طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
عنوان : طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
بیان مسئله : بُعد جهانی
: بُعد ایران
• الف- بُعد جهانی :
80% تلفات زلزله درجهان مربوط به 6 کشور است، که ایران در زمره آنها است.
اهداف ویژه :
1 - شناخت ساختار مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
2 - – شناخت سازماندهی مدیریت بلایا ، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
3 – شناخت مکانیزم برنامه ریزی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
4 – شناخت هماهنگی مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
5- شناخت تربیت نیروی انسانی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
6 – شناخت شیوه اجرای مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
7 – شناخت مقولات پایش و ارزیابی مدیریت بلایا، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
8 – شناخت مکانیزم مدیریت بلایا، در شرایط فعلی ایران
9 – تدوین نهایی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
سؤالات پژوهش
1 – ساختار مدیریت بلایا ، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
2 – هماهنگی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
3 – برنامه ریزی فعالیت مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
4– سازماندهی مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
5 – تربیت نیروی انسانی در مدیریت بلایای کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است؟
6 - نحوه اعمال مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا به چه صورت است؟
7– مقولات پایش و ارزیابی فعالیت های مدیریت بلایا درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا به چه صورت است ؟
8 – وضعیت فعلی سیستم مدیریت بلایا در ایران چگونه است؟
9 – براساس مطالعات تطبیقی در این پژوهش و تحلیل شرایط کشور،چه الگویی برای مدیریت بلایا درایران مناسب به نظر میرسد؟
جامعه آماری :کلیه کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، دارای سیستم مدیریت بلایای پیشرفته و متوسط
واحدآماری : کشور دارای سیستم مدیریت بلایا
تعیین معیارهای انتخاب کشورهای مورد مطالعه :
از هردسته سه کشور بصورت تصادفی انتخاب گردید، که به ترتیب شامل کشورهای کانادا ، امریکا، ترکیه ، پاکستان ، ژاپن ، هند شدند
روش نمونه گیری: از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد .
روش پژوهش: در بخش نخست از شیوه مطالعة توصیفی – تطبیقی ، استفاده شد و در مرحله ارائه الگو ، از روش مقطعی – موردی استفاده گردید. معیارها و عوامل قابل مقایسه در کشورهای مختلف با یگدیگر مقایسه و تحلیل شده اند.
محدودیتهای پژوهش :
جدول شماره 5-2 : مقایسه کشورهای مورد مطالعه از نظر بلایای طبیعی رایج
نام کشور | زلزله | طوفان یخی | برف شدید | باران شدید | خشکسالی | سیل | طوفان شدید | سونامی | آتشفشان | تندباد | تورنادو | آتش سوزی جنگل ها | لغز ش توده های گلی |
کانادا | - | + | + | + | - | + | - | - | - | - | - | - | - |
ژاپن | + | - | + | + | - | - | + | + | + | - | - | - | - |
هند | + | - | - | + | + | + | + | - | - | - | - | - | - |
امریکا | + | - | - | - | - | - | - | + | + | + | + | + | + |
ترکیه | + | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
پاکستان | - | - | - | - | - | + | - | - | - | - | - | - | - |
ایران | + | - | - | - | + | + | + | - | - | - | - | - | - |
جدول شماره 5-3 : خصوصیات عمده کشورهای مورد مطالعه
نام کشور | مساحت (کیلومترمربع) | جمعیت (نفر) | رئیس حکومت –ر ئیس دولت | امید به زندگی ( سال)ٍ | نرخ باسوادی (درصد) | رتبه شاخص توسعه انسانی | سرانه تولید ناخالص داخلی ( دلار) | نوع بلایای طبیعیرایج |
کانادا | 670/984/9 | 932/098/33 | فرماندار کل نخست وزیر | 22/80 | 99% | 3 | 33900 | توفان یخی – بارش باران های شدید و برف شدید- سیل |
ژاپن | 835/377 | 611/463/127 | امپراطور- نخست وزیر | 25/81 | 99% | 9 | 31600 | زلزله – برف شدید- باران شدید – طوفان شدید- سونامی - آتشفشان |
هند | 590/287/3 | 950/359/095/1 | رئیس جمهور – نخست وزیر | 71/64 | 5/59% | 134 | 3400 | زلزله – باران شدید – خشکسالی –سیل – طوفان شدید |
امریکا | 420/631/9 | 215/444/298 | رئیس جمهور | 85/77 | 99% | 6 | 41600 | زلزله – سونامی – آتشفشان – تندباد- تورنادو – آتش سوزی – جنگل – لغزش توده های داخلی |
ترکیه | 580/780 | 958/413/70 | رئیس جمهور – نخست وزیر | 62/72 | 5/86% | 85 | 8400 | زلزله
|
پاکستان
| 940/803 | 560/803/165 | رهبر- رئیس جمهور | 9/63 | 7/48% | 138 | 2400 | سیل |
ایران | 195/648/1 | 262/049/70 | رهبر- رئیس جمهور | 26/70 | 4/79% | 97 | 8900 | زلزله – خشکسالی – سیل – طوفان شدید |
جدول شماره 5-11: مقایسه کشورهای مورد مطالعه از نظر سطوح سازمانی در ساختار مدیریت بلایا
نام کشور | سطح اول | سطح دوم | سطح سوم | سطح چهارم | سطح پنجم |
کانادا | فدرال | ایالتی | شهر | - | - |
ژاپن | ملی | استانی | شهرداری | شهروندان | - |
هند | ملی | ایالتی | ناحیه | محلی | - |
آمریکا | فدرال | ایالتی | محلی | قبیله ای | - |
ترکیه | ملی | استانی | ناحیه | - | - |
پاکستان | فدرال | استان | شهر | - | - |
ایران | ملی | استانی | - | - | - |
جدول شماره 5-12 : مقایسه تطبیقی ساختار مدیریت بلایا در کشورهای مورد مطالعه
نام کشور | نوع ساختار | ساختار سطح مرکزی – فدرال | ساختار سطح ایالتی – استانی | ساختار سطح محلی – ناحیه ای | |||
کانادا | غیر متمرکز | مقامات مسئول | طرحهای مطروحه | مقامات مسئول | طرحهای مطروحه | مقامات مسئول | طرحهای مطروحه |
1- نخست وزیر کانادا 2- گروه آمادگی در مقابل شرایط اضطراری کانادا 3- وزارت بهداشت کانادا 4- مسئول سرخ پوستان و امور شمالی کانادا 5- وزارت محیط زیست کانادا 6- مسئول هماهنگی کاهش آثار بلایا 7- شورای ملی مهار حوادث 8- بخش امنیت عمومی و آمادگی اورژانس 9- مسئول سازمان حمایت و آمادگی در مقابل بلایا | 1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا 5- طرح حفاظت از زیر ساخت های عمرانی و شبکه مربوطه 6- طرح هماهنگی کاهش آثار بلایا | 1- سازمان مدیریت اورژانس ایالت 2- مسئول بهداشت ایالت 3- مسئول بزرگ راهها و خدمات دولتی ایالت 4- مسئول خدمات خانوادگی و مسکن ایالت 5- مسئول برنامه آتش نشانی و منابع آبی و محیطی ایالت 6- مسئول امور بومی ایالت | 1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا | 1- شهردار 2- خدمات اضطراری پلیس و آتش نشانی 3-مسول مدارس 4- کلیسا و گروههای جامعه 5- بازار کار | 1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا |