شناخت ویژگی های روان شناختی و شخصیتی مؤثر در امر کارآفرینی
مقدّمه
کارآفرینان کسانی‌اند که با ایجاد محصولات و خدمات نوین مورد نیاز مردم، درآمد خوبی کسب میکنند. واژه (Entrepreneur) که در فارسی کارآفرین ترجمه شده است، در بردارنده معنای موفّقیت است. این واژه به معنای محصولات، ابداعات، کیفیت و خدمات نویندر درون یک شرکت است. این واژه به معنای نوع خاصی از روحیة، سر زندگی و فضیلت است. ای. ا . باتلر[1]، مفسر روزنامه تجاری، آن را «شوق خلقت» مینامد. از همه مهمتر، این واژه به اشخاص پراراده‌ای اطلاق میشود که اراده، خلّاق، پایداری و موفّقیت اجتناب ناپذیرشان، آنها را به رهبران و قهرمانان روز تبدیل میکند (کوک،ترجمه تیموری.1382. ص15).
افق کارآفرینی:
کارآفرینی واژهای جادویی است. وقتی در حد یک کلمه به آن نگاه کنید، چیزی بیش از ایجاد اشتغال به ذهن القاء نمیشود. امّا اگر در این واژه تعمّق کنید، و به خلّاقیت که جوهرة آن است دست پیدا کنید. آن گاه جادوی این واژه بر شما عیان خواهد شد، و شما خود نیز جادو خواهید شد. گرچه بسیاری از افراد به امید کار وارد این گود میشوند، امّا در ادامه نواهایی خواهند شنید و رنگهایی خواهند دید که تاکنون از آن بی خبر بودهاند. و بدین شیوه فرد جادو میشود. البته آنچه بیان شد درون خود فرد است و کارآفرینی همانند آینهای آن را به فرد باز مینمایاند. کارآفرینی طریقی است که به جان آفرینی ختم میشود؛ به زبان دیگر کارآفرینی همان طریق خود شکوفایی است. کارآفرینی عرصة وسیعی به ابعاد تخیّل بشر دارد. و در یک کلام عرصة نامحدود دارد. از مروارید بافی یک دختر نابینا در بازارچه خود اشتغالی پارک لاله تهران گرفته تا تدوین سیاستهای جهانی آمریکا در کاخ سفید. در سال 1985 بحث در بارة دولتهای کارآفرین در عصر اطلاعات شکل گرفت و این بحث در دوره ریاست جمهوری کلینتون به اوج خود رسید. بهطوری که کلینتون رئیس جمهور وقت امریکا بیان کرده بود که اگر بخواهیم بر دنیا حاکم باشیم، راهی نداریم جز این که برای در دست گرفتن دنیا، هم سیاست جدیدی را برگزینیم و هم سطح و گونة جدیدی از خدمات را به عموم مردم دنیا ارائه کنیم. برای تحقق این امر بحث بازآفرینی دولت را مطرح میکنند. اسبورن و گابریل[2] اصول بازآفرینی دولت را به شرح ذیل ارائه نمودند (غریبی،1381. ص23).
هدایت و رهبری به جای ((فعّالیت اجرایی)) .
قدرتمند سازی به جای خدمتگزاری.
تزریق رقابت به عرصة خدمات.
دگرگون سازی سازمانهای قاعده مدار.
سرمایه گذاری بر روی دستاوردها و نوآوریها.
ارضای نیازهای مشتری ونه بروکراسی.
پیشگیری به جای درمان.
حرکت از سلسله مراتب به سمت مشارکت و کارگروهی.
استفاده از مکانیزم بازار به عنوان اهرمی قوی برای تغییرات.
با نگاهی به اصول بازآفرینی دولت، تعدادی از این اصول در واقع همان اهداف کارآفرینی است. همین کارآفرینی در مسیر رشد خود به کارآفرینی سیاسی و یا آنچه که ذکر شد (دولت کارآفرین) ختم میشود.
