بررسی تاثیر اضطراب در یادگیری دانش آموزان تیزهوش و عادی
مقدمه :
اضطراب یکی از رایج ترین اختلالات در بین دانشآموزان است که
میتوان به عنوان ریشه بعضی از مشکلات از آن نام برد.
بسیار شنیدهایم که کودکان به دلیل اضطراب به مدرسه نرفتهاند. یا اضطراب از امتحان باعث افت درسی آنها شده است یا یک اضطراب اجتماعی به کنارهگیری آنان انجامیده است ، کم نیستند دانشآموزانی که حتی یک کلمه سرکلاس حرف نمیزنند.
و یا در یک بازی دستهجمعی شرکت نمیکنند ، اگر به همه این رفتارها توجه کنیم ریشهای از اضطراب را درآنها میبینیم ، قرن بیستم را قرن " اضطراب" نامیدهاند. در جوامع صنعتی انسانها دائماً در معرض حوادث گوناگون قرار دارند و نگران حال و آینده خود هستند به عبارت دیگر زندگی مدرن امروزی با پیچیدگی خاص خود شرایط زیستی بشر را تغییر داده و موجب شده است تا آدمی شیوه زندگی گذشته را رها کند و برای سازگاری با شرایط جدید تلاش نماید. کودکان و نوجوانان که بیش از هر گروه دیگر در معرض خطر روزافزون ناشی از اضطراب قرار گرفتهاند. اثر آن را میتوان در رفتارهای اجتماعی و فعالیتهای ذهنی آنها مشاهده کرد ، در یادگیریهای کلامی نوجوانان مضطرب پاسخهای نامربوط و نامفهوم میدهند و هر قدر مطلب مورد یادگیری دشوارتر باشد این نوع پاسخها شدت زیادتر میخواهند داشت گاه حتی صدای و تکلم او را نیز تحت تاثیر قرار میدهد بدیهی است که اضطراب در نوجوانان مزاحمت بیشتری ایجاد خواهد کرد (عظیمی- 1363) [1]
اساساً خانواده ، مدرسه و جامعه، سه عامل مهم در بروز و ظهور اختلالات رفتاری در افراد محسوب میشوند. محیط زندگی ، طرز رفتار اطرافیان ، تصویرهایی را در ذهن نوجوان به جای میگذارد. که ممکن است اثرات مطلوب و نامطلوب آن در تمام مدت زندگی باقی بماند و نتایج آن هم تنها به خود فرد منتهی نمیشود. بلکه در چگونگی روابط او با افراد دیگر هم تاثیر میگذارد ، علمای امر تعلیم و تربیت در مورد نقش مدرسه و نوع نگرش دانشآموزان به محیط مدرسه و اهمیت تاثیر نوع روابط بین دانشآموزان و مربیان ، معتقدند که هرگاه نوجوان از اعتماد به نفس ، آرامش درون ، صفای قلب و نگرش مثبت به مربی خود ، برخوردار است آموزش نیز برایش لذت بخش خواهد بود و بالعکس ، موجب اضطراب و دلهره و مدرسه گریزی وی میگردد.
تعریف و بیان مسئله :
اضطراب در یادگیری نقش مهمی دارد. اضطراب ، ذکاوت و هوش انسانی را فعال میکند و راه حل مستحکمی برای تمرکز و رسیدن به نتیجه و پاداش رضایت بخش است. ناراحتی ناشی از اضطراب متوسط ، ما را وادار میکند تا راههای مختلف دوری از اضطراب را کشف کنیم و این فی نفسه یک فرآیند یادگیری است. با وجود این بین اضطراب و یادگیری ارتباطی پیچیده وجود دارد. افزایش اضطراب تا میزان معینی ، محرکی است برای بالابردن یادگیری ، ولی پس از این میزان معین افزایش اضطراب باعث کاهش دریادگیری میشود و اگر میزان اضطراب بازهم افزایش یابد ، باعث عدم وجود محرک یادگیری شده و به ایجاد خطر بیشتر در خطاها و اشتباهات منجر خواهد شد. این موضوع بدان معنی است که یک سطح مطلوبی از اضطراب برای یادگیری بهینه وجود دارد ، که پس از این سطح افزایش اضطراب نتیجه معکوس داده و ضد سازنده است.
اضطراب بسیار کم مساوی است با رخ ندادن چیزی و اضطراب بسیار زیاد مساوی است با اشتباه کردن.
در مورد هر فردی سطح مطلوب اضطراب از زمانی به زمان دیگر و از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییرمییابد ، این تفاوت ناشی از تجارب قبلی یادگیری است که میتواند فرد را به مقدار زیاد یا کم اضطراب ، حساس کند. (راس. میچل)[2]
(ارمنست- ر- هیلگارد) گاهی اضطراب را مقدم بر هر چیز و یک حالت ترس و نگرانی و ناراحتی میداند.
اضطراب با ترس ارتباط نزدیک دارد اما ترسی است که گاهی در مقابل امر مبهم به وجود میآید و زمانی موضوع معینی ندارد. خلاصه میتوان گفت اضطراب گاهی به معنای ترس مبهم است و گاهی به معنای یک ترس مبهم محدود نیز استعمال میشود و آن ترس از ناامنی است. اضطراب در این معنی جنبه اجتماعی دارد و از لحاظ منشاء امری است اجتماعی که از کودکی شروع میشود ، محرومیت از محبت یا غفلت والدین از این لحاظ و فقدان محبت در کودک احساس نامنی به وجود
میآورد ، در دوره بالاتر در موقع حمله و تعرض ، موقعی که درمعرض آسیب بدنی قرار میگیرد و از این که در انجام کارها متکی به والدین است دچار اضطراب و ناراحتی میشود. شریعتمداری- 1369)[3]
در این پژوهش نیز از آنجا که تصور میشود دانشآموزان تیزهوش با توجه به ویژگیها و تفاوتهایی که در بعضی از زمینهها به ویژه درسی با دانشآموزان عادی دارند برآن شدیم تا ببینیم که آیا از نظر وجود اضطراب و میزان آن در یادگیری در دو گروه دانشآموزان تیزهوش و عدای در دوره راهنمایی تفاوت معناداری وجود دارد ؟
لذا این سئوالات مدنظر است :
1- آیا در بین دانشآموزان دختر تیزهوش و عادی از نظر اضطراب در مقطع راهنمایی تفاوت معنا داری وجود دارد ؟
2- آیا بین دانشآموزان دختر عادی و تیزهوش در پایههای مختلف تحصیلی (دوره راهنمایی) تفاوت معناداری وجود دارد؟
چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی تفاوت اضطراب بین دانش آموزان دختر تیزهوش و عادی در دوره راهنمایی تحصیلی در ناحیه 6و 7 مشهد در سال تحصیلی 85 پرداخته است.
جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی در ناحیه6 که 24 مدرسه بود ،1 مدرسه به نام راهنمایی تحقیقی به عنوان دانش آموز عادی و 1 مدرسه از ناحیه 7 با عنوان مدرسه راهنمایی نمونه آرمیتا مصلی نژاد (تیزهوش) در نظر گرفته شد.
نمونه آماری 150 نفر می باشد که شامل 75 دانش آموز عادی و 75 دانش آموز تیزهوش به صورت کاملا تصادفی انتخاب شده اند و از سه پایه تحصیلی اول، دوم و سوم در مقطع راهنمایی هستند.
روش تحقیق به صورت همبستگی، مقایسه ای می باشد و برای بررسی تفاوت اضطراب بین دانش آموزان ، ابتدا برای جمع آوری اطلاعات لازم در این زمینه از تست استاندارد کتل استفاده شده است، پس از تهیه و تنظیم نمره اضطراب بدست آمده و محاسبه میانگین هر گروه به صورت مستقل، بدست آوردن نمره حداکثر و حداقل هر گروه با هم مقایسه شدند و بر اساس جدول کی دو x2 و درجه آزادی مربوطه مسئله فوق مورد بررسی قرار گرفت.
فرضیه های این تحقیق 5 مورد بودند که بعد از بررسی فقط مشخص شد که محیط مدرسه مقدار کمی در اضطراب و یادگیری دانش آموزان مؤثر است و در سایر فرضیه ها بین دانش آموزان عادی و تیز هوش تفاوت معناداری وجود دارد.
بررسی و مقایسه میزان اضطراب کلی دانش آموزان دختر و پسر در ازدواج مجدد پدر و مادر
چکیده:
موضوع پژوهش حاضر،و بررسی و مقایسه میزان اضطراب کلی دانش آموزان دختر و پسر محروم از پدر که مادرشان ازدواج مجدد کرده اند و آنهایی که مادرشان بعد از فوت پدر ازدواج مجدد نکرده اند وهمچنین دانش آموزان دخترو پسر دارای هر دو والد اصلی، می باشد که این افراد در پایه سوم راهنماییو در محدوده سن16-14سال قرار گرفته اند و نمونه گیری بصورت تصادفی از کلیه مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه شهر تهران در سال تحصیلی84-83 انجام گرفته است 0
بررسی و مقایسه به وسیله اجرای آزمون اضطراب آر0بی0کتل صورت گر فته است وهمچنین پرسشنامه ای به منظورتفکیک دانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد کرده اندودانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد نکرده اند همچنین بررسی نظارت آنها دراین امر تهی هشده واز دانش آموزان خواسته شد که پس از اتمام پاسخگویی به آزمون به سوالات این پرسشنامه جواب دهند.
