بررسی آموزش مهارتهای مدیریت بر استرس و نحوه مقابله با استرس در دانش آموزان نوجوان
نوجوانی دوره ای بین کودکی و بزرگسالی است که او را با زنجیره ای از موانع تحولی و چالش های عدیده ای روبرو می‌سازد. درابتدا تکالیف طبیعی همچون تحول هویت و دستیابی به استقلال و سازگاری با همسالان وجود دارد. مرحله دوم گذر از کودکی به بزرگسالی است که باتغییرات فیزیولوژیکی در بدن و تحول شناختی مشخص میشود. این مرحله زمانی است که فرد نیازمند انجام نقش های اجتماعی در رابطه با همسالان و افرادی از جنس مخالف، انجام تکالیف مدرسه وتصمیم گیریهایی در رابطه با شغل می‌باشد (فرایدنبرگ[1]،1997). از آنجا که تغییرات و وجود تکالیف متفاوت نوجوان رادر معرض استرس عدیده ای قرار می دهد، لزوم واهمیت سازگاری و کنار آمدن با این استرس ها در این دوره نمایان میگردد. با توجه به این مقدمه اندکی به راهبردها و مهارتهای کنار آیی می پردازیم. کنار آمدن، متشکل از پاسخهایی (افکار، احساسات واعمالی ) است که فرد در برخورد با موقعیت های مشکل داری که درزندگی روزمره و در شرایط خاص با آنها مواجه میشود، بکار میگیرد. گاهی اوقات مشکلات حل می شوند و گاه در تلاش فردی برای برخورد با محیط مورد اغماض قرار می‌گیرند (فرایدنبرگ، 1997).
لازاروس[2] (1984) کنار آمدن را شامل کوششهایی به منظور سازگاری و انطباق با شرایط استرس آور در تلاش در جهت کاهش پیامدهای منفی ناشی از منبع استرس می داند.
در زمینه کنار آمدن با استرس[3] ،دو شیوه اصلی کنار آیی وجود دارد. شیوه اول روش متمرکز بر مسئله است یعنی فرد به استرس به عنوان موضوعی حل شدنی و هدف اصلی می‌نگرد و شیوه دوم روش متمرکز بر هیجان است. یعنی فرد مشکل را حل نمی‌کند بل سعی در کاهش پیامدهای هیجانی مشکل دارد. شماری از محققین، افرادی را که بوسیله کاهش دادن یا اجتناب کردن با استرس کنار آمده اند را با افرادی که از راهکارهای بیشتر مقابله ای و یا هوشیارانه نظیر جمع آوری اطلاعات و اقدام به عمل استفاده نموده اند، مقایسه کردند (هولاهان[4] و موس[5]، 1987) . در مجموع تحقیقات نشان می دهد که شیوه مقابله نسبت به اجتناب راهکار موفق تری است. افرادی که مستقیما با مشکل مواجه میشوند نه تنها با احتمال بیشتری آن را حل می‌کنند بلکه برای تحت کنترل درآوردن استرس در آینده بهتر آماده میشوند. در واقع برخی پژوهشها معتقدند، اجتناب مزمن از مشکلات، افراد را در معرض خطر استرس افزوده و شاید مسائل مرتبط با سلامتی قرار دهد (گین[6]، 1995).
مطالعه رود[7]، لونیسون[8] ، تیلسون[9] و سیلی[10] (1990) نشان داد که کنار آیی مسئله مدار[11] (در جهت حل مسئله) با افسردگی ارتباطی نداشت، اما شیوه ناکار آمد گریز رابطه مثبتی با افسردگی همزمان داشته و نیز با سطوح بالاتر افسردگی در آینده بدنبال رویدادهای پراسترس که در طی دو سال بعد رخ داد، همراه بود (گین، 1995).
تفاوتهای فردی نقش مهمی را در فرایندهای استرس و کنار آمدن بازی می‌کنند یکی از این متغیرها خوش بینی است. خوش بینی[12] رابطه منفی با انکار و فاصله گرفتن از مسئله دارد. خوش‌بینی تمایل به استفاده از کنار آمدن مسئله مدار و پذیرش استرس زندگی به شیوه ای واقعی دارد (کاسیدی[13]، 1999). به عبارت دیگر عامل کلیدی که افرادی که بطو موثری با مشکلات کنار می آیند را نسبت به کسانی که ممکن است چنین نباشند متمایز میکند، سبک اسنادی[14] آنهاست (آبرامسون[15] و همکاران 1978به نقل از کانینگهام[16]، 2001).
اسنادها، نگرش ها ، باورها و ارزیابی‌هایی هستند که مردم برای توصیف حوادثی که برایشان اتفاق می افتد، بکار می برند. سبک اسنادی که برای اولین بار در دهه1970 مطرح شد در حقیقت بر مدل درماندگی آموخته شده[17] افسردگی استوار است. اسناد کردن فرایندی منطقی و نظامدار است که طی آن شخص با ارزیابی دقیق از یکسری اطلاعات ودلایل رفتار دیگران را تفسیر میکند. در بعضی موارد ممکن است اسناد صحیح باشد، اما واقعیت این است که در بسیاری موارد این ارزیابی ها، با سوگیریهایی همراه است.
در موارد عدیده ای، افراد اسنادهای اشتباه غیرواقعی، دررابطه با حوادث زندگی شان درنظر می‌گیرند و این اسنادهای اشتباه به نوبه خود استرس افزوده ومشکلات روانشناختی متعددی را ایجاد نموده و تداوم می بخشند. به عنوان مثال فردی که از پایین بودن عزت نفس رنج می برد، مشکلات و موقعیت های منفی را بطور گسترده ای به دلایل درونی مثل عدم تلاش یاعدم توانایی و حوادث مثبت را به دلایل بیرونی مثل خوش شانسی و ساده بودن تکلیف نسبت میدهد، در حالی که واقعیت چنین نیست. در حقیقت عزت نفس آنها به یک اسناد اشتباه آغشته شده است. بعبارتی عزت نفس آنها پایین است و هیج چیز حتی موفقیت های بزرگ هم نمی‌تواند آنرا بالا ببرد (بارون[18]،1992،به نقل از هیبت الهی, 1373).
معمولا اسنادهای سببی در سه بخش طبقه بندی می شوند:
1-درونی بودن در برابر بیرونی بودن
2- پایداری در برابر ناپایداری
3- کلی بودن در مقابل خاص بودن
برخی مطالعات نشان داده که افراده افسرده در مقایسه با افرادعادی بیشتر از اسنادهای کلی، پایدار و درونی برای رویدادهای منفی و از اسنادهای خاص، ناپایدار و بیرونی برای رویدادهای مثبت زندگی شان استفاده می‌کنند. (ریکلمن[19] و هافمن[20]،1995).
مدل درماندگی آموخته شده اصلاح شده، چنین می پندارد که اینگونه افراد برای رویدادهای بد، عادت به پاسخ دادن با اسنادهای درونی ، ثابت و فراگیر و برای رویدادهای خوب، اسنادهای بیرونی، موقتی و خاص آن رویداد را دارند.
از بعد نظری بنظر می رسد که اسناد علی مقدم برانتخاب راهکارهای کنار آیی است. در این صورت انتظار می رود تغییر سبک اسنادی باید تغییراتی در شیوة کنار آمدن اثر بگذارد (کانینگهام و همکاران 2002).
بر طبق مدل شی یر[21] و کارور[22] خوش بینی و بدبینی بعنوان انتظار پیامدهای تعمیم یافته مثبت و منفی تعریف می شوند و باور دارند که این دو تعیین کننده های مهم سازگاری اند (شی‌یروکارور، 1985). به عبارتی خوش بینی با پیامدهای روانشناختی مثبت تر و در مقابل بدبینی با پیامدهای روانشناختی منفی تر رابطه دارد.
در رابطه با سبک های کنار آیی نیز شواهد متقاعد کنندهای وجود دارد که نشان میدهد سبک های کنار آیی پیش بینی کننده های مهم روانی هستند. مطالعات روی نوجوانان بطور ثابتی به این نتیجه رسیده که حتی در موقعیت های غیر قابل تغییر ، افسردگی با سبک کنارآیی سازنده یا مسئله مدار رابطه ای معکوس و با سبک کنار آیی اجتنابی یا غیر سازنده رابطه مثبتی دارد (گلای شاو[23] و همکاران 1989، اباتا[24] وموس، 1991، سیفگ و کرنک[25]، 1993، گارمزی[26]، 1993، گانینگهام و واکر[27]، 1999 به نقل از کانینگهام 2002). آنها پیشنهاد کردند که مداخلات پیشگیرانه آینده باید با تمرکز بیشتر بر کاهش راهکارهای کنارایی غیر انطباقی در مقایسه با هدف معمول تر افزایش کنار آیی مسئله مدار باشد.
فهرست مطالب
بررسی اثر مهد کودک بر هوش دانش آموزان پایة اول
در طول دهه های گذشته تغییر بسیاری کرده است و برطبق دیدگاههای غالب و ارزشهای رایج روز در هر دوره ، تعیین شده است و ابزاری که برای اندازه گیری آن بکار رفته می رود همچنان در حال تغییر خواهد بود . هوش جنبه ای ازجنبه های گوناگون تفاوتهای فردی است که هنوز درچارچوب کامل قرار نگرفته است ، از جمله‌های ویژگیهای فردی فرآیندهای ذهنی هستند که مشاهده مستقیم این تفاوت در آنها بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است و لذا ما فقط از روی اعمال که اشخاص انجام می دهند ، قادر هستیم که به نیروهای ذهنی آنها پی ببریم ، مثلاً : کودکی که مسائل را زودتر یاد می گیرد کودک با هوش نامیده می شود ، ولی کودک که نمی تواند به آن سرعت فرا گیرد وقتی مهارتهای ساده را هم به زحمت می آموزد ، از لحاظ توانائیهای ذهنی دارای هوش ضعیف است بدین معنی که هر دو کودک استعداد ذهنی دارند ولی این استعداد در اوّلی بیشتر از دوّمی است[1] . ( اسدی ، 74 )
هوش بر خلاف تصور عامه یک جوهر یا ملکه نیست بلکه متضمن اعمال واکنشهای ذهنی پیچیده ای است که در رفتار فرد ظاهر می شود . از همین روست که از هوش به خودی خود نمی توان تعریف جامعی ارائه دارد و سعی در تعریف ارائه هر تعریف مجددی از هوش ، نتیجه اش نامفهوم یا حداقل نارسا بودن تعریف است . لذا بسیاری از روان شناسان ، روش غیر مستقیم پیش گرفته و مثلاً از توضیح تفاوت میان هوش و عادت ، هوش وغریزه ، هوش و استعداد برای نشان دادن و جوه افتراقی آنها ، استفاده کرد ، و به تعریف معنا.ی آن نزدیک می شود و آن گاه این تعاریف کامل نشده را در هم ادغام کرده و با شناخت مجموعة ، این فعالیت ، به تصور کلی و مفهوم هوش نامحدودی نزدیک می شوند . شناختی که تنها از طریق تظاهراتش در رفتار میسر می شود .(اسدی ، 74 )
هوش معمولاً در فهرست ویژگیهای فرد آمده و از جمله خصائص کم و بیش ثابت رفتار بشمار می رود . توصیف و اندازه گیری هوش قسمت عمدة وقت روانشناسان را به خود اختصاص داده است .
مطالعات آنان در این زمینه ارزش علمی و نظری دارد . ارزش علمی عبارت است از پی بردن به میزان کارآمدی افراد و تعیین اینکه ایشان تا چه حدودی و درچه قسمتهایی می توانند مفید واقع شده و موفقیت بدست آورند و ارزش نظری تحقیقات روانشناسان در مورد هوش این است که می توانند شناخت انسان را در مورد خودش بیشتر کنند و تا حدی موجب ارضای کنجکاوی او شوند ( آستانبوس ، 74 )
وقتی ما از هوش انسان می گوئیم در واقع به رفتار و کردار او در موارد مختلف ، که از وضعیت هوش او حکایت می کند توجه داریم
فهرست مطالب
مفهوم هوش
هوش کلی
جنبه های مورد توجه روان شناسان
تعاریف هوش
ویژگیهای هوش
ویژگیهای عمومی هوش
انواع هوش
نظریه های معاصر هوش
نظریه های عاملی
نظریه های دو عاملی اسپیرمن
نظریه چند عاملی ترستون
تحلیل عوامل ترستون
مدلهای سلسله مراتبی ورنون
نظریة کتل
نظریه دو سطحی جنسن
نظریه های فرایند مداری هوش
نظریة شناختی پیاژه
نظریه باز نمایی برونر
رویکرد و یا دیدگاه مؤلفه ای
جدول مولفه های هوش استبرنبرگ
یک توانایی یا چند توانایی
نظریه هوش گلیفورد
هوش و وراثت
خویشاوندی نسبی و هوش
تأثیرات فرهنگی در رشد کودک
تأثیر طبقه اجتماعی
پایگاه اجتماعی و اقتصادی
هوش
تفاوتهای جنسیتی در عملکرد هوش
آیا بهرة هوش ثابت است ؟
انواع تیز هوش و طبقه بندی تیز هوشان
ویژگیهای تیز هوشان
همبستگی هوش و حجم مغز
نکات ضروری در مورد بهداشت و روان کودکان
تاریخچة پیدایش مقیاس اندازه گیری هوش
آزمونهای هوش .