فهرست مطالب
مقدّمه
اهمّیت کارآفرینی:
کارآفرینی نوش داروی لحظات دشواری:
کارآفرینی مسیر خود شکوفایی:
کارآفرینی بعنوان جوهرة رویش سیستم اقتصادی:
بیان مساله:
هدف پژوهش
اهمّیت موضوع تحقیق :
4- مشاورة کارآفرینی:
3- ساخت وتهیه آزمونهای روان شناختی معتبر در زمینه کارآفرینی:
فرضیه های پژوهش
فرضیه های فرعی:
متغیرهای پژوهش
متغیر ملاک:
متغیر کنترل:
تعریف نظری:
تعریف نظری:
تعریف عملیاتی:
تعریف نظر ی:
تعر یف عملیاتی:
کارآفرین[1] کیست؟
تاریخچة کارآفرینی:
رویکردهای مهم به کارآفرینی :
1- رویکرد اقتصادی به کارآفرینی :
2- رویکرد ویژگیهای شخصیتی[2] به کارآفرینی :
انواع کارآفرینی
کارآفرینی اقتصادی:
کارآفرینی اجتماعی:
تفاوت کارآفرینی اجتماعی با کارآفرینی اقتصادی:
کارآفرینی سیاسی:
1- توسعه اقتصادی:
2- ایجاد تحرّک وپویایی در عرصه اجتماعی و اقتصادی:
3- بسط وتوسعه عدالت اجتماعی:
4- کارآفرینی به عنوان یکی از طرق خود شکوفایی[3]
5- رفع خلل، شکافها و تنگناهای بازار و اجتماع:
6-کارآفرینی عرصهای است که هر کسی میتواند لذت قهرمان بودن و ممتاز بودن را بچشد:
7- امروزه بیشتر مشاغل جدید را شرکت‌های کارآفرینی خلق میکنند:
8- حفظ وایجاد ارزشهای مطلوب اجتماعی:
9- ایجاد، توسعه وبکارگیری فن آوری:
10- جذب و هدایت سرمایه های اندک و سرگردان به چرخه اقتصاد ملی:
11- کاهش فاصله ساختاری بین علوم،تکنولوژی و تولید:
12- ایجاد روابط مناسب ساختاری بین اقتصاد و سیاست:
13- جلوگیری ازپدیده فرار مغز ها وجذب نیروی انسانی متخصّص و مجرّب:
14- حفظ حسّ ارزشمند بودن، در طول حیات:
15- بهبود کیفیت زندگی، ابداع و توسعه کالاها و ایجاد خدمات جدید:
16-کارآفرینی شرایط رشد و تقویت تواناییهای شناختی و شخصیتی را فراهم میکند:
ویژگیهای افراد کارآفرین:
ویژگیهای کارآفرینان (از نظر پژوهشگر):
3- توانایی برنامه‌ریزی وپیش بینی برای آینده:
4-تیز فهمی:
5- مثبت اندیشی:
6- کارآفرین‌ها حساب شده ریسک میکنند:
7-حرکت در مسیرهای یک طرفه:
8- تجربه کاری متنوع:
9- قاطعیت در کار:
10- ایجاد وحدت اضداد:
11- انگیزه پیشرفت در حدّ بالا:
12- تلاش و پشتکار قوی:
13- نارضایتی سود مند:
14- تحمل ابهامات:
15- استقلال طلبی:
17-استفاده از سبکهای مختلف فکری:
18- بهره گیری از منبع شهود در تصمیم گیری:
19- چالش خواهی(تحریک ذهنی):
20- قدرت حل تعارض در سطح عالی:
21- عشق به خویشتن:
22) استفاده از تمامی حالتهای من:
زمینههای تفاوت زنان و مردان در کارآفرینی:
1-انگیزه:
2-عوامل زمینه ساز جهت اقدام به کارآفرینی:
3- زمینه فعّالیت کارآفرینانه:
8-مردم‌گرایی:
9-آینده‌گرایی:
موانع کارآفرینی:
نقش خانواده در پرورش روحیه کارآفرینی:
