میراث فرهنگ هر کشور، یکی از اساسیترین ارکان تحکیم هویت، ایجاد خلاقیت و خودباوری ملی است. پژوهش در زمینههای مختلف آن موجب روشن شدن ابهامات تاریخی، شناخت ارزشهای حاصل از حیات طولانی جامعه و تسری ارزشهای اصیل نهفته در میراث فرهنگی، به حیات امروزین جامعه میشود و بالقوه قادر به تعیین مرزهای فرهنگی جوامع بشری بوده و حداقل یکی از عوامل اصلی بازشناسی ملتها و کشورها از یکدیگر است.
هنر و فرهنگ ایرانی به دلیل ویژگیهای خاص آن و موقعیت ژئوپلتیک کشور، همواره در هنر و فرهنگ جهان معاصر خود تأثیری شایسته و به سزا داشته است که امروزه میتواند از جمله زمینههای مساعد همکاریهای بینالمللی باشد.
هزاران محوطه باستانشناسی به جا مانده از دورههای مختلف پیش از تاریخ و تاریخی، دهها شهر زنده و فعال که دارای هسته مرکزی یا بافت تاریخی ارزشمند میباشند، هزاران بنا و مجموعه تاریخی واجد ارزشهای نفیس فرهنگی ـ تاریخی و صدها هزار قطعه اثر منقول تاریخی موجود در موزهها، هنرهای اصیل سنتی با ریشههای چند صد ساله در تاریخ و فرهنگ این ملت و جامعه ای با آداب و سنن منحصر به فرد ، یادگارهای گرانقدر تمدن و فرهنگ غنی، اصیل و بینظیر ایران است.
سرمایه عظیم معنوی و فرهنگی ناشی از این تاریخ و تمدن بینظیر که ممالکت مختلف از آن الهام گرفتهاند، توجهی جدی، درخور، عمیق و همهجانبه را میطلبد.
|
اهمیت فوقالعاده توجه به پژوهش. حفاظت، احیاء و معرفی میراث فرهنگی در تبیین، تحکیم و اقتدار فرهنگ خودی، با توجه به گستردگی و تنوع کیفی و کمی موضوعات، به نحوی است که پرداختن دقیق و درخور را از عهده دستگاههای اجرایی مکلف، خارج ساخته و آن را وظیفهای ملی و همگانی جلوه میدهد.
اما رابطه علم حقوق با میراث فرهنگی، رابطهای یکسویه نیست بلکه توجه به مفاهیم و ارزشهای نهفته در میراث فرهنگی که حاصل حیات طولانی ملتی در طول تاریخ است، نشان میدهد که در طول تاریخ، زندگی هر نسلی متناسب با شرایط زمان و مکان، تجارب نسلهای پیشین را دریافت و تکمیل کرده یا عیناً و یا به صورتی متکاملتر در حیات جاری خود جریان داده است. از این رو در حقیقت در حیطه حقوق عرفی، وظیفه قانونگذار کشف سیر تحولات روابط اجتماعی و قانونمند ساختن آن است.
دقت در رعایت عوامل مذکور در تقنین قوانین، امکان قبول و پذیرش آن را از سوی جامعه و در نهایت شرایط اجرای صحیح آن را فراهم میآورد. قوانینی که با طی همه تشریفات قانونی به تصویب رسیدهاند ولی در مرحله اجراء متروک ماندهاند، حداقل یکی از عوامل عدم اجرای آن، عدم انطباق آن با ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و مذهبی جامعه بوده است.
توجه جدی به اهمیت فوقالعاده تجارب تاریخی، آداب، سنن، عرف و باورهای جامعه در وضع قوانین و برنامهریزی متناسب برای حرکت صحیح و دقیق برای ساختن حال و آیندهای متکی بر تجارب تاریخی، ضروری و حتمی به نظر میرسد.
بدیهی است بررسی تجارب تاریخی کشور، در امر سازماندهی فعالیتهای مربوط به میراث فرهنگی در قالب تشکیلات اداری و قوانین ناظر به وجوه گوناگون فعالیتهای مربوط به آن، میتواند در تبیین وظایف متقابل دولت و مردم در قبال این «ودیعه ملی» و همچنین اصلاح روشها و قوانین مؤثر واقع شود.
