بررسی عوامل سازمانی موثر بر فساد اداری در نظام بانکی
تحقیق حاضر تحت عنوان بررسی عوامل سازمانی موثر بر فساد اداری در نظام بانکی در شعب منتخب بانک های استان قم انجام گرفته است . هدف از انجام آن، شناسایی عوامل سازمانی موثر بر فساد اداری و مشخص کردن رابطه عوامل سازمانی موثر بر فساد اداری با فساد اداری در شعب مربوطه می باشد. به منظور سنجش فساد اداری و عوامل سازمانی موثر بر آن از پرسشنامه مورد استفاده عباسپور (1385) بهره گرفته شده است.
روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی و از شاخه همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. از ابزار پرسشنامه دارای روایی و پایایی مناسب، برای گردآوری داده های مربوط به متغیرهای تحقیق استفاده شد. از روش نمونه گیری خوشه ای برای دسترسی به اعضای نمونه استفاده بعمل آمد.
بر اساس نتایج آزمون رگرسیون مؤلفه های «شفافیت فرایندها و رویه‌های کاری وانحصار وظیفه در سازمان» و «حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان در سازمان» بر «فساد اداری» تاثیر دارند و از آنجایی که مقدار0β < میباشد ،نوع تاثیر منفی میباشد.
از آزمون همبستگی برای آزمون فرضیه های تحقیق بهره برداری شد، نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن حاکی از وجود همبستگی منفی بین عوامل سازمانی موثر بر فساد اداری با فساد اداری بود. در سطح اطمینان 95 درصد، فرضیه اصلی و هر 3 فرضیه ، تأیید شدند و بین همه مولفه ها همبستگی منفی وجود دارد.
واژگان کلیدی :
فساد اداری ، سیستم های کنترل و نظارت ،نظام حقوق و دستمزد ،فرایندها و شیوهای انجام کار ، شعب منتخب بانک های استان قم
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول : کلیات طرح تحقیق
مقدمه .......................................................................................................................................................... 3
1-1- بیان مسأله .......................................................................................................................................... 4
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق ................................................................................................................ 5
1-3- سئوال های تحقیق...............................................................................................................................7
1-4- اهداف تحقیق.................................................................................................................................... 7
1-5- فرضیه های تحقیق.............................................................................................................................. 8
1-6- متغیرهای تحقیق..................................................................................................................................8
1-7- مدل مفهومی تحقیق.....................................................................................................................9
1-8- قلمرو تحقیق....................................................................................................................................... 9
1-8-1-قلمروموضوعی.................................................................................................................................9
1-8-2 - قلمرو مکانی...............................................................................................................................10
1-8-3 - قلمرو زمانی.................................................................................................................................10
1-9- تعریف واژگان کلیدی تحقیق ..........................................................................................................10
فصل دوم : ادبیات نظری
مقدمه ..................................................................................................................................................... 14
2-1- سازمان و عوامل سازمانی............................................................................................................... 14
2-1- 1- تعریف سازمان..............................................................................................................................14
2-1- 2- سیستم‌های کنترل و نظارت......................................................................................................... .16
2-1- 3- اهمیت کنترل...............................................................................................................................16
2-1- 4- ماهیت کنترل.................................................................................................................... ..........17
2-1- 5- دیدگاهها درباره انواع کنترل......................................................................................17
2-1- 6- ارکان کنترل...............................................................................................................................19
2-1- 7- نظام حقوق و دستمزد .................................................................................................................20
2-1- 8- هدف مدیریت جبران خدمت..................................................................................................... 22
2-2- فساد اداری........................................................................................................................................23
2-2- 1- تعریف فساد.................................................................................................................................27
2-2- 2- سطوح فساد.................................................................................................................................29
2-2-3- انواع فساد.....................................................................................................................................29
2-2-4- 1- فساد سیاسی............................................................................................................................31
2-2-4- 2- فساد اداری.............................................................................................................................31
2-2-4- 3- فساد مالی (اقتصادی)..............................................................................................................32
2-2-5 - مفهوم و تعریف فساد اداری........................................................................................................32
2-2-6- تاریخچه فساد اداری....................................................................................................................34
2-2-7 - مبارزه با فساد در ایران................................................................................................................35
2-2-8 - وضعیت فساد پس از پیروزی انقلاب اسلامی..............................................................................36
2-2-9 - انواع فساد اداری..........................................................................................................................39
2-2-10 - تبیین علل موجبه فساد.................................................................................................................43
2-2-11 - رهیافت‌های تبیین فساد.............................................................................................................. 47
2-2-12 - تبیین علل فساد اداری................................................................................................................ 49
2-2-13 - قصد و فرصت، لازمه وقوع فساد................................................................................................52
2-2-14 - متغیرهای تسهیل و تشویق‌کننده یا بازدارنده از فساد....................................................................53
2-3- فساد اداری و رابطه آن با عوامل سازمانی...........................................................................................56
2-3- 1- فساد و نظام حقوق و دستمزد.......................................................................................................56
2-3- 2- کنترل و نظارت و رابطه آن با فساد...............................................................................................60
