بررسی اوقات فراغت دانشجویان
1-1 مقدمه
یکی از عرصههایی که زندگی روزمره را بازنمایی میکند و قدرت و مقاومت را در زندگی انسانها به نمایش میگذارد عرصهی فراغت است.
فراغت عرصهای است که اختیار و آزادی انسانها در آن عرصه بیشتر قابل اعمال است. در نتیجه برخلاف کار که انضباط بیشتری را ایجاب میکند، فضای مناسبی برای مقاومت در برابر رویههای فرهنگی جا افتاده و برای پدید آوردن روالها و کردارهای جدید است. از این روست که گفتهاند فراغت میتواند فرهنگ ایجاد کند و هویت افراد را اشکار سازد.
برخی از پژوهشگران بر این باورند که پدیده فراغت در سرتاسر تاریخ زندگی بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصی نیست . اما برخی دیگر فراغت را پدیدهای میدانند که با تمدن صنعتی پیود دارد و معتقدند که دارای دو ویژگی و شرایط خاص است که عبارتند از: 1ـ تحت تأثیر مراسم اجباری و الزامات فرهنگی و اجتماعی نیست، بلکه با اراده و اختیار فرد سپری میشود. (براون ،1996 صفحه92)
2ـ از سایر فعالیت های ضروری زندگی روزمره نظیر خوردن متفاوت است. (دومازیه،1372،صفحه56)
چنانچه این دو شرط ملاک باشد، اوقاعت فراغت در جواع بیش پیش صنعتی وجود نداشته زیرا افراد در گذراندن فراغت خود نظیر تفریحات و سرگرمی نوعی تابع الزامات فرهنگی اجتماعی بوده اند.(فکوهی، ناصر 1382). واقعیت آن است که امروزه وجود و اهمیت بخشی به آن هم نتیجهی رشد صنعت و هم نتیجهی جامعهی مصرفی بوده است فعالیت های اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینه فرهنگ جامعه یاد میکنند. به این معنی که چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و ازاین نظرگاه، کوشش برای شناسایی چگونگیگذران اوقات فراغت در یک جامعه یا یک گروه اجتماعی حائز اهمیت ویژهای است. (چگونگی پرداختن به فعالیتهای فراغت در بین جوانان و نوجوانان ،شریفیان، مسعود، صفحه 5)
2-1 بیان مسأله
اوقات فراغت بخشی از ساعات زندگی روزمره ی انسانهاست که فارغ از کار و تعهدات شغلی به آن می پردازند. همچنین به زمانهایی اطلاق می شود که افراد کار ضروری برای انجام ندارند و معمولا در این مواقع جهت تفریح و سرگرمی و رفع خستگی تمایل به انجام فعالیت های فرحبخش و نشاط آور دارند. در تحقیق حاضر اوقات فراغت در محدوده ی جوانان مطرح می شود. چرا که نزدیک به 2 میلیون نفر از جوانان آینده ساز کشور را قشر دانشجو تشکیل می دهند. و این دانشجویان در فردایی نه چندان دور به عنوان مدیر، پزشک ، معلم و ... به کار و فعالیت می پردازند. پس طبیعیست که نحوه گذراندن اوقات فراغت این قشر نسبت به دیگر افراد جامعه حساسیت و اهمیتی مضاعف پیدا کند. به طور کلی می توان گفت که در عین حال که کار کرد اوقات فراغت در وجوه رفع خستگی و تفریح و سرگرمی اموری غیر قابل انکار هستند، عنایت به کارکرد دیگر آن که باعث پیشرفت تحصیلی نیز شود حائز اهمیت ویژه ای است. البته باید در نظر داشت که این کارکرد مورد انتظار اوقات فراغت است و چه بسا که گذران اوقات فراغت به گونه ای باشد که خلاف چنین انتظاری رخ نماید.
سوال های اساسی که در این پژوهش مطرح می شود بدین قرارند:
1- انواع فعالیت های فوق برنامه ی دانشجویان در طول سال تحصیلی چیست؟
2- نوع فعالیت ها چه تأثیری بر موفقیت تحصیلی دانشجویان دارد؟
3- انگیزه ی دانشجو ازانجام فعالیت های فوق برنامه چیست؟
4- میزان رضایت دانشجویان از این فعالیت ها به چه میزان است؟
5- پایگاه اجتماعی دانشجویان چه تأثیری بر میزان و نوع این فعالیت ها دارد؟
6- 3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجا که مقولهی فوق برنامه یک پدیدهی دوسویه است از یک طرف در نظر عدهای معمولاً زمانیکه به فعالیتهای فوق برنامه اختصاص داده میشود در برنامهی جوانان سهم عمدهای دارد و همچنین بازتابهای متفاوتی دارد. فعالیتهای فوق برنامه اعم ازآ موزشی و غیرآموزشی در برنامهی جوانان قرار میگیرد. بحث بر سرتأثیر این فعالیتها بر موفقیت تحصیلی است. یعنی اینکه چگونه این فعالیتها میتوانند منجر به موفقیت یا عدم موفقیت در تحصیل شوند. با توجه به اینکه رویکرد آموزش سنتی معمولاً به گونهای بود که فعالیتهای فوق برنامهها محدود و اصولاً زمانی بر آن قائل نمیشود و در سالهای اخیر توجه به این فعالیتها در برنامههای آموزشی بیشتر شده است، بررسی اصولی این فعالیتها و تأثیر آنها بر تحصیل راهگشا مینماید. عدهای معتقدند زمانیکه معمولاً به این کلاس ها اختصاص داده میشود. گاهاً سبب کمکاری در برنامههای آموزشی اصلی میشود و بنابراین به این فعالیتها به صورت معمولاً مکمل مینگرد بلکه حتی دلایلی هستند که در جای خود قابل بحث است و با ذکر این دلایل معتقد به تأثیر این فعالیتها بر عملکرد تحصیلی جوانان هستند. با توجه به ا ین جریان دو سویه سعی شده است تا در این پژوهش با تعبیراتی فعالیتها و نشان دادن آن با عملکرد تحصیلی به تأثیر آن بر موفقیت یاعدم موفقیت در تحصیل پیببریم.
