موسیقی شعر در غزلیّات سنایی
چکیده
موضوع این پایان نامه با عنوان « موسیقی شعر در غزلیّات سنایی » ، و هدف از این پژوهش ؛ آشنایی با موسیقی شعر در غزلیّات سنایی است . و روش کار ، نظری و بر اساس پژوهش کتابخانه ای می باشد . ابزار آن کتاب ها و منابع مرتبط با موضوع است . مطلع هر بیت به جهت تعیین انواع موسیقی در آن ، انتخاب شده است . سپس به تقطیع ، استخراج اوزان و نام بحرها ، پس از آن به یافتن قافیه ، حدود واصناف و احیاناً عیوب آن و بررسی موسیقی درونی و معنوی در غزلیّات سنایی ، پرداخته شده است . و در پایان تحلیلی از یافته ها به عمل آمده و جمع بندی ، بیان شده است . با توجّه به بررسی های به عمل آمده ، شاعر در غزلیّاتش از 9 بحر و 50 وزن استفاده کرده است . بالاترین بسامد بحر ها را رمل و کم ترین آن ها را متقارب دارد . او از 15 زحاف استفاده نموده است ؛ که بیش ترین آن ها حذف و کم ترین آن ها جدع ، نحر و حذذ است . بیش تر اوزان غزلیّاتش مزاحف می باشند . بسامد اوزان دوری ، 30 غزل می باشد. از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی فعل در درجه ی اوّل قرار دارد . شماره ی غزل های مردّف او بیش از غزل های بدون ردیف است . تعداد قافیه های مقیّد نیز بیش تر از قافیه های مطلق می باشد . حدود قافیه ها بر اساس کاربرد به ترتیب عبارت از : مترادف، متواتر ، متدارک و متراکب است ؛ متکاوس وجود ندارد . از نظر موسیقی معنوی بر اساس ابیات بررسی شده به ترتیبِ بسامد تشبیه ، تضاد ، استعاره ، تناسب ، کنایه و مجاز به کار گرفته شده است که تشبیه بیش ترین و مجاز کم ترین بسامد را داراست . موسیقی درونی نیز به ترتیبِ کاربرد ، واج آرایی ، جناس و تکرار می باشد .
فهرست مطالب
فصل اوّ ل : کلّیّات تحقیق. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
مقدّمه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
برخی مشکلات تقطیع. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
علائم اختصاری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
نکات طرح پیشنهادی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..6
فصل دوم : معرّفی سنایی و آثار او. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
نام و نسب حکیم. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
زمان و محلّ ولادت. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
آغاز شاعری حکیم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
دوره های زندگی سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
افسانه ای درباره ی علّت تحوّل سنایی . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
مسافرت های سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
مذهب سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
ارادت حکیم به شیخ یوسف همدانی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
وفات سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
آثار سنایی . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
مضامین در اشعار سنایی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
خلّاقیّت در اشعار سنایی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
مقام سنایی. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
زبان سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
غزل با جلوه های عرفانی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
سنایی در غزل زهدیّه و قلندریّه . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
پژوهش های انجام شده در مورد سنایی و آثارش. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
فصل سوم : معرّفی غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل در لغت . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل در اصطلاح . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل نام قالب یا مفهوم آن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
حوزه ی غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 23
مضامین غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 23
زبان غزل . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 24
منشأ غزل. . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 24
غزل در تاریخ ادبیّات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 25
اقسام اصلی غزلیّات فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . 25
دوره های مختلف غزل . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 25
سیر غزل . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 26
فصل چهارم : موسیقی شعر. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 31
شعر ، رستاخیز کلمات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 31
موسیقی . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 32
پیوند شعر و موسیقی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
انواع موسیقی شعر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
عروض . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
بیت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
مصراع . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
واج .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
هجا .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 35
ارکان.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 35
سالم و مزاحف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 36
مثمّن و مسدّس و مربّع. . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 36
عروض و ضرب ( عجز ) ، صدر و ابتدا. . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . 37
تقطیع . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 37
مراحل تعیین وزن یک شعر فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 38
بحر . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 39
شش دایره ی مشهور بحر های عروضی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 40
ذوبحرین. . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41
وزن . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41
تأثیرات وزن . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 43
عوامل مؤثّر بر چگونگی حالت وزن . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . 44
عوامل تغییر دهنده کیفیت موسیقی در اوزان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 45
اوزان و مفاهیم .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 46
اوزان نا مطبوع. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 48
اوزن شفّاف و اوزان کدر . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
اوزان خیزابی و اوزان جویباری . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
اوزان دوری . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
قافیه. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 50
نقش های قافیه . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 51
حروف قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 51
حرکات قافیه.. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 52
عیوب قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 52
اصناف و انواع قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
حدود قافیه. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
انواع قافیه ها از نظر جایگاه . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54
انواع قافیه های هنری . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54
قافیه های مردّف . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 55
ردیف . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 55
علّت توجّه ایرانیان به ردیف . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56
عوامل مهم در پیدایش ردیف در شعر فارسی . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56
سود های ردیف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
زیان های ردیف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
ردیف بدون قافیه . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
حاجب . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 58
فصل پنجم : موسیقی شعر در غزلیّات سنایی . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 60
1- رمل. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . 60
1-1- رمل مثمّن محذوف . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . 60
1- 2- رمل مثمّن مقصور . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. . 90
1-3- رمل مثمّن مقصور عروض محذوف ضرب . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . 111
