بررسی تاثیر عملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی
٢
تاثیرعملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی
چکیده :
سرمایه اجتماعی ، از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع نوین مطرح است . این سرمایه در یک جامعه به شدت متاثراز عملکرد دستگاههای دولتی است . هر تصمیمی که سازمانهای دولتی اتخاذ می کنند وهر عملی که بدان مبادرت می ورزند ، به نحوی روی جامعه تاثیر می گذارد. عملکرد سازمانهای دولتی تاثیر عمیقی نیزبر سرمایه اجتماعی دارد و این امر در کشورمان بیشتر مصداق دارد .
این مقاله تحقیقی ، در پی پاسخگویی به این سوال است که (( عوامل عملکردی )) سازمانهای بخش دولتی که بر سرمایه اجتماعی اثر می گذارند ، کدامند و اولویت آنها چیست ؟ به منظور پاسخ به این سوال ، چارچوب مفهومی این تحقیق برمبنای مدل گابریل.آ.الموند تنظیم گردید وبدین وسیله سئوالات تحقیق به بوته آزمون نهاده شد . تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات این پژوهش در دو سطح ؟آمار توصیفی و استنباطی همراه با آزمونهای متفاوت آماری انجام پذیرفت ونتایج حاصل از آن در قالب سه مدل برای سازمانهای دولتی ایجاد کننده سرمایه اجتماعی زیاد ، متوسط و کم ارائه گردید ، و در پایان ، پیشنهادهایی به منظور بهبود عوامل عملکردی سازمانهای ایجاد کننده سرمایه اجتماعی کم و متوسط ارائه شد .
٣
مقدمه :
سرمایه اجتماعی ، از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع نوین مطرح گردیده است . طرح موضوع سرمایه اجتماعی در بسیاری از مباحث اقتصادی ، نشان دهنده اهمیت نقش ساختارها و روابط اجتماعی بر متغیرهای اقتصادی است . سرمایه اجتماعی ، بر خلاف سایر سرمایه ها، به صورت فیزیکی وجود ندارد ، بلکه حاصل تعاملات و هنجارهای گروهی و اجتماعی است که افزایش آن می تواند موجب پایین آمدن زیاد سطح هزینه های عملیاتی سازمانها گردد. سرمایه اجتماعی عمدتا مبتنی بر عوامل فرهنگی و اجتماعی است و شناسایی آن به منزله یک نوع سرمایه ، چه در سطح مدیریت کلان توسعه کشورها و چه در سطح مدیریت سازمانها و بنگاها ، می تواند شناخت جدیدی از نظام اقتصادی – اجتماعی به دست دهد و مدیران را در هدایت بهتر سازمانها یاری کند . سرمایه اجتماعی نیز به مثابه نشان دهنده ارزش اقتصادی شبکه های اعتماد و کاهش دهنده هزینه های مبادلات و تعاملات ، در این فهرست قرار گیرد ؛ به عبارت دیگر ، سرمایه اجتماعی ، بیانگر ذخیره اقتصادی مولفه های فرهنگی و اجتماعی مابین سرمایه های انسانی است . سرمایه اجتماعی را از منظرهای مختلفی می توان مطالعه کرد . مهمترین ابعاد آن عبارتند از : ١- اعتماد ، ٢- مشارکت سیاسی ، ٣- عضویت در گروههای اجتماعی ، و ٤- ادیان و مذاهب .
در این مقاله پژوهشی ، ما به مطالعه بعد اعتماد پرداخته ایم ، شبکه های اعتماد و مولفه های فرهنگی در یک نظام اجتماعی ، علاوه بر کاهش هزینه های مدیریتی ، موجب می شود که زمان و سرمایه بیشتری به فعالیتهای اصلی اختصاص یابد و علاوه برآن ، موجب انتقال دانش اعضای گروهها به یکدیگر شود و جریان مناسبی از یادگیری و دانش را در بین آنها فراهم آورد که این امر خود می تواند
درکاهش هزینه های مدیریتی وتوسعه اجتماعی وسازمانی بسیار موثر باشد (کریشناوشریدر ، ١٩٩٩
٤
، ص ٢٤) . افزایش اعتماد متقابل بین سازمانهای بخش دولتی و شهروندان ، کارایی دستگاههای دولتی را بسیار بالا خواهد برد . بعضی از صاحب نظران مدیریت ، ارزش اعتماد سهم مهمی در بسیاری از فرایندهای اجتماعی ایفا می نماید ، از این رو (( اعتمادسازی )) در اجتماع ، یکی از مهمترین وظایف کارگزاران بخش دولتی است .