آزمون هوش استانفورد – بینه ( فردی )
مقیاس جدید استنفوردبینه
مقیاس هوش وکسلر
آزمونهای گروهی هوش
آزمونهای چند بعدی هوش
آزمونهای ریون
طبقه بندی آزمونهای هوش بر حسب گروههای سنی
ب : مهد کودک
تأثیرکودکستان در رفتار اجتماعی کودک
تأثیر کودکستان در رشد مفاهیم ذهنی اطفال
رفتار اجتماعی در سنین بیش از مدرسه
واکنشهای عاطفی متقابل اجتماعی
فاقد منابع
بررسی عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ
مقدمه :
تاریخ سرگذشت گذشتگان و عبرت آموز آیندگان است . هر کشوری متعلق به تاریخ و گذشته خود است و حوادث رخ داده در آن ، پشتوانه فرهنگی آن کشور محسوب می شود. فردی که از گذشته تاریخی خود مطلع است ، از فرهنگ جامعه خویش دور نیست و در بطن آن زندگی می کند و با کسب تجربه زندگی را برای خود هموار می سازد.
عموماً کتب درسی تاریخ ، همیشه مملو از نام ها و اسامی پادشاهان ، وزیران ، سلسله ها و وقایعی است که دانش آموزان باید آنرا بخوانند و حفظ نمایند. در نتیجه عملاً در کلاسهای تاریخ کاری جز بالا بردن سطح محفوظات انجام نمی گیرد و نقش معلم ، در حد داستان گویی و نقالی خلاصه می شود.
دکتر صادق زیبا کلام در کتاب « سنت و مدرنیته» نحوه آموزش تاریخ را در جامعه ایران و اروپا با یکدیگر مقایسه می کند و می گوید : در نظام آموزشی و پرورشی ما به مشتی حفظیات ، القائات و تحریفات سیاه و سفید ، بدون آنکه چراغی فرا روی نسل جوان ما ، برای شناخت و درک گذشته اش قرار دهد و کمکی در جهت ایجاد هویت برای زمان حالش بنماید تقلیل یافته است. در اروپا و امریکا ، آموزش تاریخ عبارت است از ایجاد و پرورش استعدادها و قوه تجزیه و تحلیل گذشته .[1]
پژوهنده نیز طی سالها تجربه بخوبی درک نموده که دانش آموزان بطور کلی علاقه ای به درس تاریخ و کلاس تاریخ ندارند ، پس با شروع این کار پژوهشی سعی می کند راههایی جهت ایجاد علاقه و شوق در دانش آموزان ایجاد کند ، تا این مشکل بزرگ را در کلاس درس
مرتفع سازد.
1 ـ 1 بیان موضوع :
مشکل اصلی که پژوهنده با آن روبرو است ، عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ می باشد و جستجو برای یافتن راههایی جهت افزایش علاقمندی دانش آموزان به درس و کلاس تاریخ مهم ترین هدف پژوهنده می باشد.
2 ـ 1 توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله :
پژوهنده لیسانس تاریخ را در دانشکده ادبیات فارسی دکتر علی شریعتی شهر مشهد اخذ نموده است و حدود 17 سال سابقه کار دارد. هم اکنون در دبیرستان دخترانه صیرفی واقع در منطقه قاسم آباد ، شریعتی 9 ، تدریس می کند. دبیرستان صیرفی تنها مدرسه موضوعی در استان خراسان و تا سال پیش ، در کل ایران می باشد . مدرسه موضوع محوری ، مدرسه است که کلاسهای درس آن بر اساس موضوع درس ، مشخص شده است ، یعنی ما در این مدرسه کلاسهای زیر را داریم :
کلاس تاریخ ـ کلاس جغرافیا ـ کلاس زبان انگلیسی ، کلاس زبان فارسی ـ کلاس ادبیات فارسی ـ کلاس عربی ـ کلاس دینی ـ کلاس قرآن ـ کلاس مطالعات اجتماعی ـ کلاس ریاضی کلاس شیمی ـ کلاس فیزیک ـ کلاس زیست شناسی.
در طبقه دوم دبیرستان ، کلاسهای ریاضی ، فیزیک ، شیمی و زیست شناسی قرار دارد ، چرا که آزمایشگاه فیزیک ، شیمی و زیست شناسی در این طبقه واقع شده است. و بقیه کلاسها در طبقه سوم قرار دارد. مجموع این کلاسها 13 کلاس می شود. این دبیرستان توسط خیری بنام آقای صیرفی در سال 77 بنا شده است و دارای 3 طبقه ، حیاط نسبتاً بزرگ با باغچه کاری در حاشیه آن ، کتابخانه و اتاق کامپیوتر و وسایل سمعی و بصری می باشد. این مدرسه دو نوبته است و در هر نوبت حدود 450 دانش آموز مشغول تحصیل می باشند.
با وجود آنکه بعد از یکسال از افتتاح آن ، مدیریت محترم دبیرستان ، شیوه نام گذاری کلاسها را بر اساس موضوع محوری قرار دادند و هر درس کلاس مخصوص بخود را دارد و در هر کلاس نیز کمد یا ویترین نسبتاً بزرگی با دربهای شیشه ای نصب شده است و از ابتدای امر از کلیه همکاران دعوت به همکاری نمودند تا در امر تجهیز این کلاسها ، تهیه وسایل کمک آموزشی ، نقشه ، پوستر و … سهیم باشند ، ولی متاسفانه همکاران آن طور که باید از وجود این کلاسها با امکانات موجود ، به نحو احسن استفاده ننمودند.
پژوهنده نیز به علت بیماری ، حدود چهار سال از تدریس معاف بود و بطور غیر مستقیم در کادر اجرایی ، با دانش آموزان و سایر همکاران هم رشتة خود در تماس بود. در سال تحصیلی 82-83 ، پژوهنده دوباره به تدریس درس تاریخ می پردازد و متوجه می شود توجه و علاقه دانش آموزان نسبت به درس تاریخ نسبت به سالهای قبل بسیار بسیار کم شده است. پژوهنده در ماه اول تحصیلی این عدم علاقه و توجه را کاملاً در رفتار دانش آموزان ، نحوه نشستن ، گوش دادن و … آنان و نیز در آزمون اولیه ، مشاهده می نماید و حتی متوجه می شود که برخی از دانش آموزان نسبت به این درس نه تنها هیچگونه علاقه ای نشان نمی دهند ، بلکه ، تعدادی نیز کاملاً از این درس متنفر می باشند و بالاجبار در کلاس حضور می یابند.
پژوهنده می داند که تا دانش آموز را به درس و کلاس و کتاب تاریخ علاقمند ننماید ، هر زحمتی را در کلاس بکشد ، بیهوده است و دانش آموزان اگر بخواهند فقط به خاطر حضور و غیاب و یا نمرة قبولی ناپلئونی ، کلاس را تحمل نمایند ، نه تنها متن کتابها را طوطی واری حفظ خواهند نمود ، بلکه ارزش علمی و بار علمی برای آنان ندارد. پژوهنده به دنبال حل این مشکل بر می آید که چگونه علاقه مندی و توجه دانش آموزان را به درس تاریخ بیشتر نماید ؟! مسلماً اگر دانش آموزان بدون هیچ رغبتی وارد کلاس شوند و هیچ انگیزه أی برای خواندن ، گوش فرا دادن و یادگیری درس نداشته باشند ، تلاش دبیر در کلاس نه تنها مثمر ثمر نخواهد بود ،بلکه دانش آموزان روز به روز از این درس منزجرتر شده و با همین دیدگاه وارد اجتماع می شوند و دبیر نیز به هدف اصلی آموزش تاریخ ، عبرت آموزی از تاریخ گذشتگان ، نخواهد رسید.
به نظر پژوهنده باید راه هایی باشد تا در این وضع موجود تغییری حاصل نماید ، او معتقد است باید در بیان دبیر ، طریقه درس دادن ، حتی محیط و فضای آموزشی یک تحولی ایجاد کند تا در دانش آموز نیز تحول ایجاد شود ، اینها لازم و ملزوم هم هستند. اکنون پژوهنده ، با توجه به اهدافی که دارد به دنبال گردآوری شواهد می پردازد.
3-1 گردآوری اطلاعات ( شواهد 1)
در آزمون به عمل آمده در کلاس ، نمرات دانش آموزان بسیار بسیار ناراحت کننده بود و بیش از نیمی از دانش آموزان نمرة زیر 12 آورده بودند.[2]
مشاهده ظاهر بی توجه ، خسته ، بی علاقه کاملاً در دانش آموزان مشهود بود. پژوهنده متوجه شد در هنگام تدریس ، حواس اکثر آنان ، جای دیگر است و با علاقه و توجه لازم به درس گوش فرا نمی دهند .این مشاهدات با پرسش از درس تدریس شده ، در پایان کلاس و عدم پاسخگویی به سوالات از سوی دانش آموزان ، قطعی شد و این امر را برای پژوهنده مسلم نمود که دانش آموزان توجهی به درس نداشته و ندارند.
بعد از مشاهده جو حاکم بر کلاس ، ثبت نمراتی بسیار پایین ، پژوهنده درصدد مصاحبه با دانش آموزان بر می آید تا شاید علل این عدم علاقه را دریابد .
نمونه هایی از چندین مصاحبه :
مصاحبه اول :
پژوهنده : "خانم الف" علت عدم توجه و گوش ندادن شما در هنگام تدریس درس چیست ؟
خانم الف : من از این روش تدریس اصلاً خوشم نمی آید ، هر جلسه تکراری ، دبیر می آید ، اول ساعت از 4 الی 5 نفر درس را می پرسد ، حدود 10 الی 15 سوال از درس جلسة قبل . بعد شروع می کند مسلسل وار درس جدید را میدهد و آخر هم می پرسد سئوالی ندارید؟ خداحافظ !!
پژوهنده : به نظر شما چه بکنیم تا شما بهتر به درس توجه نمایید و بهتر فرا بگیرید ؟
مصاحبه اول :
پژوهنده : " خانم الف" نظر خود را در رابطه با روش تدریس تاریخ بیان کنید ؟
خانم الف : از زمانیکه ما دانش آموزان در امر تدریس مشارکت بیشتری داریم ، بسیار به درس علاقه مند شده ام. اینکه خودم می خواهم مبحثی را برای سایر دوستانم تدریس نمایم یک احساس غروری در من ایجاد می کند و تلاش می کنم با مطالعه کافی به کلاس بیایم و دوستانم می گویند چون می خواهیم کارت را ارزیابی کنیم ، با توجه زیادی به مباحث تدریس شده است گوش فرا می دهیم.
مصاحبه دوم :
پژوهنده : " خانم ب" نظر خود را در رابطه با کلاس و درس تاریخ بگویید. آیا در علاقمندی شما به این درس و میزان توجه شما بدان تغییری حاصل شده است ؟
خانم ب : بله بسیار زیاد ، از زمانیکه کلاس تغییر شکل داده است و ابتدای ورودی به کلاس ، در سر در آن طرحی از تخت جمشید ( یک مکان تاریخی) را مشاهده می کند و وقتی به درون کلاس می آید ، پوسترهای مکانهای تاریخی ، عکس شاهان و موسسین سلسله ها ، وسایل بسیار متنوع و زیبای هر دورة تاریخی ، نقشه های تاریخی ، انواع وسایل ، سکه ، آلبوم تمبر … را می بیند ، مسلماً احساس وی در اینکه وارد کلاس تاریخ شده است تداعی می شود و هم هضم درس برایش آسانتر صورت می گیرد و هم توجه و علاقشان به درس بیشتر شده است بالاخص که خود در تهیه همه اینها و حتی در تدریس درس کاملاً مشارکت دارد .[3]
پژوهنده مشاهده می کند هر ماه نمرات دانش آموزان بهتر می شود و نمرات سه ماهه دوم درصد قبولی رضایت بخشی را نشان می دهد .[4]
بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه
فصل اول
فصل اول
(الف ) مقدمه
« به نام آنکه هر چه هست و نیست همه در گه قدرت اوست »
دلم می خواست دنیا رنگ دیگر بود ، خدا با بنده هایش مهربانتر بود ، وز آن بیچاره مردم یاد می فرمود ، دلم می خواست خدا از بارگاه خویش ، زنجیر گران می آویخت ، تا بیچاره گان خدای را در پای آن دیوار ، به درد خویش آگاه می ساختند ، مگو این آرزو خام است ، مگو روح بشر همواره سرگردان وناکام است اگر این آسمان درهم نمی ریزد ، و گر این کهکشان از هم نمی پاشد ، بیا تا ما :
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم زشادی گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم «باباطاهر »
علاقه وافر به کودکان توجه به دنیای زیبا و شگرف آنان ، اهمیت به خواسته ها و آرزوها و هدف هایشان و همچنین موانع و مشکلاتی که سد راه این خواسته ها بوده و باعث می گردد برخی از این فرشته های مهربان خشم آلود وعصیانگر و برخی غمناک ، گوشه گیر و در خود فرو رفته باشند ، افزون بر آن ، عدم آگاهی والدین و مربیان درباره علل این تغییرات رفتاری در کودکان و چگونگی مقابله و برخورد با آنان برای بر طرف نمودن و کاهش اینچنین رفتارهایی ، همه و همه ، محقق را بر آن داشت تا به تحقیق د رزمینه « بررسی تأثیر ناکامی در میزان پر خاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر ( مقطع ابتدایی ) بپردازد . تا شاید به این طریق بتوان گام کوچکی درجهت شناخت برخی از عوامل بر انگیزنده رفتارهای پرخاشگرانه و ارائه راه حل ها و توصیه هایی د راین رابطه به والدین و مربیان ، بر داشت و راه را برای تحقیقات وسیع تر در آینده هموار نمود ».
