بررسی مدیریت کالا در صنایع بزرگ و پیشرفته
بخش اول
استاندارد نمودن کالا
اهمیت و نقش کالا
اهمیت کالا در سازمانها، کشورها و اصولاً در مجموعه جهان بر کسی پوشیده نیست، با بررسی ترازنامه هر سازمان و یا هر شرکتی متوجه می شویم که قسمت عمده دارائی های آن شرکت/ سازمان را موجودی کالا تشکیل می دهد.
شاید چیزی حدود 50 تا 60 درصد هزینه هر پروژه مربوط به کالای آن باشد. بعنوان مثال در شرکت ملی گاز بیش از 60 درصد کل بودجه های عملیاتی آن مربوط به تامین کالاهای مورد نیاز می باشد که بنظر می رسد سایر شرکت های تابع وزارت نفت هم همین وضع را داشته باشند.
متأسفانه در کشور ما نقش کالا در فعالیتهای تولیدی / بازرگانی چندان که باید شناخته نشده است این عدم توجه کافی به مسئله ای که در اکثر مواقع قسمت اعظم منابع مالی و انسانی موسسات را بخود اختصاص می دهد در هر گوشه و کنار به چشم می خورد.
از انباریهای منازل گرفته تا انبارهای بزرگ کارخانه ها و سازمانهای دولتی و خصوصی نگاهی به انبارهای کارخانجات مختلف، شرکتهای حمل و نقل میدانهای بار، مغازه های کوچک و فروشگاه های بزرگ همه و همه وضع نامطلوب موجود را بخوبی نشان می دهد.
در کمتر مؤسسه ای با مسئله کالا بطور جدی برخورد شده است و آنجا هم که این مسئله مطرح بوده است تنها به قسمت انبارداری آنهم بصورت بسیار ابتدائی بسنده شده است. این برخورد با مسئله کالا تنها در سطح صنعت نبوده بلکه در موسسات علمی نیز از وضع مشابهی برخودار است.
در کمتر دانشکده ای در کشور موضوع کالا بعنوان شاخه ای اصلی از مدیریت تولید و صنایع تدریس می شود و اگر صحبتی از آن می شود بسیار مختصر و در حد چند جلسه آشنائی بیشتر نیست. شاید روزی برسد که اهمیت و نقش کالا در سازمانها بیشتر شناهته شود و در مجامع علمی جایگاه واقعی خود را بازیابد انشاء ا....
علی ایحال وابستگیهای سیاسی و اقتصادی رژیم گذشته و بعضاً اولویت دادن ملاحظات سیاسی به مسائل فنی و صنعتی تمامی کشور را به نمایشگاهی از انواع ماشین آلات و کالاهای صنعتی تبدیل کرده است که صنایع نفت و گاز نیز غرفه بزرگی از آن را تشکیل می دهند عنوان مثال در حال حاضر تأسیسات موجود در شرکت ملی گاز ایران مانند پالایشگاههای گاز و ایستگاههای تقویت فشار که در حال کار می باشد توسط مهندسین مشاور خارجی طراحی و توسط پیمانکاران ایرانی و خارجی احداث گردیده است و انتخاب آنها عمدتاً با ملاحظات سیاسی، اقتصادی انجام گرفته و نه به لحاظ بررسیهای فنی.
پیمانکاران و سازندگان و تأمین کنندگان کالا و اجناس و ماشین آلات نیز جزئی از این زنجیره بوده اند لذا گروه مزبور با شناختی که از وسائل و کالاهای مورد مصرف در این تأسیسات داشته اند سعی نموده تا کالاها و ماشین آلات و اجناس را مصرف نمایند که منابع اقتصادی خود و یا کشور متبوعه آنها را تا سالهای سال از طریق فروش قطعات یدکی و جایگزینی دستگاههای خارج از رده تأمین نمایند حتی در بعضی موارد هیچگونه تعهدی در مورد تأمین قطعات یدکی نداشته و یا اگر داشته اند بطور محدود بوده است. از این رو انتخاب ماشین آلات و دستگاههای مورد نیاز خریداری شده برحسب توصیه آنان و بدون در نظر گرفتن مسائل فنی و نیازهای واقعی بوده است.
استاندارد نمودن و طبقه بندی کردن کالاهای صنعتی مورد استفاده صنایع تحت پوشش وزارت نفت یکی از گامهای مهم در راه هماهنگی سازمانهای مختلف و وزارت نفت بوده و حرکتی است در جهت نیل به خود گردانی صنعتی و نهایتاً خود کفائی صنعتی و استقلال فنی و اقتصادی کشور انشاء ا...
