مسئولیت کیفری در مطبوعات
در این پژوهش بررسی اجمالی از تاریخچه مطبوعات، تدوین قانون مطبوعات و تحولات آن در طول تاریخ، تعریف مطبوعات و جرایم مطبوعاتی اعم از جرایم علیه اشخاص (تهمت و افتراء، توهین و اقسام آن)، جرایم علیه مصالح عمومی کشور و سایر جرایم و خصوصیات جرایم مطبوعاتی، مسئولیت کیفری هر یک از اشخاصی که به نحوی در تهیه، چاپ و انتشار مطلب مجرمانه دخالتی داشته اند از جمله صاحب امتیاز، مدیر مسوول، نویسنده، سایر پدید آورندگان و دستندرکاران، نحوه دادرسی در دادگاههای مطبوعاتی، صلاحیت دادگاه های مطبوعاتی، هیئت منصفه و نحوه انتخاب، شرکت آنها و وظایف آنها در طول دادرسی و تاثیر نظر آنها در حکم صادره از طرف دادگاه صورت پذیرفته است. روش پژوهش در این پایان نامه کتابخانه ای می باشد و در یک ارزیابی کلی رویکرد غالب در یک ارزیابی کلی رویکرد غالب در جهت محدودیت مطبوعات و عدم اجرای قوانین مطبوعاتی بوده است، تعاریف دقیقی از واژه ها خصوصاً مطبوعات و جرایم مطبوعاتی به عمل نیامده و نقش و تاثیر هیئت منصفه در رای صادر شده از طرف دادگاه دقیقاً تبیین نگردیده است. لذا بازنگری در قانون و تدوین قانون مطبوعاتی و تعریف دقیق واژه ها لازم به نظر می آید. ولی با این همه رویکرد قانونگذاری همواره در جهت رفع ابهامات بوده است.
واژه های کلیدی: مطبوعات، جرایم مطبوعاتی، صاحب امتیاز، مدیر مسوول، هیئت منصفه، علنی.
فهرست مطالب
موضوع صفحه
بخش اول: پیشینه تاریخی مطبوعات و قوانین مطبوعاتی در ایران.........................................
فصل اول: تاریخچه مطبوعات در ایران.........................................................................
1-1-1ملاحظات تاریخی............................................................................................
1-1-1-1 مطبوعات در ایران باستان تا قاجار..................................................................
1-1-1-2مطبوعات از قاجار تا انقلاب مشرو.طه..............................................................
1-1-1-3 مطبوعات ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی............................................
1-1-2 سیر تحول قانون مطبوعاتی ایران از ابتدا تا بعد از انقلاب اسلامی...............................
1-1-2-1 قوانین مطبوعاتی از ابتدا تا انقلاب اسلامی..........................................................
الف) قانون مطبوعاتی 1286 ه . ش..............................................................................
ب) قانون مطبوعات 1301 ه . ش.................................................................................
ج) قانون محاکمه وزرا و هیئت منصفه 1307 ه . ش.........................................................
د) قانون هیئت منصفه 1310 ه . ش...............................................................................
ذ) قانون اصلاح قسمتی از قانون مطبوعات سال 1321 ه . ش..............................................
ن) لایحه راجع به توقیف جرائد و تسریع در محاکمه آنها 1327 ه . ش...................................
و) طرح مربوط به الغاء قوانین مطبوعاتی به استثناء قانون 1326 ه . ش................................
ه) لایحه قانون مطبوعاتی 1331 ه . ش..........................................................................
ی) لایحه قانون مطبوعات 1334 ه . ش.........................................................................
1-1-2-2 قوانین مطبوعاتی بعد از انقلاب اسلامی..............................................................
الف) لایحه قانون مطبوعات 1358 ه . ش.......................................................................
ب) قانون مطبوعات 1364 و اصلاحیه 1379 ه . ش.........................................................
فصل دوم: مطبوعات و جرائم مطبوعاتی.........................................................................
1-2-1 تعریف مطبوعات و جرائم مطبوعاتی...................................................................
1-2-1-1 تعریف مطبوعات.........................................................................................
1-2-1-2 تعریف جرائم مطبوعاتی................................................................................
1-2-2 جرائم مطبوعاتی ( جرائم علیه اشخاص)...............................................................
1-2-2-1 تهمت و افترا از طریق مطبوعات.....................................................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات .............................................................................................................
1-2-2-2 توهین مطبوعاتی و اقسام آن............................................................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-2-3 توهین به اشخاص عادی از طریق مطبوعات......................................................
