بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه
فصل اول
فصل اول
(الف ) مقدمه
« به نام آنکه هر چه هست و نیست همه در گه قدرت اوست »
دلم می خواست دنیا رنگ دیگر بود ، خدا با بنده هایش مهربانتر بود ، وز آن بیچاره مردم یاد می فرمود ، دلم می خواست خدا از بارگاه خویش ، زنجیر گران می آویخت ، تا بیچاره گان خدای را در پای آن دیوار ، به درد خویش آگاه می ساختند ، مگو این آرزو خام است ، مگو روح بشر همواره سرگردان وناکام است اگر این آسمان درهم نمی ریزد ، و گر این کهکشان از هم نمی پاشد ، بیا تا ما :
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم زشادی گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم «باباطاهر »
علاقه وافر به کودکان توجه به دنیای زیبا و شگرف آنان ، اهمیت به خواسته ها و آرزوها و هدف هایشان و همچنین موانع و مشکلاتی که سد راه این خواسته ها بوده و باعث می گردد برخی از این فرشته های مهربان خشم آلود وعصیانگر و برخی غمناک ، گوشه گیر و در خود فرو رفته باشند ، افزون بر آن ، عدم آگاهی والدین و مربیان درباره علل این تغییرات رفتاری در کودکان و چگونگی مقابله و برخورد با آنان برای بر طرف نمودن و کاهش اینچنین رفتارهایی ، همه و همه ، محقق را بر آن داشت تا به تحقیق د رزمینه « بررسی تأثیر ناکامی در میزان پر خاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر ( مقطع ابتدایی ) بپردازد . تا شاید به این طریق بتوان گام کوچکی درجهت شناخت برخی از عوامل بر انگیزنده رفتارهای پرخاشگرانه و ارائه راه حل ها و توصیه هایی د راین رابطه به والدین و مربیان ، بر داشت و راه را برای تحقیقات وسیع تر در آینده هموار نمود ».
مسلم است که انجام این تحقیقات راهنمایی اندیشمندان و صاحبنظران و محققین گرامی را می طلبد که با بیان نقطه نظرهای عالمانه خود ، کاستی ها را جبران نموده و معایب را برطرف نمایند . امید است محقق را در پیمودن ره بی انتهای علم راهبر باشید . « انشاءالله»
(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
بنابر این با طرح سؤالات زیر مسئله این تحقیق را مطرح می سازیم :
1- آیا ناکامی در پرخاشگری تأثیر دارد ؟
2- آیا تأثیر ناکامی در پرخاشگری دختران و پسران دانش آموز یکسان است ؟
3- دختران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
4- پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
5- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز ، در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
6- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه پسران دانش آ”موز در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
(پ) هدف تحقیق
هدف این تحقیق دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی می باشد ، بنابراین با توجه به این هدف دو جنبه ، اهداف تحقیق مطرح می شود :
1-) جنبه بنیادی : بررسی دیدگاه روانکاری و بخصوص نظریه زیگموند فروید در مورد ناکامی بعنوان عامل برانگیزنده پرخاشگری است .
« ناکام ماندن تلاشهای فرد برای دستیابی به هدف موجب پیدایش سائق پرخاشگری شده و این نیز به نوبه خود رفتاری را برای صدمه زدن به فرد به شی موجد ناکامی بر می انگیزد و بروز پرخاشگری باعث کاهش این سائق شده و در پاسخ به ناکامی پرخاشگری یک پاسخ غالب است .» (هلیگارد ، اتکینسون 1985).
2) جنبه کاربردی : بررسی پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی و ناکامی بعنوان علتی برای آن که بدین منظور ، آزمون مصّور ناکامی روزتر وایگ در کودکان مقطع ابتدایی بکار می رود .
ارائه راهبردها وتوصیه هایی به اولیاء دانش آموزان در زمینه برخی از علل رفتارهای پرخاشگرانه دانش آ”موزان و چگونگی مقابله و برخورد با آنها به منظور اصلاح رفتار آنان در جهت تخفیف رفتارهای پرخاشگرانه .
(ت ) فرضیه تحقیق
با توجه به اینکه : ناکامی به عنوان یکی از عوامل بر انگیزنده پرخاشگری ، موجب عکس العملهای پرخاشگرانه متفاوت در بین دختران و پسران دانش آموز مقطع ابتدایی می شود . چند فرضیه به ترتیب زیر مورد بررسی قرار می گیرد :
1) عوامل ناکام کننده در دختران دانش آموز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العملهای پرخاشگرانه درونی می شود .
2) عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز مقطع ابتدایی در جهت تسلط و بقای مانع است .
3) عوامل ناکام کننده در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العمل های پرخاشگرانه بیرونی می شود .
4) عکس العمل های پرخاشگرانه در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، در جهت دفاع از خود می باشد .
شیوه و مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل آزمون روزنزوایگ :
-آزمون دارای پاسخ نامه است ، که شامل بیست و چهار شماره برای ثبت پاسخها در موقعیت های بیست و چهار گانه می باشد . اگر آزمون به صورت انفرادی مورد استفاده قرا ربگیرد ، در ستون مقابل هر پاسخ رفتار آزمایش شونده ثبت می گردد ، سپس کدی را که برای هر آزمون تشخیص داده شده ، را در ستون چپ ثبت می نماید .
- گزارشنامه آزمون : در گزارشنامه آزمون ، نمراتی هست که از ترکیب شدن نمرات عامل ناکامی حاصل می شوند . این نمرات معرف خصیصه های عمومی فرد است . و ما آنهارا به منزله عوامل قطعی و نمایش دهنده رفتار ثابت او می دانیم و مورد تعبیر و تفسیر قرار می دهیم .