سرانجام اینکه فرض کلی پژوهش مبنی بر معناداربودن تفاوت میزان اضطراب دانش آموزان محروم از پدرکه مادرشان ازدواج مجدد کرده اند وآنهایی که مادرشان ازدواج مجدد نکرده اند تایید نشد0 البته بین میانگین این دو گروه تفاوت وجودداشت بطوریکه میانگین اضطراب گروه اول کمتر ازمیانگین اضطراب گروه دوم بود0 ولی دوفرض دیگر پژوهش مبنی برتفاوت میزان اضطراب دوگروه ذکرشده دربالا بادانش آموزان دارای هردو والدتایید شد0 همچنین مطابق بانتایج پاسخهای دانش آموزان به پرسشنامه دوم اینطور گزارش می شودکهاکثرا" باامرازدواج مجدد مادرمخالف بوده وآنهایی که مادرانشان ازدواج مجدد کرده اند دلیل این امررابیشتراصرار اطرافیان می دانند.
تقدیم به : پدرومادرم، عزیزانی که وجودشان برایم همه مهرووجودم برایشان همه رنج ، آنان که فروغ نگاهشان، گرمی وروشنی رویشان سرمایه های زندگی ام بوده وخواهد بود.
خواهرانم، که محبت هایش را هرگز فراموش نخواهم کرد
تقدیر:
اینک که به لطف ایزدمنان موفق شدم دوره به یادماندنی دانشگاه راپشت سربگذارم برخودلازم می دانم که به رسم ادب
وسنت نیکوی سپاس ازتمام اساتید بزرگواری که توفیق شاگردی درمحضرشان راداشته ام سپاسگزاری نمایم بویژه ازاستاد محترم وعزیزم جناب آقای سعید بهشتی که درانجام این
پژوهش مراازراهنماییهاوحمایتهای بی دریغ خویش بهره مند ساخته اند کمال تشکر و قدردانی رادارم.
فصل اول
بیان مسئله
مقدمه
ازدواج مسئله مهمی است که بسیار سفارش شده است زن ومرد افریده شده اند تا درکنار یکدیگر قرار گرفته وآرامش یابند . زن ومردی که هر کدام تنها زندگی می کنند می توانند باازدواج به افق تازه ای از زندگی دست یافته و بامشارکت یکدیگر بسیاری از مشکلاتشان را که شاید به تنهایی از عهده حل انها بر نمی امد ند را حل کنند وهمچنین از نظر سلامت روانی نیز تامین می شوند.هر چند ممکن است بعضی از ازدواج ها سرانجام خوشایندی نداشته باشد.
و کانون به علت های مختلف از هم بهپاشد ولی در مجموع می توان گفت که در روزگار پر کشمکش امروز ، شاید تنها جای امنی که می توان یافت محیط خانه و زندگی در کنار افراد خانواده است .
در خانواده علاوه بر حضور زن ومرد که بعد ها نقش مادر وپدر را بر عهده می گیرند ، فرزندانی نیز وجود دارند
که تر بیت وپرورش آنها بسیار حائز توجه واهمیت است وپدر ومادردر قبال این امر نقش اساسی برعهده دارند که باید بامشارکت یکدیگر این نقش راایفا کنند . حال اگر هر یک از آنها در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند یا اینکه در محیط خانواده حضورنداشته باشد عوارض ناگواری در پی خواهد داشت که دامنگیر همه اعضای خانواده مخصوصاً فرزندان خواهد شد، چرا که فرزنان والدین خود را تنها تکیه گاه خویش دانسته ودرغیاب آنها ممکن است دچارآسیب های جبران ناپذیری شوند.
عدم حضور والدین می تواند علل های مختلفی همچون طلاق مرگ آنها سفرهایطولانی و... داشته باشد که واکنش فرزندان در قبال هر کدام متفاوت است . آنها ممکن است از والد تنها انتظار زیادی داشته ودائم نگران باشند که آینده آنها چه خواهدشد . وظیفه والد تنها نیز بسیارمشکل می شود چرا که باید در یک لحظه هم نقش پدر را بازی کندوهم مادرراوتمام مسئلولیت های زندگی را به تنهایی به دوش بکشد.ااو باید تصمیم بگیرد که چگونه ازعهده وظایف خود برآید وکوچکترین تصمیم او در مورد اداره ی زندگی می تواند تاثیرات عمیقی برکل ساختار خانواده مخصوصافرزندا وسلامت روانی آنها داشته باشد. والدتنها ممکن است تصمیم به ازدواج مجدد بگیردتابتواند بامشارکت همسر جدید خود مشکلات رابهتر حل کند . فرزندان در قبال این امر واکنش های متفاوتی خواهند داشت که البته بر اساس سن وجنس آنها متفاوت می باشد .
البته کیفیت تاثیر ازدواج مجدد هنوز بطور مطلق بیان نشده واحتیاج به بررسی وتحقیقات گسترده ای دارد .
باتوجه به میزان وتعداد زیاد خانواده های تک سرپرست و واکنش های اطرافیان و جامعه در قبال این مسئله به نظر می رسد بایستی ابعاد مختلف آن مور د بررسی قرار گیرد تا شاید نتایج این پژوهشها بتواند پشتوانه تصمیم زنان ومردان همسر از دست داده جهت اخذ مناسب ترین تصمیم ها و تامین بهترین شرایط برای خود و فرزندانشان وهمچنین روشن شدن وظا یف ناپدری ونامادری در برابر فرزندان باشد .
بیان مسئله
درنظام فرهنگی هر جامعه ،نها د خانواده نقش اساسی بر عهده دارد ،امروزه بر خلاف آنچه درگذشت مرسوم بوده ، الگوی تازه ای از مشارکت زن و مرد درانجام امور خانه و تربیت فرزندان پدید آمده است که از آن جمله ،نقش پدر در رسیدگی به فرزندان و دقت در تربیت آنان است . تجربه تازه استفاده از ظر فیت فرزندان توسط پدران نشان داده است که کارکرد آموزشی خانواده دو چندان شده و تعامل والدین -کودکان معنای عمیق تری یافته است (فضائلی هاشمی،1381)
بیشتر ما فکر می کنیم تاثیر گذ اری پدران بر فرزندان خود ،به شکلی مستقیم از طریق ارتباط رو در رو ی روزانه صورت می گیرد و با این تصور عده ای فکر می کنند که تاثیر پدران بر فرزندان کمتر از مادران است زیرا وقت کمتری را با بچه ها می گذرانند .اما چنین تصوری لزوما درست نیست ،پدرانی که به نحو مطلو بی در دسترند ،می توانند الگوی پشتکارو انگیزه موقیعت بیشترفرزند خود باشند ،فرصت مکرربرای مشاهده و پیروی از یک پدرشایسته به رشد توانائی آموزشی و حل مسئله فرزندان کمک می کند( فضائلی هاشمی، 1381)
حذف نقش پدرخانواده فقدان او می تو ا ند عوارض جبران ناپذیری برساخت خانواده، مخصوصا فرزندان داشته باشد.
در غیاب پدر که یکی از دلایلش می تواند فوت او باشد مادر باید به تنهایی تمام مسئولیت زندگی و فرزندان را به عهده بگیرد وکی نیست که با مشکلات وموانعی روبرو خواهد شد که شاید مبارزه بااین مشکلات ازعهده او بر نیاید.
بعضی مادران بدنبال ازدست دادن همسر خود،ممکن است تصمیمبه ازدواج مجدد بگیرند و در نتیجه امروزه با متداول شدن این امر بررسی تاثیرات آن بسیار ارزشمند خواهدبود.
ازدواج مجدد مادر و ورود ناپدری در خانواده هر چند مزیتها ی مشخص چندی از جمله کاهش فشار اقتصادی بر مادر ، کمک به تربیت فرزندان ، رها شدن مادر خانواده از انزوا وتنهایی و.....را دارد، مشکلات زیادی را نیز به همراه داشته باشد .البته این مشکلات در ابتدای امر کاملا عادی است و شاید در طولانی مدت حل شود .
با ازدواج مجدد مادر ،دوفرهنگ خانوادگی متفاوت در یک خانه جمع میشوند و فرصت نیست تا زوجها تفاوتهای خود راچاره کنند ،در صورتیکه در اولین ازدواج معمولافرصت دارند پیش از آنکه بچه ها بزرگ شوند اختلافاتشان را حل کنند . فرزندان نیز در صورت ازدواج مجدد اغلب نسبت به تحمیل ارزشها ،احکام و کارهای روزمره خانواده جدید حساس هستند و واکنش نشان می دهند ، همچنین آنها ناپدری را جانشین پدر اصلی خود می دانند و ممکن است علاقهای به او نداشته باشند ( فضائلی هاشمی ، 1381 (
با توجه به وجود این مسائل متوجه می شویم که خطرات بسیاری ممکن است فرزندان و سلامت روانی آنها را تهدید کند که پرداختن به آنها حائز اهمیت است .
در این پژوهش ، پژوهشگر به دنبال آن است که پس از انتخاب تصادفی دانش آموز دختر و پسر سوم راهنمایی کلیه مدارس شهرستان تهران در سال 84-83 که در سه گروه محروم از پدر که مادرانشان ازدواج مجدد کردهاند و آْنهایی که مادرانشان ازدواج مجدد نکردهاند و همچنین گروهی از دانش آموزان دارای هر دو والد اصلی و اجرای آزمون اضطراب کتل ،میزان اضطراب آنها را به علت اینکه اضطراب یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامت روانی افراد است ، مقایسه و رابطه آنها را ارزیابی کند .