1-4- رمل مثمّن مخبون محذوف .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . 111
1- 5 - رمل مثمّن مخبون محذوف سالم صدر و ابتدا . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 112
1- 6 - رمل مثمّن مخبون مقصور . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 115
1- 7 - رمل مثمّن مخبون مقصورعروض اصلم مسبّغ ضرب .. . . . . .. .. . .. . . . .. . 116
1- 8 - رمل مثمّن مخبون اصلم . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . 117
1-9 - رمل مسدّس محذوف . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . .. . 118
1- 10 - رمل مسدّس مقصور .. .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 127
1- 11 - رمل مسدّس مخبون محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 133
1- 12 - رمل مسدّس مخبون اصلم مسبّغ عروض مقصور ضرب. . . . . . . . . . .. . 134
2- هزج .. .. . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . .. .135
2-1 -هزج مثمّن سالم.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . .. .135
2- 2- هزج مثمّن مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . . .. . . .146
2- 3- هزج مثمّن اخرب. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . . .147
2- 4- هزج مثمّن مکفوف مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . 152
2- 5 - هزج مثمّن اخرب محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. .. . . . 153
2- 6- هزج مثمّن اخرب مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . .. 154
2- 7- هزج مثمّن اخرب مکفوف محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. 154
2- 8 - هزج مثمّن اخرب مکفوف مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . .. 166
2- 9 - هزج مسدّس محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. ... . . .. 173
2- 10- هزج مسدّس مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . .. 178
2- 11- هزج مسدّس اخرب مقبوض صحیح عروض و ضرب . . . . . . .. . . . .. . . .. 180
2- 12 - هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. .. . . .. 182
2- 13 - هزج مسدّس اخرب مقبوض مقصور . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . 193
3- خفیف ... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . ..05 2
3- 1- خفیف مسدّس مخبون. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . ..05 2
3- 2- خفیف مسدّس مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . .05 2
3-3- خفیف مسدّس مخبون مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .09 2
3- 4 - خفیف مسدّس مخبون اصلم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .11 2
3- 5- خفیف مسدّس مخبون اصلم مسبّغ. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . 216
4- مضارع... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . . .. 223
4- 1- مضارع مثمّن اخرب .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. .. .. 223
4-2- مضارع مثمّن اخرب مکفوف محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . .. ..227
4- 3- مضارع مثمّن اخرب مکفوف مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. ..230
5- منسرح... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . .. 235
5- 1- منسرح مثمّن مطوی مکشوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . .. 235
5- 2- منسرح مثمّن مطوی مجدوع .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . .. 238
5- 3- منسرح مثمّن مطوی موقوف .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 238
5- 4- منسرح مثمّن مطوی منحور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 241
6- رجز. . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. .. . 242
6- 1- رجز مثمّن سالم . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. ... 242
6- 2- رجز مثمّن مذال . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . ... .. 244
6- 3- رجز مثمّن سالم عروض مذال ضرب . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . ... .. 248
6- 4- رجز مثمّن مطوی احذّ مقصور . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . .. . . . .. .. .. 248
7- مجتث . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 250
7-1 - مجتث مثمّن مخبون .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 250
7-2 - مجتث مثمّن مخبون اصلم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. ... 250
7-3- مجتث مثمّن مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. 251
7- 4- مجتث مثمّن مخبون مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . 252
7- 5- مجتث مثمّن مخبون اصلم مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. ... 253
8- سریع . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 255
8- 1 - سریع مسدّس مطوی مکشوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. ... 255
8- 2- سریع مسدّس مطوی موقوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. . . . .. .. ... 256
9- متقارب . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 259
9-1 متقارب مثمّن سالم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . 259
9- 2 - متقارب مثمّن محذوف . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .... 260
فصل ششم : نتیجه گیری . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 262
جدول بحر ها و اوزان کاربردی در غزلیّات . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 264
نمودارستونی بحرها . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 269
نمودار دایره ای درصد بحرها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 270
نمودار ستونی انواع ردیف ها . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . 271
نمودار دایره ای درصد غزل های مردّف و بدون ردیف . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 273
نمودار ستونی حدود قافیه ها . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 274
نمودار دایره ای درصد حدود قافیه ها . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 275
نمودار ستونی زحافات . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 276
نمودار دایره ای درصد زحافات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 277
نمودار دایره ای درصد قافیه های مقیّد و مطلق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ... ... 278
نمودار دایره ای درصد اوزان سالم و ناسالم . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ... ... 279
نمودار ستونی موسیقی درونی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . .. 280
نمودار ستونی موسیقی معنوی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . .. 281
منابع و مآخذ . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 282
چکیده ی انگلیسی . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 287
روش تحقیق آشنایی با موسیقی و نتها
مقدمه
موسیقی یکی از هدفهای زیباست که از ابتدای خلقت در نهاد طبیعت مستور بوده . آهنگ مرغان خوش نوا، وزش باد و حرکت برگ درختان، لغزش آب جویباران و ریزش آبشارها موسیقی ابتدائی بشر و اولین آموزگار انسان در آموختن این هنر بوده است.
موسیقی زبانی است که انسان به یاری آن می تواند کما بیش آنچه رادر ضمیر مکنون و مکتوم خویش دارد به میان آورد.
از سوی دیگر موسیقی وسیله ای است که یک موسیقیدان ( خلاق موسیقی ) بسته به احساس، دانسته های عمومی، جهان بینی و انسانیت خویش از آنچه که نزد استادان خود فرا گرفته و خود نیز آنها را به تجربة عملی گذارده، بهره گرفته و مکنونات قلبی، آرزوهای نهفته فردی و یا سرکوب شدة اجتماعی را باز آفریند.
اینک بی مناسبت نیست اندکی هم از تأثیر صنعت موسیقی گفته شود.
بعضی از هنرمندان خواسته اند هنرهای زیبا را با هم مقایسه کنند و شدت تأثیر یکی را بر دیگری بیان نمایند ( خصوصاً در تأثیر شعر و موسیقی و اهمیت یکی بر دیگری سخنها گفته اند ولی انگار تأثیر موسیقی در عموم بیش از شعر است و اگر شعر با موسیقی توأم شود و اثرش به مراتب بیش از موسیقی تنها و شعر بی آهنگ است.
توجه خاص جوانان ایرانی به موسیقی و شنیدن آهنگهای بی محتوا که متأسفانه بیشترین بخش موسیقی رادیوئی و تلویزیونی ما را تشکیل می دهند از طرفی و فراهم نمودن وسایل و موجباتی که بتوان موسیقی حقیقی را به گوش مردم رسانید از طرف دیگر مرا بر آن داشت که وضع این هنر را با روشی که دانشته و تغییراتی که به ندرت در آن راه یافته مورد تحقیق و بررسی قرار داده و نتایج آن را در اختیار خوانندگان علاقه مند به این هنر قرار دهم.
امروزه یکی از مهمترین یکی از مؤثرترین عوامل تفریحی و سرگرم کننده برای جوانان ایرانی گوش دادن به موسیقی است. گرایشات مختلفی نسبت به انواع موسیقی در بین جوانان ایرانی وجود دارد.
