان است . همه از خاک به وجود آمده ایم و به خاک برمی گردیم. آنچه خداوند ما را از آن آفریده پاکترین عناصر طبیعت می باشد. آب و خاک یکی از برترین هنرهای انسانی که از مظاهر خداوند بر روی زمین است هنر شکل دادن به گل یا همان سفال است. انسان از همان ابتدای خلقت به این هنر روی آورد. انسان غارنشین برای تهیه و نگهداری غذا از گل شکل گرفته استفاده می کرد، آنها برای این کار گل را به شکل ظروف مورد نیاز خود در آورده و آن را در مقابل نور و حرارت خورشید قرار می دادند تا خشک شود. این بار 27000 سال پیش در منطقه Dolni Vestonice یا همان چک و اسلواکی امروزی مردم از آتش برای سخت کردن ظروف گلی استفاده کردند. برای پخت سفال بدون شکستگی آنها گل را در هوا کاملاً خشک می کردند و سپس آن را به راحتی در یک آتش باز قرار می دادند و با دمایی حدود c650 تا c 750 می پختند. در این منطقه بقایای تعداد زیادی از سفالینه های ساخت دست بشر که مجسمه هایی از انسانها و حیوانات است یافت شده.
اولین بار چرخ سفال در هزاره چهارم قبل از میلاد (00 35سال قبل از میلاد مسیح) ساخته شد. این چرخ شامل یک صفحه صاف بود که به طور افقی به دور محور خود می چرخید. این چرخ که چرخ دستی نامیده می شد توسط دستیار سفالگر به حرکت درمی آمد. و سفالگر با دستهای خود به راحتی گل را شکل می داد. در قرن شانزدهم در اروپا با کمک چرخ دنده های سنگین کارایی چرخهای دستی افزایش یافت. در قرن نوزدهم چرخهایی به بازار آمد که با نیروی پای سفالگر به چرخش در می آمد. در قرن بیستم چرخهایی با قدرت موتور الکتریکی به وجود آمد.
اولین بار در قرن ششم قبل از میلاد کوره سفالگری ساخته شد. این کوره با سوخت چوب گرم می شد. بعدها کوره هایی با سوختهای زغال سنگ، نفت و گاز به وجود آمد و پس از آن نیز کوره های الکتریکی کم حجم و کوچک به بازار آمد که توانایی پخت سفالینه های سخت و چینی را نیز دارد.
باز هم برای اولین بار لعاب توسط رومی ها با چینی ها و سفالگران اروپایی در قرون وسطی به سفال اضافه شد. این لعاب عملاً سفالینه را نسبت به آب نفوذناپذیر می کرد. لعاب نازک شفاف و سفید اولین بار توسط سفالگران مسلمان و بعد در اسپانیا و ایتالیا استفاده شد. چینی ها و ژاپنی ها بعدها لعاب مشابهی برای بازارهای اروپایی ساختند. اولین بار در قرن هجدهم چاپ دستی ، لیتو گرافی و عکس روی سفال انجام شد. امروزه سفالینه هایی با طرحها و رنگهای مختلف با لعاب و نقش و نگار زیبا در بازارها یافت می شود که اغلب به روشهای جدیدتر مثل روش قالب گیری تهیه می شوند. در بازار امروزی دیگر کار با چرخ سفال کارآیی چندانی ندارد.
عنوان | صفحه | |
مقدمه ای بر سفال و سفالگری | 1 | |
فصل اول (معرفی سفالگری به روش قالبگیری) |
| |
کارگاه سفالگری و وسایل آن | 6 | |
طرز تهیه دوغاب | 7 | |
قالبگیری | 9 | |
خط گیری و پولیش کاری | 10 | |
پخت در کوره های سنتی و الکتریکی | 10 | |
نقاشی و لعاب کاری | 15 | |
فصل دوم (گزارش کار عملی در کارگاه سفالگری مارلیک) |
| |
مشخصات کارگاه سفالگری مارلیک | 19 | |
بیوگرافی استاد سعید فخر موسوی | 20 | |
شرح تهیه سفالینه در کارگاه سفالگری مارلیک | 23 | |
نتیجه گیری و تقدیر | 25 | |
فهرست منابع و مآخذ | 27 | |