6-1-3 تئوری مربوط به رابطهی فراغت و بازی
نظریه اسپنسر مبنی بر استراحت و کسب لذت میباشد. او در این خصوص علت گرایش انسان را به تفریح و رها شدن از نیروهای اضافی میداند.
"مورتین لاروس" روانشناس آلمانی، عامل تفریح را نیاز بشر به استراحت و جبران خستگی بیان میکند." توماس میل "رهایی از یکنواختی و بدست آوردن تجربیات را عامل پیدایش تفریح و فراغت را رهایی انسان از فعالیت مداوم و تلاش خسته کننده که نتیجهی آن خستگی جسمی و روحی شدید افراد جامعه است میداند یانگ (جامعهشناس) خاطرنشن میسازد که استفاده از سرگرمیها به اعضای جامعه اجازه میدهد تا برای مدت زمانی از قیودات و تعهدات اجتماعی خود رها میشوند. (رفیعپور، فرامرز، جامعه روستایی و نیازهای آن، تهران، پاییز 1364)
طبقات سوالهای انیگزه به بحث تفریح و سرگرمی، علاقه، کسب پرستیژو... از این نظریه استخراج شده است.
6-1-3 فرضیات تحقیق
1- بین دوره ی تحصیلی و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار وجود دارد . (دانشجویان دوره روزانه بیشتر از شبانه به فعالیت می پردازند) .
2- بین وضعیت تاهل و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار وجود دارد . (دانشجویان مجرد بیشتر از دانشجویان متاهل به فعالیت های فوق برنامه می پردازند ).
3- بین نوع فعالیت های فوق برنامه و موفقیت تحصیلی رابطه ی معنادار وجود دارد .
4- بین پایگاه اجتماعی و نوع و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
5- بین انگیزه شرکت در فعالیت های فوق برنامه با میزان شرکت در این فعالیت ها رابطه ی معنادارومستقیم وجود دارد . (انگیزه ی فرد از فعالیت بر حسب نوع فعالیت متفاوت است . )
6- بین میزان رضایت از شرکت در فعالیت های فوق برنامه با میزان شرکت در فعالیت ها رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
7- بین میزان رضایت از شرکت در فعالیت های فوق برنامه با موفقیت تحصیلی رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
بررسی رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران
(مقدمه )
«فَإذا فَرَغْتَ فَاَنْصَبْ»
بدون شک دانش آموزان هرجامعه ، سرمایه های گرانبهائی اند که اگر مورد
بی توجهی قرارگیرنددر تصمیم گیری ها مد نظر نبا شند، آن جامعه دچار خسران زیادی خواهد شد . با نگاهی به ارقام بودجه کشورهای صنعتی وپیش رفته در مقایسه با کشورهای جهان سوم فاصله زیاد بین آن دورا می توان دید .
بسیاری از کشور های توسعه یافته معتقدندکه هرچه دراینارتباطهزینهنمایند ، تبدیل به سرمایه های دیگری در ابعاد مختلف آن کشور خواهد شد .در میان
دانش آموزان با توجه به دانش آموزان متوسط جایگاه ویژه ای دارد .زیرا علاوه بر این که در آینده نزدیک می توانند در امور جامعه مؤثر واقع شوند .در زمان تحصیل هم به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند ،قادرند منشا ءحرکت های سازنده یا مخرب شوند . بدین لحاظ هر چه به این نیروی خارق العاده توجه شود از قدرت خروشان وپر تحرک آنان می توان بهره جست و هر چه به بوته فراموشی سپرده شوند ،این سیل عظیم می تواند خسارت زیادی را به وجود آورد ،
سئوا لی که دراین جا مطرح است این است که دربرابر هدر رفتن فرصت های جوانی چه کسانی مسئولند .بدیهی است که نظام تعلیم وتربیت به تنهایی نمی تواند در تربیت واستفاده صحیح از جوانان موفق شود .یکی از موضوعات بسیار مهم
برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان می با شد که اگر اصولی و حساب شده باشد میتوانند زمینه رشد و تعالی جامعه مهیا نمایند و کشور را از آسیبها وخطرات احتمالی که ممکن است در اثر بی توجهی به این امر گریبان گیر کشور شود مصون بدارد .فلسفه اوقات فراغت از پیچیدگی ،تنوع وتفاوتهای بنیادی برخورد است هرفرد براساس تفا وت های زیست شناختی (بیولوژیک )فرهنگی ،نگرش و تجربیات گذشته واهداف ومقاصدی که برای آینده خود دارد، تعبیرمتفاوت یا ومتضاد نسبت بهدیگران از تأمین اوقات فراغت وچگونگی تأثیرآن برانگیز دارد . اگر ما بتوان تأثیر وتأثری را که این دو واثرانگیزواوقات فراغت یکدیگردارند را به درستی مشخص نمائیم قدم مثبتی در راه کسب هر چه بهتر علم و دانش همراه با لذت بردن از زندگی برداشته ایم .