مسلم است که انجام این تحقیقات راهنمایی اندیشمندان و صاحبنظران و محققین گرامی را می طلبد که با بیان نقطه نظرهای عالمانه خود ، کاستی ها را جبران نموده و معایب را برطرف نمایند . امید است محقق را در پیمودن ره بی انتهای علم راهبر باشید . « انشاءالله»
(ب)طرح مسئله
موضوع این تحقیق :
« بررسی تأثیر ناکامی در میزان پرخاشگری بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستان قروه »
بنابر این با طرح سؤالات زیر مسئله این تحقیق را مطرح می سازیم :
1- آیا ناکامی در پرخاشگری تأثیر دارد ؟
2- آیا تأثیر ناکامی در پرخاشگری دختران و پسران دانش آموز یکسان است ؟
3- دختران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
4- پسران دانش آموز در برابر عوامل ناکام کننده چه نوع واکنش پرخاشگرانه نشان می دهند ؟
5- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز ، در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
6- آیا عکس العمل های پرخاشگرانه پسران دانش آ”موز در برابر عوامل ناکام کننده برای دفاع از خود ، تسلط و بقای مانع ویا بقای نیاز است ؟
(پ) هدف تحقیق
هدف این تحقیق دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی می باشد ، بنابراین با توجه به این هدف دو جنبه ، اهداف تحقیق مطرح می شود :
1-) جنبه بنیادی : بررسی دیدگاه روانکاری و بخصوص نظریه زیگموند فروید در مورد ناکامی بعنوان عامل برانگیزنده پرخاشگری است .
« ناکام ماندن تلاشهای فرد برای دستیابی به هدف موجب پیدایش سائق پرخاشگری شده و این نیز به نوبه خود رفتاری را برای صدمه زدن به فرد به شی موجد ناکامی بر می انگیزد و بروز پرخاشگری باعث کاهش این سائق شده و در پاسخ به ناکامی پرخاشگری یک پاسخ غالب است .» (هلیگارد ، اتکینسون 1985).
2) جنبه کاربردی : بررسی پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی و ناکامی بعنوان علتی برای آن که بدین منظور ، آزمون مصّور ناکامی روزتر وایگ در کودکان مقطع ابتدایی بکار می رود .
ارائه راهبردها وتوصیه هایی به اولیاء دانش آموزان در زمینه برخی از علل رفتارهای پرخاشگرانه دانش آ”موزان و چگونگی مقابله و برخورد با آنها به منظور اصلاح رفتار آنان در جهت تخفیف رفتارهای پرخاشگرانه .
(ت ) فرضیه تحقیق
با توجه به اینکه : ناکامی به عنوان یکی از عوامل بر انگیزنده پرخاشگری ، موجب عکس العملهای پرخاشگرانه متفاوت در بین دختران و پسران دانش آموز مقطع ابتدایی می شود . چند فرضیه به ترتیب زیر مورد بررسی قرار می گیرد :
1) عوامل ناکام کننده در دختران دانش آموز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العملهای پرخاشگرانه درونی می شود .
2) عکس العمل های پرخاشگرانه دختران دانش آموز مقطع ابتدایی در جهت تسلط و بقای مانع است .
3) عوامل ناکام کننده در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، باعث بروز عکس العمل های پرخاشگرانه بیرونی می شود .
4) عکس العمل های پرخاشگرانه در پسران دانش آموز مقطع ابتدایی ، در جهت دفاع از خود می باشد .
شیوه و مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل آزمون روزنزوایگ :
-آزمون دارای پاسخ نامه است ، که شامل بیست و چهار شماره برای ثبت پاسخها در موقعیت های بیست و چهار گانه می باشد . اگر آزمون به صورت انفرادی مورد استفاده قرا ربگیرد ، در ستون مقابل هر پاسخ رفتار آزمایش شونده ثبت می گردد ، سپس کدی را که برای هر آزمون تشخیص داده شده ، را در ستون چپ ثبت می نماید .
- گزارشنامه آزمون : در گزارشنامه آزمون ، نمراتی هست که از ترکیب شدن نمرات عامل ناکامی حاصل می شوند . این نمرات معرف خصیصه های عمومی فرد است . و ما آنهارا به منزله عوامل قطعی و نمایش دهنده رفتار ثابت او می دانیم و مورد تعبیر و تفسیر قرار می دهیم .
(روزنزوایگ 1974) مواردی که در گزارشنامه وجود دارد عبارت است از :
1- تطابق با گروه ( G.C.R)[1]این مفهوم نشانگر انطباق پاسخهای آزمایش شونده با حد متوسط پاسخهای جمعیتی است . که او را در آن قرار دارد . در آزمون روزنزوایگ مانند سایر آزمونهای برونفکنی نتیجه نشانگر خیلی بالا نیست ، بلکه مهمترین نتیجه از آن کسی است که با نتایج حد متوسط گروه عادی مورد مطالعه منطبق باشد .
نمرات انطباق با گروه ( G.C.R)است برای مشخص کردن ناسازگاری احتمالی فرد یا گروه است ویابه عبارت دیگر به این نمره خوب ویاد بدسازگاری آزمایش شونده را متمایز می کند ، برای این منظور نتایج تحقیقی که درباره عادات اجتماعی و سازگاری کودکان انجام شده نقل می شود :
( روزنزوایگ 1962)
-گروه اول : سازگاری مطلوب دارند ، روابط اجتماعی خوب ، دوستانش آنان را به خوبی می پذیرند ، تمایل پرخاشگرانه به دستور دادن ویا فرمان دادن به دیگران را ندارد .
- گروه دوم : سازگاری مطلوب دارند ، نا پر خاشگرانه اند ، دوستانشان آنها را به خوبی پذیرفته ولی نقش فرمان دادن و تسلط طلبانه دارند .
- گروه سوم : ترسو، خجالتی و جزء کسانی هستند که می خواهند وسیله گروه مورد قبول قرار بگیرند ، ولی به علت عدم اطمینان با دیگران روابطی مطبوع و متغیر دارند .
- گروه چهارم : پرخاشگر و ویران کننده اند . شامل آنهایی است که سازگاری اجتماعی ضعیفی دارند ، خصومت خود را نسبت به دیگران با نیش خند و گاهی با حمله بدنی نشان می دهند
- گروه پنجم : غیر اجتماعی در خود فرو رفته اند ، شامل آنهایی است که علاقه کمی به روابط اجتماعی دارند و ترجیج می دهند که مطالعه و بازی را به تنهایی انجام دهند .
- نتایج با توجه به عوامل تجزیه و تحلیل آزمون برای گروههای پنجگانه به شرح زیر است .
- گروه اول : نمره (O- D),( E-A) پایین است و نمره ( E –D),(I –A)بالا است ونمره( N –P),(M-A) ضعیف است .
- گروه دوم نمره( E-D),(E-A) بالا است و نمره(..),(I,-A) پایین است ونمره ( N-P)(M-A)پایین است .
- گروه سوم نمره( E-D),(E-A)( پایین است نمره( O-D),(I-A) بالا است و نمره (N-P),(M-A)بالااست .
- گروه چهارم نمره ( E-D),(N-P),(I-A)قوی است نمره(I,-A) (..) پایین است و نمره(M-A).. …بالااست .
- گروه پنجم نمره E-A) )پایین است نمره ),(I-A)خیلی بالا است و نمره( N-P)(M- A) خیلی بالا است .
2- انگارها[2] صورتهای تازه ای هستند که به ارقام تابلو نیمرخها داده می شود ، انگارها ، تسلط عوامل « یا نحو پاسخ دادن » را در گزارشنامه آزمایش شونده ، خلاصه می کند ، عواملی که تسلط دارند هم از لحاظ « جهت » و هم ازلحاظ مقوله ای که در آن قرا ردارند متمایز می نماید .
الف ) انگاره یک : نحوه تسلط جهت پاسخ ها است بدون در نظر گرفتن مقوله آن بدین ترتیب که نمرات( M-A),(I-A),(E-A) را برحسب فراوانی تصاعدی ردیف می کند و رابطه مبنی آنها را با علامت ( کوچکتر ) (بزرگتر) و یا (مساوی =) مشخص می کند . ( مخصوص بزرگسالان و نوجوانان )
ب ) انگاره کلی کلاسیک : برای تعین این انگاره سه تا یازده عاملی را که زمینه ساز پاسخ ها هستند با توجه به نمره خا م آنها و با توجه به اینکه بیشترین نمره را آورده باشند انتخاب می کنیم و رابطه نسبی آنها را با علائم یاد شده مشخص می نمایم ، بدین ترتیب پاسخ ها را که بیشتر از همه بروز می کند ، متمایز می نمایم ( کرامر 1970) ( مخصوص کودکان و نوجوانان و بزرگسالان)
ج) انگاره من برتر : برای تعین این انگاره عاملهای(E),(I) را با سایر عوامل نمره گذاری مقایسه کرده برای اینکه نحوه پاسخهای آزمایش شونده را در موقعیتهای که در برابر امتناع « من برتر » قرا ر می گیرد ، نشان می دهد و پاسخهای بدست آمده به ما این امکان را می دهد که درجه مسئولیت پذیری آزمایش شونده را سنجیده این کار را در مقایسه با پاسخهای که در آن اعتراض و انتقاد را می پذیرد و یا آن را متوجه دیگران می کند ، انجام می دهیم . ( روزنزوایگ 1963)
3- گرایشها :[3] گرایش نشان می دهد که عکس العملهای آزمایش شونده چگونه از یک جهت به جهت دیگر به طور معنی دار تغییر می کند .و تغییراتی از این نوع مهم است زیرا رویه آزمایش شونده را در برابر عکس العملهای خود نشان می دهد .
بررسی والدین ومسئولین مدارس در جهت کاهش مشکلات تربیتی واخلاقی دانش آموزان مدارس ابتدائی ناحیه 3 کرج
مقدمه :
پژوهش وکنجکاوی از تمایلات طبیعی بشر است ومیل به شناخت وارضاء آن حس موجب دست یافتن به مجهولات زیادی شده است. لذا پیشرفتهای چشمگیری درکلیه زمینه های علمی فعلی حاصل این حس سیری ناپذیر کسانی است که زندگی خود را وقف جامعه بشری کرده ومی کند. توسعه وپیشرفت کشورهای غربی حاصل میزان اهمیتی است که این کشورها به تحقیق وپژوهش قائل هستند. در این دیار روح علمی همان شناختن ودر یافتن عمیق روشها وشیوه هایی بوده است که بشر برای پیش بردن علم بکار بسته است. این امر نه تنها از نادانی وسرگردانیهای آنها کاسته بلکه موجب شده است که در برآورد حوادث دقیق تر و مسئدل‌تر ودر انجام امور مجهز تر ودر یافتن مواد جدید با کیفیت بهتر موفق‌تر باشند. واما نقص عمده در کشورهای نو‌خاسته ، بی خبری از شیوه های شناختن ودانستن است. توجه سطحی به مسائل وبرداشت عامیانه از آنها بدون آشنایی به مبانی علمی راههای صحیح ، در این کشورها موجب ضلالت وگمراهی شده است. واین کشورها را در دور وتسلسل نادانی گرفتار نموده است.
تحقیق حاضر بدین علت صورت گرفته است تا یکی از مشکلات عمده مدارس را که همچنان حل ناشده باقی مانده است بررسی نموده ودر صورت امکان روزنه ای را در راه گشایش آن پیدا نماید. عنوان این پژوهش عبارتست از : « بررسی نظر مدیران مدارس شهر کرج «ناحیه 3» در مورد میزان همکاری والدین با مدارس در حل مشکلات تربیتی یا اخلاقی دانش آموزان » . وهمانطور که از عنوان این تحقیق استنباط می شود درصدد آنیم که علاوه بر انجام یک تکلیف دانشگاهی حداقل در دوران خدمت خود در نهاد مقدس آموزش وپرورش از نتایج آن در چگونگی راه حل مشکلات دانشآموزان سود جسته ودرنتیجه آنچنانکه شایسته فرزندان این مرزوبوم باشد اداء وظیفه نمائیم زیرا جامعه کنونی ما بدلیل خصومتهای غربی ونادانیهای عده زیادی از مسلمانان در خارج وداخل کشور ونیز مشکلات اقتصادی دچار مسائل ومشکلات زیادی از جنبه های تربیتی واخلاقی شده است. که اگر بزدوی در این مورد راه چاره ای را نجوئیم متحمل بهای گزافی خواهیم شد.
وهمانطور که می دانیم مدرسه به عنوان سازمانی که مسئولیت تربیت فرزندان جامعه را بر عهده دارد باید با روشنگری وروشن بینی علل وراههای حل مشکلات را شناسایی وبا انها به نحو تخصصی برخورد نماید. پس قبل از هر چیز عنایت کارگزاران ومسئولین آموزش وپرورش ونیز دولت جمهوری اسلامی ایران را در جهت تامین هزینه های این تحقیقات طلب می کند. زیرا مبارزه دشمن همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند مبارزه فرهنگی است. اگر ما در جنگ تحمیلی در مصرف سرمایه های کشور جهت حفظ کیان اسلام خود هیچ دریغی نداشتیم چرا امروز در شبیخون فرهنگی که از جنگ رو در رو بسیار خطرناکتر است از خرج کمترین سرمایه ها مضیقه کنیم؟ چرا ادارات آموزش وپرورش ما هیچگونه تحقیقی را در راه شناسایی مشکلات دانش آموزان انجام نداده است؟ چرا مسئولین تعلیم وتربیت هنوز نتوانسته‌اند همکاری جدی والدین را دررفع مشکلات تربیتی واخلاقی دانش آموزان ومدرسه جلب نمایند.
به نظر حقیر بزرگترین مانع در این راه این است که جامعه ما به نتایج آنی وکوتاه مدت سرمایه گذاریها توجه دارد وهنوز پی به ارزش واهمیت سرمایه گذاری در آموزش وپرورش که ریشه ای و اساسی است نبوده است . چنانکه کمینیوس یکی از بزرگان تعلیم و تربیت مورد سرمایه گذاری در آموزش و پرورش می گوید : اگر قرار باشد یک سکه طلا برای شهر سازی ، تأسیسات نظامی، تهیه اسلحه ، مهمات وغیره خرج شود چرا نباید صد سکه برای آموزش وپرورش اطفال هزینه گردد.