جوانان امروز، داستان گذشته موسیقی ما را نمی دانند زیرا در این باره کتابی نوشته نشده است که بخوانند. موسیقی ما در محیطی اختصاصی به وجود آمده که چندان به مزاج اجتماع امروز نمی سازد. جوانان نغمه و آهنگی را طالبندکه به آن دل ببندند و سرگرم شوند. ولی چیزی را که می خواهند نمی جویند. پس دست به دامان موسیقی غربی می شوند. اما چون در همه کس مایه کافی برای فهم آن نیز پیدا نمی شود به ساده ترین نوع آن که همان جاز است دل خوش می دارند. ( خالقی ، 1372 )
نوازندگان و خوانندگان هم که رگ خواب آنها را پیدا کرده اند آن سبک را به گوش ایشان می رسانند و به این ترتیب موسیقی ما را ضایع می کنند ( خالقی، 1366 )
آن چه که یک شنوندة موسیقی ـ شنونده ای که خود موسیقیدان نیست ـ از موسیقی دریافت می کند در واقع احساسی است تا تعقلی. با این حال هرچه او دربارة روابط و تأثیرهای متقابل موسیقائی، آگاهی همه جانبه تری کسب کند. این آگاهیها او را بیشتر به دریافت این هنر یاری خواهد رساند.
آشنائی با سبکهای موسیقی:
سبک کلاسیک: موسیقی کلاسیک را می توان مادر تمام سبکهای موسیقی دانست. تمام قواعد موسیقی و تمام سبکهای بوجود آمده برگرفته از موسیقی کلاسیک اند. به طور کلی در موسیقی کلاسیک از پیانو ( مادر سازهای دنیا )، سازهای زهی، بادی و کوبه ای مخصوص ارکستر کلاسیک استفاده می شود. و به هیچ عنوان در موسیقی کلاسیک از جاز استفاده نمی شود. ( ساز پیانو تمام فواصل زیر و بم و رِنج های باس و تریبل سازهای مختلف را در خود دارد. )
اُپرا یک نمونة بارز موسیقی کلاسیک است.
سبکهای دیگری که از موسیقی کلاسیک گرفته شده اند عبارتند از :
سبک راک: موسیقی ریتمیک که به وسیلة سازهای خاصی مثل گیتار الکتریک، گیتار باس، درام و ... اجرا می شود.
سبک پاپ: که از واژة people گرفته می شود، یک موسیقی مردمی است و بیشترین شباهتی را به موسیقی کلاسیک دارد یعنی صداهائی که در موسیقی پاپ استفاده می شود به صداهای موسیقی کلاسیک خیلی نزدیک ترند. با این تفاوت که در موسیقی پاپ ملودی مخصوص کلام خواننده ساخته می شود ولی در موسیقی کلاسیک اکثراً خواننده نداریم ( به جز اپرا )
سبک جاز: جاز یک موسیقی آمریکائی لاتین است که در دهه های 1920 و 30 و 40 میلادی به سرعت در آمریکا و اروپا شایع شد. که کشور انگلستان و کشورهای امریکائی هر کدام ادعای مالکیت این سبک موسیقی را می کنند.
فهرست مطالب:
1- مقدمه
2- بیان مسأله
3- بیان اهداف
5- مطالعه پیشینه
6- گفتگو با یک موسیقیدان
7- تعریف مفاهیم اساسی موسیقی
8- تعریف سبکهای موسیقی
9- ابزار جمع آوری اطلاعات
10- روش تحقیق
11- معرفی جامعه
12- معرفی نمونه
13- تعاریف عملیاتی
14- جدول زمانبندی و بودجه بندی
15- فهرست منابع
موسیقی سنتی آذربایجان
هر ملتی برای خود ارزشها و آرمانهایی دارد که این ارزشها برای آن ملت جایگاه خاصی دارد. موسیقی نیز یکی از شاخصهای یک ملت میباشد.
موسیقی آذربایجان یکی از دینوازترین موسیقیهای امروزه میباشد. مطالبی که در این تحقیق میخوانید، گوشهای از زیباییهای موسیقی آذربایجان میباشد و امیدوارم که تلاش بنده توانسته باشد تا حدودی موسیقی آذربایجان را تعریف کند.
فهرست مطالب
پیشگفتار1
موسیقی محللی (فولکلور) 3
موسیقی آذربایجان8
موغام و مفاهیم مربوط به آن14
دستگاه21
دستگاههای موغام آذربایجان22
آواز 26
شکلگیری و طبقهبندی دستگاه30
انواع موغام35
موغامهای با حجم کوچک40
طراحی سیستم پیشنهاددهنده موسیقی ایرانی با استفاده از دادهکاوی
به دلیل رشد بیرویه فایلهای موسیقی و ایجاد کتابخانههای عظیم دیجیتال، بازیابی اطلاعات موسیقی و سازماندهی آن بر اساس نوع ژانر یا خواننده و یا حالت و ... تبدیل به چالشی مهم شده است. علاوه بر آن افراد ذائقههای مختلفی در انتخاب موسیقی دارند و یا در شرایط مختلف نیازهای متفاوتی به نوع و حالت موسیقی دارند که با توجه به حجم زیاد موسیقی یافتن فایلهایی که مرتبط با ذائقه و یا نیاز افراد باشد کاری دشوار به نظر میرسد از همین روست که در سالهای اخیر توجه خاصی به بازیابی اطلاعات موسیقی شده است. هم اکنونفرادادهیی نظیر نام فایل، خواننده، اندازه فایل، تاریخ وژانر به صورت معمول در ردهبندی و بازیابی این رکوردها مورد استفاده قرار میگیرد. اما این دستهبندیها پاسخگوی نیاز دنیای امروز نیست.