نقش عوامل فرهنگی در توسعه و رشد کارآفرینی:
مدلی از رشد و توسعه کارآفرینی: (از دیدگاه پژوهشگر)
الف- مرحله اثبات:
ب- مرحله گسترش:
ج- مرحلة یکپارچگی:
رشد و توسعه مراحل کارآفرینی در بعد عرضی:
الف- کارآفرینی اقتصادی:
ب- کارآفرینی اجتماعی:
اهمّیت کارآفرینی سیاسی:
خودپنداره همچون نظریهای شخصی:
سلسله مراتب خودپنداره: (از دیدگاه پژوهشگر)
سطح موضوعی:
سطح کلی:
اهمّیت خود پنداره:
1- خود پنداره به عنوان سیستم عامل( وجودی) هر فرد:
2- خود پنداره جستجوگر خود واقعی است:
3- خود پنداره به عنوان سازمان دهندة تمام ادراکات وتجارب:
4- پیش بینی رفتارهای آینده:
5- تعیین شیوه روابط با دیگران:
6- ادراک و تفسیر محیط پیرامون فرد:
7- ایجاد وحدت و یکپارچگی وجودی:
والدین و افراد مهم اوائل زندگی:
عوامل موثر در شکل گیری خود پنداره
خود فرد:
اجتماع:
کارآفرینی و خود پنداره:
آیا بین خود پنداره و کارآفرینی رابطهای وجود دارد؟
باورهای خودکارآمدی[4]
مقدّمه
خودکارآمدی یعنی چه؟
اهمّیت باورهای خود کارآمدی:
1- تبیین وپیش بینی عملکردها:
2- تأثیر بر عواطف وهیجانات(هوش هیجانی):
3- تقویت حس خود کنترلی:
4- سلامت جسمی و روانی:
5-توسعه حرفهای:
6-تلاش و پشتکار:
7- واکنش مناسب در مقابل شکست:
8- انتخاب راهکارهای مناسب:
9- انتخاب اهداف چالش برانگیز:
منابع باورهای خود کارآمدی:
1- انطباق های عملکرد[5](تجربه مستقیم):
2- تجربه جانشینی[6]:
3- ترغیب کلامی[7]:
4- برانگیختگی(هیجانی) فیزیولوژیایی[8]:
5- تجارب تصویر سازی[9] (ذهنی):
ویژگیهای باورهای خودکارآمدی فاعلی
اهمّیت باورهای خودکارآمدی در اشتغال:
ریشه‌ها و تحّول منبع کنترل:
اهمّیت منبع کنترل:
1- تا ثیر برکارآیی و عملکرد:
2- پیش بینی عملکردها:
3-تاثیر سبک اسناد در عواطف:
4- مسئولیت‌پذیری[10]:
5-تاثیر برمهارتهای اجتماعی:
6- تعامل با منابع قدرت:
7- تأثیر منبع کنترل بر شغل:
8- تأثیر منبع کنترل بر مدیریت:
9- واکنش مناسب به شرایط استرس زا:
10- پیشرفت شغلی:
11- انعطاف پذیری در برابر تغییر:
12- تأثیر بر سلامت روانی:
کارآفرینی و منبع کنترل:
تأثیر شغل برمنبع کنترل:
ویژگیهای افراد با کنترل درونی:
واقعیت در دیدگاه افراد بامنبع کنترل درونی یا بیرونی:
تعریف خلّاقیت[11] از دیدگاه اندیشمندان این حوزه:
فیزیولوژی خلّاقیت:
1- نورونها و فضای سیناپسی:
2-انتقال دهنده های بین فضای سیناپسی:
3-مغز زبرین و مغز زیرین:
4- مغز راست و مغز چپ:
5- یادگیریهای جدید و تجارب یکی از عوامل محرک خلّاقیت:
عوامل مؤثر در شکل گیری عادات(خوگیری):
نظریات مکاتب روان شناسی درباره خلّاقیت
گشتالت و شناخت گرایی:
خودآگاهی، آگاهی از نقاط قوّت و ضعف خویش.