دراین پژوهش تاثیر همکاری والدین ونیز تاثیر کلاسهای آموزش خانواده در میزان همکاری آنان با مدارس موردنظر است و بررسی بیشتر در موردلزوم تشکیل کلاسهای آموزش خانواده وآشنا نمودن والدین به شیوه های تربیت فرزندان ودر نتیجه ایجاد هماهنگی بیشتر بین دو نهاد خانواده ومدرسه می باشد.
در تحقیقاتیکه به عناوین مختلف در رابطه با ایجاد اعتماد به نفس در کودکانی که والدین آنان بیشتر با مؤسسات آموزش وپرورش در تماس بوده اند. ومیزان موفقیت آنان حتی در کودکانی که از نظر هوشی ضعیف بوده اند وتحقیقات بزرگانی چون فروبل واینکه کودک در یک محیط غنی وسرشار می تواند علایق خود را از طریق تجربه آموزی وفعالیت شخصی رشد دهد. مشوقی بود که ما را به این تحقیق وا داشت.
بیان مسئله، هدف وفرضیه
از آنجایی که مدرسه سازمانی است که مسئولیت اصلی تعلیم وتربیت فرزندان هر جامعه ای را بر عهده دارد وزندگی در جامعه کنونی بدون تعلیم وتربیت عمومی غیر ممکن می باشد وبخصوص اینکه پدران ومادران بدلیل مشغله فراوان ویا بدلیل اعتمادی که نسبت به مدارس احساس می کنند بیشترین مسئولیت را بر دوش مدرسه می اندازند. لذا مشکلات مدارس در این امر مهم صد چندان می شود تا آنجایی که حتی خانواده ها در بسیاری از موارد از فرزندان خود به مدارس شکایت می برند و از نحوه رفتار فرزندان خود گلایه می کنند.
ولی آیا انجام این مسئولیت خطیر از مدارس وکارکنان آنها به تنهایی بر می آید ویا اینکه باید چاره ای جست ؟
مشکلات درسی وآموزشی وتربیتی واخلاقی متاسفانه با تمام جدیتی که دست اندر کاران تعلیم وتربیت پیش گرفته اند روز بروز بیشتر می شود. تبلیغات ضد فرهنگی که به عناوین و شکلهای مختلف خود را جلوه‌گر می سازند از طرفی «تمایل بشر به اطاعت از نفس اماره وجنبه منفی گرایی وی» ما را هشدار می دهد اگر چنانچه بی‌تفاوت باشیم بهای سنگینی را متحمل خواهیم شد که چه بسا از عهده آن بر نیائیم.
امروز در جهان غرب که خود را در منجلاب فساد غرق کرده اند فریاد ها بلند است وفساد اخلاقی زندگی آنان را متلاشی نموده است ووقاهت به جایی رسیده است که مجلس انگلستان ازدواج هم جنس را برای مردان آزاد اعلام کرده است. رسمی که حتی در پست ترین حیوانات هم دیده نمی شود روگردانی از روشهای اصیل انسانی و حاکمیت بی بند وبار وافسار گسیختگی در کشورهای مترقی سبب شده است که روز بروز برتیرگی دلها افزوده شود وآن نور معنوی که سبب روشنایی دلها و آرامش قلبهاست به کلی از میان برود واصول وموازینی که لازمه حیات سالم انسانی است زنگار فراموشی بگیرد.
یافته های پژوهشی
در این تحقیق بر آن بودیم که نظر برخی مدیران مدارس ابتدائی ناحیه 3 کرج را در مورد میزان همکاری والدین با مدارس جهت رفع مشکلات تربیتی واخلاقی دانش آموزان را بررسی واز نظرات آنان دراین راستا استفاده کرده واز استناج راه حلها وپیشنهادات آنان نتیجه ای موثر را جهت استفاده بیشتر از تجربیات آنان بدست آوریم. همانطور که در بخشهای قبل داشتیم تعداد 40 نفر از مدیران مدارس ابتدائی این شهر در انجام این تحقیق مورد پرسش واقع شوند که عموما با همکاری والدین با مدرسه در حل مشکلات فرزندان خود موافق بودند اگر چه در همکاری والدین در حد توافق مدیران همکاری نموده اند ولی کسانی که همکاری نزدیک با مدرسه داشته اند. معمولا در رابطه با وضعیت تحصیلی فرزند خود مشکلات کمتری را داشته اند. ولی کسانی که همکاری نزدیک با مدرسه داشته اند معمولا در رابطه با وضعیت تحصیلی فرزند خود مشکلات کمتری را داشته اند. ولی معمولا همکاری والدین با مدرسه بدنبال درخواست وارسال دعوت نامه از والدین صورت گرفته استن وکمتر به طور داوطلبانه به مدرسه مراجعه نموده اند. لذا به نظر می رسد که در اینجا مدیران مدارس نقش اول را درمیزان همکاری ومراجعه والدین به مدرسه را دارند بخصوص اینکه برخی والدین افرادی بی سواد ویا کم سواد باشند. در مورد کلاسهای آموزش خانواده لزوم تشکیل آم میزان کافی بودن آن وتاثیراتی که در همکاری والدین دارند صحبتهایی شد. عموم مدیران تاثیر تشکیل این کلاسها را مثبت تلقی کرده اند. در مورد نحوه اجرای آن پیشنهاد کرده اند که از افراد مجرب و آگاه به امور تربیتی استفاده شود. از حدود 40 نفر شرکت کننده فقط دو نفر یعنی 5 درصد رغبت چندانی به کلاس آموزش خانواده نشان داده اند وبنا به اظهار خودشان در طول سال تحصیلی گذشته هم مبادرت به تشکیل چنین کلاسهایی ننموده اند که در جدول زیر نشان داده شده است.
جدول شماره 20 : میزان توافق مدیران در تشکیل کلاسهای آموزش خانواده.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تقدیر وتشکر
فصل اول
1-مقدمه
2-بیان مسئله – هدف وفرضیه
3-تعاریف عملیاتی
فصل دوم
1-پیشینه تحقیق
فصل سوم – روش تحقیق
1-آزمودنیها
2-طرح پژوهشی
3-ابزاراندازه گیری
4-روش جمع آوری اطلاعاتی
فصل چهارم – تجزیه وتحلیل
1-یافته های پژوهشی
2-بحث درباره یافته ها
فصل پنجم
1-محدودیتها
2-پیشنهادات وکاربرد
3-خلاصه ونتیجه گیری
4-فهرست منابع
بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی
مقدمه :
اضطراب یکی از رایج ترین اختلالات در بین دانشآموزان است که
میتوان به عنوان ریشه بعضی از مشکلات از آن نام برد.
بسیار شنیدهایم که کودکان به دلیل اضطراب به مدرسه نرفتهاند. یا اضطراب از امتحان باعث افت درسی آنها شده است یا یک اضطراب اجتماعی به کنارهگیری آنان انجامیده است ، کم نیستند دانشآموزانی که حتی یک کلمه سرکلاس حرف نمیزنند.
و یا در یک بازی دستهجمعی شرکت نمیکنند ، اگر به همه این رفتارها توجه کنیم ریشهای از اضطراب را درآنها میبینیم ، قرن بیستم را قرن " اضطراب" نامیدهاند. در جوامع صنعتی انسانها دائماً در معرض حوادث گوناگون قرار دارند و نگران حال و آینده خود هستند به عبارت دیگر زندگی مدرن امروزی با پیچیدگی خاص خود شرایط زیستی بشر را تغییر داده و موجب شده است تا آدمی شیوه زندگی گذشته را رها کند و برای سازگاری با شرایط جدید تلاش نماید. کودکان و نوجوانان که بیش از هر گروه دیگر در معرض خطر روزافزون ناشی از اضطراب قرار گرفتهاند. اثر آن را میتوان در رفتارهای اجتماعی و فعالیتهای ذهنی آنها مشاهده کرد ، در یادگیریهای کلامی نوجوانان مضطرب پاسخهای نامربوط و نامفهوم میدهند و هر قدر مطلب مورد یادگیری دشوارتر باشد این نوع پاسخها شدت زیادتر میخواهند داشت گاه حتی صدای و تکلم او را نیز تحت تاثیر قرار میدهد بدیهی است که اضطراب در نوجوانان مزاحمت بیشتری ایجاد خواهد کرد (عظیمی- 1363) [1]
اساساً خانواده ، مدرسه و جامعه، سه عامل مهم در بروز و ظهور اختلالات رفتاری در افراد محسوب میشوند. محیط زندگی ، طرز رفتار اطرافیان ، تصویرهایی را در ذهن نوجوان به جای میگذارد. که ممکن است اثرات مطلوب و نامطلوب آن در تمام مدت زندگی باقی بماند و نتایج آن هم تنها به خود فرد منتهی نمیشود. بلکه در چگونگی روابط او با افراد دیگر هم تاثیر میگذارد ، علمای امر تعلیم و تربیت در مورد نقش مدرسه و نوع نگرش دانشآموزان به محیط مدرسه و اهمیت تاثیر نوع روابط بین دانشآموزان و مربیان ، معتقدند که هرگاه نوجوان از اعتماد به نفس ، آرامش درون ، صفای قلب و نگرش مثبت به مربی خود ، برخوردار است آموزش نیز برایش لذت بخش خواهد بود و بالعکس ، موجب اضطراب و دلهره و مدرسه گریزی وی میگردد.
تعریف و بیان مسئله :
اضطراب در یادگیری نقش مهمی دارد. اضطراب ، ذکاوت و هوش انسانی را فعال میکند و راه حل مستحکمی برای تمرکز و رسیدن به نتیجه و پاداش رضایت بخش است. ناراحتی ناشی از اضطراب متوسط ، ما را وادار میکند تا راههای مختلف دوری از اضطراب را کشف کنیم و این فی نفسه یک فرآیند یادگیری است. با وجود این بین اضطراب و یادگیری ارتباطی پیچیده وجود دارد. افزایش اضطراب تا میزان معینی ، محرکی است برای بالابردن یادگیری ، ولی پس از این میزان معین افزایش اضطراب باعث کاهش دریادگیری میشود و اگر میزان اضطراب بازهم افزایش یابد ، باعث عدم وجود محرک یادگیری شده و به ایجاد خطر بیشتر در خطاها و اشتباهات منجر خواهد شد. این موضوع بدان معنی است که یک سطح مطلوبی از اضطراب برای یادگیری بهینه وجود دارد ، که پس از این سطح افزایش اضطراب نتیجه معکوس داده و ضد سازنده است.
اضطراب بسیار کم مساوی است با رخ ندادن چیزی و اضطراب بسیار زیاد مساوی است با اشتباه کردن.
در مورد هر فردی سطح مطلوب اضطراب از زمانی به زمان دیگر و از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییرمییابد ، این تفاوت ناشی از تجارب قبلی یادگیری است که میتواند فرد را به مقدار زیاد یا کم اضطراب ، حساس کند. (راس. میچل)[2]
(ارمنست- ر- هیلگارد) گاهی اضطراب را مقدم بر هر چیز و یک حالت ترس و نگرانی و ناراحتی میداند.
اضطراب با ترس ارتباط نزدیک دارد اما ترسی است که گاهی در مقابل امر مبهم به وجود میآید و زمانی موضوع معینی ندارد. خلاصه میتوان گفت اضطراب گاهی به معنای ترس مبهم است و گاهی به معنای یک ترس مبهم محدود نیز استعمال میشود و آن ترس از ناامنی است. اضطراب در این معنی جنبه اجتماعی دارد و از لحاظ منشاء امری است اجتماعی که از کودکی شروع میشود ، محرومیت از محبت یا غفلت والدین از این لحاظ و فقدان محبت در کودک احساس نامنی به وجود
میآورد ، در دوره بالاتر در موقع حمله و تعرض ، موقعی که درمعرض آسیب بدنی قرار میگیرد و از این که در انجام کارها متکی به والدین است دچار اضطراب و ناراحتی میشود. شریعتمداری- 1369)[3]
در این پژوهش نیز از آنجا که تصور میشود دانشآموزان تیزهوش با توجه به ویژگیها و تفاوتهایی که در بعضی از زمینهها به ویژه درسی با دانشآموزان عادی دارند برآن شدیم تا ببینیم که آیا از نظر وجود اضطراب و میزان آن در یادگیری در دو گروه دانشآموزان تیزهوش و عدای در دوره راهنمایی تفاوت معناداری وجود دارد ؟
لذا این سئوالات مدنظر است :
1- آیا در بین دانشآموزان دختر تیزهوش و عادی از نظر اضطراب در مقطع راهنمایی تفاوت معنا داری وجود دارد ؟
2- آیا بین دانشآموزان دختر عادی و تیزهوش در پایههای مختلف تحصیلی (دوره راهنمایی) تفاوت معناداری وجود دارد؟
چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی تفاوت اضطراب بین دانش آموزان دختر تیزهوش و عادی در دوره راهنمایی تحصیلی در ناحیه 6و 7 مشهد در سال تحصیلی 85 پرداخته است.
جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی در ناحیه6 که 24 مدرسه بود ،1 مدرسه به نام راهنمایی تحقیقی به عنوان دانش آموز عادی و 1 مدرسه از ناحیه 7 با عنوان مدرسه راهنمایی نمونه آرمیتا مصلی نژاد (تیزهوش) در نظر گرفته شد.
نمونه آماری 150 نفر می باشد که شامل 75 دانش آموز عادی و 75 دانش آموز تیزهوش به صورت کاملا تصادفی انتخاب شده اند و از سه پایه تحصیلی اول، دوم و سوم در مقطع راهنمایی هستند.
