اطعمه و اشربه معمول و مرسوم مردم در عصر عباسیان از ابتدا تا سال 656 ه.ق
در آغاز حکومت عباسیان به دلیل آنکه دستاندرکاران حکومت اسلامی، بعد از دودمان نژادپرست بنیامیه روی کار آمدند و ملل مختلف با زبانها و فرهنگهای متفاوت وارد حوزه اسلامی شدند، مسائل اجتماعی و از آن جمله اطعمه و اشربه تحولی عظیم پیدا کرد.
موضوع تحقیق اطعمه و اشربه معمول و مرسوم مردم در دوره عباسیان از ابتدا تا سال 656(ه.ق) است و روش کار به صورت کتابخانهای و بهرهبرداری از منابع موجود و استفاده از نظرات محققین بوده و پژوهش حاضر شامل معرفی باب فقهی و آداب دینی اطعمه و اشربه (حلال و حرام)، تجارت و بازرگانی و محصولات آن دوره، ادیان گوناگون و تأثیر آنها بر روی اعراب بخصوص در باب خوردنیها و آشامیدنیها، جشنها و اعیاد اسلامی، رسوم دارالخلافه در این رابطه، غذای اعراب و انواع مختلف آن، وسایل و ظروف طبخ غذا و... میباشد.
در عصر جاهلیت و صدر اسلام، اغلب مردم عرب از غذاهای سادهای استفاده میکردند اما پس از اسلام، سبک غذاها تغییر پیدا کرد. یکی از دلایل این تغییر ، تماس آنان با ملل دیگر بخصوص ایرانیان بود. مهمترین تأثیرگذاری از جانب ایرانیان بود که برخی خلفا حتی در رعایت آداب شاهانه از پادشاهان قدیم ایران مانند اردشیر و بهرامگور متابعت میکردند.
در باب شراب نیز یهودیان و بخصوص مسیحیان، اثرگذار بودند. مسیحیان در جشنهای خود از شراب استفاده میکردند و حتی در برخی دیرها آن را تهیه و به فروش میرساندند و مشترک بودن محل زندگی آنان با مسلمانان باعث استفاده از شراب در بین برخی مسلمانان شد.
نتیجه اینکه در پژوهش حاضر، انواع اطعمه و اشربه معمول و مرسوم در دوران عباسیان مورد بررسی و تحقیق قرار داده شد و مباحثی از جمله اغذیه حرام و حلال و انواع اشربه و اطعمه و تأثیر ملل مختلف مخصوصاً ایرانیان بر نوع و سبک غذاهای اعراب و تأثیر ادیان گوناگون بخصوص مسیحیان بر اشربه(مشروبات الکلی)، براساس منابع و مآخذ موجود نوشته شده است.
فهرست مطالب
چکیده .................................................. و
مقدمه .................................................. ک
هدف از پژوهش ........................................... م
فصل اول: کلیات
معرفی منابع ............................................ 2
فصل دوم: آراءاسلام در باب تغذیه ......................... 10
1- فلسفه غذا خوردن و آراءمعصومین علیهم السلام در این رابطه ... 12
زیان های ظاهری و باطنی پُرخوری .......................... 14
فایدههای ظاهری و باطنی کم خوری ......................... 19
2- آداب سفره و غذا خوردن وآراء معصومین علیهم السلام در این رابطه 20
الف) آداب غذا خوردن .................................... 21
ب) آداب سفره ........................................... 24
3- آداب آشامیدن ........................................ 25
- آب ................................................... 25
- شیر .................................................. 26
- عسل .................................................. 27
- سرکه ................................................. 27
آداب آشامیدنیها از نظر معصومین علیهم السلام ............ 28
4- غذاها و آشامیدنی های حرام ........................... 29
از محرماتی که در اینجا مورد بحث قرار میگیرد ............ 31
الف- خمر .............................................. 32
خمرازدیدگاه آیات و روایات .............................. 33
انواع خمر و حکم آنها ................................... 37
ب- خون ................................................. 38
ج- گوشتهای حلال و حرام .................................. 38
خوردن محرمات در وقت اضطرار ............................. 40
فصل سوم: اوضاع اجتماعی، اقتصادی و مذهبی عصر عباسیان
1- پیشینه بازرگانی و تجارت در بین اعراب قبل از اسلام و در صدر اسلام 43
2- محصولات .............................................. 46
3- بغداد و بازارهای آن در عصر عباسیان .................. 55
شکل بازارها ............................................ 66
نقش زنان در بازارها .................................... 67
4- تأثیر ادیان بر تجارت اسلام ........................... 68
5- جشن ها .............................................. 80
جشنهای دینی اسلامی ...................................... 80
جشن های محلی ........................................... 84
فصل چهارم: آداب و رسوم معیشت در عصر عباسی
1- اطعمه و اشربه خلفا و وزراء دولت عباسی ............... 93
آداب المائده،آداب سفره ................................ 108
2-شرابخانه ها ......................................... 117
شربت خانه(خزانةالشراب) ................................ 120
شرابکده ها ............................................ 123
3- مجالس شراب ......................................... 126