فهرست مطالب
مقدمه الف) طرح موضوع
ب) اهداف و فرضیات
ج) روش تحقیق
بخش اول: مفاهیم، مبانی و تاریخچه حقوق میراث فرهنگی
1ـ مفهوم فیلولوژیک (زبان شناسانه) ............................................................... 2
2ـ میراث فرهنگی به مفهوم عام ............................................................................. 4
3ـ میراث فرهنگی به مفهوم خاص (میراث فرهنگی معنوی) ........................................... 8
4ـ تعریف میراث فرهنگی در قوانین ایران ................................................................................. 11
5ـ تعریف میراث فرهنگی در کنوانسیونهای بینالمللی ......................................................... 13
1ـ مبانی ارزشی ...................................................................................................................18
2ـ مبانی قانونی .............................................................................................................................. 24
3ـ مبانی حفظ، پژوهش و معرفی میراث فرهنگی ..................................................................... 26
1ـ پیشینه قراردادی ....................................................................................................................... 31
2ـ پیشینه سازمانی ........................................................................................................................ 36
1ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران قبل از انقلاب اسلامی .................................................. 41
2ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی ................................................. 50
1ـ میراث فرهنگی در قانون اساسی ............................................................................................ 61
2ـ میراث فرهنگی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .......................... 65
3ـ میراث فرهنگی در قوانین شهری ............................................................................................ 68
4ـ میراث فرهنگی در قوانین و مقررات مالی ............................................................................ 75
مبحث دوم: ضوابط حفاظتی ناظر بر میراث فرهنگی ................................................................. 81
1ـ حفاری ................................................................................................................. 82
2ـ ورود و صدور .......................................................................................................................... 87
3ـ خرید و فروش ........................................................................................................................... 92
1ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری .................................................................................... 98
2ـ پژوهشگاه میراث فرهنگی ..................................................................................................... 101
3ـ مرکز آموزش عالی ................................................................................................................. 103
4ـ انجمنهای میراث فرهنگی ........................................................................................................ 105
1ـ ثبت آثار غیر منقول .................................................................................................................. 108
2ـ ثبت آثار منقول .......................................................................................................................... 114
1ـ الحاق به معاهدات بین المللی .................................................................................................. 117
2ـ عضویت در سازمانهای بینالملی......................................................................................... 120
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 123
2ـ روشهای حمایت از اموال فرهنگی ........................................................................................ 125
3ـ قلمرو اجرایی کنوانسیون ......................................................................................... 130
4ـ تشکیل کمیته مشورتی ملی ................................................................................. 133
1ـ موضوع و دامنة شمول .............................................................................................. 134
2ـ مقررات شکلی و اجرایی........................................................................................ 136
3- تعهدات دول عضو کنوانسیون.............................................................................. 138
1ـ موضوع و دامنة شمول ..................................................................................... 142
2ـ ابعاد حمایت از میراث فرهنگی......................................................................................... 145
3ـ مقررات شکلی و اجرایی ........................................................................................... 150
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................ 152
2ـ عضویت در ایکوم ......................................................................................................... 154
3ـ ارکان ایکوم ........................................................................................................... 155
1ـ تعریف و اهداف .............................................................................................. 163
2ـ عضویت در ایکروم ............................................................................................ 163
3ـ ارکان ایکروم .......................................................................................... 164
1ـ تعریف و اهداف ....................................................................................................... 168
2ـ عضویت در ایکوموس ......................................................................................... 169
3ـ ارکان ایکوموس ................................................................................................... 170
نتیجهگیری ............................................... 176
کتابنامه 182
انتخاب کلمات یک تعریف، کار حساس وقابل تأملی است زیرا هر کلمه یا عبارت میتواند عاملی تعیین کننده درشناسایی، ارزیابی وحفاظت از بقایای تاریخی باشد. همچنین عوامل مهمی در هر تعریف وجود دارد که کلمات کلیدی انتخابی برای آن باید توانایی پاسخگویی به جنبههای مختلف آن را داشته و حتی المقدور متضمن آگاهیهای لازم در آن وجه باشند. در این مبحث برآنیم تا با شناخت مفاهیم مربوطه، تعاریف ارائه شده ازمیراث فرهنگی را مورد مطالعه قرار دهیم.