روش تحقیق به صورت همبستگی، مقایسه ای می باشد و برای بررسی تفاوت اضطراب بین دانش آموزان ، ابتدا برای جمع آوری اطلاعات لازم در این زمینه از تست استاندارد کتل استفاده شده است، پس از تهیه و تنظیم نمره اضطراب بدست آمده و محاسبه میانگین هر گروه به صورت مستقل، بدست آوردن نمره حداکثر و حداقل هر گروه با هم مقایسه شدند و بر اساس جدول کی دو x2 و درجه آزادی مربوطه مسئله فوق مورد بررسی قرار گرفت.
فرضیه های این تحقیق 5 مورد بودند که بعد از بررسی فقط مشخص شد که محیط مدرسه مقدار کمی در اضطراب و یادگیری دانش آموزان مؤثر است و در سایر فرضیه ها بین دانش آموزان عادی و تیز هوش تفاوت معناداری وجود دارد.
بررسی و مقایسه میزان اضطراب کلی دانش آموزان دختر و پسر در ازدواج مجدد پدر و مادر
چکیده:
موضوع پژوهش حاضر،و بررسی و مقایسه میزان اضطراب کلی دانش آموزان دختر و پسر محروم از پدر که مادرشان ازدواج مجدد کرده اند و آنهایی که مادرشان بعد از فوت پدر ازدواج مجدد نکرده اند وهمچنین دانش آموزان دخترو پسر دارای هر دو والد اصلی، می باشد که این افراد در پایه سوم راهنماییو در محدوده سن16-14سال قرار گرفته اند و نمونه گیری بصورت تصادفی از کلیه مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه شهر تهران در سال تحصیلی84-83 انجام گرفته است 0
بررسی و مقایسه به وسیله اجرای آزمون اضطراب آر0بی0کتل صورت گر فته است وهمچنین پرسشنامه ای به منظورتفکیک دانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد کرده اندودانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد نکرده اند همچنین بررسی نظارت آنها دراین امر تهی هشده واز دانش آموزان خواسته شد که پس از اتمام پاسخگویی به آزمون به سوالات این پرسشنامه جواب دهند.
سرانجام اینکه فرض کلی پژوهش مبنی بر معناداربودن تفاوت میزان اضطراب دانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد کرده اند وآنهایی که مادرشان ازدواج مجدد نکرده اند تایید نشد0 البته بین میانگین این دو گروه تفاوت وجودداشت بطوریکه میانگین اضطراب گروه اول کمتر ازمیانگین اضطراب گروه دوم بود0 ولی دوفرض دیگر پژوهش مبنی برتفاوت میزان اضطراب دوگروه ذکرشده دربالا بادانش آموزان دارای هردو والدتایید شد0 همچنین مطابق بانتایج پاسخهای دانش آموزان به پرسشنامه دوم اینطور گزارش می شودکهاکثرا" باامرازدواج مجدد مادرمخالف بوده وآنهایی که مادرانشان ازدواج مجدد کرده اند دلیل این امررابیشتراصرار اطرافیان می دانند.
تقدیم به : پدرومادرم، عزیزانی که وجودشان برایم همه مهرووجودم برایشان همه رنج ، آنان که فروغ نگاهشان، گرمی وروشنی رویشان سرمایه های زندگی ام بوده وخواهد بود.
خواهرانم، که محبت هایش را هرگز فراموش نخواهم کرد
تقدیر:
اینک که به لطف ایزدمنان موفق شدم دوره به یادماندنی دانشگاه راپشت سربگذارم برخودلازم می دانم که به رسم ادب
وسنت نیکوی سپاس ازتمام اساتید بزرگواری که توفیق شاگردی درمحضرشان راداشته ام سپاسگزاری نمایم بویژه ازاستاد محترم وعزیزم جناب آقای سعید بهشتی که درانجام این
پژوهش مراازراهنماییهاوحمایتهای بی دریغ خویش بهره مند ساخته اند کمال تشکر و قدردانی رادارم.
فصل اول
بیان مسئله
مقدمه
ازدواج مسئله مهمی است که بسیار سفارش شده است زن ومرد افریده شده اند تا درکنار یکدیگر قرار گرفته وآرامش یابند . زن ومردی که هر کدام تنها زندگی می کنند می توانند باازدواج به افق تازه ای از زندگی دست یافته و بامشارکت یکدیگر بسیاری از مشکلاتشان را که شاید به تنهایی از عهده حل انها بر نمی امد ند را حل کنند وهمچنین از نظر سلامت روانی نیز تامین می شوند.هر چند ممکن است بعضی از ازدواج ها سرانجام خوشایندی نداشته باشد.
و کانون به علت های مختلف از هم بهپاشد ولی در مجموع می توان گفت که در روزگار پر کشمکش امروز ، شاید تنها جای امنی که می توان یافت محیط خانه و زندگی در کنار افراد خانواده است .
در خانواده علاوه بر حضور زن ومرد که بعد ها نقش مادر وپدر را بر عهده می گیرند ، فرزندانی نیز وجود دارند
که تر بیت وپرورش آنها بسیار حائز توجه واهمیت است وپدر ومادردر قبال این امر نقش اساسی برعهده دارند که باید بامشارکت یکدیگر این نقش راایفا کنند . حال اگر هر یک از آنها در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند یا اینکه در محیط خانواده حضورنداشته باشد عوارض ناگواری در پی خواهد داشت که دامنگیر همه اعضای خانواده مخصوصاً فرزندان خواهد شد، چرا که فرزنان والدین خود را تنها تکیه گاه خویش دانسته ودرغیاب آنها ممکن است دچارآسیب های جبران ناپذیری شوند.
عدم حضور والدین می تواند علل های مختلفی همچون طلاق مرگ آنها سفرهایطولانی و... داشته باشد که واکنش فرزندان در قبال هر کدام متفاوت است . آنها ممکن است از والد تنها انتظار زیادی داشته ودائم نگران باشند که آینده آنها چه خواهدشد . وظیفه والد تنها نیز بسیارمشکل می شود چرا که باید در یک لحظه هم نقش پدر را بازی کندوهم مادرراوتمام مسئلولیت های زندگی را به تنهایی به دوش بکشد.ااو باید تصمیم بگیرد که چگونه ازعهده وظایف خود برآید وکوچکترین تصمیم او در مورد اداره ی زندگی می تواند تاثیرات عمیقی برکل ساختار خانواده مخصوصافرزندا وسلامت روانی آنها داشته باشد. والدتنها ممکن است تصمیم به ازدواج مجدد بگیردتابتواند بامشارکت همسر جدید خود مشکلات رابهتر حل کند . فرزندان در قبال این امر واکنش های متفاوتی خواهند داشت که البته بر اساس سن وجنس آنها متفاوت می باشد .
البته کیفیت تاثیر ازدواج مجدد هنوز بطور مطلق بیان نشده واحتیاج به بررسی وتحقیقات گسترده ای دارد .
باتوجه به میزان وتعداد زیاد خانواده های تک سرپرست و واکنش های اطرافیان و جامعه در قبال این مسئله به نظر می رسد بایستی ابعاد مختلف آن مور د بررسی قرار گیرد تا شاید نتایج این پژوهشها بتواند پشتوانه تصمیم زنان ومردان همسر از دست داده جهت اخذ مناسب ترین تصمیم ها و تامین بهترین شرایط برای خود و فرزندانشان وهمچنین روشن شدن وظا یف ناپدری ونامادری در برابر فرزندان باشد .
بیان مسئله
درنظام فرهنگی هر جامعه ،نها د خانواده نقش اساسی بر عهده دارد ،امروزه بر خلاف آنچه درگذشت مرسوم بوده ، الگوی تازه ای از مشارکت زن و مرد درانجام امور خانه و تربیت فرزندان پدید آمده است که از آن جمله ،نقش پدر در رسیدگی به فرزندان و دقت در تربیت آنان است . تجربه تازه استفاده از ظر فیت فرزندان توسط پدران نشان داده است که کارکرد آموزشی خانواده دو چندان شده و تعامل والدین -کودکان معنای عمیق تری یافته است (فضائلی هاشمی،1381)
بیشتر ما فکر می کنیم تاثیر گذ اری پدران بر فرزندان خود ،به شکلی مستقیم از طریق ارتباط رو در رو ی روزانه صورت می گیرد و با این تصور عده ای فکر می کنند که تاثیر پدران بر فرزندان کمتر از مادران است زیرا وقت کمتری را با بچه ها می گذرانند .اما چنین تصوری لزوما درست نیست ،پدرانی که به نحو مطلو بی در دسترند ،می توانند الگوی پشتکارو انگیزه موقیعت بیشترفرزند خود باشند ،فرصت مکرربرای مشاهده و پیروی از یک پدرشایسته به رشد توانائی آموزشی و حل مسئله فرزندان کمک می کند( فضائلی هاشمی، 1381)
حذف نقش پدرخانواده فقدان او می تو ا ند عوارض جبران ناپذیری برساخت خانواده، مخصوصا فرزندان داشته باشد.
در غیاب پدر که یکی از دلایلش می تواند فوت او باشد مادر باید به تنهایی تمام مسئولیت زندگی و فرزندان را به عهده بگیرد وکی نیست که با مشکلات وموانعی روبرو خواهد شد که شاید مبارزه بااین مشکلات ازعهده او بر نیاید.
بعضی مادران بدنبال ازدست دادن همسر خود،ممکن است تصمیمبه ازدواج مجدد بگیرند و در نتیجه امروزه با متداول شدن این امر بررسی تاثیرات آن بسیار ارزشمند خواهدبود.
ازدواج مجدد مادر و ورود ناپدری در خانواده هر چند مزیتها ی مشخص چندی از جمله کاهش فشار اقتصادی بر مادر ، کمک به تربیت فرزندان ، رها شدن مادر خانواده از انزوا وتنهایی و.....را دارد، مشکلات زیادی را نیز به همراه داشته باشد .البته این مشکلات در ابتدای امر کاملا عادی است و شاید در طولانی مدت حل شود .
با ازدواج مجدد مادر ،دوفرهنگ خانوادگی متفاوت در یک خانه جمع میشوند و فرصت نیست تا زوجها تفاوتهای خود راچاره کنند ،در صورتیکه در اولین ازدواج معمولافرصت دارند پیش از آنکه بچه ها بزرگ شوند اختلافاتشان را حل کنند . فرزندان نیز در صورت ازدواج مجدد اغلب نسبت به تحمیل ارزشها ،احکام و کارهای روزمره خانواده جدید حساس هستند و واکنش نشان می دهند ، همچنین آنها ناپدری را جانشین پدر اصلی خود می دانند و ممکن است علاقهای به او نداشته باشند ( فضائلی هاشمی ، 1381 (
با توجه به وجود این مسائل متوجه می شویم که خطرات بسیاری ممکن است فرزندان و سلامت روانی آنها را تهدید کند که پرداختن به آنها حائز اهمیت است .
در این پژوهش ، پژوهشگر به دنبال آن است که پس از انتخاب تصادفی دانش آموز دختر و پسر سوم راهنمایی کلیه مدارس شهرستان تهران در سال 84-83 که در سه گروه محروم از پدر که مادرانشان ازدواج مجدد کردهاند و آْنهایی که مادرانشان ازدواج مجدد نکردهاند و همچنین گروهی از دانش آموزان دارای هر دو والد اصلی و اجرای آزمون اضطراب کتل ،میزان اضطراب آنها را به علت اینکه اضطراب یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامت روانی افراد است ، مقایسه و رابطه آنها را ارزیابی کند .
طرح پژوهش
روش پژوهش
پژوهش حاضرازنوع پژوهش حاضرازنوع مطالعات علی __ مقایسه ای است ازآن جهت که اثرات متغیر پیش بینی( ازدواج مجدد ویا عدم آن بعداز مرگ پدر) رابر روی متغیر ملاک ( میزان اضطراب فرزندان) بررسی می کند وبه
مقایسه نتایج آن با یکدیگر وبا فرزندان دارای هردو والد می پردازد.
میزان اضطراب افراد مورد نظر پژوهش به روش آزمایشی وبا اجرای آزمون اضطراب کتل محاسبه گردیده است.
جامعه آ ماری
جامعه شامل گروهی ازافراد است که یک یا چند صفت مشترک دارند واین صفات مورد توجه پژوهشگر است (مصاحبی، 1381):
جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختروپسرپایه سوم راهنمایی شهر تهران تشکیل می دهند که شامل سه گروه می با شند:
1) جامعه دانش آموزان دختر وپسر سوم راهنمایی که دارای هردو والد اصلی هستند(گروه کنترل)
2) جامعه دانش آموزان دختر وپسر پایه سوم راهنمایی که محروم از پدربوده ومادرانشان ازدواج مجدد کرده اند.
3) جامعه دانش آموزان دختر وپسر پایه سوم راهنمایی که ازمحروم از پدربوده ومادرانشان ازدواج مجدد نکرده اند.
نمونه و روش نمونه گیری
نمونه گروه کو چکتری از جامعه است که برای مشاهده وتجزیه و تحلیل انتخاب شده است .
پژوهشگربر اساس اطلاعا تی که از گروه نمونه جمع آوری می کند، اقدام به نتیجه گیری برای کل جامعه می نماید( مصاحبی،1381).
شیوه نمونه گیری در این پژوهش ، بصورت نمونه گیری تصادفی می باشد که از سه جا معه مشخص شده 30نفر بصورت تصادفی ( 15 نفر دخترو15نفرپسر) انتخاب شده است.