هدف اصلی این پایاننامه بهبود روشهای پیشنهاددهی موسیقی با استفاده ازویژگیهایمحتواییو همچنین مدیریت پروفایلهای مشتری میباشد. در راستای دست یافتن به این هدفردهبندی فایلهای موسیقی در کلاسهایی مانند خواننده و ژانر و یافتن موسیقیهایی که از نظر موسیقیای به هم شباهت دارند و همچنین پیشنهاد بر اساس مشتریهایی که ذائقههای مشترک دارند را میتوان به خدمت گرفت. در این پایاننامه در جهت رسیدن به اهداف ذکر شده، یکی ازکارهای انجام گرفته یافتن یک ویژگی ردهبندی جدید به نام Area Method of Moment میباشد. این ویژگی بالاترین درصد کارایی را در ردهبندی ژآنر به دست داده است. علاوهبراین، با استفاده از همین ویژگیهایی که نشاندهنده یک ویژگی موسیقیای خاص است میزان شباهت فایلهای موسیقی به هم اندازهگیری شده و به کاربران پیشنهاد شده که با توجه به بازخورد کاربران به ارزیابی میزان صحت میپردازد. در ادامه برای به خدمت گرفتن روش Collaborative flittering به ارائه معیاری جدید در یافتن شباهت میان پروفایلهامیپردازیم. به دلیل این که هدف اصلی این پایاننامه کار کردن بر روی موسیقی ایرانی است، بنابراین به علت عدم وجود مجموعه داده مناسب، برای شروع مناسب، ایجاد مجموعه داده مناسب در اولویت تحقیق قرار گرفته است. شایان ذکر است که برای ارزیابی و دریافت بازخورد مشتریان، برنامه کاربردی با ویژگیهای مذکور پیاده سازی شده است.
از آنجایی که در دنیای رقابتی امروز یافتن موسیقی مورد پسند افراد در صنعت فروش موسیقی از اهمیت بالایی برخوردار استروشهای پیشنهاد شده در این تحقیق میتواند بسیار کاربردی باشد. با توجه به نتایج به دست آمده دراین تحقیق، امید آن میرود که کمپانیهای فروش موسیقی آنها را در سطح تجاری مورد استفاده قرار دهند. همچنین روشهای ارائه شده در این سیستم پیشنهاددهنده میتواند برای سایر سیستمهای پیشنهاددهنده نیز مورد استفاده قرار گیرد.
فهرست مطالب
فصل اول:مقدمه
1-1 مقدمه.....................................................................................................................................................2
1-2تعریف مساله.........................................................................................................................................2
1-3اهداف و دستاوردها.............................................................................................................................4
1-4ساختارپایان نامه................................................................................................................................5
فصل دوم: بر متون گذشته مرور
2-1 مقدمه....................................................................................................................................................8
2-2موسیقی و ویژگیهای آن...................................................................................................................8
2-2-1موسیقی چیست................................................................................................................8
2-2-2 ویژگیهای صوتی موسیقی..........................................................................................9
2-2-3 تولید موسیقی..............................................................................................................10
2-3استخراج ویژگیهای محتوایی از فایل صوتی............................................................................13
2-3-1انواع ویژگیها...............................................................................................................13
2-3-2 تقسیم بندی ویژگیها از نظر طول فریم.............................................................27
2-4 مجموعه دادهها.................................................................................................................................28
2-5ردهبندی موسیقی............................................................................................................................28
2-5-1 ردهبندی.......................................................................................................................28
2-5-2 ردهبندی در متون گذشته.........................................................................................31
2-6سیستمهایپیشنهاددهنده.............................................................................................................35
2-6-1انواع سیستمهای پیشنهاددهنده............................................................................35
2-6-2سیستمهای پیشنهاد دهنده موسیقی.....................................................................37
2-7 نتیجه...................................................................................................................................................38
فصل سوم:روش پیشنهادی
3-1مقدمه....................................................................................................................................................40
3-2 تولید مجموعه داده از موسیقی ایرانی..........................................................................................41
3-2-1 جمعآوری دادهها و فرا دادهها و پیش پردازش....................................................41
3-2-2 استخراج ویژگیها.......................................................................................................42
3-2-3 ویژگیهای مجموعه دادهها.......................................................................................43
3-3 ویژگی Area Method Of Moment of MFCC……….………………………………..46
3-3-1عملگر …………………………………..Area Method Of Moment47
3-3-2روش محاسبه Area Method Of Moment of MFCC....................49
3-4معرفیمعیار شباهت پروفایل جدید..............................................................................................49
3-4-1 معیار شباهت پروفایل.................................................................................................50
3-5برنامه کاربردی پیشنهاددهنده موسیقی......................................................................................52
3-5-1 پیشنهاد دهی بر اساس شباهت موسیقی..............................................................55
3-5-2 پیشنهاد دهی بر اساس شباهت پروفایل................................................................56
3-6نتیجه...................................................................................................................................................57
فصل چهارم: ارزیابی
4-1مقدمه...................................................................................................................................................59
4-2ارزیابی برتریمجموعه داده تولید شده.......................................................................................59
4-3ارزیابیویژگیArea Method Of Moment of MFCC...........................................61
4-3-1ردهبندی سبک............................................................................................................61
4-3-2ردهبندی دستگاههای موسیقی سنتی....................................................................66
4-3-3پیشنهاددهی با استفاده از ویژگی Area Method Of Moment of MFCC68
4-4ارزیابی معیارشباهتپروفایل........................................................................................................69