از سوی دیگر با توجه به نقش اساسی وفزایندهای که شناخت مبانی هر پدیده یا رویدادی دردرک ماهیت و سیرتکاملی آن دارد، مبحث دوم به بررسی این موضوع اختصاص یافته است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه الف) طرح موضوع
ب) اهداف و فرضیات
ج) روش تحقیق
بخش اول: مفاهیم، مبانی و تاریخچه حقوق میراث فرهنگی
1ـ مفهوم فیلولوژیک (زبان شناسانه) ......................................................................................... 2
2ـ میراث فرهنگی به مفهوم عام .................................................................................................. 4
3ـ میراث فرهنگی به مفهوم خاص (میراث فرهنگی معنوی) ................................................... 8
4ـ تعریف میراث فرهنگی در قوانین ایران ................................................................................. 11
5ـ تعریف میراث فرهنگی در کنوانسیونهای بینالمللی ......................................................... 13
1ـ مبانی ارزشی ............................................................................................................................. 18
2ـ مبانی قانونی .............................................................................................................................. 24
3ـ مبانی حفظ، پژوهش و معرفی میراث فرهنگی ..................................................................... 26
1ـ پیشینه قراردادی ....................................................................................................................... 31
2ـ پیشینه سازمانی ........................................................................................................................ 36
1ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران قبل از انقلاب اسلامی .................................................. 41
2ـ حمایت از میراث فرهنگی در ایران پس از انقلاب اسلامی ................................................. 50
1ـ میراث فرهنگی در قانون اساسی ............................................................................................ 61
2ـ میراث فرهنگی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .......................... 65
3ـ میراث فرهنگی در قوانین شهری ............................................................................................ 68
4ـ میراث فرهنگی در قوانین و مقررات مالی ............................................................................ 75
مبحث دوم: ضوابط حفاظتی ناظر بر میراث فرهنگی ................................................................. 81
1ـ حفاری ......................................................................................................................................... 82
2ـ ورود و صدور .......................................................................................................................... 87
3ـ خرید و فروش ........................................................................................................................... 92
1ـ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری .................................................................................... 98
2ـ پژوهشگاه میراث فرهنگی ..................................................................................................... 101
3ـ مرکز آموزش عالی ................................................................................................................. 103
4ـ انجمنهای میراث فرهنگی ........................................................................................................ 105
1ـ ثبت آثار غیر منقول .................................................................................................................. 108
2ـ ثبت آثار منقول .......................................................................................................................... 114
1ـ الحاق به معاهدات بین المللی .................................................................................................. 117
2ـ عضویت در سازمانهای بینالملی......................................................................................... 120
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 123
2ـ روشهای حمایت از اموال فرهنگی ........................................................................................ 125
3ـ قلمرو اجرایی کنوانسیون ........................................................................................................ 130
4ـ تشکیل کمیته مشورتی ملی .................................................................................................... 133
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 134
2ـ مقررات شکلی و اجرایی........................................................................................................... 136
3- تعهدات دول عضو کنوانسیون............................................................................................... 138
1ـ موضوع و دامنة شمول ........................................................................................................... 142
2ـ ابعاد حمایت از میراث فرهنگی................................................................................................. 145
3ـ مقررات شکلی و اجرایی .......................................................................................................... 150
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 152
2ـ عضویت در ایکوم .................................................................................................................... 154
3ـ ارکان ایکوم ................................................................................................................................ 155
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 163
2ـ عضویت در ایکروم .................................................................................................................. 163
3ـ ارکان ایکروم ............................................................................................................................. 164
1ـ تعریف و اهداف ........................................................................................................................ 168
2ـ عضویت در ایکوموس ............................................................................................................. 169
3ـ ارکان ایکوموس ........................................................................................................................ 170
نتیجهگیری ........................................................................................................................................................ 176
کتابنامه