شیوه جمع آوری اطلاعات
فنون وابزار مورد استفاده در این پژوهش به شرح زیر می با شد:
1) فیش برداری از منابع مختلف از جمله کتاب ، پایان نامه وسا یتها ی اینترنتی
2)استفاده از آزمون اضطراب آر. بی . کتل برای ارزیابی اضطراب افراد نمونه که به صورت
تصادفی انتخاب شده اند :
این مقایسه اضطرابی احتمالا مؤثرترین ابزاری است که بصورت یک پرسشنامه کوتاه فراهم آمده است که می تواند مکمل تشخیص بالینی باشد ونتیجه عینی با هدفهای پژوهشی بدست دهد.
این پرسشنامه را می توان بدون مراقبت بکار بست، بدین معنی که وقتی مراجع در اتاق انتظار است می تواند به چهل ماده تست در تقریبا پنج دقیقه پاسخ دهد ( سوالات ضمیمه پژوهش شده است).
جنبه خصوصی این موقعیت تا وقتی که هنوز فرد شناخته شده نیست ناراحتی کمتری برای او به دنبال دارد ومو جب می شود که وی بیش از موقعیت مصاحبه مستقیم ، عینی وصادق باشد، زیرا انحراف وتاثیری که بر اساس تلقین ایجاد می گردد دراین موقعیت به مراتب کمتر است. این مقیاس اضطراب را می توان درهردوجنس ودرهمه سنین بعداز 15-14سالگی ودرهمه فرهنگها به کار بست. تصحیح پرسشنامه نیز به کمک پنجره تصحیح ودرکمتر از پنج دقیقه صورت می پذیرد . نمره اصلی یاکلی به صورت یک نمره طرازشده اضطراب کلی ازمجموع امتیازات 40سؤال آزمون بدست می آیدکه می توان آن را باتوجه به دستورالعمل زیر تفسیر کرد:
» نمره بین0تا3نشان دهنده شخصی آرا م ،بلغمی، راحت وتنش زدوده است.
» نمره بین 4تا6 نشان دهنده درجه متوسط اضطراب است.
» نمره 7تا8 نشا نگر شخصی است که ممکن است به طور مشخصی یک روان آزرده مضطرب باشد.
» نمره 9تا10 معرف فردی است که به وضوح، خواه به منظوراصلاح موقعیت خود وخواه به منظور مشورت یا روان درمانگری به کمک نیاز دارد.
رعایت این نکته دراجرای تست ضروری است که نباید به آزمودنی گفت که اورا به کمک تست اضطراب پاسخ می د هند ، بلکه باید از تست به عنوان ورقه خود تحلیل گری یاد کرد.
ازآغازسال1367باهمکاری از دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه تهران درراه تبیین هنجارایرانی برای این تست اقدام شد ( دادستان و منصور،1376).
3) علاوه براجرای آزمون کتل ، دراین پژوهش از پرسشنامه ای شامل 13سؤال استفاده شده است که توسط
دانش آموزان محروم از پدر تکمیل شده است.
اعتبار وروایی پرسشنامه اضطراب کتل
دررابطه با اعتبار این آزمون باید گفت که از طریق همبستگی مقیا سها با عامل های موجود دراین آزمون بایک عامل عمومی ( نوروز گرایی) که توسط کتل وهمکارانش بر اساس فقدان سازش پذیری، خستگی مفرط، تمام
شدن انرژی و انعطاف پذیری بدست آمده است مشخص می شود که ازاعتباروروایی بالایی برخوردار است
( دادستان و منصور،1368).
همچنین تمایز اضطراب ونوروز براساس عامل ساختن طیف وسیعی ازپاسخ های رفتاری درتست های عینی آزمایشگا هی که نشان دهنده مو قعیت ها در ابعاد بسیار کوچکترهستند پی ریزی شده وبامحاسبه همبستگی بین نمرات حاصل ازاین مجموعه های تستی و تشخیص ها وارزشیابی های روانی مورد تأیید قرار گرفته است ( دادستان ومنصور،1368).
بین دو پرسشنامه NPE (NEUROTIC PERSONALITY FACTOR ) کتل که به اندازه گیری عامل نوروز ومقیاس اضطراب کتل بطور کلی یک همبستگی قوی بدست آمده است.همچنین بین مقیاس اضطراب کتل و6 عامل از 16 عامل پرسشنامه شخصیت کتل همبستگی بالایی بدست آ مده است.
روش اجرای آزمون
پس از ملاحظات مقدماتی لازم، برای برقرار کردن یک رابطه خوب با بیمار یا آزمودنی، آزمونگره تست رادرمقابل اوقرارداده وازاو می خوا هد که آن را تکمیل کند، بدین ترتیب اجرای تست بصورت فردی اجرا می شود.
نباید به آزمون گفت که اوبه یک تست اضطراب پاسخ می دهد ، بلکه باید ازتست به عنوان ورقه خود تحلیل گری یاد کرد. آزمونگرباید ضرورت صداقت درپاسخ دادن را مورد تأ کید قرار داده ونیز خاطر آزمودنی را از این بابت که نتایج محرمانه است، آسوده بسازد. پاسخ ها روی ورقه تست یادداشت می شود ومدت پاسخ دادن برای فردی با ظرفیت خواندن متوسط درحدود پنج دقیقه است. به هر شخصی که وقت بسیارزیادی صرف پاسخ دادن می کند بایدیادآورشد که نخستین پاسخ به هر سؤال مورد نظر است.
روش آماری
برای تجزیه و تحلیل آماری نتایج این پژوهش پس ازاجرای وپرسشنا مه ها وبدست آوردن نمرات ، ابتدا جدولی از نمرات خام افراد سه گروه عنوان شده، به تفکیک جنسیت دررابطه با آزمون اضطراب کتل وپرسشنامه ضمیمه آن تهیه می گردد. سپس میانگین نمرات این سه گروه مشخص وبرای تعیین معناداری تفاوت بین میانگین ها وآزمون فرضیه ها ازفرمول تحلیل واریانس استفاده می شود.
بررسی علل بی انضباطی دانش آموزان پسر در مقطع راهنمایی
پیشگفتار
نوجوانان دلی پاک و روحی پرشور دارند . آنان در حساسترین و بحرانی ترین دوران زندگی خود به سر می برند و نیازمند هدایت ، حمایت و همدلی اند. نوجوان نهال نو
رسیده ای است که برای رشد و بالندگی به باغبانی ، دلسوز و روشن بین نیاز دارد تا او را از آفتها و حادثه ها در امان دارد.
بها دادن به نوجوانان و در تربیت و ارشاد آنان کوشیدن بی گمان یکی از نشانه های آشکار رشد فرهنگی یک جامعه است . بر خلاف گمان برخی مردم ، تربیت به طور کلی کاری بسیار دشوار است بویژه تربیت و هدایت نوجوانان دارای پیچیدگیها و نکته های ظریف بسیاری است . شاید گفتة حکیمانه ی کانت متفکر و فیلسوف نامی آلمانی ، حق مطلب را در این زمینه ادا کرده باشد آنجا که می گوید : دو کار هست که در دشواری ، هیچ کار دیگری به پای آن نمی رسد ، مملکت داری و تربیت.
تربیت انسان از این جهت که او موجودی پیچیده و عظیم است کاری سخت و دشوار می باشد. پیچیدگیهای روحی انسان به حدی است که نمی توان رفتار او را به سادگی تحت ضابطه ای مشخص در آورد و از آن آسوده خاطر شد. برتراند راسل ، فیلسوف انگلیسی که خود در بارة تربیت کتابهایی نگاشته است اعتراف می کند که گفتار من در این زمینه بهتر از کردارم بود. این ها همه نشان می دهد که نباید تربیت را کاری سهل و آسان پنداشت که نیاز به هیچ گونه آموزش و تخصصی ندارد.
فرزندان ما در دوران خود مرحله های مختلف را طی می کنند و در هر مرحله نیازهای تربیتی ویژه ای دارند . بدون آشنایی با این مراحل تربیتی و برخورداری از مهارتهای لازم چگونه می توانیم فرزندان خود را تربیت کنیم. شاید برخی از پدران و مادران گمان می کنند که اگر شرایط مادی و امکانات تحصیلی را برای فرزندان خود فراهم آورند وظیفه ی خود را به خوبی انجام داده اند حال آنکه وظیفه ی پدر و مادر بسیار فراتر از این هاست.
خانواده کانون پذیرایی از نسل آینده است در این کانون نهال ارزشهای انسانی ـ که بذر آن در لحظه ی آفرینش در ضمیر آدمیان پاشیده شده است ـ باید رشد و نمو کرده درخت انسانیت به بار نشیند از این رو هیچ یک از نهادهای اجتماعی نقشی را که خانواده در ساختار فکری ، روحی و اخلاقی انسان دارد نمی توانند ایفا کنند .
نابسامانی های اجتماعی در بسیاری موارد ناشی از نابسامانی در خانواده هاست و سعادت یک اجتماع بستگی کامل به وجود خانواده های سالم و سعادتمند دارد . در خانواده است که انسان از لحظه های آغازین زندگی با تربیتی که از پدر و مادر دریافت می کند شکل می گیرد و ناآگاهانه به مسیری خاص سوق داده می شود.
اگر خانواده ها نقش خود را بدرستی ایفا نکنند نهادهای اجتماعی دیگر از قبیل مدرسه ، رسانه های گروه و غیره این خلاء را نمی توانند پر کنند.
دشواریها و پیچیدگیهای تربیت فرزند در دوره نوجوانی بیش از هر دوران دیگر است زیرا در این دوره نوجوان بطور ناگهانی با جهش فکری و عاطفی خود را از دوران کودکی جدا می کند. شخصیت کنونی نوجوان می طلبد که خانواده در برخورد با او روشن بین ، شکیبا و هوشیار باشد و به سرعت دریابد که او دیگر یک کودک نیست . از این رو بسیاری از خانواده ها در روابط خود با فرزندان نوجوان مشکلاتی دارند که اگر از آگاهیهای لازم برخوردار نباشند شاید این مسئله عواقب ناخواسته ای به دنبال داشته باشد.
بسیاری از مشکلات اخلاقی و رفتاری نوجوانان ریشه در برخوردهای نامناسب پدران ، مادران و مربیان دارد . تجربه نشان می دهد در بیشتر موارد که نوجوانان به خانواده ی آگاه و مربی شایسته دسترسی دارند از زندگی سالم و موفقی برخوردارند ، این نشان می دهد که نوجوانان بخوبی تربیت پذیر هستند و اگر نابسامانی هایی در اخلاق و رفتار برخی از آنان مشاهده می شود ناشی از نبود تربیت صحیح است . پیامبر اسلام (ص) می فرمایند : به شما در باره ی نوجوانان و جوانان سفارش می کنم زیرا آنان دارای قلبی رقیقتر و فضیلت پذیر تر می باشند.[1] و امام علی (ع) می فرمایند : دل نوجوان مانند زمین خالی از گیاه و درخت است که هر بذری در آن افشانده شود می پذیرد و در خود می پرورد پس فرزند عزیزم من در آغاز جوانی ات به ادب و تربیت تو پرداختم قبل از آن که دلت سخت گردد و از پذیرش چیزهای خوب سرباز زند.[2]
از این جا می توان به نقش حساس و خطیری که خانواده ها و مربیان در هدایت و تربیت نوجوانان دارند پی برد . اگر ما به وظیفه ی بزرگ خود نسبت به این سرمایه های بی نظیر جامعه به نحوی شایسته توجه نکنیم، باید برای رویارویی با عواقب تلخ غفلت خود آماده باشیم . در آموزشهای دینی ما نیز بر مسئولیت پدران و مادران در تربیت فرزند بسیار تأکید شده است و تصریح شده همچنانکه والدین را بر فرزندان حقوقی است فرزندان را نیز بر والدین خود حقوقی است که از آنها در مورد این حقوق در پیشگاه الهی بازخواست خواهد شد . در روایات اسلامی آمده است : همچنانکه فرزند عاق پدر و مادر می شود پدر و مادر نیز برای سهل انگاری در انجام وظایف خویش عاق فرزند می شود. [3]
فصل اول
طرح تحقیق
مقدمـه Introduction
یک هدف خوب آن است که مقصد را به ما نشان دهد و معلوم دارد که چه هنگام بدان نایل خواهیم شد. امروزه یکی از مشکلات مهم تربیتی در بیشتر مراکز تعلیم و تربیت مسائلی هستند که بطور مشابه در بسیاری از کودکان و نوجوانان و جوانان سر می زند و این مسایل در نوجوانان و کودکان گسترش یافته و باعث عدم پیشرفت جامعه و افراد جامعه شده است و روز بروز این مسایل و مشکلات در دامنه های وسیعی در تعلیم و تربیت خودش را آشکارتر ساخته است و اگر به علل و عوامل و کنه و ریشه ی این مسایل پرداخته نشود و راههای بوجود آوردن آن مورد تجزیه و تحلیل قرار نگیرد احتمال آن می رود که جامعه علاوه بر آن که پیشرفتی نخواهد داشت سبب انحطاط و انحراف جامعه و از بین رفتن ارزشهای والای انسانی خواهد شد. پیشگامان تعلیم و تربیت هرچند درباره ی این مسایل اندیشیده اند و نظرات و راه حلها و پیشنهاد های متعددی داده اند اما با توجه به اینکه ، این علمای تعلیم و تربیت سالها به فکر ریشه کن ساختن این مسایل بوده اند و پیشرفتهایی نیز حاصل شده است و راه حلهای این علما نیز مؤثر واقع شده است اما با همة این وجود هنوز بسیاری از علل و عوامل و مشکلات و مسایل تربیتی شناخته نشده اند و یا ممکن است علاوه بر علت هایی که شناخته شده علل تازه و جدیدی افزوده شود و راه حل مناسبی برای این عوامل در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه کودکان نیز از نظر اخلاقی چه در جامعه ای که زندگی می کنند و یا در چه خانواده ای تربیت یافته اند با هم متفاوت هستند . پس اگر افرادی دارای یک نوع مسایل و مشکلات تربیتی باشند ممکن نیست که با یک روش به حل مسایل آنان پرداخت و در نتیجه باید جنبه های مختلف و گوناگون به کار برد. لذا با توجه به مطالب فوق برآن شدیم که با استفاده از مدیران و دبیران مجرب علتهای بی انضباطی را در شهرستان تایباد مورد بررسی قرار دهیم لازم به تذکر است که این شهرستان در سطح شهر دارای 3 مدرسه راهنمایی پسرانه می باشد که این مدارس دارای دبیران مجرب و مدیران با سابقه است که هر ساله با توجه به میزان رشد جمعیت با تعداد فراوانی از دانش آموزان و نوجوانان با رفتارهای بخصوص و متفاوت درگیر هستند و راه حلهای آن را با توجه به تفاوتهای فردی هر دانش آموز به مورد اجرا می گذارند.