تعریف اوقات فراغت :
اوقات فراغت را غالباً به معنا ی بیکاری ،اوقات غیرموظف ،ساعات بدون برنامه ، اوقات غیر رسمی و … تلقی می نمایند .به همین علت بزرگسالان مربیان واولیا برای جلوگیری از هدر رفتن این اوقات سعی می کنند که با برنامه ها ،سرگرمی و اشتغالات مختلف اوقات فراغت دانش آموزان را پر کنند .
حال فلسفه اوقات فراغت این است که فرد بدون اجبار وخارج از چارچوب های قبلی بودن اشتغال ورزی دیگرساخته خود با میل و رغبت به فعالیت های دلخواه خویش بپردازد و از طرف دیگر گفته می شود که اوقات فراغت منشاء خلاقیت ها باروری افکار ، شکل دهی شخصیت ، تأمین انرژی و بازیابی قوای حیات و کشف و اختراع و نوآوری و ابتکار ، بازاندیشی و اصلاح افکار ، محاسبه ومراقبت ، ارزیابی و بازیابی و ایجاد انگیزه و رغبت و میل در فرد می شود .
اوقات فراغت را به حسب تفاوت های ارزشی و فرهنگی ، نگرش ها ، تجربیات ، شرایط و موقعیت های مادی و معنوی هر فرد تعریف کرد . طبیعت آدمی اساساً به گونه ای است که دائماً در حال تعادل جوئی است . نظریه در روان شناسی انگیزشی وجود دارد که معتقد است حالات هیجانی و انگیزش با حالات متضاد و متعارض همراه می گردد که این نظریه به عنوان نظریه فرآیند متضاد
OPPOMENT PROGRESS THEORY مشهود است .
پس موضوع تحقیق :
( بررسی رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران می باشد )
هدف از انتخاب موضوع :
اگر بپذیریم که مهمترین بخش شکل گیری شخصیت نوجوانان و جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظایف و برنامه های از پیش تعیین شده بیرونی ودیگر ساخته است و اگر قبول کنیم که ذهن هنگامی به جوشش و خلاقیت می افتد که منشاء تحریک آن تمایلات درونی و خود انگیخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد و به دور از انتظارات بیرونی ومقبولیت نهادی و نقش بازی کردن های تصنعی ، در شکل دادن افکار و اندیشه ها واعمال خود دخالت نماید ، آنگاه می تواند به فلسفه وجودی اوقات فراغت ، آن هم با جهت گیری مثبت ، رشد دهنده و کمالزا پیبرد .
با توجه به انحرافات و مشکلات پیچیده و عدیده ای که در جامعه امروزی وجود دارد برای استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر بیشتر آن بر ایجاد انگیزه در
دانش آموزان به نظر رسید که می توان قدم مثبتی در این راه برداشت و همین امر ما را مصمم کرد که به این عنوان بپردازیم شاید مثمرثمر واقع گردد .
علل و دلایل انتخاب موضوع :
نکاتی در پی می آید می توانند در علل و دلایل انتخاب موضوع مؤثر باشند :
1) فعالیت ها و برنامه های متنوع و متعددی وجود داشته باشند که در خلال آن دانش آموزان بتوانند به صورت انتخابی ، آزاد . خودانگیخته و به میل خود به
آن ها مشغول شوند وبازدهی و کارآئی مناسبی دهند .
2) از تبدیل اوقات فراغت به اوقات سرگرمی و گذراندن وقت ، صرف انرژی بیهوده و اشتغالات بدون هدف پرهیز شود .
3) زمینه ای فراهم نمود که دانش آموز فرصت کاوش ، تفکر و تأمل درباره خود ، قابلیت و خدای خویش داشته باشد .
4) باعث حرمت نفس ، شکوفائی ، زیبا دوستی ، حقیقت یابی . خیرخواهی و خیر دوستی از جمله عناصر سازندة برنامه اوقات فراغت می باشد .
5) دانش آموز باید بین لذت و فرح و نشاط تفاوت قائل شود .
6) زمینه بهتر ومناسبی برای حسن کنجکاوی ، حیرت ، شکوه و پرسش گری دانش آموز را اوقات فراغت تحریک می کند .
تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری و فرضیات تحقیق
قبل از تجریه و تحلیل فرضیات آماری ذکر چند نکته لازم وضروری است :
1- فرضیات تحقیق که شامل 4 فرضیه و 18 سؤال است با استفاده از دو تکنیک آماری ( آزمون استقلال ( خی – دو ) و آزمون همبستگی مورد تحلیل قرار می گیرند .