2-3- 3- فرایند‌های کاری و رابطه آن با فساد..............................................................................................61
2-4- فساد اداری و رابطه آن با سایر عوامل اجتماعی..................................................................................62
2-4- 1- حکومت کارآمد و نقش آن در کنترل فساد..................................................................................62
2-4- 2- رابطه فساد و خدمات عمومی دولتی..............................................................................................64
2-4- 3- بزرگی دولت و فساد.....................................................................................................................64
2-4- 4- خصوصی‌سازی و رابطه آن با فساد...............................................................................................65
2-4- 5- فساد و فقر....................................................................................................................................66
2-4- 6- فساد و قوانین و مقررات...............................................................................................................67
2-4- 7- فساد و دستگاه قضایی..................................................................................................................67
2-4- 8- توسعه سیاسی، دمکراسی و فساد...................................................................................................68
2-4- 9- فرهنگ و فساد.............................................................................................................................68
2-4- 10- فساد و جنسیت...........................................................................................................................68
2-4- 11- فساد و برنامه‌های توسعه.............................................................................................................69
2-4- 12- سیاست‌های اقتصادی و فساد......................................................................................................69
2-4- 13- فساد و سرمایه‌گذاری.................................................................................................................70
2-4- 14- تسخیر دولت و فساد ناشی از آن در اقتصادهای در حال گذار......................................................70
2-4- 15- تحلیل فساد در کشورهای جهان سوم..........................................................................................72
2-4- 16- آثار و علل فساد در جهان سوم....................................................................................................73
2-4- 17- شیوه ارزیابی و گزینش استراتژی مبارزه با فساد...........................................................................74
2-4- 18- سیاست‌های کلیدی در مبارزه با فساد...........................................................................................76
2-4- 19-استراتژی مبارزه با فساد، جایگاه و نوع کاربرد آ نها......................................................................77
2-5- پیشینه تحقیق.....................................................................................................................................77
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
مقدمه ............................................................................................................................................ ...........87
3-1- روش تحقیق .............................................................................................................. ....................87
3-2 - چهارچوب مفهومی..........................................................................................................................88
3-3 - جامعه آماری....................................................................................................................................90
3-4- نمونه آماری.......................................................................................................................................92
3-5 - متغیرهای تحقیق................................................................................................................................92
3-6- ابزار سنجش تحقیق............................................................................................................................93
3-7 - نحوه امتیاز بندی پرسشنامه................................................................................................................93
3- 8- روایی پرسشنامه...............................................................................................................................94
3-9- پایایی پرسشنامه.................................................................................................................................94
3-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها..........................................................................................................95
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه .....................................................................................................................................................98
4-1- آمار توصیفی ................................................................................................................................99
4-1-1- جنسیت ....................................................................................................................................99
4-1-2- تحصیلات ................................................................................................................................100
4-1-3- سابقه کار...................................................................................................................................101
4-1-4- وضعیت تأهل و تجرد.................................................................................................................102
4-1-5- نوع استخدام..............................................................................................................................103
4-2- نتایج حاصل از تحلیل استنباطی داده‌ها............................................................................................104
4-2-1- آزمون کالموگروف-اسمیرنوف................................................................................................104
4-2-2-آزمون رگرسیون........................................................................................................................105
4-2-3- آزمون فرضیه های تحقیق..........................................................................................................108
4-2-3-1- فرضیه فرعی اول....................................................................................................................108
4-2-3-2- فرضیه فرعی دوم...................................................................................................................110
4-2-3-3- فرضیه فرعی سوم..................................................................................................................111
4-2-3-4- فرضیه اصلی..........................................................................................................................112
4-2-4- آزمون فریدمن...........................................................................................................................114
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
مقدمه .....................................................................................................................................................117
5-1- نتایج حاصل از یافته های تحقیق......................................................................................................117
5-1-1- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل توصیفی...................................................................................... 117