سرمایه اجتماعی چیست ؟
سرمایه اجتماعی مفهومی است که پیشینه چندانی ندارد . تعریف رایج سرمایه اجتماعی در جریان اصلی جامعه شناسی آمریکایی – به ویژه در روایت کارکرد گرایانه آن – عبارت از روابط دو جانبه ، تعاملات و شبکه هایی است که در میان گروههای انسانی پدیدار می گردند و نیز سطح اعتمادی است که در میان گروه و جاعت خاصی ، به منزله پیامد تعهدات و هنجارهایی پیوسته با ساختار اجتماعی ، یافت می شود . در مقابل ، جامعه شناسی اروپایی این مفهوم را در بررسی این موضوع به کار می گیرد که چگونه تحرک پیوندهای مربوط به شبکه های اجتماعی ، سلسله مراتب اجتماعی و قدرت تمایز یافته را تقویت می کند .
سرمایه اجتماعی شیئی واحد نیست ، بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که دو ویژگی مشترک دارند : همه آنها شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند ، و کنش های معین افرادی را که در درون ساختار هستند ، تهسیل می کنند .
نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی
بنگاههای دولتی از راههای مختلف ، سرمایه اجتماعی ایجاد کرده اند . یکی از اساسی ترین کارکردهای دولت – که هر اقتصاددان نئو کلاسیک برآن تاکید دارد – پاسداری از حقوق مالکیت از
٥
طریق یک قاعده شفاف قانونی است . در وضعیتی که دولتها نمی توانند این وظیفه را انجام دهند ، مانند دولت ایتالیا در جنوب این کشور در گذشته و دولت های روسیه و اوکراین در دهه نود ، سازمانهای خصوصی به حمایت از فعالیتهای بازرگانی و شرکتهای خصوصی می پردازد .
علاوه بر این ، سازمانهای خصوصی می توانند انواع ویژه ای از سرمایه اجتماعی را رواج دهند ؛ برای مثال سازمانهای نظامی ، به صورت آگاهانه ، از طریق فرایند شدید جامعه پذیری همبستگی گروهی را تقویت می کنند ؛ زیرا همبستگی در کارامدی واحد نظامی اهمیت زیادی دارد .
از طرف دیگر ، دولتها وقتی بخواهند وظایفی را در دست گیرند که سپردن آنها به جامعه مدنی بهتری است ، سرمایه اجتماعی را تهی می کنند . مورد عالی و کهن آن فرانسه بود که سلسله ای از پادشاهان جاه طلب ، قدرت سیاسی را در پاریس متمرکز و جامعهای را ایجاد کردند که به تعبیر دوتوکویل ، ده فرانسوی نمی توانستند برای یک هدف مشترک گرد هم آیند .
بنابراین نخستین اصل برنامه ریزی اجتماعی ، این است که آسیبی به سرمایه اجتماعی وارد نکند ؛ یعنی دولتها باید مصممانه کالاهایی را تولید کنند که از عهده آنها بر می آیند ؛ از قبیل پاسداری از حقوق ، آموزش ، دفاع و مانند آن . در عین حال ، دولتها باید وظایفی را که نهادهای کوچک تر و کمتر متمرکز و دیوان سالار می تواندد اجرا کنند ، به جامعه مدنی بسپارند . همچنین دولتها باید در جهت کنش های مثبت با اجرای مستمر و خوب ، با کارکردهایی آغاز کنند که دقیقا متناسب با وظایف آنهاست.
ارتباط بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی
در این قسمت به بررسی همبستگی بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی پرداخته شد . برای این منظور ، سئوالات پرسشنامه تکمیل شده توسط کارکنان سازمانهای دولتی در نظر گرفته و داده ها و اطلاعات مربوط به آنها که به صورت کمی در آمده اند ، تجزیه و تحلیل شده و از آنها برای انجام دادن یک رگرسیون برای نشان دادن میزان همبستگی بین مولفه های یازده گانه تحقیق با سرمایه اجتماعی ، استفاده گردیده است .
بر اساس این یافته ها ضریب همبستگی بین عوامل یازده گانه سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی ، در سطح ٠١/٠ ≥ P معنادار بوده است . بنابراین ، بین عوامل عملکردی یازده گانه با سرمایه اجتماعی ، رابطه مثبت وجود دارد .
فهرست عناوین :
- چکیده
٢- مقدمه
٣- سرمایه اجتماعی چیست ؟
٤- نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی
٥- بیان مسئله
٦- سئوالات تحقیق
٧- جامعه آماری تحقیق
٨- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری
٩- تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات
١٠- توزیع میزان سرمایه اجتماعی
١١- ارتباط بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی باسرمایه اجتماعی
١٢- مقایسه عوامل عملکردی سازمانهای دولتی،با توجه به سطوح مختلف
سرمایه اجتماعی
١٣- نتیجه گیری
١٤- پیشنهادها