2- سؤالات 5،6،7 و8 مربوط به فرضیه اول می باشند و سؤالات 9،10،11 و12 نیز مربوط به فرضیه دوم هستند . سؤالات 13،14،15 ،16 و17 مربوط به فرضیه سوم وسؤالات 18،19،20،21 و 22 مربوط به فرضیه چهارم هستند .
فرضیات تحقیق :
فرضیه اول :
برگزاری اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی باعث افزایش انگیزه دانش آموزان می گردد .
برای این فرضیه 5 گزینه ( پاسخ) در نظر گرفته شده وپاسخگویان با گذاشتن علامت ضربدر در یکی از این گزینه ها ، نظر خود را ابراز داشته اند .
سؤالات مربوط به فرضیه اول :
1- انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی بر اساس معمول و میانگین نمرات باعث ایجاد رقابت سالم در میان آنان و افزایش انگیزه در آنان
می گردد.
2- انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به ارودهای تابستانی باعث ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه بیشتر در آنان در امر تحصیل می گردد .
3- قول مساعد راجع به اعزام دانش آموزان برای دیدن آثار باستی و اماکن متبرکه و …در تابستان باعث ایجاد انگیزه در آنان می گردد.
4- قول مساعد به داشن آموزان در مورد اعزام آنان برای دیدار با اشخاص مهم دولتی و مملکتی و کشوری ، انگیزه آن را در توجه بیشتر به امر تحصیلافزایشمیدهد .
فرضیه دوم :
برگزاری کلاس های فوق برنامه در سال تحصیلی باعث افزایش انگیزه نسبت به درس
می شود ( مانند پرداختن به ورزش و تربیت بدنی ، آموزش کامپیوتر و هنر و احکام و … ) برای این فرضیه 4 سؤال به شرح زیر طرح و اطلاعات جمع آوری شده است :
سؤالات فرضیه دوم :
1- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی ( هنر و خط و نقاشی و طراحی و … ) ضمن ایجاد مهارت در دانش آموزان باعث افزایش انگیزه نسبت به مطالعه و تمرین بهتر دروس آنان می گردد .
2- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی کامپیوتر ضمن مهارت آموزی باعث رشد و شکوفائی و آماده سازی ذهن آنان برای فراگیری عملی می گردد و انگیزه به درس را در آنان می افزاید .
3- برگزاری کلاس های احکام و قرآن و… باعث ایجاد وافزایش انگیزه برای پذیرش و تعلق بیشتر به مسائل دینی دردانش آموزان گشته و باعث رشد و شکوفائی در دروس می گردد .
4- برگزاری کلاسهای آموزشی مهارت های فردی و بدنسازی
( BADY BUILDING) ضمن تقویت روحیه و سلامت جسم ، انگیزه لازم برای فراگیری بهتر دروس را در دانش آموزان ایجاد می نماید .
فرضیه سوم :
مشارکت دانش آموزان در امور مدارس باعث افزایش و انگیزه دانش آموزان در امر تحصیل می گردد.
برای این فرضیه 5 سؤال به شرح زیر طرح و اطلاعات جمع آوری شده است :
سؤالات مربوط به فرضیه سوم :
1- مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس مثل برگزاری مراسم ( صبحگاهی و ظهرگاهی ، جشنها و اعیاد) باعث ایجاد انگیزه لازم برای توجه بیشتر به درس در آنان می گردد.
2- درانجام بعضی از امور مدارس مشورت کردن با دانش آموزان باعث تقویت انگیزه آنان و توجه بیشتر به امر تحصیل می گردد.
3- انتخاب بعضی از دانش آموزان به عنوان شورای مدرسه و نظرخواهی از آنان راجع به بعضی از مسائل و مشکلات مدرسه باعث ایجاد انگیزه در آنان و دیگر
دانش آموزان در توجه بیشتر به دروس می گردد.
4- همکاری نزدیک عوامل اجرائی مدارس و دانش آموزان و نظرخواهی از آنان باعث انگیزه لازم در دانش آموزان برای توجه بیشتر به دروس می گردد .
5- مشارکت دادن دانش آموزان در تصمیم گیری ها انگیزه لازم برای پذیری قوانین و مقررات مدرسه و توجه بیشتر به دروس را افزایش می دهد .
فرضیه چهارم:
به کارگیری شیوه های درست برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان ، انگیزه لازم را در آنان برای توجه بیشتر به درس وتحصیل ، ایجاد می نماید .
سؤالات زیر برای این فرضیه طرح و اطلاعات آن جمع آوری شده است ،
سؤالات فرضیه چهارم :
1- نظرخواهی راجع به چگونگی پر کردن اوقات فراغت و تهیه پرسشنامه ای جهت گرفتن و عمل کردن به نظرات مفید دانش آموزان باعث افزایش انگیزه می گردد.