1-2-2-4 توهین به مقامات دولتی از طریق مطبوعات........................................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب)عنصر مادی........................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-2-5 توهین به اموات از طریق مطبوعات..................................................................
الف) عنصر قانونی ..................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات .............................................................................................................
1-2-2-6 توهین به رهبر و مراجع مسلّم تقلید از طریق مطبوعات..........................................
1-2-2-7 توهین به ادیان از طریق مطبوعات...................................................................
الف) توهین به اسلام .................................................................................................
ب) توهین به سایر ادیان رسمی کشور............................................................................
1-2-3 حمایت های حقوقی از زیان دیده به علت توهین و افتراء مطبوعاتی..............................
1-2-3-1حق پاسخگویی.............................................................................................
1-2-3-2مطالبه خسارات ...........................................................................................
الف) خسارت مادی...................................................................................................
ب) خسارت معنوی...................................................................................................
1-2-3-3 نحوه جبران خسارت معنوی...........................................................................
1-2-3-4 تهدید از طریق مطبوعات...............................................................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-4 جرایم علیه مصالح عمومی کشور از طریق مطبوعات...............................................
1-2-4-1 افشاء اسرار و اسناد نظامی............................................................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-4-2 انتشار مذاکرات غیر علنی مجلس، محاکم و تحقیقات مراجع اطلاعاتی و قضایی...........
الف) افشاء مذاکرات غیر علنی مجلس............................................................................
ب) افشاء مذاکرات غیر علنی محاکم...............................................................................
ج) افشاء تحقیقات مراجع اطلاعاتی و قضایی...................................................................
1-2-4-3 تحریک به ارتکاب جرم علیه امنیت کشور از طریق مطبوعات................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-4-4 انتشار مطالب و صور منافی عفت از طریق مطبوعات.........................................
الف) عنصر قانونی...................................................................................................
ب) عنصر مادی.......................................................................................................
ج) عنصر معنوی.....................................................................................................
د) مجازات..............................................................................................................
1-2-4-5 انتشار نشریه بدون پروانه..............................................................................
1-2-4-6 تقلید نام یا علامت نشریه دیگر.........................................................................
1-2-4-7 سرقت ادبی ...............................................................................................
1-2-4-8 اجاره دادن امتیاز پروانه نشریه به غیر و هرگونه واگذاری به افراد فاقد صلاحیت........
بخش دوم: مسوول و مسوولیت کیفری در قانون مطبوعات و نحوه دادرسی در جرایم مطبوعاتی....
فصل اول: مسوول و مسوولیت کیفری در قانون مطبوعات .................................................
2-1-1 مسوولیت کیفری در قوانین مطبوعاتی سابق...........................................................
2-1-2 مسوولیت کیفری در قانون مطبوعات 1364 و اصلاحیه 1379 ه . ش..........................
2-1-2-1 مسوولیت کیفری صاحب امتیاز ......................................................................
2-1-2-2 مسوولیت کیفری مدیر مسوول ........................................................................
2-1-2-3 مسوولیت نویسنده و سایر پدید آورندگان ............................................................
2-1-2-4 مسوولیت سایر دست اندر کاران......................................................................
فصل دوم: نحوه و جریان دادرسی در جرائم مطبوعاتی......................................................
2-2-1صلاحیت دادگاه مطبوعات..................................................................................
2-2-2 تشریفات و شیوه دادرسی..................................................................................
2-2-2-1 علنی بودن دادرسی.......................................................................................
2-2-2-2 لزوم حضور هیئت منصفه در دادرسی..............................................................
الف) سابقه تاریخی هیئت منصفه..................................................................................
ب) قضاوت نقادانه پیرامون هیئت منصفه........................................................................
1- دلایل مخالفان......................................................................................................
2- دلایل موافقان.......................................................................................................
2-2-3 نحوه انتخاب اعضای هیئت منصفه و وظایف آنها قبل از اصلاح قانون اخیر التصویب 1379
2-2-3-1 نحوه انتخاب اعضای هیئت منصفه...................................................................
2-2-3-2نحوه شرکت هیئت منصفه...............................................................................
2-2-3-3 رای هیئت منصفه........................................................................................
2-2-4 نحوه انتخاب اعضای هیئت منصفه با توجه به قانون اخیر التصویب 1379....................
2-2-4-1 شرایط اعضای هیئت منصفه...........................................................................
2-2-4-2 وظایف هیئت منصفه و رای آنها......................................................................
2-2-4-3 پژوهش خواهی...........................................................................................
بخش سوم: نتیجه گیری و پیشنهادات..............................................................................
منابع