از آنجا که ربا در اسلام تحریم شده، متخصصان مالی مسلمان می‌کوشند قراردادهایی که با موازین شرع سازگار باشد، به عنوان بدیل معامله‌های ربوی معرفی کنند. یکی از این قراردادها که با استفاده از عقد شرکت پیشنهاد شده «مشارکت کاهنده» است. قرارداد پیش‌گفته می‌تواند انگیزه‌های صاحبان سپرده را از یک‌سو و انگیزۀ فعالان اقتصادی را از سوی دیگر تأمین کند.
از قرارداد پیش‌گفته می‌توان برای احداث و خرید انواع طرح‌ها و دارایی‌ها به‌ویژه مسکن استفاده کرد. ویژگی‌ها و مزیت‌های مشارکت کاهنده نسبت به عقدهایی مانند: اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی، قابلیت طراحی ابزار مالی آن است که باعث استقبال از آن شده است. همان‌طور که این قرارداد به عادلانه‌شدن توزیع درآمد که از هدف‌های نظام اقتصادی اسلام است کمک می‌کند. مقاله پیش‌رو که ماهیت تحلیلی اکتشافی دارد، به دنبال بررسی فقهی و طراحی مدل عملیاتی بانکی و اوراق مالی مبتنی بر مشارکت کاهنده براساس فقه امامیه است.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
پیشینۀ تحقیق
تعریف مشارکت کاهنده
مزیت‌های استفاده از مشارکت کاهنده
مقایسۀ مشارکت کاهنده با اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی
ماهیت فقهی مشارکت کاهنده
دیدگاه مختار درباره ماهیت فقهی مشارکت کاهنده
شبهه‌های مشارکت کاهنده
1. مشارکت کاهنده مصداق دو بیع در یک بیع
2. حیلۀ ربا
3. مشارکت کاهنده قراردادی همراه با اکراه
مشارکت کاهنده و شرایط صحت شرط
منافات نداشتن با مقتضای عقد
مجهول نبودن
کاربرد بانکی مشارکت کاهنده
مدل‌های عملیاتی مشارکت کاهنده
مزیت الگوی پیشنهادی
مدل‌های عملیاتی برای احداث دارایی
کیفیت تقسیم سود
مبنای تعیین قیمت
قیمت‌‌گذاری در شرایط تورمی و ضوابط فقهی
اوراق مشارکت کاهنده
بازار ثانوی اوراق مشارکت کاهنده
اوراق مشارکت کاهنده به عنوان ابزار سیاست پولی
پیوست‌های فقهی
شرط فعل
شرط نتیجه
نوع شرط مندرج در مشارکت کاهنده
لزوم تعیین اجاره‌بها و قیمت مبیع
لزوم تعیین ثمن در بیع
شرایط مشارکت کاهنده
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
منابع و مآخذ