طرح پژوهش
روش پژوهش
پژوهش حاضرازنوع پژوهش حاضرازنوع مطالعات علی __ مقایسه ای است ازآن جهت که اثرات متغیر پیش بینی( ازدواج مجدد ویا عدم آن بعداز مرگ پدر) رابر روی متغیر ملاک ( میزان اضطراب فرزندان) بررسی می کند وبه
مقایسه نتایج آن با یکدیگر وبا فرزندان دارای هردو والد می پردازد.
میزان اضطراب افراد مورد نظر پژوهش به روش آزمایشی وبا اجرای آزمون اضطراب کتل محاسبه گردیده است.
جامعه آ ماری
جامعه شامل گروهی ازافراد است که یک یا چند صفت مشترک دارند واین صفات مورد توجه پژوهشگر است (مصاحبی، 1381):
جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختروپسرپایه سوم راهنمایی شهر تهران تشکیل می دهند که شامل سه گروه می با شند:
1) جامعه دانش آموزان دختر وپسر سوم راهنمایی که دارای هردو والد اصلی هستند(گروه کنترل)
2) جامعه دانش آموزان دختر وپسر پایه سوم راهنمایی که محروم از پدربوده ومادرانشان ازدواج مجدد کرده اند.
3) جامعه دانش آموزان دختر وپسر پایه سوم راهنمایی که ازمحروم از پدربوده ومادرانشان ازدواج مجدد نکرده اند.
نمونه و روش نمونه گیری
نمونه گروه کو چکتری از جامعه است که برای مشاهده وتجزیه و تحلیل انتخاب شده است .
پژوهشگربر اساس اطلاعا تی که از گروه نمونه جمع آوری می کند، اقدام به نتیجه گیری برای کل جامعه می نماید( مصاحبی،1381).
شیوه نمونه گیری در این پژوهش ، بصورت نمونه گیری تصادفی می باشد که از سه جا معه مشخص شده 30نفر بصورت تصادفی ( 15 نفر دخترو15نفرپسر) انتخاب شده است.
شیوه جمع آوری اطلاعات
فنون وابزار مورد استفاده در این پژوهش به شرح زیر می با شد:
1) فیش برداری از منابع مختلف از جمله کتاب ، پایان نامه وسا یتها ی اینترنتی
2)استفاده از آزمون اضطراب آر. بی . کتل برای ارزیابی اضطراب افراد نمونه که به صورت
تصادفی انتخاب شده اند :
این مقایسه اضطرابی احتمالا مؤثرترین ابزاری است که بصورت یک پرسشنامه کوتاه فراهم آمده است که می تواند مکمل تشخیص بالینی باشد ونتیجه عینی با هدفهای پژوهشی بدست دهد.
این پرسشنامه را می توان بدون مراقبت بکار بست، بدین معنی که وقتی مراجع در اتاق انتظار است می تواند به چهل ماده تست در تقریبا پنج دقیقه پاسخ دهد ( سوالات ضمیمه پژوهش شده است).
جنبه خصوصی این موقعیت تا وقتی که هنوز فرد شناخته شده نیست ناراحتی کمتری برای او به دنبال دارد ومو جب می شود که وی بیش از موقعیت مصاحبه مستقیم ، عینی وصادق باشد، زیرا انحراف وتاثیری که بر اساس تلقین ایجاد می گردد دراین موقعیت به مراتب کمتر است. این مقیاس اضطراب را می توان درهردوجنس ودرهمه سنین بعداز 15-14سالگی ودرهمه فرهنگها به کار بست. تصحیح پرسشنامه نیز به کمک پنجره تصحیح ودرکمتر از پنج دقیقه صورت می پذیرد . نمره اصلی یاکلی به صورت یک نمره طرازشده اضطراب کلی ازمجموع امتیازات 40سؤال آزمون بدست می آیدکه می توان آن را باتوجه به دستورالعمل زیر تفسیر کرد:
» نمره بین0تا3نشان دهنده شخصی آرا م ،بلغمی، راحت وتنش زدوده است.
» نمره بین 4تا6 نشان دهنده درجه متوسط اضطراب است.
» نمره 7تا8 نشا نگر شخصی است که ممکن است به طور مشخصی یک روان آزرده مضطرب باشد.
» نمره 9تا10 معرف فردی است که به وضوح، خواه به منظوراصلاح موقعیت خود وخواه به منظور مشورت یا روان درمانگری به کمک نیاز دارد.
رعایت این نکته دراجرای تست ضروری است که نباید به آزمودنی گفت که اورا به کمک تست اضطراب پاسخ می د هند ، بلکه باید از تست به عنوان ورقه خود تحلیل گری یاد کرد.
ازآغازسال1367باهمکاری از دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه تهران درراه تبیین هنجارایرانی برای این تست اقدام شد ( دادستان و منصور،1376).
3) علاوه براجرای آزمون کتل ، دراین پژوهش از پرسشنامه ای شامل 13سؤال استفاده شده است که توسط
دانش آموزان محروم از پدر تکمیل شده است.
اعتبار وروایی پرسشنامه اضطراب کتل
دررابطه با اعتبار این آزمون باید گفت که از طریق همبستگی مقیا سها با عامل های موجود دراین آزمون بایک عامل عمومی ( نوروز گرایی) که توسط کتل وهمکارانش بر اساس فقدان سازش پذیری، خستگی مفرط، تمام
شدن انرژی و انعطاف پذیری بدست آمده است مشخص می شود که ازاعتباروروایی بالایی برخوردار است
( دادستان و منصور،1368).
همچنین تمایز اضطراب ونوروز براساس عامل ساختن طیف وسیعی ازپاسخ های رفتاری درتست های عینی آزمایشگا هی که نشان دهنده مو قعیت ها در ابعاد بسیار کوچکترهستند پی ریزی شده وبامحاسبه همبستگی بین نمرات حاصل ازاین مجموعه های تستی و تشخیص ها وارزشیابی های روانی مورد تأیید قرار گرفته است ( دادستان ومنصور،1368).
بین دو پرسشنامه NPE (NEUROTIC PERSONALITY FACTOR ) کتل که به اندازه گیری عامل نوروز ومقیاس اضطراب کتل بطور کلی یک همبستگی قوی بدست آمده است.همچنین بین مقیاس اضطراب کتل و6 عامل از 16 عامل پرسشنامه شخصیت کتل همبستگی بالایی بدست آ مده است.
روش اجرای آزمون
پس از ملاحظات مقدماتی لازم، برای برقرار کردن یک رابطه خوب با بیمار یا آزمودنی، آزمونگره تست رادرمقابل اوقرارداده وازاو می خوا هد که آن را تکمیل کند، بدین ترتیب اجرای تست بصورت فردی اجرا می شود.
نباید به آزمون گفت که اوبه یک تست اضطراب پاسخ می دهد ، بلکه باید ازتست به عنوان ورقه خود تحلیل گری یاد کرد. آزمونگرباید ضرورت صداقت درپاسخ دادن را مورد تأ کید قرار داده ونیز خاطر آزمودنی را از این بابت که نتایج محرمانه است، آسوده بسازد. پاسخ ها روی ورقه تست یادداشت می شود ومدت پاسخ دادن برای فردی با ظرفیت خواندن متوسط درحدود پنج دقیقه است. به هر شخصی که وقت بسیارزیادی صرف پاسخ دادن می کند بایدیادآورشد که نخستین پاسخ به هر سؤال مورد نظر است.
روش آماری
برای تجزیه و تحلیل آماری نتایج این پژوهش پس ازاجرای وپرسشنا مه ها وبدست آوردن نمرات ، ابتدا جدولی از نمرات خام افراد سه گروه عنوان شده، به تفکیک جنسیت دررابطه با آزمون اضطراب کتل وپرسشنامه ضمیمه آن تهیه می گردد. سپس میانگین نمرات این سه گروه مشخص وبرای تعیین معناداری تفاوت بین میانگین ها وآزمون فرضیه ها ازفرمول تحلیل واریانس استفاده می شود.
اضطراب اجتماعی اضطرابی است که خصوصاً هنگام برخوردهای اجتماعی متقابل افراد با یکدیگر بوجود میآید افرادی که از اضطراب اجتماعی رنج میبرند با افزایش مسائل روانی، ناتوانی در تمرکز حواس و حالتهای عصبی روبرو هستند . اشخاص دچار اضطراب اجتماعی به منبع ناراحتی خود که برخوردهای اجتماعی است که اکنون یا بزودی با آن مواجه خواهند شد آگاه هستند.
اگر چه هر کسی گاهی حداقل کمی از مصاحبهای که قرار است در آن شرکت کند دچار حالت عصبی میشود. در واقع یعنی هر یک از ما در اضطراب اجتماعی قرار میگیریم ، اضطراب اجتماعی مانند خیلی از مسائلی است که روانشناسان و محققین ارتباطات در آن به تحقیق مشغول هستند.
اسامی که به این نظریهها داده میشود عبارتند از :
خجالتی بودن، اضطراب زمانی ، اضطراب ارتباطی، کمگویی، وحشت در اثر ظهور در مقابل دیگران.
اگر چه برخی از روانشناسان بین اضطراب اجتماعی و نظریههای فوق تفاوتی قایل هستند. اما بیشتر محققین امروزه اصطلاح اضطراب اجتماعی را با خجالتزدگی هم معنی بکار میبرند. نظریههای اضطراب زمانی، وحشت در اثر ظهور در مقابل دیگران اغلب به عنوان نمونه های خاص برای نظریه اضطراب اجتماعی عنوان میشود. علاوه بر این بررسیهای آماری نشان میدهد بین اضطراب اجتماعی و خجالتزدگی و دیگر نظریهها ارتباط همبستگی وجود دارد. بنابراین ما اصطلاح اضطراب اجتماعی و خجالتزدگی را میتوانیم در این مقاله بجای همدیگربکار ببریم.