(روزنزوایگ 1974) مواردی که در گزارشنامه وجود دارد عبارت است از :
1- تطابق با گروه ( G.C.R)[1]این مفهوم نشانگر انطباق پاسخهای آزمایش شونده با حد متوسط پاسخهای جمعیتی است . که او را در آن قرار دارد . در آزمون روزنزوایگ مانند سایر آزمونهای برونفکنی نتیجه نشانگر خیلی بالا نیست ، بلکه مهمترین نتیجه از آن کسی است که با نتایج حد متوسط گروه عادی مورد مطالعه منطبق باشد .
نمرات انطباق با گروه ( G.C.R)است برای مشخص کردن ناسازگاری احتمالی فرد یا گروه است ویابه عبارت دیگر به این نمره خوب ویاد بدسازگاری آزمایش شونده را متمایز می کند ، برای این منظور نتایج تحقیقی که درباره عادات اجتماعی و سازگاری کودکان انجام شده نقل می شود :
( روزنزوایگ 1962)
-گروه اول : سازگاری مطلوب دارند ، روابط اجتماعی خوب ، دوستانش آنان را به خوبی می پذیرند ، تمایل پرخاشگرانه به دستور دادن ویا فرمان دادن به دیگران را ندارد .
- گروه دوم : سازگاری مطلوب دارند ، نا پر خاشگرانه اند ، دوستانشان آنها را به خوبی پذیرفته ولی نقش فرمان دادن و تسلط طلبانه دارند .
- گروه سوم : ترسو، خجالتی و جزء کسانی هستند که می خواهند وسیله گروه مورد قبول قرار بگیرند ، ولی به علت عدم اطمینان با دیگران روابطی مطبوع و متغیر دارند .
- گروه چهارم : پرخاشگر و ویران کننده اند . شامل آنهایی است که سازگاری اجتماعی ضعیفی دارند ، خصومت خود را نسبت به دیگران با نیش خند و گاهی با حمله بدنی نشان می دهند
- گروه پنجم : غیر اجتماعی در خود فرو رفته اند ، شامل آنهایی است که علاقه کمی به روابط اجتماعی دارند و ترجیج می دهند که مطالعه و بازی را به تنهایی انجام دهند .
- نتایج با توجه به عوامل تجزیه و تحلیل آزمون برای گروههای پنجگانه به شرح زیر است .
- گروه اول : نمره (O- D),( E-A) پایین است و نمره ( E –D),(I –A)بالا است ونمره( N –P),(M-A) ضعیف است .
- گروه دوم نمره( E-D),(E-A) بالا است و نمره(..),(I,-A) پایین است ونمره ( N-P)(M-A)پایین است .
- گروه سوم نمره( E-D),(E-A)( پایین است نمره( O-D),(I-A) بالا است و نمره (N-P),(M-A)بالااست .
- گروه چهارم نمره ( E-D),(N-P),(I-A)قوی است نمره(I,-A) (..) پایین است و نمره(M-A).. …بالااست .
- گروه پنجم نمره E-A) )پایین است نمره ),(I-A)خیلی بالا است و نمره( N-P)(M- A) خیلی بالا است .
2- انگارها[2] صورتهای تازه ای هستند که به ارقام تابلو نیمرخها داده می شود ، انگارها ، تسلط عوامل « یا نحو پاسخ دادن » را در گزارشنامه آزمایش شونده ، خلاصه می کند ، عواملی که تسلط دارند هم از لحاظ « جهت » و هم ازلحاظ مقوله ای که در آن قرا ردارند متمایز می نماید .
الف ) انگاره یک : نحوه تسلط جهت پاسخ ها است بدون در نظر گرفتن مقوله آن بدین ترتیب که نمرات( M-A),(I-A),(E-A) را برحسب فراوانی تصاعدی ردیف می کند و رابطه مبنی آنها را با علامت ( کوچکتر ) (بزرگتر) و یا (مساوی =) مشخص می کند . ( مخصوص بزرگسالان و نوجوانان )
ب ) انگاره کلی کلاسیک : برای تعین این انگاره سه تا یازده عاملی را که زمینه ساز پاسخ ها هستند با توجه به نمره خا م آنها و با توجه به اینکه بیشترین نمره را آورده باشند انتخاب می کنیم و رابطه نسبی آنها را با علائم یاد شده مشخص می نمایم ، بدین ترتیب پاسخ ها را که بیشتر از همه بروز می کند ، متمایز می نمایم ( کرامر 1970) ( مخصوص کودکان و نوجوانان و بزرگسالان)
ج) انگاره من برتر : برای تعین این انگاره عاملهای(E),(I) را با سایر عوامل نمره گذاری مقایسه کرده برای اینکه نحوه پاسخهای آزمایش شونده را در موقعیتهای که در برابر امتناع « من برتر » قرا ر می گیرد ، نشان می دهد و پاسخهای بدست آمده به ما این امکان را می دهد که درجه مسئولیت پذیری آزمایش شونده را سنجیده این کار را در مقایسه با پاسخهای که در آن اعتراض و انتقاد را می پذیرد و یا آن را متوجه دیگران می کند ، انجام می دهیم . ( روزنزوایگ 1963)
3- گرایشها :[3] گرایش نشان می دهد که عکس العملهای آزمایش شونده چگونه از یک جهت به جهت دیگر به طور معنی دار تغییر می کند .و تغییراتی از این نوع مهم است زیرا رویه آزمایش شونده را در برابر عکس العملهای خود نشان می دهد .