2- جلساتی با حضور اولیاء و دانش آموزان در اوقات فراغت جهت استفاده بهتر از این اوقات باعث انگیزه می گردد ؟
3- پخش برنامه های متنوع از شبکه های گوناگون و صدا و سیما و نوارهای ویدئوئی
باعث ایجاد انگیزه دردانش آموزان در طول سال تحصیلی می گردد
4- پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان در تابستان باعث کاهش بزهکاری و
ناهنجاری های اجتماعی و ایجاد انگیزه لازم در آنان برای توجه بیشتر به درس
می شود .
5- هماهنگی بین دستگاهها و سازمان های ذیربط متصدی پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان بیشتر برای توجه به درس را ایجاد می کند .
روش تحقیق بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت
مقدمه :
فراغت پدیده ای است اجتماعی و فرهنگی و می توان گفت از آن هنگام که جامعه و فرهنگی به وجود آمده این پدیده نیز در زندگی مردمان به صورتی مورد یافته ، مطرح گردیده است . در گذشته این اوقات به صورت کار وبازی تواما انجام می پذیرفته که بیشتر به خاطر مذهب و اعمال آن این زمان را می گذرانیدند ولی در طول تاریخ و تحولات جوامع ، به تدریج کار و بازی از همدیگر جدا شدند و اهمیتی که بشر برای اوقات فراغت خود قائل شد انواع هنرها و بازیها و . . . بسط و توسعه باور نکردنی پیدا کردند .
در کتاب مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران ، شاپور راسخ خطاب به اوقات فراغت آن را چنین تعریف می کند :
(( فراغت به اوقاتی اطلاق می شود که در ان آدمی نه تنها از تعهدات شغلی و اقتصادی بلکه از تکالیف شخصی و خانوادگی و اجتماعی آسوده باشد و آن را به طیب خاطر به امور صرف کند ، چون تفریح ، بازی ، ورزش و کارهای ذوقی و تفننی فرهنگی ، مصرف دارد . ))
دانش آموزان مقطع اول در دبیرستان عطارکه در حال حاضر مشغول به تحصیل می باشند .
هدف تحقیق :
از آنجا که همواره به این مسئله که (( تشخیص ، نیمی از شناخت موضوع است )) معتقد بوده ام و اصولاً هر تحقیقی با هدف خاصی آغاز می گردد و تحقیق بدون هدف نتیجه ای بار نمی آورد در این تحقیق هدف بدست آوردن آن سری از علاقه و خواسته های این دانش آموزان در چگونگی گذراندن اوقات فراغت خود می باشد .
بیان مسئله :
ما با تمدنی رو به رو هستیم که در آن فراغت نقش مهمی دارد زیرا از یک طرف تکنولوژی به تدریج کار توان فرسا را از دوش افراد بر می دارد مثل (( رایانه )) و از طرف دیگر زمان کار به علت افزایش حجم تولید ، کاهش می یابد در نتیجه در آینده ای نه چندان دور افراد با ساعات فراغت زیادی روبرو خواهند بود .
براستی برای پرکردن ساعات طولانی فراغت چه باید کرد ؟ ساعات فراغت به چه نحو گذرانده شود که در پرورش استعداد افراد موثر واقع گردد و از هدر رفتن وقت جلوگیری گردد ؟
سوال 2 ) شما چند سال دارید ؟
جدول توزیع فراوانی افراد جامعه مورد مطاله بر حسب سن
Xi*Fi | Xi | فراوانی نسبی | فراوانی مطلق Fi | طول دسته |
54 | 5/13 | 8% | 4 | 14-13 |
713 | 5/15 | 92% | 46 | 16-15 |
767 |
| 100% | 50 | جمع |
طبق جدول میزان سن افراد مورد بررسی نشان داده شده که از 50 نفر مورد مطالعه 4 نفر 8 در صد آنها به گروه سنی ( 14 – 13 ) متعلق می باشند و 46 نفر از آنها یعنی 92 درصد به گروه سنی ( 16 – 15 ) متعلق می باشند در نتیجه بیشترین درصد متعلق به گروه سنی ( 16 – 15 ) می باشد و میانگین سنی این افراد مورد مطالعه 34/15 می باشد .
Xi * Fi | Xi | فراوانی نسبی | فراوانی مطلق Fi | طول دسته |
54 | 5/13 | 08/0 | 4 | 14-13 |
713 | 5/15 | 92% | 46 | 16-15 |
767 |
| 100% | 50 | جمع |
سوال 3 ) در طول شبانه روز چند ساعت وقت آزاد دارید ؟
جدول توزیع فراوانی افراد جامعه بر حسب داشتن وقت آزاد
Fi*X | فراوانی نسبی | فراوانی مطلق Fi | طول دسته |
5 | 1/0 | 5 | 1ساعت و کمتر |
20 | 1/0 | 5 | 2 ساعت بیشتر |
12 | 08/0 | 4 | 3ساعت بیشتر |
144 | 72/0 | 36 | 4ساعت و بیشتر |
179 | 100/0 | 50 | جمع |
طبق نتایج حاصل از جدول فوق و نمودار دایره ای که میزان ساعات وقت آزاد آنها را در طظول شبانه روز مورد بررسی قرار می دهد از 50 نفر 10% آنها یک ساعت و کمتر وقت آزاد دارند ، 10 % دو ساعت و 8 % سه ساعت و 72 % آنها چهار ساعت و بیشتر وقت آزاد دارند که از این تعداد بیشترین درصد آنها 4 ساعت و بیشتر وقت آزاد دارند و کمترین درصد آنها متعلق به یک ساعت و کمتر از یک ساعت می باشد . و در بررسی میانگین این ساعات وقت آزاد فوق الذکر مشخص شده که میانگین آنها 58/3 می باشد .
بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت
مقدمه :
فراغت پدیده ای است اجتماعی و فرهنگی و می توان گفت از آن هنگام که جامعه و فرهنگی به وجود آمده این پدیده نیز در زندگی مردمان به صورتی مورد یافته ، مطرح گردیده است . در گذشته این اوقات به صورت کار وبازی تواما انجام می پذیرفته که بیشتر به خاطر مذهب و اعمال آن این زمان را می گذرانیدند ولی در طول تاریخ و تحولات جوامع ، به تدریج کار و بازی از همدیگر جدا شدند و اهمیتی که بشر برای اوقات فراغت خود قائل شد انواع هنرها و بازیها و . . . بسط و توسعه باور نکردنی پیدا کردند .
در کتاب مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران ، شاپور راسخ خطاب به اوقات فراغت آن را چنین تعریف می کند :
(( فراغت به اوقاتی اطلاق می شود که در ان آدمی نه تنها از تعهدات شغلی و اقتصادی بلکه از تکالیف شخصی و خانوادگی و اجتماعی آسوده باشد و آن را به طیب خاطر به امور صرف کند ، چون تفریح ، بازی ، ورزش و کارهای ذوقی و تفننی فرهنگی ، مصرف دارد . ))
دانش آموزان مقطع اول در دبیرستان عطارکه در حال حاضر مشغول به تحصیل می باشند .
هدف تحقیق :
از آنجا که همواره به این مسئله که (( تشخیص ، نیمی از شناخت موضوع است )) معتقد بوده ام و اصولاً هر تحقیقی با هدف خاصی آغاز می گردد و تحقیق بدون هدف نتیجه ای بار نمی آورد در این تحقیق هدف بدست آوردن آن سری از علاقه و خواسته های این دانش آموزان در چگونگی گذراندن اوقات فراغت خود می باشد .
بیان مسئله :
ما با تمدنی رو به رو هستیم که در آن فراغت نقش مهمی دارد زیرا از یک طرف تکنولوژی به تدریج کار توان فرسا را از دوش افراد بر می دارد مثل (( رایانه )) و از طرف دیگر زمان کار به علت افزایش حجم تولید ، کاهش می یابد در نتیجه در آینده ای نه چندان دور افراد با ساعات فراغت زیادی روبرو خواهند بود .
براستی برای پرکردن ساعات طولانی فراغت چه باید کرد ؟ ساعات فراغت به چه نحو گذرانده شود که در پرورش استعداد افراد موثر واقع گردد و از هدر رفتن وقت جلوگیری گردد ؟
روش تحقیق :
از آنجا که تحقیق درباه ی چگونگی گذراندن اوقات فراغت دانش آموزان می باشد مطلوب ترین روش جهت انجام چنین تحقیق استفاده از روش ارائه پرسشنامه است .
جامعه آماری :
جامعه آماری این تحقیق شامل دانش آموزان مقطع اول دبیرستان در مدرسه عطار شهرستان نیشابور در سال 83 – 82 می باشد که جمعاً تعدادشان 254 نفر است .
حجم نمونه :
به دلیل تعداد دانش آموزان که در 8 کلاس و با میانگین 32 نفر و مجموع دانش آموزان 254 نفر تمام افراد را در یک برگ به ترتیب شماره نوشته و افرادی که شماره راست آنها به صفر و پنج ختم شده به عنوان نمونه انتخاب کردم مثلاً : شماره های 5 ، 10 ، 15 ، 20 ، 25 ، . . . ، 250 در نتیجه تعداد افراد جامعه برابر 50 نفر بوده که مورد بررسی قرار می گیرد .
تعیین پایانی پرسشنامه :
جهت تعیین پایانی پرسش نامه از حجم نمونه کل 10 نفر را انتخاب کرده و پرسش نامه ها را به آنها داده و بعد از چند هفته باری دیگر همان سوالات را به همان افراد ارائه دادم . سپس جوابها را بررسی و با یکدیگر تطبیق نمودم لذا سوالاتی که متناسب نبوده است از جدول سوالات حذف کرده ام .
روشهای آماری :
پس از استخراج پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل از فراوانی مطلق و بشی استفاده می شود و همچنین از میانگین جهت تعیین متوسط زمان مصرف شده فعالیتها استفاده شده است .