امیدواریم که بررسیهایی که در این تحقیق انجام خواهیم داد راهگشای حل بسیاری از مسایل مختلف تربیتی در این منطقه باشد.
عنوان کامل موضوع تحقیق
علل بی انضباطی دانش آموزان پسر در مقطع راهنمایی شهرستان مشهد ناحیه 7 مدارس راهنمایی دارالعلم و حضرت بقیه الله.
ضرورت و اهمیت مسئله
محرک خشم در نوجوانی بیشتر اجتماعی است. به نظر می رسد مهمترین علل خشم در بین دانش آموزان دوره راهنمایی ، عبارتند از : سر به سر گذاردن ، رفتار غیر عادلانه بزرگسالان ، تحمیل عقیده ، زورگویی خواهر یا برادر ، دروغ گفتن به نوجوان ، پز دادن به او ، گوشه و کنایه و تمسخر با او حرف زدن و .. برای دانش آموزان دبیرستانی احتمالاً مهمترین علل خشم عبارتند از : تبعیض معلم و اعضای خانواده و دوستان و نیز رفتار غیر منصفانه آنان.
علاوه بر علل اجتماعی خشم ، عوامل دیگری چون فعالیتهای عادی چون مطالعه و خواب و نیز شکست و ناکامی در فعالیتها و طرح های انجام شده نیز در نوجوانان خشم می آفریند.
پاسخ ناشی از خشم ، حرف زدن و صحبت کردن متداولترین واکنش نوجوان عصبانی است. او به فحاشی و ناسزاگویی به طرفی که او را خشمگین کرده می پردازد. او سعی می کند انتقام بگیرد اما نه با کتک زدن (مانند یک کودک) بلکه با تحقیر و تمسخر دیگران . در اوان نوجوانی ، همزمان با خشم ، رفتار کودکانه أی در نوجوانان مشاهده می شود. او گهگاه پایش را به زمین می کوبد ، لگد می زند یا چیزی پرتاب می کند و دختران نیز غالباً گریه می کنند. در اواخر نوجوانی جز گریه و لگذ زدن غالب این رفتارها از بین می رود. شیوه های درمان خشم نیز متناسب با علل و محرکهای بوجود آورندة خشم به کار گرفته می شود.
عصبانیت
عصبانیت معمولاً با پریدن از جا همراه است و در درجات گوناگون رخ می دهد. دانش آموزی که معلم او را برای درس جواب دادن صدا می کند ممکن است که کمی عصبانی شود ، اما اگر درس را بلد باشد و بتواند پاسخ مناسب بدهد بتدریج از عصبانیت وی کاسته می شود و درسی که معلم از او دریافت می دارد در حقیقت او را در حفظ موقعیتش یاری می دهد. از سوی دیگر اگر در خارج از دفتر مدیر مدرسه ، منتظر نوبت برای دریافت مجازات یا تنبیه است ، افکار مغشوش و نومید کننده او را آرام نمی گذارد و هنگامی تنبیه و تذکر به اتمام می رسد این نشانه ها نیز خود به خود ناپدید می شوند ، ولی در موقعیت مشابه ، این نشانه ها در فرد دوباره بروز می کند.
ویژگیهای فرد عصبانی
شخص عصبانی به محرکهایی که افراد دیگر نادیده می گیرند معمولاً واکنش بیش از حد نشان میدهد. رفتارهای عصبی گاه عاداتی مانند جویدن ناخن ، بازی کردن با مو ، روی میز زدن و تکان داده پا را در فرد بوجود می آورد.
یکی از انواع رفتار عصبی که می تواند در پاره ای از موارد مفید هم باشد عبارت از آمادگی برای واکنش نشان دادن است. مثلاً حساسیت بیش از حد در واکنش نشان دادن به یک صدا ، گاه زندگی یک سرباز در جبهه و سنگر را می تواند نجات دهد. اما در غالب موارد پاسخهای بسیار سریع به محرکها ، بیشتر زیان آور است تا سودمند. یک تعارض حل نشدنی در شخص ممکن است دل درد عصبی و یا نوعی دیگر از تنشهای درونی را به همراه داشته باشد . هرگاه راه معینی برای بیرون ریختن این حالت درونی چه مستقیم و چه بصورت حالات دفاع وجود نداشته باشد ، فرد به حالت عصبیت دچار می شود.
درمان عصبیت
هرچند گاه می توان با کوشش در زمینه تغییر واکنشها و یا خودداری از رفتار نامناسب بر عادات عصبی غلبه نمود ، ولی غلبه بر عصبیتهای مزمن کار ساده ای نخواهد بود. در موارد جزئی ، مشاوره و در موارد شدید روان درمانی می تواند کمکی موثر و ارزند در تخفیف عصبیتها باشد.
احساس حقارت و خود کم بینی
مشاوران و روانشناسان و حتی معلمان آگاه از روانشناسی گزارش می کنند که در بین انواع گوناگون مشکلات نوجوانان و جوانان چه مشکلاتی که از خود جوانان می شوند و یا در رفتار مشاهده می کنند بیشتر ارزشیابی غیر منصفانه آنان از مشکلاتشان دیده می شود. نگرشهای خود کم بینی حتی در بین بزرگسالان نیز بسیار فراوان به چشم می خورد ، که متاسفانه اغلب آنها بعنوان جنبه های بهنجار زندگی افراد به نظر می رسند. دلایل چندی برای اینکه چرا احساس حقارت این اندازه عمومیت دارد وجود دارد.
1ـ یک دلیل عمده آن است که اکثر جوامع و فرهنگها موفقیت مدار است و بر توفیق و پیروزی فرد ارج فراوان می نهد . همه ما انتظار داریم در امتحانات بهترین نمره را بگیریم ، در کار خود بهترین پیشرفت و کارائی را نشان دهیم ، در مسابقاتی که شرکت می کنیم ، برنده شویم ، به هرحال هریک از ما می خواهیم به گونه ای ، چیزی که مزیت ما را بر دیگران نشان می دهد ، جه ارائه به دیگران داشته باشیم.
63
بررسی رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران
(مقدمه )
«فَإذا فَرَغْتَ فَاَنْصَبْ»
بدون شک دانش آموزان هرجامعه ، سرمایه های گرانبهائی اند که اگر مورد
بی توجهی قرارگیرنددر تصمیم گیری ها مد نظر نبا شند، آن جامعه دچار خسران زیادی خواهد شد . با نگاهی به ارقام بودجه کشورهای صنعتی وپیش رفته در مقایسه با کشورهای جهان سوم فاصله زیاد بین آن دورا می توان دید .
بسیاری از کشور های توسعه یافته معتقدند‌که هرچه دراین‌ارتباط‌هزینه‌نمایند ، تبدیل به سرمایه های دیگری در ابعاد مختلف آن کشور خواهد شد .در میان
دانش آموزان با توجه به دانش آموزان متوسط جایگاه ویژه ای دارد .زیرا علاوه بر این که در آینده نزدیک می توانند در امور جامعه مؤثر واقع شوند .در زمان تحصیل هم به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند ،قادرند منشا ءحرکت های سازنده یا مخرب شوند . بدین لحاظ هر چه به این نیروی خارق العاده توجه شود از قدرت خروشان وپر تحرک آنان می توان بهره جست و هر چه به بوته فراموشی سپرده شوند ،این سیل عظیم می تواند خسارت زیادی را به وجود آورد ،
سئوا لی که دراین جا مطرح است این است که دربرابر هدر رفتن فرصت های جوانی چه کسانی مسئولند .بدیهی است که نظام تعلیم وتربیت به تنهایی نمی تواند در تربیت واستفاده صحیح از جوانان موفق شود .یکی از موضوعات بسیار مهم
برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان می با شد که اگر اصولی و حساب شده باشد میتوانند زمینه رشد و تعالی جامعه مهیا نمایند و کشور را از آسیبها وخطرات احتمالی که ممکن است در اثر بی توجهی به این امر گریبان گیر کشور شود مصون بدارد .فلسفه اوقات فراغت از پیچیدگی ،تنوع وتفاوتهای بنیادی برخورد است هرفرد براساس تفا وت های زیست شناختی (بیولوژیک )فرهنگی ،نگرش و تجربیات گذشته واهداف ومقاصدی که برای آینده خود دارد، تعبیرمتفاوت یا ومتضاد نسبت به‌دیگران از تأمین اوقات فراغت وچگونگی تأثیرآن برانگیز دارد . اگر ما بتوان تأثیر وتأثری را که این دو واثرانگیزواوقات فراغت یکدیگردارند را به درستی مشخص نمائیم قدم مثبتی در راه کسب هر چه بهتر علم و دانش همراه با لذت بردن از زندگی برداشته ایم .
تعریف اوقات فراغت :
اوقات فراغت را غالباً به معنا ی بیکاری ،اوقات غیرموظف ،ساعات بدون برنامه ، اوقات غیر رسمی و … تلقی می نمایند .به همین علت بزرگسالان مربیان واولیا برای جلوگیری از هدر رفتن این اوقات سعی می کنند که با برنامه ها ،سرگرمی و اشتغالات مختلف اوقات فراغت دانش آموزان را پر کنند .
حال فلسفه اوقات فراغت این است که فرد بدون اجبار وخارج از چارچوب های قبلی بودن اشتغال ورزی دیگرساخته خود با میل و رغبت به فعالیت های دلخواه خویش بپردازد و از طرف دیگر گفته می شود که اوقات فراغت منشاء خلاقیت ها باروری افکار ، شکل دهی شخصیت ، تأمین انرژی و بازیابی قوای حیات و کشف و اختراع و نوآوری و ابتکار ، بازاندیشی و اصلاح افکار ، محاسبه ومراقبت ، ارزیابی و بازیابی و ایجاد انگیزه و رغبت و میل در فرد می شود .
اوقات فراغت را به حسب تفاوت های ارزشی و فرهنگی ، نگرش ها ، تجربیات ، شرایط و موقعیت های مادی و معنوی هر فرد تعریف کرد . طبیعت آدمی اساساً به گونه ای است که دائماً در حال تعادل جوئی است . نظریه در روان شناسی انگیزشی وجود دارد که معتقد است حالات هیجانی و انگیزش با حالات متضاد و متعارض همراه می گردد که این نظریه به عنوان نظریه فرآیند متضاد
OPPOMENT PROGRESS THEORY مشهود است .
پس موضوع تحقیق :
( بررسی رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران می باشد )
هدف از انتخاب موضوع :
اگر بپذیریم که مهمترین بخش شکل گیری شخصیت نوجوانان و جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظایف و برنامه های از پیش تعیین شده بیرونی ودیگر ساخته است و اگر قبول کنیم که ذهن هنگامی به جوشش و خلاقیت می افتد که منشاء تحریک آن تمایلات درونی و خود انگیخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد و به دور از انتظارات بیرونی ومقبولیت نهادی و نقش بازی کردن های تصنعی ، در شکل دادن افکار و اندیشه ها واعمال خود دخالت نماید ، آنگاه می تواند به فلسفه وجودی اوقات فراغت ، آن هم با جهت گیری مثبت ، رشد دهنده و کمال‌زا پی‌برد .
با توجه به انحرافات و مشکلات پیچیده و عدیده ای که در جامعه امروزی وجود دارد برای استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر بیشتر آن بر ایجاد انگیزه در
دانش آموزان به نظر رسید که می توان قدم مثبتی در این راه برداشت و همین امر ما را مصمم کرد که به این عنوان بپردازیم شاید مثمرثمر واقع گردد .
علل و دلایل انتخاب موضوع :
نکاتی در پی می آید می توانند در علل و دلایل انتخاب موضوع مؤثر باشند :
1) فعالیت ها و برنامه های متنوع و متعددی وجود داشته باشند که در خلال آن دانش آموزان بتوانند به صورت انتخابی ، آزاد . خودانگیخته و به میل خود به
آن ها مشغول شوند وبازدهی و کارآئی مناسبی دهند .
2) از تبدیل اوقات فراغت به اوقات سرگرمی و گذراندن وقت ، صرف انرژی بیهوده و اشتغالات بدون هدف پرهیز شود .
3) زمینه ای فراهم نمود که دانش آموز فرصت کاوش ، تفکر و تأمل درباره خود ، قابلیت و خدای خویش داشته باشد .
4) باعث حرمت نفس ، شکوفائی ، زیبا دوستی ، حقیقت یابی . خیرخواهی و خیر دوستی از جمله عناصر سازندة برنامه اوقات فراغت می باشد .
5) دانش آموز باید بین لذت و فرح و نشاط تفاوت قائل شود .
6) زمینه بهتر ومناسبی برای حسن کنجکاوی ، حیرت ، شکوه و پرسش گری دانش آموز را اوقات فراغت تحریک می کند .
تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری و فرضیات تحقیق
قبل از تجریه و تحلیل فرضیات آماری ذکر چند نکته لازم وضروری است :
1- فرضیات تحقیق که شامل 4 فرضیه و 18 سؤال است با استفاده از دو تکنیک آماری ( آزمون استقلال ( خی – دو ) و آزمون همبستگی مورد تحلیل قرار می گیرند .