4-5نتیجه..................................................................................................................................................69
فصلپنجم:نتیجه گیری و کارهای آینده
5-1مقدمه....................................................................................................................................................71
5-2دستاوردهایتحقیق..........................................................................................................................72
5-3محدودیتهایتحقیق.....................................................................................................................73
5-4کارهایآینده.....................................................................................................................................73
منابع
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل2-1-فلوچارتمحاسبههیستوگرامضرب..................................................................................17
شکل 2-2- نمونههیستوگرامضرب......................................................................................................17
شکل2-2-معیارspectral fluxبرایspeechتقریبابالاترازاینمقداربرایmusicاست.25
شکل2-4-درصدفریمهایباانرژیپایین..........................................................................................26
شکل2-5-یکنمونهدرختتصمیمگیری........................................................................................29
شکل3-1- پراکندگیتعدادویژگیهادردستههای مختلف...........................................................44
شکل3-2- پراکندگیتعدادآهنگهابرایسبکهایمختلف........................................................45
شکل3-3- پراکندگیتعدادآهنگهابرایدستگاههای مختلف.....................................................46
شکل3-4-روشمحاسبهArea Method of Moments of MFCC..........................................49
شکل3-5- شمایکلیازبرنامهکاربردی............................................................................................54
شکل3-6- لیستموسیقیهایدراختیارکاربر.................................................................................54
شکل3-7- مراحلانتخابموسیقیبراساسشباهتفایلهایموسیقی....................................55
شکل3-8- پیشنهاددهیبراساسشباهتموسیقیها....................................................................56
شکل3-9- پیشنهادبراساسشباهتپروفایلهایمشتریان..........................................................57
شکل4-1- درصدصحتبرایهرژانردردوآزمایش.......................................................................60
شکل4-2- معیارRecall- precision وF-measureبرایسبکهایمختلف..................64
شکل4-3- معیارRecall- precision وF-measureبرایسبکهایمختلف..................66
شکل4-4- معیارRecall- precision وF-measureبرایدستگاههای مختلف...............68
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول2-1طبقه بندی ویژگیها.........................................................................................14
جدول2-2 تقسیم بندی بر اساس طول فریم استخراج..................................................27
جدول2-3مرور متون گذشته در ارتباط با ردهبندی موسیقی.....................................31
جدول2-4مرور متون گذشته سیستم پیشنهاددهنده...................................................37
جدول3-1اطلاعات کلی از مجموعه داده.........................................................................43
جدول3-2پراکندگی تعداد ویژگیها در دستههای مختلف.........................................44
جدول4-1 درصد صحت برای هر ژانر در دو آزمایش.....................................................60
جدول4-2مجموعه آزمایش های انجام شده و ویژگی های آن...................................37
جدول4-3مجموعهها ویژگیهای به کار رفتهدر آموزش درخت تصمیمی..............63
جدول4-4معیار Recall- precision وF-measure برای سبک مختلف......63
جدول4-5مجموعهها ویژگیهای به کار رفته در آموزش درخت تصمیمی..............65
جدول4-6 معیار Recall- precision وF-measure برای موسیقی غربی......65
جدول4-7 مجموعهها ویژگیهای به کار رفته در آموزش درخت تصمیمی.............67
جدول4-8معیار Recall- precision وF-measure برای دستگاههای مختلف67
جدول4-9 بازخورد به دست آمده از افراد...........................................................................69
جدول4-10 کارایی معیار پیشنهاد شده.............................................................................69
موسیقی کلاسیک
مقدمه
حتماً برای شما پیش آمده که افسوس خورده باشید چرا از فلان موضوع سر در نمی آورید. یادگیری بعضی از موضوع ها سال ها به درازا می انجامد، اما آشنایی با موضوع ها و سردرآوردن از مطالب آن ها کاری است شدنی و آسان. اگر در مورد موسیقی کلاسیک هم چنین احساسی داشته اید، می توانید به منابی مثل این پاان نامه مراجعه کنید.
شاید هم تصور می کنید که با موسیقی کلاسیک آشنایی کافی دارید؛ بسیار خوب می توانید دانسته های خود را با مطالب این پایان نامه مقایسه کنید.
در هر حال، اگرموسیقی کلاسیک را دوست دارید اگر عاشق موسیقی کلاسیک هستید اما به علت آشنایی اندک تان از آن سر در نمی آورید، این پایان نامه برای شماست. اگر از موسیقی کلاسیک اصلاً خوش تان نمی آید باز هم این پایان نامه برای شماست. مطالب ثقیل و کسالت باری را که احتمالاً در بعضی از کتاب ها خوانده اید فراموش کنید. در پایان نامه حاضر اطلاعات مفید و عملی رابه زبان ساده کسب خواهید کرد. بگذارید عده ای از بالای برج عاج سخنرانی کنند، ما توی بالکن یا کنار دستگاه پخش موسیقی می نشینیم و گوش جان میسپاریم به آثاری که سال های سال لذت و رضایت عمیقی به ما می بخشند. ما می خواهیم شما در این لذت با ما سهیم شوید و بعضی از رموز موسیقی را به بیان خیلی ساده دریابید . همچنین شمه ای از ماجراها و نکته های جالب تاریخ موسیقی را برای شما تعریف می کنیم. خلاصه پایان نامه من به شما کمک می کند تا
فهرست مطالب:
مقدمه................................... 1
فصل اول:اگر چیزی از موسیقی کلاسیک نمی دانید، از این جا شروع کنید............................... 3
فصل دوم: عناصر و اجزای موسیقی.......... 15
فصل سوم: صدای سازها.................... 28
فصل چهارم: ارکستر چیست؟................ 38
فصل پنجم: پیوند سازها.................. 57
فصل ششم: موسیقی دانان.................. 63
فصل هفتم: فرم ها و اصطلاحات............. 76
فصل هشتم: باروک........................ 85
منابع.................................. 97
موسیقی و تاثیرات آن بر موجودات
موسیقی نوازشگر گوش، رهنمون و مهیج دل و تلطیف کننده و صفادهتده روح است و خلق موسیقی عبارت از نظامی صوتی است که اجزاء گوناگون یک اثر موسیقایی را با انسجامی وصف ناپذیر به یکدیگر پیوند می دهد. موسیقی ساده ترین و خالص ترین هنرهاست که توصیف کننده هیجانات و محرک ذوق هنری و حس زیبا پرستی و ترجمان احســاسات به دور از سود جویی است."شوپنهاور" موسیقی را عالی ترین هنرها می داند چون بیش از سایر آنها از قید هدف های غیر هنری آزاد است.مهمترین عاملی که به معنای اعم،پایه و اساس جدی در آموزش موسیقی به کار می رود، سلفژ است که از دو قسمت عمده تشکیل می شود: 1 -قسمت عملی 2- قسمت نظری(عملی)
قسمت عملی شامل خواندن و تلفظ نت ها به شکل آوازی و به شکل وزن خوانی و قسمت نظری شامل کلیه علامت ها و قواعدی است که در طی قرون متمادی به منظور اجرای هر چه دقیق تر موســـــیقی به تدریج ابداع شده و تکامل یافته اند تا بتوان شناخت هنری را که واقعیتی درونی است و بیشتر جنبه عاطفی دارد با این علامت ها و قواعد به شناخت علمی تبدیل نمود.