به هر حال باید توجه داشت که اضطراب اجتماعی را نباید با درونگرایی همانند دانست. در حالیکه درونگراها اغلب بجای حضور در اجتماع با خودشان تنها هستند. بیشتر اشخاصی که دچار اضطراب اجتماعی هستند از خجالتزدگی متنفراند.
تقریباً دو سوم این اشخاص در یک تحقیق ، خجالتی بودن خود را یک مشکل واقعی بیان نمودند و یک چهارم این افراد تمایل خود را برای یافتن راهحل این مشکل بیان نمودند.
(PIKONIS, 1992 A)
اشخاصی که از اضطرابهای اجتماعی رنج میبرند در موقعیتهای اجتماعی که قرار میگیرند دچار مشکل میشوند. این اشخاص میگویند هنگامیکه مجبور به گفتگو با دیگران هستند دچار حالت عصبی و احساس نامطلوبی میشوند.(CHEEK , BUSS1981)
آنان به نظر دیگران نسبت به خودشان توجه دارند. آنان وقتی که با افراد جدید آشنا میشوند و یا مجبور هستند در مقابل حضار صحبت کنند خیلی خجالتی میشوند. اغلب این افراد فکر میکنند ممکن است کارشان اشتباه باشد و یا احمقانه بنظر آید. اشخاص خجالتی اغلب دچار لکنت زبان میشوند ، درگفتار دچار اشتباه میشوند ، علائم عصبی در ظاهرشان دیده میشود ، مانند عرق ریختن و لرزش بدن. این احساسات فقط در ذهن اشخاص اضطراب اجتماعی نیست.
اشخاصی که با افراد خجالتی ارتباط برقرار میکنند آنان را افراد عصبی و بازداشته شده از احساسات و نیز غیردوستانه میدانند. (CHEEK , BUSS 1981) اشخاص خجالتی احتمالاً در موقعیتهای اجتماعی نسبت به بیشتر مردم در آنچه که میگویند یا انجام میدهند دچار خجالت و دستپاچگی میشوند و احتمالاً به همین علت است که اشخاص خجالتی نسبت به اشخاص غیر خجالتی بیشتر دچار سرخی صورت در اثر خجالت میشوند.
اشخاص مضطرب اجتماعی گاهی به این فکر میکنند که چگونه میتوانند ارتباط برقرار کنند و منظور خودشان را به دیگران انتقال دهند. اشخاص خجالتی میگویند که گاهی دچار حالت عصبی و خجالتی هستند که نمیتوانند فکر کنند تا چیزی برای گفتن پیدا کنند آنان ممکن است گفتگو را به سکوت بکشانند که این امر برای آنان خیلی ناراحت کننده میباشد(PILKONIS 1877) افراد مضطرب اجتماعی قبل از صحبت کردن و یا بعد از صحبت کردن در مقابل حضار دچار بالاترین سطح اضطراب میشوند.
این اشخاص بسختی سخن فردی که قبل یا بعد از آنان گفتگو کرده است را بخاطر میآورند . اضطراب مانع شرکتدادن آنان و بخاطر آوردن سخنان دیگران میشود. چنانچه اخیراً دیده شده افراد خجالتی درونگرا نیستند. برعکس آنان مایل هستند دوستان بسیاری را داشته باشند . خصوصاً افراد خجالتی بیان میکنند که هنگام نیاز به کمک مردم دوست دارند افراد بیشتری به آنان کمک کنند.(ZIMBARARDO 1997) خجالتی بودن آنان مانع میشود تا دوستان بیشتری داشته باشند و هنگام کمک نیز مانع درخواست آنان از دوستانشان میشود. مطالعه دیگری نشان داده است که دانشآموزان خجالتی تمایل کمتری برای گفتگو با مشاورین مشاغل از خودشان نشان میدهند.
در یک تحقیق دیگر محققین خواستار انجام کاری شدند که بدون کمک دیگران انجام آن میسر نبود.
نظریههای رفتاری یا یادگیری اضطراب بعضی از مؤثرترین درمانهای اختلالات اضطرابی را بوجود آورده است. طبق نظریههای رفتاری ، اضطراب یک واکنش شرطی در مقابل محیطی خاص است. در یک مدل شرطی سازی کلاسیک که مثلاً هیچ نوع حساسیت غذایی ندارد ، پس از خوردن حلزون صدفدار در یک رستوران دچار ناراحتی شدید میگردد. مواجه شدن بعدی با حلزون ممکن است سبب شود که شخص احساس ناراحتی کند. امکان دارد که چنین فردی از طریق تعمیم نسبت به هر غذایی که خودش آماده نکرده باشد حساسیت و سوءظن پیدا کند. یک احتمال دیگردر سببشناسی این است که شخص با تقلید واکنش اضطرابی والدین خود ممکن است واکنش درونی اضطراب را یاد بگیرد( فرضیه یادگیری اجتماعی).
درهر حال ، درمان معمولاً بانوعی حساسیت زدایی از طریق رویارویی مکرر با محرک اضطرابانگیز، همراه با روشهای رواندرمانی شناختی بعمل میآید.
نظریههای وجودی اضطراب ، مدلهای عالی برای اختلال اضطراب منتشر بوجود آورده است که در آنها محرک قابل شناسایی خاص برای احساس اضطراب مزمن وجو د ندارد. مفهوم مرکزی نظریه وجود ی این است که شخص از پوچی عمیق در زندگی خود آگاه میگردد، که ممکن است حتی از پذیرش مرگ غیر قابل اجتناب خود نیز برای او دردناکتر باشد. اضطراب واکنش شخص به این پوچی وسیع وجود و معنا است. گفته شده است که پس از کشف سلاحهای هستهای نگرانیهای وجودی افزایش یافته است.
مثل تمام اعمال درونی ، اضطراب - هم طبیعی و هم بیمارگونه - در مغز بصورت یک ماهیت زیستشناختی نمایانده میشود برخی ترکیبات نوروشیمیای و نوروهورمونی که بیمار احساس اضطراب میکند بر نواحی مختلف مغز تأثیر میگذارند.نظریههای زیستشناختی برمعیارهای عینی متکی است که عمل مغز در بیماران مبتلا به اختلال اضطرابزا با افراد عادی مقایسه میکند. این که معیارهای بیولوژیک اضطراب اولیه بود، یا ثانوی در حال حاضر سؤالی بیپاسخ است. همچنین معلوم نیست که تغییرات بیولوژیک در بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی نشان دهندة تحریک مفرط یک سیستم نرمال از سایر لحاظ است یا این یافتهها بازتاب عملی بیمارگونه و بخصوص است. معهذا این امکان هست که برخی ازمردم نسبت به اختلال اضطرابی یک حساسیت بیولوژیک نسبت به پیدایش این عاطفه آسیبپذیری بیشتری دارند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول :
مقدمه............................................................................................................................. 2
بیان مسئله ..................................................................................................................... 4
هدف از تحقیق و اهمیت مساله .................................................................................. 11
فرضیه تحقیق ............................................................................................................. 13
متغیرهای پژوهش....................................................................................................... 13
فصل دوم : ادبیات پیشینه در تحقیق
اضطراب و فشار روانی................................................................................................ 17
اجزای اضطراب........................................................................................................... 18
انواع اضطراب.............................................................................................................. 21
اندازهگیری اضطراب................................................................................................... 24
اضطراب امتحان........................................................................................................... 25
رویکردهای درمانی اضطراب (رفتار درمانی ، درمان شناختی - رفتاری) ................... 29
بحران اضطراب در نوجوانی........................................................................................ 31
دیدگاههای نظری دربارة روانشناختی اضطراب........................................................... 32
نظریههای اضطراب..................................................................................................... 45
کنار آمدن با اضطراب.................................................................................................. 49
مکانیسمهای دفاعی..................................................................................................... 51
اضطراب طبیعی و اضطراب بیمارگونه......................................................................... 53
اضطراب و یادگیری..................................................................................................... 57
علتهای رایج اضطراب................................................................................................. 59
آشوب و اضطراب نوجوانی (Adolescent Turmoil) ......................................................... 61
نظریههای روانکاوی ، رفتار ، وجودی و زیست شناختی درباره اضطراب اجتماعی 62
عنوان صفحه
فصل سوم : طرح تحقیق
جامعه مورد تحقیق...................................................................................................... 68
روش نمونهگیری ....................................................................................................... 68
ابزار تحقیق ................................................................................................................. 68
روش نمرهگذاری ....................................................................................................... 69
فصل چهارم :
ارائه داده ها ................................................................................................................ 71
محاسبات آماری ......................................................................................................... 73
فصل پنجم :
خلاصه ونتیجهگیری.................................................................................................... 77
محدودیتها و پیشنهادات تحقیقی ................................................................................ 77
فهرست منابع............................................................................................................... 79
پیوست........................................................................................................................ 81
بررسی و مقایسه میزان اضطراب دانشجویان پسر دانشگاه تبریز قبل از امتحانات و در ایام امتحانات
مقدمه :
قرن حاضر قرن فنآوری، قرن اضطراب و قرن پیچیدگیهاست که هر کدام انسان را مخاصره کردهاند. در میان این گرداب، آن چه از انسان امروزی انتظار میرود دانش آموزی و کنار آمدن با پیچیدگیهای دنیاست. این پیچیدگی، انسان امروزی را بر آن داشته تا با آن کنار آید و برای کنار آمدن بر این وضع، از مکانیزم تعادل حیاتی سود میجوید. انسان مجموعهای از هیجانات است که برای مقابله با این پیچیدگی با آنها توسل میجوید. در این میان اضطراب مشهود و بارز است. همه ما از معنای واژه اضطراب و چگونگی احساسمان در زمانی که میگوییم مضطربیم، تصور کلی داریم. ما میتوانیم تا حدی در مورد تجربه درونی مرتبط با چنین احساسهایی هم داستان باشیم. جدا از نظریهپردازیهای که در مورد اضطراب شده، اضطراب نقش یک علامت خطر را مبنی بر این که جریان بر وقف مراد نیست برای فرد ایفا می کند. در این تلاطم قرن، نقش انسان بر کسب دانش رقم زده است. انسان دانش را کسب کرده و به پیش میرود و هرچه میآموزد در انبار ذهن خویش آنها را اندوزش میکند.
انسان در عصر پراضطراب به پیش میرود و علم میآموزد ولی ارتباط مخزن اندوزش ذهنی وی با این هیجانات، او را با مشکلات عدیدهای مواجه ساخته است. ارتباط بین هیجانات و حافظه بسیار پیچیده است؛ زیرا این دو در بسیاری از زمینهها با یکدیگر روابط متقابل دارند( خداپناهی، 1376).
به هر حال اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان، در همه افراد در حد اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد به عنوان یک پاسخ سازش یافته تلقی میشود، به گونهای که میتوان گفت اگر اضطراب نبود همه ما پشت میزهایمان به خواب میرفتیم، یا فقدان اضطراب ممکن است ما را مشکلات و خطرات قابل ملاحظهای مواجه کند( دادستان، 1376). ولی با این حال اضطراب میتواند عملکرد شناختی را مختل سازد و بایستی این پدیده را در موسسات آموزشی مد نظر قرار داد. عملکرد یک دانش آموز در جلسه امتحان تحت تأثیر اضطراب قرار میگیرد، این امر نباید سبب شود فکر کنند یادگیری صورت نگرفته است، این دانش آموز ممکن است، جواب سوالها را به خوبی یاد گرفته باشد، اما اضطراب او باعث ناتوانیاش در دادن جواب کامل سوال گردد( سیف، 1379).
اگر موقعیتی فراهم شود تا افراد در سطح بهینه هیجانی به آموزش بپردازند در این صورت اضطراب نه به عنوان عامل مختل، بلکه به عنوان یاری رسان در یادگیری ایفای نقش میکند. همه میدانند که در پایینترین سطح هیجانی، انسان دچار کسالت و خوابآلودگی میشود و در بالاترین سطوح هیجانی، فرد دچار آشفتگی روانی میشود، ولی با این حال در سطح بهینه هیجانی، فرد به بهترین عملکرد دست مییابد. سطح پایین انگیختگی با محرومیت حسی ارتباط دارد و انگیختگی زیاد به احساس استرس فشار و ناکامی میانجامد و در سطح بهینه انگیختگی، عملکرد به بهترین شکل بروز میکند( مارشال ریو[1]، 1376).
اضطراب به عنوان یک انگیختگی هیجانی در نظر گرفته میشود و در دهههای اخیر در پرداخت به اضطراب متخصصان بالینی و آموزشی، یکی از نشانههای حاصل از اضطرابی سطح بالا را افت تحصیلی نامیدهاند و از آن به بعد تحقیقاتی در این زمینه انجام گرفته است و افرادی چون دارک[2] 1989، و بسیاری کسان دیگر، در این زمینه دست به تحقیق زدهاندو تأثیر اضطراب بر هوش، حافظه، پیشرفت تحصیلی، عزت نفس و ... را مورد توجه قرار دادهاند.
بیان مسئله
تقریباً هر کسی تجاربی از نوع ناراحتیهای کلی، انتظار رویدادهای شوم و احساس تنش در موقعیتهایی را داشته است که علت تنش نیز روشن نیست. ما معمولاً اضطراب را به این گونه پدیدهها ارتباط میدهیم. اضطراب را میتوان در گستردهترین معنای آن به حالت عاطفی و فیزیولوژیکی گوناگونی ارتباط داد. هنگامی که کودکی در بامداد امتحان، تمایلی به مدرسه رفتن نشان نمیدهد. ممکن است بیمیلی او را به احساس اضطراب نسبت به کارکرد وی در امتحان نسبت دهیم. هنگامی که قهرمان ورزشی نمیتواند پیش از مسابقه مهمی غذا بخورد ممکن است رفتار او را ناشی از اضطراب بدانیم. همچنین هنگامی که کودکی، درسی را بر میگزیند که آشکارا برای او کششی در بر ندارد، ممکن است گزینش او نتیجه ترس از شکست و یا اضطراب بدانیم. ظاهراً اضطراب دارای منابع گوناگون است و میتواند از راههای ممکن بسیاری پدیدار شود. اضطراب ممکن است به نشانههای فیزیولوژیکی معینی منجر شود که بیشباهت به نشانههای ناشی از عاطفه ترس نیست . اضطراب میتواند به کاهش کارکرد در کار فکری پیچیده بینجامد. ممکن است به گزینش غیر منطقی بینجامد و یا ممکن است به عقبنشینی فرد از موقعیتهایی منجر شود که اضطرابآورهستند. در هر صورت، در حالی که تفکر درباره منشاء و معنی اضطراب سدههای پیاپی مورد توجه الهیون و فلاسفه بوده است. اغلب گفته میشود که فروید نخستین بررسی روانشناسی اضطراب را انجام داده است. منظور از اضطراب نوعی حالت هیجانی ناخوشایند و مبهم است که با پریشانی، هواس، تپش قلب، تعرق، سردرد، بیقراری و تکرر ادرار همراه است. هنگامی که فرد نسبت به کارآمدی، توانایی و استعداد خود در شرایط امتحان دچار نگرانی و تردید میشود میتوان از اضطراب امتحان سخن گفت. در هنگام امتحان، به ویژه امتحانات سرنوشت ساز( کنگور و امتحان نهایی) بیشتر دانش آموزان و دانشجویان اضطراب امتحان را تجربه میکنند. وجود اندکی اضطراب در انسان طبیعی و مطلوب است و موجب افزایش تلاش و تکاپو میشود، اما اگر از حد اعتدال تجاوز کند موجب کاهش پیشرفت تحصیلی خواهد شد. دانش آموز و دانشجویی که اضطراب امتحان دارد احساس میکند که ذهنش خالی شده و هرچه را که آموخته فراموش کرده است، چنین فردی معمولاً به پرسشها پاسخهای بیربط، نادرست و یا ناقص میدهد و با افکاری نامربوط و ناخواسته در مورد پیامدهای امتحان درگیر است.
مقدمه
در این فصل تلاش میشود تا یافتههای این پژوهش با یافتههای قبلی مقایسه شده و بحث و نتیجهگیری به عمل آید. در این راستا ابتدا سوال پژوهشی ارائه شده در فصل اول مورد بررسی قرار میگیرد و در پایان پس از جمعبندی، پیشنهادهای پژوهشی و کاربردی ارائه خواهد شد.
بحث و نتیجهگیری
دراین پژوهش سوال پژوهشی به این صورت مطرح شد که آیا بین میزان اضطراب دانشجویان قبل از امتحانات و در ایام امتحانات تفاوت وجود دارد.
تحلیل این سوال نشان داد که بین میزان اضطراب دانشجویان قبل از امتحانات و در ایام امتحانات تفاوت وجود دارد و این تفاوت معنیدار است. به طور کلی تحقیقات زیادی تأثیر نامطلوب اضطراب را بر عملکرد دانش آموزان و دانشجویان تأیید کردهاند.
از جمله این پژوهشها میتوان به پژوهشی که هیل و ساراسون انجام دادند اشاره کرد. آنها در مدت چهار سال در یک مطالعه طولانی مدت 713 کودک دبستانی را پیگیری کردند. کودکانی که اضطراب زیادی داشتند نسبت به آنهایی که اضطراب کمی داشتند نمرات کمتری گرفتند. تفاوت بین کودکانی که اضطراب امتحان در آنها بالا بود و آنهایی که اضطراب کمتری داشتند با بالاتر رفتن سن بیشتر میشد.
سماوات 1373 در دانشگاه تبریز، ترکیبات خون دانشجویان قبل و بعد از امتحان را مشاهده کرده است، این ترکیبات قبل و بعد از امتحان، متفاوت بوده که میتواند اضطراب امتحان باعث تشدید بیماریهای قلبی شود.
خانواده در شدت بخشیدن به اضطراب نقش مهمی دارد. (روشهای آمرانه، انتظارات دور از توانائیها و استعدادهای فرد). تحقیق جالب بولدوگ 1992، در مورد اینکه آیا فشار پدر یا مادر با میزان اضطراب امتحان رابطه دارد. پسرانی که از طرف پدر احساس فشار میکردهاند اضطراب کمتری نسبت به کسانی که از طرف مادر تحت فشار بودهاند، داشتهاند.
رابین 1999 معتقد است در اضطراب امتحان به جنبههای فرهنگی توجه شود. نوع فرهنگ در اسیا، اروپا و آمریکا تفاوت معناداری را نشان میدهد. ارزشهای فرهنگی بر تشکیل عزت نفس تأثیر می گذارد و این عزت نفس باعث بروز یا عدم بروز اضطراب امتحان می شود.
البته تحقیقات ضد و نقیض دیگری نیز وجود دارد. یان سیچانی(1372) در تحقیقی با عنوان بررسی میزان اضطراب ناشی از امتحانات در دروس دانش آموزان به این نتیجه رسید که بین اضطراب ناشی از امتحانات و پیشرفت تحصیلی رابطه معنیداری وجود ندارد.