شناسائی دقیق ، کالاهای صنعتی و بموازات آن استاندارد نمودن کالاها بر اساس دو واقعیت استوار است ابتدا رعایت مسائل فنی و ایمنی و سپس رعایت اهداف استراتژیک انقلاب اسلامی که این به معنای وابستگی هرچه کمتر در زمینه هائی است که توانمندهای لازم در کشور وجود دارد و در عین حال موجبات بهره وری هرچه بیشتر از امکانات بالقوه و بالفعل داخلی در راستای نیل به خودکفائی صنعتی و استقلال واقعی را فراهم خواهد آورد.
لزوم تجدید نظر در مشخصات کالاها و اصلاح و بروز نگهداری آنها
مشخصات کالاها اعم از اقلام عمومی (قابل خرید از منابع غیر انحصاری) و قطعات یدکی که فقط از منابع خاص و اختصاصی قابل تأمین میباشند به اقتضای دگرگونی در تکنولوژی و نحوه ساخت و یا چگونگی کنترل کیفیت و یا بطور کلی تغییر در طراحی ماشین و یا دستگاه که منجر به تغییرات عمده در قطعات یدکی مربوطه میگردد باید هر از گاهی مورد تجدید نظر قرار گیرد و مطابق با روند پیشرفت تکنولوژی و همگام با تغییرات داده شده در نوع ماشین آلات و قطعات یدکی مربوطه اصلاحات لازم انجام و مشخصات بروز در آورده شود.
اصلاحات مربوط به تغییرات و اصلاحات مشخصات کالا از طرق مختلف زیر به واحد طبقه بندی و استاندارد کالا ارسال میگردد.
1- فروشنده و یا سازندگان که تغییرات مربوط به ماشین آلات و قطعات یدکی مربوطه را اعلام میدارند.
2- متقاضیان و مصرف کنندگان که از اشکالات مربوط به مشخصات کالاهای مصرفی خود را به اداره طبقه بندی و استاندارد کالا اعلام میدارند.
3- انبارها و کنترل کنندگان موجودی انبار که اشکالات و مغایرت های کالاهای دریافتی و تحویل شده به انبار را نسبت به مشخصات مندرج در کتب طبقه بندی کالا اعلام میدارند.
4- مؤسسات استانداردهای جهانی که از طریق نشریات و کدهای استاندارد خود تغییرات و اصلاحات مربوط به استانداردهای ساخت کالا را درج می نمایند و مورد استفاده کارشناسان کمیته های استاندارد قرار گرفته و در تغییر مشخصات کالاهای طبقه بندی شده تأثیر خواهد گذاشت.
تغییرات و موارد اشکال که بدین ترتیب به اداره طبقه بندی و استاندارد کالا واصل میگردد در اصلاح سوابق و کتب طبقه بندی کالا مورد استفاده قرار میگیرد.
اداره طبقه بندی کالا پرونده ای از واحدهای مختلف استفاده کننده کتب طبقه بندی کالا و مصرف کنندگان را در اختیار دارد و تغییرات و اصلاحات را بطور مرتب تکثیر و برای آنها ارسال خواهند نمود.
کلیه واحدهای دست اندر کار کالا از جمله انبارها، بازرسی انبار کنترل موجودی انبارها و ادارت خرید موظفند تغییرات و اصلاحات طبقه بندی کالا را در سوابق خود عمل کنند و فایل ها و سوابق خود را مطابق آن بروز نگهدارند تا در ارتباط کالایی در سطح کل شرکت همه با یک مشخصات و شماره رمزهای واحد سرکار داشته و همکاری نمایند.
سیتم حسابداری شرکت ملی گاز :
قبل از اینکه در باره سیستم حسابداری کالا در شرکت گاز صحبتی را انجام دهیم لازم است با مفاهیم و اصطلاحات و روشهای در این سیستم حسابداری شرکت گاز آشنا شویم .
حسابها :
حسابها در سیستم حسابداری شرکت گاز به صورت کدینگ و استاندارد در سطح کل صنعت نفت تعریف شده بشکلی که برای هر منطقه یک رمز مدیریت تعریف شده و بر اساس مراکز هزینه و مناطق مختلف هر منطقه و انواع هزینه های هر مرکز بودجه در نظر گرفته شده و کد گذاری میشود.