فهرست
پیش گفتار ........................................................................................................................................... 8
پیدایش موسیقی................................................................................................................................. .9
اجرای موسیقی.................................................................................................................................... 10
موسیقی سازی..................................................................................................................................... 10
موسیقی آوازی..................................................................................................................................... 11
موسیقی صحنه ای.............................................................................................................................. 12
موسیقی نظری(تئوریک)..................................................................................................................... 12
مهمترین فصول مورد بحث تئوری موسیقی........................................................................................ 12
تقسیم بندی موجود انواع موسیقی.................................................................................................... 13
موسیقی محلی.................................................................................................................................... 13
موسیقی ضربی- ضرب دار.................................................................................................................. 13
موسیقی کلیسایی یا روحانی............................................................................................................... 14
موسیقی مذهبی ایران........................................................................................................................ 14
موسیقی دراماتیک.............................................................................................................................. 15
موسیقی سنتی ................................................................................................................................... 15
موسیقی کلاسیک............................................................................................................................... 16
موسیقی باستانی.................................................................................................................................. 16
موسیقی الکترواکوستیک................................................................................................................... 16
موسیقی الکترونیک............................................................................................................................ 17
موسیقی درمانی.................................................................................................................................. 17
موسیقی درمانی چیست..................................................................................................................... 17
تاریخچه موسیقی درمانی.................................................................................................................... 18
موسیقی درمانی چگونه اثر می کند.................................................................................................... 18
جلسات موسیقی درمانی به چه شکل برگزار می شود.......................................................................... 19
کاربرد موسیقی درمانی........................................................................................................................ 20
چگونه یک موسیقی درمانگر انتخاب کنیم.......................................................................................... 20
رویکردهای گوناگون موسیقی درمانی................................................................................................. 22
شیوه های موسیقی درمانی................................................................................................................. 22
ملاک تجویز موسیقی درمانی................................................................................ 23
جایگاه علمی و عملی موسیقی درمانی...................................................................... 23
تم درمانی چیست................................................................................................... 24
تم های آرام ساز................................................................................................... 25
تم های خلق ساز................................................................................................... 26
تم های جسمانی ساز............................................................................... 26
تاثیرات موسیقی.................................................................................................. 27
موسیقی اثرات غیر قابل انکاری دارد.................................................................... 27
تاثیر موسیقی بر رشد عاطفی و تعادل روحی کودکان....................................................... 28
آرام کردن گریه نوزادان با موسیقی...................................................... 28
گوش دادن به موسیقی کلاسیک باعث هوش کودکان نمی شود............................................ 29
نواختن موسیقی سبب افزایش توان مغز می شود........................................................... 29
موسیقی مغز را فعال می کند................................................................................ 31
دیگر تاثیر موسیقی بر مغز.................................................................. 32
تاثیر موسیقی بر روان انسان..................................................................... 34
اثر موسیقی بر حیوانات....................................................... 36
موسیقی بر رشد و جوانه زنی و تکوین گیاهان موثر است............................... 38
هشدار برای گوش دادن به موسیقی با صدای بلند............................................. 39
خلاصه و نتیجه گیری ما برای شما عزیزان................................................... 41
پیشنهادات و نظرات ..................................................... 44
فهرست منابع..................................................................... 45
تصاویر
فهرست ................................................................................ صفحه:
تصویر 1/1....................................................................................... 9
تصویر 2/1.................................................................................. 9
تصویر 3/1...................................................................... 28
تصویر 4/1............................................................ 36
موسیقی شعر معروف الرصافی
در بررسی موسیقی شعر رصافی می توان به انتخاب بحرهای مناسب برای اشعار اشاره نمود. انتخاب بحر طویل که دارای موسیقی آرام، متین و ویژگیهای امتداد نفس، و قابلیت تفصیل سخن است، برای موضوعاتی چون استبداد ستیزی، بیان حال تهیدستان، رثاء، و بیان شکوه تاریخی و فرهنگی ملتها، نشان از ذوق سلیم و توانای رصافی دارد. البته گاه شاعر شکیبایی خود را از دست می دهد، و نمی تواند متانت موسیقی شعر خود را چنانکه در بحر طویل حفظ می کرد، پاس بدارد. بنابراین شعرا و کاسه لبریز شده صبرش را بروز دهد. افزون بر این دو بحر، وی از بحرهای خفیف، رمل و دیگر بحرها با مهارت تمام، به گونه ای که قدرت و توانایی شعری او را به رخ می کشد، استفاده کرده است.
در موسیقی درونی نیز وی با بکارگیری جناس، تکرار حروف هم صفت یا با صفت های نزدیک به هم، تکرار حرف روی در طول بیت، استفاده از ویژگی حرکات، و نیز کلمات هموزن موسیقی درونی شعر خود ر ایجاد کرده است.
تضاد، مقابله، عکس، حسن تعلیل و برخی دیگر از آرایه های معنوی، موسیقی معنوی شعر او را شکل داده است.
واژه های کلیدی:
بحر شعری، امتداد نفس، واج آرایی، مخارج حروف، آرایه های معنوی.
فهرست مطالب
مقدمه
موسیقی بیرونی
موسیقی درونی
موسیقی معنوی
تضادّ
مقابله
عکس
حسن تعلیل
ائتلاف لفظ و معنا
منابع
موسیقی و تاثیر آن بر جوانان
موسیقی یکی از هدفهای زیباست که از ابتدای خلقت در نهاد طبیعت مستور بوده . آهنگ مرغان خوش نوا، وزش باد و حرکت برگ درختان، لغزش آب جویباران و ریزش آبشارها موسیقی ابتدائی بشر و اولین آموزگار انسان در آموختن این هنر بوده است.
موسیقی زبانی است که انسان به یاری آن می تواند کما بیش آنچه رادر ضمیر مکنون و مکتوم خویش دارد به میان آورد.
از سوی دیگر موسیقی وسیله ای است که یک موسیقیدان ( خلاق موسیقی ) بسته به احساس، دانسته های عمومی، جهان بینی و انسانیت خویش از آنچه که نزد استادان خود فرا گرفته و خود نیز آنها را به تجربة عملی گذارده، بهره گرفته و مکنونات قلبی، آرزوهای نهفته فردی و یا سرکوب شدة اجتماعی را باز آفریند.
اینک بی مناسبت نیست اندکی هم از تأثیر صنعت موسیقی گفته شود.
موسیقی شعر در غزلیات سنایی
این محصول در قالب فایل word و در 307 صفحه تهیه و تنظیم شده است
توجه :
شما می توانید با خرید این محصول فایل " قلق های پایان نامه نویسی (از عنوان تا دفاع)" را به عنوان هدیه دریافت نمایید.