2- سؤالات 5،6،7 و8 مربوط به فرضیه اول می باشند و سؤالات 9،10،11 و12 نیز مربوط به فرضیه دوم هستند . سؤالات 13،14،15 ،16 و17 مربوط به فرضیه سوم وسؤالات 18،19،20،21 و 22 مربوط به فرضیه چهارم هستند .
فرضیات تحقیق :
فرضیه اول :
برگزاری اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی باعث افزایش انگیزه دانش آموزان می گردد .
برای این فرضیه 5 گزینه ( پاسخ) در نظر گرفته شده وپاسخگویان با گذاشتن علامت ضربدر در یکی از این گزینه ها ، نظر خود را ابراز داشته اند .
سؤالات مربوط به فرضیه اول :
1- انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی بر اساس معمول و میانگین نمرات باعث ایجاد رقابت سالم در میان آنان و افزایش انگیزه در آنان
می گردد.
2- انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به ارودهای تابستانی باعث ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه بیشتر در آنان در امر تحصیل می گردد .
3- قول مساعد راجع به اعزام دانش آموزان برای دیدن آثار باستی و اماکن متبرکه و …در تابستان باعث ایجاد انگیزه در آنان می گردد.
4- قول مساعد به داشن آموزان در مورد اعزام آنان برای دیدار با اشخاص مهم دولتی و مملکتی و کشوری ، انگیزه آن را در توجه بیشتر به امر تحصیل‌افزایش‌می‌دهد .
فرضیه دوم :
برگزاری کلاس های فوق برنامه در سال تحصیلی باعث افزایش انگیزه نسبت به درس
می شود ( مانند پرداختن به ورزش و تربیت بدنی ، آموزش کامپیوتر و هنر و احکام و … ) برای این فرضیه 4 سؤال به شرح زیر طرح و اطلاعات جمع آوری شده است :
سؤالات فرضیه دوم :
1- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی ( هنر و خط و نقاشی و طراحی و … ) ضمن ایجاد مهارت در دانش آموزان باعث افزایش انگیزه نسبت به مطالعه و تمرین بهتر دروس آنان می گردد .
2- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی کامپیوتر ضمن مهارت آموزی باعث رشد و شکوفائی و آماده سازی ذهن آنان برای فراگیری عملی می گردد و انگیزه به درس را در آنان می افزاید .
3- برگزاری کلاس های احکام و قرآن و… باعث ایجاد وافزایش انگیزه برای پذیرش و تعلق بیشتر به مسائل دینی دردانش آموزان گشته و باعث رشد و شکوفائی در دروس می گردد .
4- برگزاری کلاسهای آموزشی مهارت های فردی و بدنسازی
( BADY BUILDING) ضمن تقویت روحیه و سلامت جسم ، انگیزه لازم برای فراگیری بهتر دروس را در دانش آموزان ایجاد می نماید .
فرضیه سوم :
مشارکت دانش آموزان در امور مدارس باعث افزایش و انگیزه دانش آموزان در امر تحصیل می گردد.
برای این فرضیه 5 سؤال به شرح زیر طرح و اطلاعات جمع آوری شده است :
سؤالات مربوط به فرضیه سوم :
1- مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس مثل برگزاری مراسم ( صبحگاهی و ظهرگاهی ، جشنها و اعیاد) باعث ایجاد انگیزه لازم برای توجه بیشتر به درس در آنان می گردد.
2- درانجام بعضی از امور مدارس مشورت کردن با دانش آموزان باعث تقویت انگیزه آنان و توجه بیشتر به امر تحصیل می گردد.
3- انتخاب بعضی از دانش آموزان به عنوان شورای مدرسه و نظرخواهی از آنان راجع به بعضی از مسائل و مشکلات مدرسه باعث ایجاد انگیزه در آنان و دیگر
دانش آموزان در توجه بیشتر به دروس می گردد.
4- همکاری نزدیک عوامل اجرائی مدارس و دانش آموزان و نظرخواهی از آنان باعث انگیزه لازم در دانش آموزان برای توجه بیشتر به دروس می گردد .
5- مشارکت دادن دانش آموزان در تصمیم گیری ها انگیزه لازم برای پذیری قوانین و مقررات مدرسه و توجه بیشتر به دروس را افزایش می دهد .
فرضیه چهارم:
به کارگیری شیوه های درست برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان ، انگیزه لازم را در آنان برای توجه بیشتر به درس وتحصیل ، ایجاد می نماید .
سؤالات زیر برای این فرضیه طرح و اطلاعات آن جمع آوری شده است ،
سؤالات فرضیه چهارم :
1- نظرخواهی راجع به چگونگی پر کردن اوقات فراغت و تهیه پرسشنامه ای جهت گرفتن و عمل کردن به نظرات مفید دانش آموزان باعث افزایش انگیزه می گردد.
2- جلساتی با حضور اولیاء و دانش آموزان در اوقات فراغت جهت استفاده بهتر از این اوقات باعث انگیزه می گردد ؟
3- پخش برنامه های متنوع از شبکه های گوناگون و صدا و سیما و نوارهای ویدئوئی
باعث ایجاد انگیزه دردانش آموزان در طول سال تحصیلی می گردد
4- پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان در تابستان باعث کاهش بزهکاری و
ناهنجاری های اجتماعی و ایجاد انگیزه لازم در آنان برای توجه بیشتر به درس
می شود .
5- هماهنگی بین دستگاهها و سازمان های ذیربط متصدی پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان بیشتر برای توجه به درس را ایجاد می کند .
بررسی علل تنبلی دانش آموزان دختر در نوشتن تکلیف در دبستان های دولتی و کلاسهای اول دبستان در ناحیه 7 شهر مشهد
مقدمه
آموزش و پرورش کلید فتح آینده است و تنها مرکبی است که در هیات آینده ای روشن وپر امید است . هر گاه می خواهید فرداها را ببینید کافی است به طور عمیق به مدرسه بنگرید . مردان و زنان فردا آنجا هستند و آنهایند که کلید فتح آینده رادر دست دارند .( صداقت ، 1374 ،ص 496)
در این میان مدرسه بیشترین سهم را بر عهده دارد و سرانجام این مسئولیت خطیر به عهده مسلمین واگذار می شود وآنها هستند که باید بتوانند دانش آموزان را به درتی تربیت و آنان را انسانهای سالم ، خلاق متعال ورشد یافته بار آورند . از مسائل مهمی که همواره همراه آموزش و پرورش بوده است تکلیف شب است .
تکلیف شب از جمله مسائل مهم در امور آموزش و فرآیند تعلیم و تربیت است ، با توجه به این ضرورت و حساسیتی که این موضوع در امر یادگیری و آموزش دارد ،متاسفانه در کتب درسی مراکز تربیت معلم و دانشکده ها ی علوم تربیتی کمتر به آن توجه شده است . در این زمینه تعداد مقالات و تحقیقات کمتر است . هریس کویر تکلیف شب را چنین تعریف می کند : وظیفه ای که توسط معلمان برای دانش آموزان معین می شود تا در ساعاتی خارج از مدرسه توسط دانش آموز انجام گیرد . در مورد تکلیف شب نظرات متعدد ومتفاوت است . عده ای آن را عامل فعالیت – تمرین و تثبیت خلاقیت آموزشی تلقی کرده و بعضی آن را مصیبت تربیتی وگروهی عامل تضاد والدین و تزلزل خانواده و دسته ای راه افراط پی گرفتند و آن را در عصر کامپیوتر به شکل یک هیولای تربیتی می بینند که ضایع کننده تمایلات ، رغبتها و استعدادهاست .(http:///www.roshdmag.org )
تنبلی در نوشتن تکلیف موضوعی است که در بین اکثر دانش آموزان وجود دارد . این یک واقعیت است که هیچ کس حتی شما هم نمی توانید به همه کارهایی که باید انجام دهید برسید و آن را تمام کنید . برای همین ضروری است که هنگامی که در انجام برخی از کارها تنبلی کنید . یکی از دلایل تنبلی در انجام کارهای بزرگ و مهم آن است که هنگامی که برای اولین بار با آنها مواجه می شویم بسیار بزرگ و سخت به نظر می رسند ( طارمی ، کوروش ، 1342 ، پاییز 82 ،ص 162 )
از دیگر عواملی که نقش بسیار مهمی در ایجاد تنبلی دانش آموز دارد ، خانواده و کیفیت مناسبات این واحد کوچک اجتماعی است . وحدت موجود در ارتباط اولیاء یا برعکس ، ناسازگاری پدر و مادر و همچنین ناهماهنگی بین سلیقه و رفتارهای تربیتی پدر و مادر و احساس ایمنی کودک تاثیر می گذارد . همچنین سلامت حواس کود ک عامل مهمی در سازش یا ناسازگاری محیط محسوب می شود . عامل دیگر ضعف و ناتوانی دانش آموز است . کودک ضعیف و ناتوان کم حوصله است و تنبلی می کند . از دیگر مواردی که باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد نیازهای بدنی شامل آب ، غذا و استراحت و .... است . از دانش آموزانی که شبها استراحت کافی ندارند و یا روزانه غذای کافی و مناسبی دریافت نمی دارند نباید انتظار داشت که منظم و سر وقت تکالیف درسی خود را تمام و کمال در اختیار معلم قرار دهند.
بیان مسئله
در بیان مسئله باید توجه داشت که چه عامل یا عواملی باعث تنبلی دانش آموزان در نوشتن تکلیف می شود و چه انگیزه هایی در این امر دخیل است ؟ آیا بوجود آمدن چنین طرز تفکری از عوامل درون دانش آموز ایجاد می شود یا عوامل بیرونی مانند : سطح توقعات معلم و خانواده از دانش آموز و یا عدم تناسب تکالیف با شرایط دانش آموز ؟
از آنجایی که مشق شب یا تکلیف و تنبلی در انجام دادن آنها از مسائل خاص کودکان دبستانی است . ذهن محققان را به خود مشغول کرده و موجب شده است که نظرات گوناگون و متفاوتی ارائه دهند . در اینجا لازم است چند تعریف را ارئه دهیم :
تکلیف شب : در لغت عبارت است از چیزی از کسی خواستن بطوریکه او را از آن رنج رسد ،زیاده از اندازه طاغت کار فرمودن به کسی ، فرمان کار دادن و حکم به اجرای امری کردن و زحمت دادن . منظور از تکلیف موظف ساختن دانش آموزان به انجام دادن فعالیتهایی است که از طرف معلم تعیین می شود . ( دهخدا ، علی اکبر ، لغت نامه دهخدا ، حروف الفبا ( ت) صفحه 879 )
تنبلی : پشت گوش انداختن انجام کارهایی که گاهی ضروری هستند به دلیل خستگی ، بی حوصلگی و عادت و ...
تنبلی: کاهلی وتن پروری – سستی کردن.
بی اعتنایی : اعتنا نکردن بقصد تحقیر به کسی.
خستگی : جراحت – ریش.
تکلیف : تکلیف در لغت عبارتست از چیزی ازکسی خواستن بطوریکه اورا ازآن رنج رسد زیاده از اندازه ی طاعت کار فرمودن به کسی فرمان کار دادن وحکم به اجرای امری کردن وزحمت دادن.
اکراه:به ناخوته وستم برکاری داشتن- به کار خلاف میل واداشتن کسی را- فارسان به معنی کراهت وسماجت استعمال نمایند- ناخوش داشتن – ناپسند داشتن- ناخواست – فشار – زور- عدم رضایت –عدم میل وعدم رغبت-
مشکل : دشواری وسختی وزحمت .
حجم : ستبری – هنگفتی – ضخامت- جسامت-برآمدگی چیزی- حجم اطلاق می شود برآنچه مرا ورا اندازه ومقداری باشد خواه جسم باشد وخواه نباشد . آن مقدار از فضاکه در تصرف جسم باشد.
تنبید : بیدار گردانیدن وواقف کردن برچیزی – آگاهانیدن- هوشیارکردن- آگاهی پس از غفلت- دراصطلاح علم معانی آنچه از مجملی به اندک تامل فهمیده شودوگفته اند تنبید حکمی است که اثبات آن محتاج بدلیل نیاشد بلکه تنها ملاحظه اطراف حکم یا تمثیل مز یل خفا آن را اثبات کند. دلالت کردن به چیزی که از آن غافل باشد.
تعریف عملیاتی :
تنبلی : منظور از تنبلی دراین تحقیق پشت گوش انداختن کارهایی است که گاهی ضروری هستند دراین تحقیق منظور ننوشتن تکالیف است.
بی اعتنایی: منظور بی اعتنایی دراین تحقیق مهم نبودن ننوشتن تکلیف برای معلم است.
خستگی : منظور احساسی است که به هر دلیلی دردانش آموزایجاد شده ومانع انجام ندادن تکلیف می شود.
تکلیف: منظور فعالیتهایی است که دانش آموز درخارج ارساعات درس کلاسی ودرزمان فراغت موظف به انجام آن است.
اکراه : منظور ناخشنودی دانش آموز از نوشتن تکالیفش است وبا زور باید تکالیفش راانجام دهد.
مشکل : منظور از مشکل دراین تحقیق دشوار بودن مسائل وتکالیفی است که بر عهده دانش آموز گذاشته می شود وتیاز به فکر زیاد دارد.
حجم تکالیف : منظور مقدارتکلیفی است که هر شب یا بعضی از شبها دراختیار دانش آموز گذاشته می شود.
تنبید:منظور سرزنش وخشنونت و... است کهمعلم به دلیل انجام ندادن به موقع تکالیفبه دانش آموزان اعمال می کند.