مکتب روان سنجی:
ویژگی های تفکّر واگرا:
عوامل مؤثر در بروز خلّاقیت:
ویژگیهای شخصیتی افراد خلّاق
4)ریسک پذیری:
5)کنجکاوی:
6)تحّمل ابهام[12]:
7)انعطاف پذیری[13]:
8) تفکّر شهودی:
9)تلاش و پشت کار :
10)علاقه به کارهای پیچیده:
11)شوخ طبعی[14]:
12)ایجاد وحدت اضداد:
13)شجاعت:
14) حساسیت و توجه:
15)تجارب گوناگون و متنوّع:
16)منبع کنترل درونی[15]:
17)پذیرش خویشتن :
موانع خلّاقیت
1- موانع بیرونی:
1-1 موانع فیزیولوژیکی:
2-1 موانع اجتماعی:
6-1موانع کلان ساختاری:
2-موانع درونی:
2- 2 ترس از اشتباه و شکست:
3-2 خواسته های حقیر و ناچیز:
4-2 یکی از موانع اصلی در سر راه خلّاقیت تجلی مفروضات به عنوان مسلمات:
5-2 کمال گرایی مطلق:
6-2 انتقاد از خود:
7-2 عصبیت:
8-2 باورها:
9-2 تلاش برای منطقی جلوه دادن خود:
باورهای غیر منطقی در مورد خود خلّاقیت:
الگوی آمابیل:
الگوی اسبورن – پارنز:
مرحله دوم - مسأله یابی:
مرحله سوم - ایده یابی:
مرحله چهارم- راه حل یابی:
مرحله پنجم - پذیرش یابی :
مدل – حلّ خلّاق مسئله (cps):
1.تحلیل محیط:
2.تشخیص مسئله:
3. شناخت مسأله :
4.فرضیه سازی:
5.خلق راه کارهای گوناگون:
6.انتخاب از بین راه کارهای مختلف :
8.کنترل:
فرآیند بهبود خلّاقیت فردی
من واقعی سرچشمة خلّاقیت:
1. بروز خلّاقیت در مصائب:
2. بیماران صعب العلاج:
3. اسارت و زندان :
5. نقش شهود در خلّاقیت:
6. مسئولیت پذیری و ریسک کردن:
نشانه های خود نیرومند
5. ریسک پذیری:
ارایه مدلی جهت تبین خلّاقیت( از پژوهشگر):
ساختار خلّاقیت یا (تفکّر سالم): (از نظر پژوهشگر)
واحد ورودی:
واحد خروجی:
علل تمایل به تفکّر ناقص:
خلّاقیت عنصر پویای کارآفرینی:
تفاوت بین افراد عادی وکارآفرینان در خلّاقیت:
مراحل حضور خلّاقیت در فرایند کارآفرینی
هیجان چیست؟
عاطفه چیست؟
تعریف هوش هیجانی:
فیزیولوژی هیجان و هوش هیجانی:
1- امیگدال (بادامه):
3- نیمکره راست مغز:
4- پیش پیشانی (پری فرونتال):
5- هیپو کامپ:
6-سیستم هورمونی:
7- عصبهای قشر بینایی:
8- تالاموس:
9- هیپوتالاموس:
10-کرتکس یا قشر مخ:
11- نئوکورتکس( قشر تازه مخ):
تاریخچه هوش هیجانی:
نقش هیجان و عواطف در تفکّر:
مؤلفّه ها هوش هیجانی بر اساس رویکرد التقاطی و از دید بار- آن
مؤلّفههای هوش هیجانی
5- استقلال[16] (IN):
6-همدلی[17](EM):
7- روابط میان فردی[18](IR):
8- مسئولیت پذیری اجتماعی[19](RE):
9- حل مسأله[20](PS):
10- واقعیت سنجی[21](RT):
11- انعطاف پذیری[22](FI):
12- تحمّل تنش[23](ST) :
13- کنترل تکانه[24] (IC):
14- خوش بینی[25] (OP):
15- نشاط[26] (HA):
نقش و اهمّیت هوش هیجانی در زندگی عادی:
الف- اهمّیت و نقش هوش هیجانی در محیط کار :
ب-اهمّیت و نقش سلامت هیجانی در موفّقیت وبهره وری:
ج- عواطف نیروی محّرکه انسان بسوی کمال:
دلائل ضرورت توجه به هوش هیجانی در فرایندکارآفرینی:
ج- حمایت شبکه غیر رسمی:
3-یکی از ویژگیهای کارآفرینی توانایی ریسک پذیری است:
4- ایجاد تعادل بین حس استقلال طلبی و نیاز به وابستگی:
6- تحمّل شکست و ناکامی:
7-خلّاقیت:
8-فعّالیت رهبری:
9-تحمّل ابهام[27]:
10-شهود:
11- امیدوار بودن:
12- خوش بینی:
13- غرقه شدن در کار:
14- خود انگیزی:
15- تغییر وضعیت موجود:
17-ایجاد وحدت اضداد:
18- یکی از ویژگیهای مهّم کارآفرینی صداقت است:
19- قاطعیت در کار:
20- تفویض اختیار و مسئولیت:
22- انگیزه پیشرفت:
23- مسئولیت پذیری:
24-انعطاف پذیری:
25- خودآگاهی:
26-عشق به خویشتن:
فصل دوم / بخش هفتم/ مروری بر پژوهشها............................................................................................................................
مروری بر پژوهشها
طرح تحقیق:
جامعه آماری:
روش نمونه گیری:
ابزارهای اندازه گیری
ب- آزمون خلّاقیت[28] عابدی:
روایی آزمون خلّاقیت عابدی
پایایی[29]آزمون خلّاقیت عابدی
ج- آزمون خودپنداره راجرز:
روایی آزمون خودپنداره:
شیوه نمره گذاری:
روایی مقیاس منبع کنترل:
پایایی مقیاس منبع کنترل راتر:
روش نمره گذاری:
ه- آزمون خودکارآمدی عمومی شرر:
روایی[30] مقیاس خودکارآمدی:
پایایی[31] مقیاس خودکارآمدی:
شیوة نمره گذاری پرسشنامة خودکارآمدی:
فرایند اجرای تحقیق:
زمان وشیوه اجرای تحقیق:
روش تجزیه وتحلیل دادهها:
آزمون فرضیه اصلی:
آزمون فرضیههای فرعی:
نمودار (2-4): نمودار میانگین نمرات مولفههای هوش هیجانی در دو گروه کارآفرینان و افراد عادی
جدول (6-4): خلاصه اطلاعات( آزمونT مستقل) در مورد مقایسه میانگین خرده مقیاسها و پنج
ابوترابیان، محمدرضا. (1382). پرورش نسل خلاق در ایران، تهران: انتشارات مدرسه.
[1] - Entrepreneur
[2]- trait approach
[3] - Self-actualization[3]
[4] - Self - efficacy
[5] -Performance attainment
[6] -Vicariouc experience
[7] -Verbal persuasion
[8]- Emotional arousal
[9]- Imaginal experiences
[10] - Responsibility
[11] - Creativity
[12] - Ambiguity tolerance
[13] - Flexibility
[14] - Humor
[15] -Locus of control
[16] - Independence(IN)
[17] - Empathy(EM)
[18]- Interpersonal Relationship (IR)
[19]- Social Responsibility (RE)
[20] - Problem Solving (PS)
[21] - Reality Testing
[22]- Flexibility (FL)
[23]- Stress Tolerance (ST)
[24]- Impulse Control (IC)
[25]- Optimism
[26] -Happiness (HA)
[27] -Ambiguity tolerance
[28] - Creativity Test (CT)
[29] -Reliability
[30] -Validity
[31] -Reliability
[1]- I.E .Batler
[2] - Osborn & Gabrel