چکیده
موضوع این پایان نامه با عنوان « موسیقی شعر در غزلیّات سنایی » ، و هدف از این پژوهش ؛ آشنایی با موسیقی شعر در غزلیّات سنایی است . و روش کار ، نظری و بر اساس پژوهش کتابخانه ای می باشد . ابزار آن کتاب ها و منابع مرتبط با موضوع است . مطلع هر بیت به جهت تعیین انواع موسیقی در آن ، انتخاب شده است . سپس به تقطیع ، استخراج اوزان و نام بحرها ، پس از آن به یافتن قافیه ، حدود واصناف و احیاناً عیوب آن و بررسی موسیقی درونی و معنوی در غزلیّات سنایی ، پرداخته شده است . و در پایان تحلیلی از یافته ها به عمل آمده و جمع بندی ، بیان شده است . با توجّه به بررسی های به عمل آمده ، شاعر در غزلیّاتش از 9 بحر و 50 وزن استفاده کرده است . بالاترین بسامد بحر ها را رمل و کم ترین آن ها را متقارب دارد . او از 15 زحاف استفاده نموده است ؛ که بیش ترین آن ها حذف و کم ترین آن ها جدع ، نحر و حذذ است . بیش تر اوزان غزلیّاتش مزاحف می باشند . بسامد اوزان دوری ، 30 غزل می باشد. از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی فعل در درجه ی اوّل قرار دارد . شماره ی غزل های مردّف او بیش از غزل های بدون ردیف است . تعداد قافیه های مقیّد نیز بیش تر از قافیه های مطلق می باشد . حدود قافیه ها بر اساس کاربرد به ترتیب عبارت از : مترادف، متواتر ، متدارک و متراکب است ؛ متکاوس وجود ندارد . از نظر موسیقی معنوی بر اساس ابیات بررسی شده به ترتیبِ بسامد تشبیه ، تضاد ، استعاره ، تناسب ، کنایه و مجاز به کار گرفته شده است که تشبیه بیش ترین و مجاز کم ترین بسامد را داراست . موسیقی درونی نیز به ترتیبِ کاربرد ، واج آرایی ، جناس و تکرار می باشد .
فهرست مطالب:
فصل اوّ ل : کلّیّات تحقیق. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
مقدّمه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
برخی مشکلات تقطیع. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
علائم اختصاری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
نکات طرح پیشنهادی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..6
فصل دوم : معرّفی سنایی و آثار او. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
نام و نسب حکیم. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
زمان و محلّ ولادت. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
آغاز شاعری حکیم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
دوره های زندگی سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
افسانه ای درباره ی علّت تحوّل سنایی . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
مسافرت های سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
مذهب سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
ارادت حکیم به شیخ یوسف همدانی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
وفات سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
آثار سنایی . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
مضامین در اشعار سنایی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
خلّاقیّت در اشعار سنایی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
مقام سنایی. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
زبان سنایی . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
غزل با جلوه های عرفانی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
سنایی در غزل زهدیّه و قلندریّه . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
پژوهش های انجام شده در مورد سنایی و آثارش. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
فصل سوم : معرّفی غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل در لغت . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل در اصطلاح . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل نام قالب یا مفهوم آن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
حوزه ی غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 23
مضامین غزل . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 23
زبان غزل . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 24
منشأ غزل. . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 24
غزل در تاریخ ادبیّات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 25
اقسام اصلی غزلیّات فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . 25
دوره های مختلف غزل . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 25
سیر غزل . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 26
فصل چهارم : موسیقی شعر. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 31
شعر ، رستاخیز کلمات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 31
موسیقی . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 32
پیوند شعر و موسیقی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
انواع موسیقی شعر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
عروض . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 33
بیت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
مصراع . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
واج .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 34
هجا .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 35
ارکان.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 35
سالم و مزاحف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 36
مثمّن و مسدّس و مربّع. . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 36
عروض و ضرب ( عجز ) ، صدر و ابتدا. . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . 37
تقطیع . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 37
مراحل تعیین وزن یک شعر فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . 38
بحر . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 39
شش دایره ی مشهور بحر های عروضی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 40
ذوبحرین. . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41
وزن . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41
تأثیرات وزن . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 43
عوامل مؤثّر بر چگونگی حالت وزن . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . 44
عوامل تغییر دهنده کیفیت موسیقی در اوزان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 45
اوزان و مفاهیم .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 46
اوزان نا مطبوع. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 48
اوزن شفّاف و اوزان کدر . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
اوزان خیزابی و اوزان جویباری . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
اوزان دوری . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 49
قافیه. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 50
نقش های قافیه . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 51
حروف قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 51
حرکات قافیه.. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 52
عیوب قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . 52
اصناف و انواع قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
حدود قافیه. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
انواع قافیه ها از نظر جایگاه . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54
انواع قافیه های هنری . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54
قافیه های مردّف . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 55
ردیف . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 55
علّت توجّه ایرانیان به ردیف . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56
عوامل مهم در پیدایش ردیف در شعر فارسی . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56
سود های ردیف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
زیان های ردیف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
ردیف بدون قافیه . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
حاجب . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 58
فصل پنجم : موسیقی شعر در غزلیّات سنایی . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 60
1- رمل. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . 60
1-1- رمل مثمّن محذوف . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . 60
1- 2- رمل مثمّن مقصور . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. . 90
1-3- رمل مثمّن مقصور عروض محذوف ضرب . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . 111
1-4- رمل مثمّن مخبون محذوف .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . 111
