اکراه در اصطلاح فقه: وادار کردن بر انجام یا ترک عملی که از آن کراهت دارد ؛ و در اصطلاح حقوق: به اعمالی که مؤثر در شخص باشعور بوده و او را نسبت به جان، مال یا آبروی خود تهدید کند به نحوی: که عادتاً قابل تحمّل نباشد.
اکراه با تهدید صورت میگیرد و در ارادهی مکرَه را فاقد قصد یا رضا میکند و مهمترین دلیل فقهی رفع مسئولیّت: حدیث رفع میباشد و در حقوق به خاطر معیوب شدن اراده فرد مکرَه، مسئولیت از او برداشته میگردد.
اکراه در فقه با شروطی چون وجود مکره و واقع شدن تهدید و مؤثر و مفید بودن تهدید به حال مکرَه و... واقع میشود؛ و در حقوق نیز با شروطی؛ چون: تهدید مؤثر و غیرقابل تحمّل در جان و مال و آبروی مکرَه و اقع میگردد.
اکراه در فقه به حق و ناحق تقسیم میگردد و در حقوق نیز به اعتبارهای مختلف تقسیم میگردد. اکراه باعث رفع تکلیف و نیز رفع حکم وضعی میگردد و در معاملات باعث باطل شدن یا غیرنافذ شدن عقد میگردد که بین فقها در این زمینه اختلاف نظر است.
فهرست مطالب
چکیده. 6
مقدمه. 7
بخش اول.. 8
کلیات و مفاهیم.. 8
فصل اول:کلیات... 9
علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایدهی آن.. 9
بیان مسأله. 9
تاریخچه. 10
سوال اصلی پژوهش:11
سوال فرعی پژوهش:11
پیشفــرض:11
فرضیــه:11
نوع پژوهش:11
روش گردآوری اطلاعات و دادهها:11
فصل دوم: مفاهیــم.. 12
اکراه در لغت:12
اکراه در اصطلاح فقه:12
اکراه در اصطلاح حقوق:12
مفاهیم مرتبط باعث اکراه. 12
مراحل تکوین اراده در فقه. 12
مراحل تکوین اراده در حقوق.. 13
تعریف قصد و رضا در فقه:14
تعریف قصد و رضا در حقوق:15
مراتب قصد:15
تعریف فقه:16
تحقق عقد در حقوق.. 17
شرایط متعاقدین یا طرفین عقد.. 18
تقسیم عقد در فقه. 18
تقسیم عقد در حقوق.. 19
خلاصه بخش مفاهیم.. 19
بخش دوم. 20
ماهیت و شرایط اکراه. 20
فصل اول: ماهیت.... 21
تفاوت اثر تهدید در اکراه و اجبار. 21
تفاوت اثر تهدید در اکراه و اضطرار. 22
دلیل فقهی رفع مسئولیت.... 23
نکاتی در مورد قاعدهی اکراه. 24
دلیل حقوقی رفع مسئولیت.... 25
خلاصه فصل ماهیت.... 25
فصل دوم: شرایط اکراه در فقه. 27
شروط تحقق اکراه. 27
خلاصه فصل دوم:30
شرایط تحقق اکراه:30
فصل سوم: شرایط تحقق اکراه در حقوق.. 31
شرایط اکراه در حقوق.. 31
خلاصه فصل سوم:33
شرایط تحقق اکراه:33
بخش سوم. 34
اقسام اکراه. 34
فصل اول: اقسام اکراه در فقه. 35
اقسام اکراه. 35
علت عدم بطلان عقود در اکراه به حق.. 36
خلاصه ی فصل اول:37
فصل دوم: اقسام اکراه در حقوق.. 38
اقسام اکراه در حقوق.. 38
تفاوت این دو قسم:38
خلاصه ی فصل دوم:39
فصل سوم: اکراه در حدود و تعزیرات در فقه. 40
اکراه در موارد حدود در فقه. 40
خلاصه ی فصل سوم:42
فصل چهارم: اکراه در حدود و تعزیرات در حقوق.. 43
اکراه در موارد حدود در حقوق.. 43
خلاصه فصل چهارم:44
فصل دوم: نظریهی عدم نفوذ عقود مکرَه و ادّلهی آن.. 45
نظریه ی عدم نفوذ عقد مکرَه. 45
ادلّه ی قائلین به عدم نفوذ عقد مکرَه. 46
خلاصه ی فصل دوم:47
فصل سوم. 48
گفتار اول: تفکیک قرارداد باطل و غیرنافذ در حقوق.. 48
تفکیک قرارداد باطل و قرارداد غیرنافذ در حقوق.. 48
خلاصه بحث:49
فصل پنجم: اکراه در قصاص و دیات در فقه و حقوق.. 50
اکراه در قتل.. 50
اکراه در دیات... 53
دیدگاه فقها در مورد جراحت و قطع اعضا:53
اکراه در قتل (در حقوق). 54
خلاصه ی فصل پنجم:54
اکراه در قصاص (قتل). 54
اکراه در قتل در حقوق.. 55
بخش چهارم. 56
اکراه در احکام. 56
فصل اول: احکام تکلیفی.. 57
حکم تکلیفی.. 57
خلاصه ی فصل اول:59
فصل دوم: احکام وضعی.. 60
حکم وضعی اکراه. 60
دلیل فقهی رفع حکم وضعی از مکرَه. 61
خلاصه ی فصل دوم:62
بخش پنجم.. 63
اکراه در معاملات... 63
فصل اول : نظریه بطلان عقد مکرَه و ادلهی آن.. 64
اکراه در معاملات... 64
نظریه ی بطلان عقد.. 64
ادلهی قائلین به بطلان عقد مکرَه:65
خلاصه ی فصل اول:66
گفتار دوم: حکم معاملهی اکراهی در فقه. 67
حکم معاملهی اکراهی.. 67
خلاصه ی گفتار دوم:68
گفتار سوم: وضع معاملهی توأم با اکراه و حقوق.. 70
وضع معاملهی توأم با اکراه و حقوق.. 70
خلاصه و نتیجه بحث:70
گفتار چهارم: کاشفیت یا ناقلیت رضای متأخر (در فقه). 71
رضای متأخر کاشف است یا ناقل.. 71
خلاصه ی گفتار چهارم:72
گفتار پنجم: کاشفیت یا ناقلیت رضای متأخر (در حقوق). 73
رضای متأخر کاشف است یا ناقل (در حقوق). 73
خلاصه ی بحث:73
گفتاری در اکراه در ایقاعات... 73
اکراه در ایقاعات... 73
خلاصه ی تمامی مطالب 75