وکلمر و فیتر(1991) در پژوهشی که انجام دادند بین تلاش به پیشرفت و آزمون اضطراب رابطه نیافتند.
فهرست مطالب |
| |
عنوان |
| صفحه |
فصل اول : ادبیات پژوهش
مقدمه .......................................................................................................... 1
بیان مسئله .................................................................................................... 4
اهمیت و ضرورت پژوهش ........................................................................... 6
اهداف پژوهش ............................................................................................. 8
فرضیههای پژوهش ....................................................................................... 8
تعریف متغیرها ............................................................................................. 9
فصل دوم : پایههای نظری و پیشنة تحقیق
مقدمه ......................................................................................................... 11
اضطراب ..................................................................................................... 11
علائم اضطراب ............................................................................................ 19
بیماریهای که در اثر اضطراب ایجاد می شوند................................................ 20
رویکردهای نظری به اضطراب ...................................................................... 24
اضطراب امتحان .......................................................................................... 32
پیشینه تحقیقات ........................................................................................... 39
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه ......................................................................................................... 45
عنوان |
| صفحه |
جامعه آماری ............................................................................................... 45
نمونه آماری ................................................................................................ 45
شیوه اجرای تحقیق ..................................................................................... 49
روشهای آماری ......................................................................................... 49
فصل چهارم : یافتههای پژوهشی
مقدمه ......................................................................................................... 51
یافتههای توصیفی ........................................................................................ 52
یافتههای استنباطی ....................................................................................... 55
فصل پنجم : بحث و نتیجهگیری
مقدمه ......................................................................................................... 57
بحث و نتیجهگیری ...................................................................................... 57
پیشنهادهای کاربردی ................................................................................... 60
پیشنهادهای پژوهشی ................................................................................... 61
محدودیتهای پژوهش ................................................................................ 62
منابع و ضمائم ............................................................................................. 63
فصل اول
بررسی تفاوت های جنسی در اضطراب اجتماعی نوجوانان
اضطراب اجتماعی اضطرابی است که خصوصاً هنگام برخوردهای اجتماعی متقابل افراد با یکدیگر بوجود میآید افرادی که از اضطراب اجتماعی رنج میبرند با افزایش مسائل روانی، ناتوانی در تمرکز حواس و حالتهای عصبی روبرو هستند . اشخاص دچار اضطراب اجتماعی به منبع ناراحتی خود که برخوردهای اجتماعی است که اکنون یا بزودی با آن مواجه خواهند شد آگاه هستند.
اگر چه هر کسی گاهی حداقل کمی از مصاحبهای که قرار است در آن شرکت کند دچار حالت عصبی میشود. در واقع یعنی هر یک از ما در اضطراب اجتماعی قرار میگیریم ، اضطراب اجتماعی مانند خیلی از مسائلی است که روانشناسان و محققین ارتباطات در آن به تحقیق مشغول هستند.
اسامی که به این نظریهها داده میشود عبارتند از :
خجالتی بودن، اضطراب زمانی ، اضطراب ارتباطی، کمگویی، وحشت در اثر ظهور در مقابل دیگران.
اگر چه برخی از روانشناسان بین اضطراب اجتماعی و نظریههای فوق تفاوتی قایل هستند. اما بیشتر محققین امروزه اصطلاح اضطراب اجتماعی را با خجالتزدگی هم معنی بکار میبرند. نظریههای اضطراب زمانی، وحشت در اثر ظهور در مقابل دیگران اغلب به عنوان نمونه های خاص برای نظریه اضطراب اجتماعی عنوان میشود. علاوه بر این بررسیهای آماری نشان میدهد بین اضطراب اجتماعی و خجالتزدگی و دیگر نظریهها ارتباط همبستگی وجود دارد. بنابراین ما اصطلاح اضطراب اجتماعی و خجالتزدگی را میتوانیم در این مقاله بجای همدیگربکار ببریم.
به هر حال باید توجه داشت که اضطراب اجتماعی را نباید با درونگرایی همانند دانست. در حالیکه درونگراها اغلب بجای حضور در اجتماع با خودشان تنها هستند. بیشتر اشخاصی که دچار اضطراب اجتماعی هستند از خجالتزدگی متنفراند.
تقریباً دو سوم این اشخاص در یک تحقیق ، خجالتی بودن خود را یک مشکل واقعی بیان نمودند و یک چهارم این افراد تمایل خود را برای یافتن راهحل این مشکل بیان نمودند.
فهرست مطالب
فصل اول :
مقدمه................................................................. 2
بیان مسئله .....................................................................4
هدف از تحقیق و اهمیت مساله 11
فرضیه تحقیق ....................................................................................... 13
متغیرهای پژوهش......................................................................... 13
فصل دوم : ادبیات پیشینه در تحقیق
اضطراب و فشار روانی........................................................................... 17
اجزای اضطراب.............................................................................. 18
انواع اضطراب........................................................................................... 21
اندازهگیری اضطراب.............................................................................. 24
اضطراب امتحان......................................................................... 25
رویکردهای درمانی اضطراب (رفتار درمانی ، درمان شناختی - رفتاری) .................... 29
بحران اضطراب در نوجوانی.......................................................................... 31
دیدگاههای نظری دربارة روانشناختی اضطراب............................................. 32
نظریههای اضطراب.................................................................................. 45
کنار آمدن با اضطراب....................................................................... 49
مکانیسمهای دفاعی.......................................................................... 51
اضطراب طبیعی و اضطراب بیمارگونه.......................................................... 53
اضطراب و یادگیری............................................................................. 57
علتهای رایج اضطراب........................................................................ 59
آشوب و اضطراب نوجوانی (Adolescent Turmoil) .................................. 61
نظریههای روانکاوی ، رفتار ، وجودی و زیست شناختی درباره اضطراب اجتماعی 62
فصل سوم : طرح تحقیق
جامعه مورد تحقیق................................................................................. 68
روش نمونهگیری ................................................................................ 68
ابزار تحقیق .................................................................................... 68
روش نمرهگذاری .............................................................................. 69
فصل چهارم :
ارائه داده ها ......................................................................................... 71
محاسبات آماری ........................................................................... 73
فصل پنجم :
خلاصه ونتیجهگیری.................................................................. 77
محدودیتها و پیشنهادات تحقیقی .............................................................. 77
فهرست منابع............................................................................ 79
پیوست................................................................ 81
بررسی نقش پیش بینی کنندگی سبک های تفکر و نگرش¬های ناکارآمد فرزند پروری والدین بر اضطراب کودکان
مدل های نظری بر نقش رفتار های فرزند پروری والدین در رشد و ماندگاری اضطراب کودک تاکید دارند. یکی از پیش بینی کننده های مهم رفتار والدین که تا کنون در رابطه با اختلالات اضطرابی کودکان به طور گسترده مورد پژوهش قرار نگرفته است شناخت و عقاید والدین است. هدف این پژوهش بررسی نقش پیش بینی کنندگی سبک های تفکر مادران و نگرش های فرزند پروری آنها بر اضطراب کودک بود. به این منظور تعداد234 نفر از مادران کودکان 6 ساله (دختر و پسر) از مراکز پیش دبستانی شهر شیراز از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه ی سبک های تفکر استرنبرگ، فهرست فرزند پروری بزرگسال-نوجوان(AAPI-2) و پرسشنامه اضطراب کودک اسپنس فرم والد(SCAS-P) را تکمیل کردند و برای تجزیه تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. نتایج نشان داد که سبک های تفکر نوع دوم مادران ، به ویژه سبک تفکر محافظه کار به شکل مثبت اضطراب کودک را پیش بینی می کند. انتظارات نامناسب از کودک و فقدان همدلی نسبت به نیازهای کودک نیز اضطراب کودک را به شکل مثبت پیش بینی می کند. ترکیب سبک تفکر محافظه کار با انتظارات نامناسب و فقدان همدلی نسبت به نیاز های کودک، اضطراب را به شکل بهتری پیش بینی می کند.