پروژه آماری بررسی بین اوقات فراغت وعمل کرد دانش آموزان در مدرسه وخانه
مقدمه
هدف این پروژه ، بررسی بین اوقات فراغت وعمل کرد دانش آموزان در مدرسه وخانه می باشد برای یک دانش آموز کاملا عادی است که بشنود « چرا وقت خود را تلف میکنی ؟»« چرا بیشتر درس نمی خوانی ؟ » ویا نصیحت هایی چون « بیشتر درس بخوان» بیشتر دانش آمو زان به اندازه کافی احساس مسئولیت می کنند واز اوقت خو د استفاده درس ولازم را دارند ؟ آیا در برنامه ریزی برای اوقات خود معقول عمل میکنند ؟
چقدر از زمان خود را صرف مطالعه می کنند وچه قدر از آن را هدر می دهند ؟ممکن است یک روز 2 ساعت هدر شود ، روز دیگر 3 ساعت ... ولی درپایان هفته این ساعات باهم جمع می گردد. ساعاتی که می شد بهره بیشتری از آن ها جست وعمل کرد بهتر می داشت بیشتر خانوادهها می گویند . شما به اندازه کافی درس نمی خوانی واگر بیشتر درس بخوانی نمره بهتری خواهی گرفت آیا چنین است ؟این پروژه با توزیع وپرسش نامه بین دانش آموزان آغاز گشت دراین رابطه داده ها جمع آوری شده ومورد ارزیابی وتجزیه وتحلیل قرار گرفتند دراین بررسی از محاسبات آماری ، نمودارها و نیز محاسبه احتمالات واریانس وانحراف معیار استفاده شد .
ودرنهایت از تمامی دوستانی که مارا در تکمیل پروژه یاری رساندند تشکر کامل را به جا می آوریم .
بسم الله الرحمن الرحیم
شما اوقات خود را چگونه سپری میکنید :
1) چند ساعت مطالعه ی آزاد دارید ؟
1-2 ساعت 2-3 ساعت 3-4 ساعت 4-5 ساعت
2) چند ساعت تفریح واستراحت بدون خواب دارید ؟
2-0 4-2 6-4 8-6
3) چند ساعت درس می خوانید؟
2-0 4-2 6-4 8-6
4) چند ساعت شما صرف کار با کامپیوتر « اینترنت – بازی و...» می شود ؟
0 ساعت 1 ساعت 2ساعت 3ساعت 4ساعت
5) درطول هفته چند درصد احتمال میدهید که وقت شما به طور رضایت بخش گذشته است ؟
30% 40% 80% 100%
6) آیا وقتی که برای درس خواندن دارید راضی هستید ؟
بله خیر
اوقات فراغت و چگونگی گذران آن از مباحث تازهای است که بعد از انقلاب صنعتی و رشد منابع و تکنولوژیها، توجه عالمان را برانگیخته و موضوعی مهم در حوزه علوم اجتماعی شده است. پژوهش حاضر به بررسی نحوه گذران اوقات فراغت در دو گروه از دانشآموزان دختر سال سوم رشته ادبیات و علوم انسانی در دو دبیرستان شهید بهشتی و شهید اول به (ترتیب واقع در منطقه 1 و 16 شهر تهران) میپردازد.
توجه به اوقات فراغت در این پژوهش از ابعاد ذیل حائز اهمیت میباشد. اوقات فراغت یک امر فرهنگی است. بر شخصیت افراد و از جمله شکلگیری شخصیت اثر میگذارد، آثار و نتایجی به صورت مثبت و منفی (انحراف و بزهکاری) برجای میگذارد. به فراغت جوانان و نوجوانان (که تعداد زیادی از جمعیت جامعه را به خود اختصاص میدهند) میپردازد، به فراغت دختران که از محرومیت و محدودیت بیشتری در مقایسه با پسران برخوردارند توجه میکند، توجه به فراغت در تعطیلات طولانی مدت تابستان و ایام نوروز، تطبیقی و مقایسهای بودن، رویکرد انسانشناسی شهری و نهایتاً کاربردی بودن پژوهش حاضر از رئوس مهم توجه به اوقات فراغت و نحوه گذران آن میباشد.جامعه مورد مطالعه در پژوهش حاضر دو کلاس 21 نفره دانشآموزان دختر دبیرستانی در سال سوم رشته ادبیات و علوم انسانی است که در دو قشر کاملاً متفاوت (قشر بالا و پایین) قرار دارند. در این پژوهش از 3 روش اسنادی، مشاهده، مصاحبه استفاد شده است.