5-1-2- بحث دربارهی نتایج حاصل از آزمون کالموگروف-اسمیرنوف....................................................118
5-1-3- بحث دربارهی نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق ............................................................. 118
5-1-3-1- نتایج حاصل از فرضیه اول...................................................................................................... 118
5-1-3-2- نتایج حاصل از فرضیه دوم..................................................................................................... 119
5-1-3-3- نتایج حاصل از فرضیه سوم.................................................................................................... 120
5-1-3-4- نتایج حاصل از فرضیه اصلی....................................................................................................121
5-1-3-5- نتایج کلی تحقیق.................................................................................................. .................122
5-1-4- نتایج آزمون رگرسیون................................................................................................................123
5-1-4- بحث دربارهی نتایج حاصل از آزمون فریدمن.............................................................................123
5-2- پیشنهادات...................................................................................................................................... 123
5-2-1- پیشنهادهای کاربردی مبتنی بر نتایج به دست آمده از تحقیق........................................................ 123
5-2-2 - ارائه پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی.........................................................................................125
5-3- محدودیت های تحقیق................................................................................................................ ....126
منابع......................................................................................................................................................... 129
پیوست :پرسشنامه ها................................................................................................................................ 136
جدول 1-1: متغیرهای تحقیق...................................................................................................................8
جدول 2- 1: استراتژیهای کنترل..............................................................................................................19
جدول 3-1 : تعداد شعب در هر بانک...................................................................................................90
جدول 3-2 : انواع بانک ها...................................................................................................................91
جدول 3-3 : متغیرهای پرسشنامه همراه با شماره سئوالات......................................................................93
جدول 3- 4 : نحوه نمره دهی به سوالات مربوط به متغیرهای تحقیق.......................................................94
جدول4-1: توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب جنسیت............................................................99
جدول4-2 : توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تحصیلات......................................................100
جدول4-3 : توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب سابقه کار ................................................... ..101
جدول4-4 : توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تأهل...............................................................102
جدول4-5 : توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب نوع استخدام................................................. 103
جدول4-6: نتایج مربوط به آزمون نرمال بودن متغیرهای تحقیق..............................................................104
جدول4-7: نتایج آزمون ANOVA.................................................................................................. ...105
جدول4-8 : آزمون دوربین – واتسون................................................................................................ ..106
جدول4-9: نتایج آزمون رگرسیون.......................................................................................................106
جدول4-10 : نتایج آزمون رگرسیون ................................................................................................ ..107
جدول4-11 : نتایج آزمون رگرسیون ...................................................................................................108
جدول4-12 : مقادیر ضریب همبستگی.................................................................................................109
جدول4-13 : مقادیر ضریب همبستگی ............................................................................................. 110
جدول4-14: مقادیر ضریب همبستگی .............................................................................................. 111
جدول4-15 : مقادیر ضریب همبستگی ............................................................................................. 113
جدول4-16 : نتایج اجمالی آزمون فرضیهها........................................................................................ 113
جدول شماره 4-17 : نتایج آزمون فریدمن.................................................................................. ......114
جدول شماره 4-18: نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن..........................................................................115
جدول 5-1 : نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی......................................................118
جدول 5-2 : نتایج آزمون فرعی اول............................................................................................................119
جدول 5-3 : نتایج آزمون فرعی دوم............................................................................................................119
جدول 5-4 : نتایج آزمون سوم............................................................................................................120
جدول 5-5 : نتیجه فرضیه اصلی..........................................................................................................121
جدول5-6 : نتایج آزمون رگرسیون ......................................................................................................123
جدول 5-6 : خلاصه نتایج آزمون فریدمن..........................................................................................124
شکل 1-1: مدل مفهومی تحقیق.....................................................................................................................9
شکل 2-1: کل برنامه جبران خدمات که کارفرما برای یک شخص در قبال کار فراهم می‌کند.....................22
شکل 2- 2 : اهداف نظام جبران خدمات......................................................................................................23
شکل 2-3: عوامل محیطی موجبه فساد.........................................................................................................52
شکل 2- 4: استراتژیهای چند بعدی برای بهبود کارائی حکومت و مبارزه با فساد.......................................63
شکل 2- 5 : مدل مفهومی تحقیق...............................................................................................................85
شکل 5-1: مدل نهایی تحقیق ................................................................................................................ 122
نمودار4-1: نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب جنسیت ....................................................... 99
نمودار4-2: نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تحصیلات....................................................100
نمودار4-3: نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب سابقه کار.....................................................101
نمودار4-4 : نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب تأهل و تجرد...............................................102
نمودار4-5: نمودار فراوانی اعضای نمونه آماری بر حسب نوع استخدام.................................................103