کلید واژه: 1-سبک های تفکر 2-نگرش های فرزند پروری 3- اضطراب کودکان
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
1-1- کلیات......................................................................................................................................... 2
2-1- بیان مسئله................................................................................................................................. 6
3-1-ضرورت و اهمیت تحقیق........................................................................................................ 9
4-1-اهداف پژوهش:.......................................................................................................................... 10
5-1-پرسشها و فرضیههای پژوهش............................................................................................. 10
1-5-1-پرسش های پژوهش........................................................................................................... 10
2-5-1-فرضیهها:................................................................................................................................. 10
6-1- متغیرهای پژوهش................................................................................................................... 11
1-6-1- نگر ش های فرزندپروری ................................................................................................. 11
2-6-1- سبک های تفکر.................................................................................................................. 13
3-6-1- اضطراب................................................................................................................................. 17
فصل دوم
2-پیشینه پژوهش............................................................................................................................... 20
1-2-مقدمه............................................................................................................................................ 20
2-2-بخش اول : عامل های خانوادگی.......................................................................................... 20
1-2-2- وراثت و ژنتیک.................................................................................................................... 21
1-1-2-2- بازداری رفتاری............................................................................................................... 22
2-1-2-2-خلاصه و نتیجه گیری................................................................................................... 22
2-2-2- دلبستگی............................................................................................................................... 23
3-2-2-روابط خانوادگی.................................................................................................................... 23
1-3-2-2- نزاع زناشویی................................................................................................................... 23
2-3-2-2-کیفیت ازدواج.................................................................................................................. 24
3-3-2-2- هم والدینی..................................................................................................................... 25
4-3-2-2-تاثیر سازگاری زناشویی بر فرزند پروری و اضطراب کودک................................. 27
5-3-2-2- اندازه خانواده، ترتیب تولد و تسلط خواهر و برادری........................................... 28
4-2-2- الگوبرداری والدین............................................................................................................... 29
5-2-2- فرزندپروری........................................................................................................................... 30
1-5-2-2-الگوی تربیتی استبدادی............................................................................................... 31
2-5-2-2-فرزند پروری مقتدرانه.................................................................................................... 32
3-5-2-2-الگوی تربیتی سهل گیر................................................................................................ 32
6-2-2-رفتارهای خاص فرزند پروری............................................................................................ 34
7-2-2- شناخت و عقاید والدین.................................................................................................... 34
1-7-2-2- عقاید و شناخت در مورد رفتار اضطرابی................................................................ 35
2-7-2-2- ادراک والدین از کنترل شخصی............................................................................... 36
3-7-2-2- شناخت به عنوان واسطه ی فرزند پروری و اضطراب......................................... 38
3-2- بخش دوم:سبک های تفکر................................................................................................... 38
1-3-2-نظریه های سبک های هوش........................................................................................... 39
2-3-2-نظریه خود مدیریتی ذهنی............................................................................................... 40
3-3-2-متغیر های موثر درشکل گیری سبک های تفکر........................................................ 40
1-3-3-2-فرهنگ............................................................................................................................... 41
2-3-3-2-جنسیت............................................................................................................................. 41
3-3-3-2-سن..................................................................................................................................... 41
4-3-3-2-سبکهای تفکر والدین..................................................................................................... 42
5-3-3-2-مدرسه و شغل................................................................................................................. 42
4-2-2-پژوهش ها مربوط به سبک تفکر..................................................................................... 44
5-2-2-نگرش های فرزند پروری.................................................................................................... 45
1-5-2-2-انتظارات نامناسب والدین از کودکان......................................................................... 45
2-5-2-2-فقدان همدلی نسبت به نیاز های کودک................................................................. 46
3-5-2-2-عقیده ی قوی والدین در استفاده از تنبیه بدنی................................................... 47
4-5-2-2-معکوس شدن نقشهای والد- فرزند......................................................................... 48
5-5-2-2-اجحاف در توان واستقلال کودک ............................................................................. 48
فصل سوم: روش تحقیق
1-3- مقدمه.......................................................................................................................................... 52
2-3- روش............................................................................................................................................ 52
3-3- جامعه آماری و روش نمونه گیری...................................................................................... 52
4-3- ابزار تحقیق................................................................................................................................ 54
1-4-3- پرسشنامه ی سبکهای تفکر استرنبرگ.................................................................... 55
1-1-4-3-روایی و پایایی پرسشنامه ی سبک های تفکر........................................................ 56
2-4-3- پرسش نامهی فرزند پروری بزرگسال – نوجوان (AAPI-2).................................. 56
1-2-4-3-روایی و پایایی پرسشنامه ی فرزند پروری بزرگسال – نوجوان (AAPI-2)... 58
2-2-4-3-تهیهپرسش نامهی نگرشهای فرزندپروری.............................................................. 58
3-2-4-3- تعیین پایایی و روایی پرسش نامهی نگرشهای فرزند پروری بزرگسال-
نوجوان (AAPI-2)............................................................................................................................... 59
3-4-3-مقیاس اضطراب کودک اسسپنس برای والدین (SCAS-P).................................... 60
1-3-4-3-روایی و پایایی مقیاس اضطراب کودک اسسپنس برای والدین (SCAS-P).. 61
2-3-4-3- تهیهپرسش نامهی اضطراب کودک اسپنس فرم والد (SCAS-P)............. 62
3-3-4-3- تعیین پایایی و روایی پرسش نامهی اضطراب کودک اسپنس فرم والد. ..... 62
5-3- روش جمعآوری دادهها.......................................................................................................... 63
6-3- روش تجزیه و تحلیل دادهها................................................................................................. 64
فصل چهارم : نتایج
1-4- مقدمه.......................................................................................................................................... 66
2-4- شاخص های توصیفی متغیر های پژوهش....................................................................... 66
3-4-روایی پرسشنامه ی نگرش های فرزند پروری نوجوان-بزرگسال(AAPI-2).......... 69
1-3-4-تحلیل عاملی AAPI-2....................................................................................................... 69
2-3-4-همبستگی زیر مقیاس های AAPI-2 با یکدیگر و مقیاس کلی............................. 72
4-4- پایایی پرسشنامه نگرش های فرزند پروری نوجوان-بزرگسال AAPI-2))............ 73
1-4-4-همسانی درونی AAPI-2............................................................................................... 73
2-4-4-ضریب پایایی به روش تصنیف ........................................................................................ 73
5-4-نتایج تعیین روایی پرسشنامه اضطراب کودک اسپنس فرم والد SCAS-P......... 74
1-5-4-همبستگی گویه ها با مقیاس کلی.................................................................................. 74
2-5-4-همبستگی زیر مقیاسهای آزمون با یکدیگر و مقیاس کلی.................................... 77
6-4-پایایی پرسش نامه ی اضطراب کودک اسپنس فرم والد(SCAS-P)...................... 78
1-6-4-همسانی درونی SCAS-P ............................................................................................ 78
2-6-4-پایایی به روش تصنیف برای(SCAS-P) .................................................................. 78
7-4-یافته های استنباطی................................................................................................................ 79
1-7-4-سبک های تفکر و اضطراب............................................................................................... 79
2-7-4-نگرش های فرزند پروری مادران و اضطراب کودک.................................................. 80
3-7-4-ترکیب نگرش های فرزند پروری با سبک های تفکر ................................................ 81
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1-5-مقدمه............................................................................................................................................ 83
4-5- سبک های تفکر مادران و اضطراب کودک ..................................................................... 83
1-4-5- نتیجه گیری......................................................................................................................... 85
5-5- نگرش های نا مناسب فرزند پروری مادران و اضطراب کودکان.................................. 87
1-5-5-انتظارات نا مناسب و اضطراب.......................................................................................... 87
2-5-5- فقدان همدلی و اضطراب................................................................................................. 87
5-5-ترکیب نگرش های فرزند پروری با سبک های تفکر مادران در پیش بینی اضطراب
کودک.................................................................................................................................................... 89
6-5-نتیجه گیری................................................................................................................................ 90
7-5-نتیجه گیری نهایی ................................................................................................................... 90
8-5-پیشنهادات ................................................................................................................................. 91
منابع ....................................................................................................................................................... 93
پیوست ها............................................................................................................................................... 94
فهرست جدول ها
جدول شماره 1-3: سن مادر
جدول شماره 2-3: جنس کودک
جدول شماره 3-3: تحصیلات مادر
جدول شماره 4-3: وضعیت اشتغال
جدول شماره 5-3: وضعیت اقتصادی
جدول شماره 1-4: میانگین و انحراف استاندارد سبک های تفکر
جدول شماره 2-4: میانگین و انحراف استاندارد نگرش های نامناسب فرزند پروری
و اضطراب کودک
جدول شماره 3-4: همبستگی متغیرهای پژوهش
جدول شماره 4-4: همبستگی زیر مقیاس ها با یکدیگر
جدول 5-4: تحلیل عاملی پرسش نامه ی (( AAPI-2
جدول 6-4: همسانی درونی (آلفای کرونباخ) زیر مقیاسها و مقیاس کلی
پرسشنامهی AAPI-2
جدول شماره 7-4: ضریب پایایی همبسته اسپیرمن- برون برای
پرسش نامه ی AAPI-2
جدول شماره 8-4: همبستگی گویه ها با مقیاس کلی پرسش نامه اضطراب کودک
جدول شماره 9-4: ماتریس همبستگی زیر مقیاس ها
جدول شماره 10-4: ضریب پایایی همبسته برای زیر مقیاسها و مقیاس کلی
جدول 11-4 : ضرایب آلفای کرونباخ، مقیاس کلی و زیر مقیاس های
پرسشنامهی (SCAS-P)
جدول شماره 12-4: تحلیل رگرسیون سبکهای تفکر مادران و اضطراب کودک
جدول شماره 13-4: تحلیل رگرسیون نگرش های فرزند پروری مادران و اضطراب
کودک
جدول 14-4: تحلیل رگرسیون نگرشهای فرزند پروری و سبک های تفکر
ناکامی پرخاشگری اضطراب و درمان
ناکامی :
هنگامیکه راه دستیابی به یک هدف خواستنی بسته می شود یا دست یابی به آن به تاخیر می افتد ، ناکامی روی میدهد . ما در طول زندگی خود با موانعی روبرو می شویم که باعث می شود بتوانیم به اهداف خود برسیم .
ناکامی ها به دو دسته تقسیم می شوند :
ناکامی های بیرونی (Exrernal frustration) و ناکامی شخصی
(Personal frustration) یا ناشی از ناتوانی خود . ناکامی بیرونی بر پایه شرایط بیرونی و محیط فرد است که مانع دسترسی او به هدف می شود . ناکامی های بیرونی باعث تاخیر در ارضاء ، شکست ، طرد ، از دست دادن و سد شدن انگیزه های فرد می شوند . این ناکامی ها می توانند اجتماعی (Social frustation) (ازقبیل جریمه شدن توسط پلیس راهنمائی و رانندگی در مورد رانندگان متخلف) و یا غیر اجتماعی ( از قبیل بارانی بودن روز مسابقه فوتبال ) باشند .
