سرمایه ی اجتماعی، سرمایه ی انسانی و رشد اقتصادی: مطالعه ی موردی اقتصاد ایران (85-1350)
هدف این پایان نامه، بررسی رابطه ی علیت میان سرمایه ی اجتماعی، سرمایه ی انسانی و رشد اقتصادی ایران طی دوره 1385-1350 می باشد. از آزمون شکست ساختاری زیوت- اندریوز (1992) جهت بررسی وجود شکست ساختاری در سری های زمانی مورد نظر و مانایی آنها استفاده شده است. در ادامه، بعد از اجرای آزمون علیت گرنجری و آزمون علیت تودا-یوماموتو، نتایج آزمون علیت تودا-یوماموتو (1995) به دلیل کاراتر بودن پذیرفته شده است. در این پایان نامه از هشت متغیر به عنوان شاخص سرمایه ی اجتماعی استفاده شده است و هرچند نتایج نسبت به انتخاب شاخص ها حساس بوده است اما با اغلب شاخص های نماینده ی سرمایه ی اجتماعی نشان داده شد که:
1- سرمایه ی انسانی علت تشکیل سرمایه ی اجتماعی است.
2- سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی با در نظر گرفتن نفت، علیت دو طرفه ای دارند.
3- سرمایه ی اجتماعی علت رشد اقتصادی بدون در نظر گرفتن نفت می باشد.
کلید واژه: رشد اقتصادی، سرمایه ی انسانی، سرمایه ی اجتماعی، رابطه ی علیت، اقتصاد ایران.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه
1-1: مسئله ی تحقیق............................................................................................................................ 3
1-2: اهمیت و ضرورت تحقیق ........................................................................................................... 4
1-3: هدف تحقیق................................................................................................................................... 5
1-4: سؤالات تحقیق............................................................................................................................... 5
1-5: منابع آماری..................................................................................................................................... 5
1-6: روش تحقیق.................................................................................................................................... 6
1-7: ساختار پایان نامه .......................................................................................................................... 6
1-8: تفاوت مطالعه ی حاضر با مطالعات پیشین............................................................................ 6
1-9: محدودیت های تحقیق................................................................................................................. 7
فصل دوم: پیشینه ی تحقیق
2-1: مقدمه................................................................................................................................................ 9
2-2: تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر سرمایه ی انسانی..................................................................... 9
2-3: تأثیر سرمایه ی انسانی بر سرمایه ی اجتماعی................................................................... 14
2-4: تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر رشد و توسعه ی اقتصادی................................................... 18
2-5: تأثیر سرمایه ی انسانی بر رشد اقتصادی............................................................................... 27
2-6: اثر توسعه و رشد اقتصادی بر متغیرهای اجتماعی............................................................. 31
2-7: جمع بندی فصل.......................................................................................................................... 32
فصل سوم: مبانی نظری و ساختار الگو
3-1: مقدمه.............................................................................................................................................. 34
3-2: تعاریف سرمایه، سرمایه ی انسانی، سرمایه ی اجتماعی و شاخص های
اندازه گیری آنها..................................................................................................................................... 35
3-2-1: تعریف سرمایه..................................................................................................................... 35
3-2-2: تعریف سرمایه ی انسانی................................................................................................. 35
3-2-3: شاخص های اندازه گیری سرمایه ی انسانی.............................................................. 37
3-2-4: تعریف سرمایه ی اجتماعی............................................................................................ 38
3-2-5: جنبه های سرمایه ی اجتماعی..................................................................................... 41
3-2-6: سطوح سرمایه ی اجتماعی ........................................................................................... 42
3-2-7: وجه منفی سرمایه ی اجتماعی..................................................................................... 43
3-2-8: شاخص های اندازه گیری سرمایه ی اجتماعی......................................................... 43
3-2-9: تفاوت سرمایه ی اجتماعی با سرمایه ی های دیگر................................................. 52
3-2-10: وجه تمایز سرمایه ی انسانی و سرمایه ی اجتماعی............................................. 52
3-3: مبانی نظری ارتباط بین متغیرها............................................................................................. 54
3-3-1: تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر سرمایه ی انسانی........................................................ 54
3-3-2: تأثیر سرمایه ی انسانی بر سرمایه ی اجتماعی......................................................... 60
3-3-3: تأثیر سرمایه ی انسانی بر رشد اقتصادی.................................................................... 65
3-3-4: تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر رشد اقتصادی............................................................... 66
3-3-5: سرمایه ی انسانی، سرمایه ی اجتماعی و رشد اقتصادی....................................... 68
3-4: روش شناسی اقتصاد سنجی..................................................................................................... 69
3-4-1: مقدمه.................................................................................................................................... 69
3-4-1-1: مفهوم مانایی.......................................................................................................... 69
3-4-1-2: آزمون ریشه ی واحد زیوت-اندریوز................................................................ 69
3-4-1-3: آزمون علیت بر اساس تخمین خود رگرسیون برداری.............................. 72
فصل چهارم: برآورد و نتایج تجربی
4-1: مقدمه.............................................................................................................................................. 77
4-2: داده های مورد استفاده.............................................................................................................. 78
4-3: آزمون شکست ساختاری و آزمون مانایی (ریشه ی واحد).............................................. 79
4-3-1: نتایج آزمون ریشه ی واحد زیوت-اندریوز