استعمال حشیش .......................................... 135
تریاک .................................................. 136
فصل پنجم: تغذیه در عصر عباسی
ادویه و خوشبوکننده ها ................................. 138
اجزای خوشبوکننده ...................................... 140
ظروف و وسایل آشپزخانه ................................. 141
غذای اعراب ............................................ 154
خوراکهای گوشتی ........................................ 156
ماهی و خوراکهای آن .................................... 163
خوراکهای گیاهی ........................................ 165
خوراک تنگدستان ........................................ 170
خوراکهای مشترک توانگران و تنگدستان .................... 174
از غذاهایی که با استفاده از خرما درست می شد ........... 175
روغن وپیه ............................................. 176
نان ................................................... 177
برنج .................................................. 182
مشاغل مربوط به اغذیه .................................. 184
بهای خوراکی ........................................... 185
قیمتها در زمانهای عادی ................................ 187
بهای اجناس در آشوبهاوکمیابی ........................... 188
کارکنان آشپزخانه ...................................... 193
هزینه آشپزخانه سلطنتی ................................. 194
نوشیدنیها در این دوره ................................. 198
نوشیدنیهای حلال و حرام ................................. 199
شیر و محصولات آن ....................................... 202
آب .................................................... 204
شیرینیها و حلویات ..................................... 205
مواد شیرینکننده ....................................... 208
نقل ................................................... 210
ترشیها و چاشنیها ...................................... 211
میوه .................................................. 212
زمانبندی غذاها ........................................ 216
پرهیز و علوم غذایی .................................... 217
نگاهداری و حفاظت ...................................... 220
سوخت .................................................. 223
نتیجهگیری ............................................. 225
فهرست منابع ........................................... 227
چکیده انگلیسی ......................................... 239
مقدمه:
در سراسر تاریخ افراد بشر همواره درپی بهبود توانایی خویش برای دریافت و جذب اطلاعات درباره محیط پیرامون خود و افزایش سرعت، وضوح و تنوع در انتقال مربوط به خود بودهاند . آنان کار برقراری ارتباط را با استفاده از اشارات سر ودست و علایم صوتی آغاز کردند. و برای انتقال پیامهای خود به توسعه و تکمیل یک رشته ابزار غیر لفظی پرداختند : موسیقی ، رقص ، طبل ، آتشهای نشانه ، نقاشی و دیگر نمادهای ترسیمی مانند پیکتوگرام[1] از این دستهاند. در پی پیکتوگرام ، ایدئوگرام [2] که اهمیت ویژهای داشت ، زیرا به بیان موضوعی یا اندیشه انتزاعی کمک میکرد. اما آنچه به نوع بشر در دنیای حیوانی ، یک موقعیت ممتاز بخشید تکامل زبان بود. که به ارتباط انسانی ، رسایی و دقت بخشید. تمام این ابزارهای ارتباط که هم زمان از آنها استفاده میشد، درفرآیند تشکل افراد به صورت جامعه و برای بقاء آنان ابزاری ضروری بود.
خط، دومین پیشرفت و دستاورد عمده بشری، به کلام ، دوام و بقاء و به جوامع استمرار بخشید. خط یا نوشتن ، که همانا استفاده از نشانههای نموداری برای توصیف منظم زبان گفتاری است، به نظر برخی صاحب نظران موثرترین رویداد در سراسر تاریخ فرهنگی و یکی از بزرگترین
دستاوردها در تاریخ تمدن است
1- اپیتوگرام (PICTOGRAM) رسم یا نقاشی روی سنگ یا دیوار مربوط به دوران باستان یا پیش از تاریخ است.
2- ایدئوگرام (IDEOGRAM) یک تصویر یانماد که نمودار یک چیز یا یک فکر است.
فهرست مطالب
مقدمه:
اهمیت تحقیق:
فصل دوم( مطالعات نظری )
از نخستین انقلاب فرهنگی تا انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی
نشر کتاب
انواع ناشران
ناشران آثار تجدید چاپی (بازچاپ)
تاریخچة نشر کتاب
پیشنة نشر
نشر در سدة نوزدهم
نشر در سدة بیستم
چاپ و حروفنگاری (حروفچینی)
بخش ششم
شیوههای چـاپ
بخش هفتم
الکترونیک و چاپ و نشر
خودًناشری [1]
آیندة نشر الکترونیک
بخش هشتـم
سیراجمالی و تحول چاپ
تاریخچة تحول چاپ در ایران
کاغذ و مـرکب
بخش دهم
صـحافی
تاریخچة صحافی
مراحل صحافی
بخش یازدهم
حـق مؤلـف
مبنای حقوقی حق مؤلف
حق مؤلف در ایران
حق مؤلف در عرصة بینالمللی و جهانی
دلایل مخالفان و موافقان پیوستن به معاهدههای جهانی حق مؤلف
یادداشت حق مؤلف
بخش دوازدهم
صنعت چاپ در مطبوعات
فصــل سوم
جمع بندی و نتیجهگیری :
مشکلات و موانع تحقیق:
منابع و مآخذ:
[1] - self-publishing