فهرست مطالب
چکیده ۱
فصل اول:مقدمه تحقیق
مقدمه ۴
تاریخچه در جهان ۹
تارخچه در ایران ۱۶
فصل دوم: کلیات تحقیق
طرح مسأله ۱۹
روش تحقیق ۲۰
اهداف تحقیق ۲۲
سئوالات تحقیق ۲۶
تعریف عملیاتی واژه¬ها ۲۷
فصل سوم: چارچوب نظری
بررسی آراء صاحبنظران ۳۰
عوامل مؤثر بر چگونگی گذران اوقات فراغت ۳۴
فصل چهارم:پیشینه تحقیق
پیشینه تحقیقی اوقات فراغت ۴۱۴
فصل پنجم: ویژگی¬ها و خصوصیات کلی جامعه مورد مطالعه
دلائل انتخاب و خصوصیات کلی جامعه مورد مطالعه ۴۵
بررسی وضعیت جغرافیایی مناطق ۴۷
جامعه مورد مطالعه ۴۷
فصل ششم: یافته های تحقیق
مشاهدات اولیه ۴۹
موضوع مشاهده ۴۹
مشاهدات مربوط به گروه A 50
مشاهدات مربوط به گروه B 53
مقایسه ۵۶
مصاحبات با مدیریت دبیرستانها ۵۸
مصاحبه با برخی از دانش آموزان ۷۶
مقایسه ۷۸
فصل هفتم:نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری و پیشنهادات ۸۴
فهرست منابع و مأخذ ۹۰
بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی در نحوه گذراندن اوقات فراغت دانشجویان
یکی از عرصههایی که زندگی روزمره را بازنمائی میکند و قدرت و مقاومت را در زندگی انسانها به نمایش میگذارد ، عرصهی فراغت است . فراغت عرصهای است که اختیار و آزادی انسانها در آن عرصه بیشتر قابل اعمال است در نتیجه برخلاف کار که انضباط بیشتری را ایجاب میکند ، فضای مناسبی برای مقاومت در برابر رویههای فرهنگی جا افتاده و برای پدید آوردن روالها و کردارهای جدید است ، از اینروست که گفتهاند فراغت میتواند فرهنگ ایجاد کند و هویت افراد را آشکار سازد .برخی از پژوهشگران بر این باورند که پدیدهی فراغت در سرتاسر تاریخ زندگی بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصی نیست اما برخی دیگر فراغت را پدیدهای میدانند که با تمدن صنعتی پیوند دارد و معتقدند که دارای دو ویژگی و شرایط خاصی است که عبارتند از :
1) تحت تأثیر مراسم اجباری و الزامات فرهنگی و اجتماعی نیست . ( براون ، 1996 ، ص 92 )
2) از سایر فعالیتهای ضروری زندگی روزمره نظیر خوردن متفاوت است . ( دومازید ، 1372 ، ص 56 )
چنانچه این دو شرط ملاک باشد اوقات فراغت در جوامع صنعتی وجود نداشته زیرا افراد در گذراندن فراغت خود نظیر تفریحات و سرگرمی نوعی تابع الزامات فرهنگی اجتماعی بودهاند . ( فکوهی ، ناصر ، 1382 )
واقعیت آن است که امروزه وجود و اهمیت به آن هم نتیجهی رشد صنعت و هم نتیجهی جامعهی مصرفی بوده است . فعالیتهای اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینهی فرهنگ جامعه یاد میکنند به این معنی که چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و از این نظر گاه کوششی برای شناسائی چگونگی گذران اوقات فراغت در یک جامعه با یک گروه اجتماعی حائز اهمیت ویژهای است . ( چگونگی پرداختن به فعالیتهای فراغت در بین جوانان و نوجوانان ، شریفیان، مسعود ، ص 5 )
فصل اول
فهرست مطالب.. ج
فصل اول. ذ
مقدمه. 1
بیان مسأله. 2
ضرورت و اهمیت تحقیق. 4
هدف از انجام تحقیق. 5
اهداف تحقیق. 5
هدف کلی.. 5
اهداف جزئی تحقیق. 5
فصل دوم. 7
تعریف نظری.. 8
بررسی تئوریک یا نظری موضوع پروژه 8
مفهوم فراغت.. 8
تعریف فراغت ( اوقات فراغت ) 8
اوقات فراغت : 9
اوژه در تعریف فراغت میگوید. 9
تقسیمبندی اوقات : 10
عوامل موثر در گذراندن اوقات فراغت.. 11
عوامل اقتصادی.. 12
عوامل فرهنگی.. 13
عوامل سیاسی و سیاستگزاریهای دولت در امر اوقات فراغت.. 15
اسلام و اوقات فراغت.. 15
اوقات فراغت در ایران پس از اسلام. 16
مباحث نظری در خصوص موضوع تحقیق. 17
آراء جامعهشناسان. 17
دیوید رایزمن.. 17
مفهوم فراغت.. 19
مفهوم اوقات فراغت از دیدگاه چند نظریه پرداز. 19
چارچوب نظری « دیدگاهها » در مورد اوقات فراغت.. 20
الف) دیدگاه ایده آلیسم ( Idealism ) 20
ب) دیدگاه رئالیسم ( Realism ) 21
ج) دیدگاه پراگماتیسم ( Progmatism ) 21
د) دیدگاه اسلام. 22
سواد و اوقات فراغت.. 25
رابطه سواد والدین با اوقات فراغت فرزندان. 25
خانواده و اوقات فراغت.. 26
پایگاه اجتماعی (Social Status) 27
رابطه نقش و پایگاه اجتماعی و مفاهیم همسو. 28
پایگاه اجتماعی متجانس و غیرمتجانس... 29
منشا پایگاه اجتماعی و انواع آن. 29
عوامل تعیینکننده پایگاه اجتماعی.. 30
پیشینه تحقیق. 31
پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور. 33
فرضیه های تحقیق. 33
فصل سوم. 35
روش پژوهش... 36
جامعه آماری.. 36
ابزار اندازه گیری.. 36
تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه. 36
تعریف مفهومی و عملیاتی.. 37
فصل چهارم. 38
بخش اول : آمار نتایج توصیفی.. 39
قسمت دوم : آمار استنباطی.. 46
فصل پنجم. 54
خلاصه مطالب و نتیجه گیری.. 55
مشکلات و محدودیتهای تحقیق. 57
ارائه پیشنهادات.. 57
منابع مورد استفاده 58