ولی ما انسانها بیشتر به ناکامی های اجتماعی حساس بوده و نسبت به آنها واکنش شدید نشان می دهیم معمولاٌ هر چه قدر هدف قوی تر ، فوری تر و با اهمیت تر باشد ، میزان ناکامی در اثر دست یابی به آن افزایش می یابد . به طور مثال ، دونده مسابقه ی دو اگر در لحظات پایان مسابقه ناگهان به زمین بخورد ، احساس ناکامی بیشتری را تجربه می کند .
ناکامی شخصی و یا ناکامی ناشی از ناتوانائیهای فردی بر اساس خصوصیات فرد است . بطور مثال اگر شما قد کوتاهی داشته باشید و بخواهید یک بسکتبالیست شوید ، یقیناٌ ناکام خواهید شد . ولی همین خصوصیت می تواند شما را در رسیدن به اهداف دیگر کمک کند .
بررسی میزان اضطراب در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد آستارا
اضطراب از کلمه (Anxietas) که به معنای ناآرامی می باشد گرفته شده است و به حساسیتهای جسمانی و روانی که در پاسخ، تهدید اعم از تهدید حقیقی یا خیالی به وسیلهی ارگانیزم ابزار ایجاد می شود اشاره می کند. همچنین اظطراب ممکن است در پاسخ به آنچه که موجب تهدید «اعتماد به نفس» میشود یا از پیدایش موقعیتی که شخص در آن وضعیت از انجام کاری خارج از حدود توانایی اوست احساس فشار می کند به وجود می آید.
اضطراب نوعی خود اشتغالی ذهنی است که با خودانگاری و تردید درباره تواناییهای خود، شخص می شود و غالباً به ارزیابی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنشهای جسمانی نامطلوب وانت عملکرد تحصیلی فرد منجر می گردد.
بر اساس نوشته های نجاریان و همکاران (1371) گرسینگر روانپزشک آلمانی عقیده دارد که اغلب اختلالات روانی معلول تأثیر مستقیم با غیر مستقیم آشفتیگهایی در کنش مغز است امیل کراپلین که مطالعاتش تحت تأثیر گرسنیگر قرار دارد بر این باور است که رفتار غیر عادی آشفتگیهای عضوی می باشد.
به نوشته اولتمز و همکاران (1985) مطالعاتی که اخیراً توسط اندیشمندانی چون کاری، گاتزمن، گیلفورد، مورای، و فولکرد صورت پذیرفته است نیز نشان می دهد که عوامل ژنیتیکی در بروز اختلاف وسواس- اجبار و اضطراب موثرند.
طبق نظریه کلاسیک فرویدف اختلالهای روانی ناشی از اضطراب هستند که از ناتوانی کودک در از بین بردن تعارض های مراحل مختلف رشد ایجاد میشوند. (اولتخنز و همکاران، 1985)
در واقع، اضطراب واکنش ناآگاهانه فرد نسبت به تعاملات سر کوفته و اعلام خطر برای خود نسبت به برخی مجدد تجارب گذشته محسوب می گردد.
راجرز یکی دیگر از پیشوایان نهضت انسانگرای، اختلال روانی را نتیجه اختلاف بین خود واقعی و خودآرمانی می داند. وی عقیده دارد که فرد اغلب رفتارهایی را اختیار می کند که با ادراک او از خویشتن هماهنگ باشد. بر طبق نظر او زمانی که تعارضی بین تجارب واقعی زندگی و پندار فرداز خویشتن به وجود آید فرد مضطرب شده و سعی می کند با مخدودش کردن تجربه ای که با خود پنداریش در تضاد است و یا اینکه انکار آن تجربه، نسبت به آن واکنش دفاعی نشان دهد.
رویکرد رفتاری نیز برای درمان اختلالات اضطرابی از روشهای غرقه سازی و سرمشق دهی نیز استفاده می کند. به نوشته آزاد (1372) در روش غرقهسازی فرد مبتلا به اضطراب به سرعت در معرض محرکهای بسیار شدید قرار میگیرد. در روش سرمشق دهی که هدف کسب مهارتهای رفتاری یا ایجاد احساس شایستگی در مراجع است، رفتار درمانگر سعی در انجام دادن رفتاری دارد که انتظار می رود مراجع نیز آن را تکرار نماید. مواجهه به شکل تحمیلی با عامل اضطراب نیز یک روش دیگر کاهش اضطراب به شمار می رود.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه ..........................................................................................................
بیان مسئله ..................................................................................................
اهمیت و ضرورت تحقیق ............................................................................
اهداف تحقیق ...............................................................................................
فرضیه های تحقیق ......................................................................................
تعاریف عملیاتی متغیرها .............................................................................
فصل دوم: پیشینه و ادبیات تحقیق
مقدمه ...........................................................................................................
تعریف اضطراب ..........................................................................................
علل پیدایش اضطراب ..................................................................................
تجربه اضطراب ...........................................................................................
تاریخچه اضطراب .......................................................................................
مفهوم اضطراب از دیدگاه نظریه واقعیت درمانی [گلاسر] ........................
مفهوم اضطراب از دیدگاه نظریه رفتار درمانی .........................................
انواع اضطراب .............................................................................................
اضطراب بهنجار و نابهنجار .......................................................................
علایم و نشانه های اختلالات اضطراری .....................................................
پنج قاعده برای مقابله با اضطراب ..............................................................
عوامل موثر در زمینه های اضطراب ..........................................................
کنترل صفات اضطراب زا ...........................................................................
نحوه مدارا با اضطراب ...............................................................................
فهرست مهارتهای مقابله با اضطراب .........................................................
اضطراب در چه کسانی بیشتر است ...........................................................
روشهای درمانی برای اضطراب ................................................................
اضطراب امتحان .........................................................................................
علایم و نشانه های اضطراب امتحان ..........................................................
شیوع اضطراب امتحان ...............................................................................
راه های شناسایی اضطراب امتحان ...........................................................
راه های کاهش اضطراب امتحان ................................................................
پیشینه تحقیق ...............................................................................................
جمع بندی ....................................................................................................
فصل سوم: روش تحقیق
جامعه آماری ..............................................................................................
نمونه و روش نمونه گیری .........................................................................
ابزار اندازه گیری .......................................................................................
روشهای آماری و تجزیه و تحلیل داده ها .................................................
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
یافته های توصیفی ......................................................................................
جداول شماره 1 الی 20...............................................................................
یافته های استنباطی .....................................................................................
فرضیه شماره (1)........................................................................................
فرضیه شماره (2)........................................................................................
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
هدف پژوهش و نتیجه گیری .......................................................................
پیشنهادات .
محدودیت های تحقیق
منابع
پرسشنامه
مقاله اضطراب
مقدمه
اضطراب عبارت از یک حالت عاطفی است که در آن عامل مبهمی از ترس ناشی از پیش بینی حوادث نامطلبوع در آینده، وجود دارد. این حالت در فرد حتی قبل از آنکه محرک واقعی ترس زا، حضور داشته باشد، اتفاق می افتد. در بسیاری از موارد افرادی که اضطراب را تجربه می کنند نمی توانند علت اضطراب خویش را بیان کنند. البته مواردی نیز وجود دارد که علت اضطراب را در آنها می توان مشخص نمود.، مثلاً در اضطراب از امتحان پیش بینی یک امتحان واکنشهای عاطفی تولید می کند. اضطراب شدید احتمالاً با لرزش دست و بدن عرق کردن، شدت ضربان نبض و تنفس و دیگر واکنشهای فیزیولوژیکی و نیز احساس ترس و افسردگی و ابهام بروز می کند.
اضطراب را ی توان به وسیله محرکهای درونی و بیرونی از بین برد. مثلاً هنگامی که فردی کاری انجام می دهد که با ارزش هایش همخوانی ندارند، احساس گناه می کند، این اضطراب احتمالاً ناشی از وحشت فاش شدن متایج احتمالی آن کار برای دیگران است. اضطراب می تواند بر اثر شرایط محیطی نیز پدید آید، این حالت زمانی به وجود می آید که فرد به وسیله دیگران مورد ارزشیابی قرار می گیرد، مثلاً در بازی، مسابقه فوتبال و یا هنگامی که فرد به نتایج حاصل از موقعیتی نامطمئن است. علاوه بر این اضطراب می تواند معلول توجه زیاد فرد به توانایی های خویش در ارضای انگیزه و یا کنترل موقعیت ها و یا ترکیبی از این دو باشد.
قرن حاضر قرن فنآوری، قرن اضطراب و قرن پیچیدگیهاست که هر کدام انسان را مخاصره کردهاند. در میان این گرداب، آن چه از انسان امروزی انتظار میرود دانش آموزی و کنار آمدن با پیچیدگیهای دنیاست. این پیچیدگی، انسان امروزی را بر آن داشته تا با آن کنار آید و برای کنار آمدن بر این وضع، از مکانیزم تعادل حیاتی سود میجوید. انسان مجموعهای از هیجانات است که برای مقابله با این پیچیدگی با آنها توسل میجوید. در این میان اضطراب مشهود و بارز است. همه ما از معنای واژه اضطراب و چگونگی احساسمان در زمانی که میگوییم مضطربیم، تصور کلی داریم. ما میتوانیم تا حدی در مورد تجربه درونی مرتبط با چنین احساسهایی هم داستان باشیم. جدا از نظریهپردازیهای که در مورد اضطراب شده، اضطراب نقش یک علامت خطر را مبنی بر این که جریان بر وقف مراد نیست برای فرد ایفا می کند. در این تلاطم قرن، نقش انسان بر کسب دانش رقم زده است. انسان دانش را کسب کرده و به پیش میرود و هرچه میآموزد در انبار ذهن خویش آنها را اندوزش میکند.