1- 5 - رمل مثمّن مخبون محذوف سالم صدر و ابتدا . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 112
1- 6 - رمل مثمّن مخبون مقصور . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 115
1- 7 - رمل مثمّن مخبون مقصورعروض اصلم مسبّغ ضرب .. . . . . .. .. . .. . . . .. . 116
1- 8 - رمل مثمّن مخبون اصلم . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . 117
1-9 - رمل مسدّس محذوف . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . .. . 118
1- 10 - رمل مسدّس مقصور .. .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 127
1- 11 - رمل مسدّس مخبون محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 133
1- 12 - رمل مسدّس مخبون اصلم مسبّغ عروض مقصور ضرب. . . . . . . . . . .. . 134
2- هزج .. .. . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . .. .135
2-1 -هزج مثمّن سالم.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . .. .135
2- 2- هزج مثمّن مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . . .. . . .146
2- 3- هزج مثمّن اخرب. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . . .147
2- 4- هزج مثمّن مکفوف مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . 152
2- 5 - هزج مثمّن اخرب محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. .. . . . 153
2- 6- هزج مثمّن اخرب مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . .. 154
2- 7- هزج مثمّن اخرب مکفوف محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. 154
2- 8 - هزج مثمّن اخرب مکفوف مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . .. 166
2- 9 - هزج مسدّس محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. ... . . .. 173
2- 10- هزج مسدّس مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . .. 178
2- 11- هزج مسدّس اخرب مقبوض صحیح عروض و ضرب . . . . . . .. . . . .. . . .. 180
2- 12 - هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. .. . . .. 182
2- 13 - هزج مسدّس اخرب مقبوض مقصور . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . 193
3- خفیف ... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . ..05 2
3- 1- خفیف مسدّس مخبون. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . ..05 2
3- 2- خفیف مسدّس مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . .05 2
3-3- خفیف مسدّس مخبون مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .09 2
3- 4 - خفیف مسدّس مخبون اصلم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .11 2
3- 5- خفیف مسدّس مخبون اصلم مسبّغ. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . 216
4- مضارع... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . . .. 223
4- 1- مضارع مثمّن اخرب .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. .. .. 223
4-2- مضارع مثمّن اخرب مکفوف محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . .. ..227
4- 3- مضارع مثمّن اخرب مکفوف مقصور . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. ..230
5- منسرح... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . .. 235
5- 1- منسرح مثمّن مطوی مکشوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . .. 235
5- 2- منسرح مثمّن مطوی مجدوع .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . .. 238
5- 3- منسرح مثمّن مطوی موقوف .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 238
5- 4- منسرح مثمّن مطوی منحور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 241
6- رجز. . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. .. . 242
6- 1- رجز مثمّن سالم . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. ... 242
6- 2- رجز مثمّن مذال . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . ... .. 244
6- 3- رجز مثمّن سالم عروض مذال ضرب . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . ... .. 248
6- 4- رجز مثمّن مطوی احذّ مقصور . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . .. . . . .. .. .. 248
7- مجتث . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 250
7-1 - مجتث مثمّن مخبون .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. .. 250
7-2 - مجتث مثمّن مخبون اصلم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. ... 250
7-3- مجتث مثمّن مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. 251
7- 4- مجتث مثمّن مخبون مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . 252
7- 5- مجتث مثمّن مخبون اصلم مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. ... 253
8- سریع . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 255
8- 1 - سریع مسدّس مطوی مکشوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. ... 255
8- 2- سریع مسدّس مطوی موقوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. . . . .. .. ... 256
9- متقارب . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . 259
9-1 متقارب مثمّن سالم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . 259
9- 2 - متقارب مثمّن محذوف . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .... 260
فصل ششم : نتیجه گیری . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 262
جدول بحر ها و اوزان کاربردی در غزلیّات . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 264
نمودارستونی بحرها . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 269
نمودار دایره ای درصد بحرها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 270
نمودار ستونی انواع ردیف ها . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . 271
نمودار دایره ای درصد غزل های مردّف و بدون ردیف . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 273
نمودار ستونی حدود قافیه ها . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 274
نمودار دایره ای درصد حدود قافیه ها . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 275
نمودار ستونی زحافات . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 276
نمودار دایره ای درصد زحافات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 277
نمودار دایره ای درصد قافیه های مقیّد و مطلق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ... ... 278
نمودار دایره ای درصد اوزان سالم و ناسالم . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ... ... 279
نمودار ستونی موسیقی درونی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . .. 280
نمودار ستونی موسیقی معنوی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . .. 281
منابع و مآخذ . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 282
چکیده ی انگلیسی . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. .. . .. . . . .. 287
موسیقی یکی از هدفهای زیباست که از ابتدای خلقت در نهاد طبیعت مستور بوده . آهنگ مرغان خوش نوا، وزش باد و حرکت برگ درختان، لغزش آب جویباران و ریزش آبشارها موسیقی ابتدائی بشر و اولین آموزگار انسان در آموختن این هنر بوده است.
موسیقی زبانی است که انسان به یاری آن می تواند کما بیش آنچه رادر ضمیر مکنون و مکتوم خویش دارد به میان آورد.
از سوی دیگر موسیقی وسیله ای است که یک موسیقیدان ( خلاق موسیقی ) بسته به احساس، دانسته های عمومی، جهان بینی و انسانیت خویش از آنچه که نزد استادان خود فرا گرفته و خود نیز آنها را به تجربة عملی گذارده، بهره گرفته و مکنونات قلبی، آرزوهای نهفته فردی و یا سرکوب شدة اجتماعی را باز آفریند.
اینک بی مناسبت نیست اندکی هم از تأثیر صنعت موسیقی گفته شود.
بعضی از هنرمندان خواسته اند هنرهای زیبا را با هم مقایسه کنند و شدت تأثیر یکی را بر دیگری بیان نمایند ( خصوصاً در تأثیر شعر و موسیقی و اهمیت یکی بر دیگری سخنها گفته اند ولی انگار تأثیر موسیقی در عموم بیش از شعر است و اگر شعر با موسیقی توأم شود و اثرش به مراتب بیش از موسیقی تنها و شعر بی آهنگ است.
توجه خاص جوانان ایرانی به موسیقی و شنیدن آهنگهای بی محتوا که متأسفانه بیشترین بخش موسیقی رادیوئی و تلویزیونی ما را تشکیل می دهند از طرفی و فراهم نمودن وسایل و موجباتی که بتوان موسیقی حقیقی را به گوش مردم رسانید از طرف دیگر مرا بر آن داشت که وضع این هنر را با روشی که دانشته و تغییراتی که به ندرت در آن راه یافته مورد تحقیق و بررسی قرار داده و نتایج آن را در اختیار خوانندگان علاقه مند به این هنر قرار دهم.
فهرست مطالب:
1- مقدمه
2- بیان مسأله
3- بیان اهداف
5- مطالعه پیشینه
6- گفتگو با یک موسیقیدان
7- تعریف مفاهیم اساسی موسیقی
8- تعریف سبکهای موسیقی
9- ابزار جمع آوری اطلاعات
10- روش تحقیق
11- معرفی جامعه
12- معرفی نمونه
13- تعاریف عملیاتی
14- جدول زمانبندی و بودجه بندی
15- فهرست منابع