(شکست ساختاری در زمان نامعلوم)........................................................................................ 80
4-4: نتایج آزمون علیت........................................................................................................................ 91
4-4-1: تعیین وقفه ی بهینه...................................................................................................... 91
4-4-2: نتایج آزمون علیت گرنجر.............................................................................................. 92
4-4-3: نتایج آزمون علیت بر اساس روش تودا-یوماموتو (1995)................................... 97
4-4-4: مقایسه نتایج آزمون علیت تودا-یوماموتو(1995) و آزمون علیت گرنجر........ 103
4-5: جمع بندی و نتیجه گیری....................................................................................................... 109
فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری
5-1: خلاصه........................................................................................................................................... 114
5-2: نتیجه گیری................................................................................................................................. 116
5-3: محدودیت های تحقیق و پیشنهادها برای مطالعات آینده............................................... 118
فهرست منابع و مآخذ........................................................................................................................... 119
پیوست........................................................................................................................................................... 130
فهرست جدول ها
جدول 2-1: مطالعات مربوط به تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر سرمایه ی انسانی......................... 10
جدول 2-2: مطالعات مربوط به تأثیر سرمایه ی انسانی بر سرمایه ی اجتماعی......................... 14
جدول 2-3: مطالعات مربوط به تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر رشد و توسعه ی اقتصادی........ 18
جدول 2-4: مطالعات مربوط به تأثیر سرمایه ی انسانی بر رشد اقتصادی.................................... 27
جدول 3-1: تعاریف ارایه شده از سرمایه ی اجتماعی....................................................................... 41
جدول 3-2: شاخص های سرمایه ی اجتماعی..................................................................................... 46
جدول 3-3: شاخص های سرمایه ی اجتماعی پرسشنامه ی بانک جهانی................................... 48
جدول4-1: مقادیر بحرانی برای آزمون شکست ساختاری زیوت-اندریوز....................................... 80
جدول4-2: نتایج آزمون ریشه ی واحد زیوت-اندریوز(الگوی A).................................................... 81
جدول4-3: نتایج آزمون ریشه ی واحد زیوت-اندریوز(الگویC)...................................................... 83
جدول4-4: نتایج آزمون ریشه ی واحد دیکی فولر تعمیم یافته(ADF)
و فیلیپس پرون(PP)................................................................................................................................... 89
جدول4-5: تعیین وقفه ی بهینه ی الگوی خود رگرسیون برداری(VAR)................................. 91
جدول4-6: نتایج آزمون علیت گرنجر...................................................................................................... 93
جدول4-7: نتایج آزمون علیت گرنجر...................................................................................................... 94
جدول4-8: نتایج آزمون علیت گرنجر...................................................................................................... 95
جدول4-9: نتایج آزمون علیت گرنجر...................................................................................................... 96
جدول4-10: نتایج آزمون علیت تودا-یوماوتو........................................................................................ 98
جدول4-11: نتایج آزمون علیت تودا-یوماموتو...................................................................................... 99
جدول4-12: نتایج آزمون علیت تودا- یوماموتو................................................................................... 100
جدول4-13: نتایج آزمون علیت تودا- یوماموتو................................................................................... 101
جدول4-14: خلاصه ی نتایج آزمون علیت تودا-یوماموتو(1995)................................................ 102
جدول4-15: مقایسه ی نتایج آزمون گرنجر و تودا- یوماموتو.......................................................... 103
جدول4-16: مقایسه ی نتایج آزمون گرنجر و تودا- یوماموتو.......................................................... 104
جدول 4-17: مقایسه ی نتایج آزمون گرنجر و تودا-یوماموتو.......................................................... 106
جدول 4-18: مقایسه ی نتایج آزمون گرنجر و تودا-یوماموتو.......................................................... 107
جدول 4-19: خلاصه ی نتایج آزمون تودا-یوماموتو.......................................................................... 109
جدول 4-20: خلاصه ی نتایج آزمون تودا-یوماموتو بر حسب روابط علیت................................ 111
فهرست شکل ها و تصویرها
شکل 3-1: ساختار سه نفری..................................................................................................................... 53
شکل 3-2: کانال های ارتباطی سرمایه ی اجتماعی با رشد اقتصادی............................................ 66
شکل 3-3: مثلث ارتباطی سرمایه ی اجتماعی، سرمایه ی انسانی و رشد اقتصادی ................ 68
شکل 4-1: سرمایه ی انسانی..................................................................................................................... 84
شکل4-2: نسبت تعداد پزشک به جمعیت............................................................................................ 85
شکل 4-3: نسبت تعداد طلاق به ازدواج................................................................................................ 85
شکل4-4: نسبت تعداد مطبوعات به جمعیت...................................................................................... 85
شکل 4-5: ضریب جینی............................................................................................................................. 86
شکل 4-6:نسبت 10 درصد ثروتمندترین افراد به 10 درصد فقیرترین افراد.............................. 86
شکل 4-7: نسبت تعداد کارکنان بخش آموزش به جمعیت............................................................ 87
شکل 4-8: نرخ با سوادی............................................................................................................................ 87
شکل 4-9: نسبت تعداد سینما به جمعیت........................................................................................... 87
شکل 4-10: رشد اقتصادی با در نظر گرفتن نفت............................................................................. 88
شکل 4-11: رشد اقتصادی بدون در نظر گرفتن نفت........................................................................ 88