از آنجایی که بررسی و شناخت ملاکهای همسرگزینی موجبات تشکیل خانواده سالم را برای جوانان در آستانه ازدواج فراهم می سازد، بسیار حائز اهمیت است.
لذا در این پژوهش سعی شده به مهم ترین ملاکهایی که در همسرگزینی افراد تحصیل کرده نقش دارند اشاره گردیده و میزان تأثیرگذاری هر یک از این عوامل در امر ازدواج بررسی و شناخته شود. در این راستا، هدف تحقیق "بررسی میزان تأثیر پذیری ملاکهای ازدواج از میزان تحصیلات (دانشگاهی) است".
چارچوب تئوریک این بررسی را دیدگاههای همسان همسری، مجاورت مکانی و تئوری مبادله تشکیل میدهند ، بر اساس این تئوریها فرضیاتی مطرح و به معرض آزمون گذارده شده اند. در این پژوهش بواسطه ویژگی موضوع مورد مطالعه از روش "پیمایش" بعنوان یک روش تحقیق مناسب این قبیل تحقیقات استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه می باشد، که در بین یک نمونه (196) نفری از دانشجویان کارشناسی ترم اول و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن (در پاییز 84) توزیع و پس از تکمیل جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به روش مقایسه ای و با استفاده از آزمون "t" استیودنت صورت گرفت.
نتایج نهایی تحقیق نشان داد که ، از بین هفت فرضیه مطرح شده، صرفاً فرضیه های همگنی سنی و همگنی تحصیلی با میزان تحصیلات در امر ازدواج رابطه معنی داری دارند. بدین معنی که جوانان تحصیل کرده (در جامعه آماری دانشجویان) گرایش بیشتری به ازدواج با کسانی را دارند که از نظر تحصیلات و سن مشابه آنان باشند. ولی ملاکهای زیبایی ظاهری، اصالت خانواده و رفاه مادی هر چند از نظر دانشجویان مورد بررسی اهمیت زیادی در امر ازدواج دارند، امّا متأثر از متغیر تحصیل نمی باشند، و ملاکهای قومیت و اعتقاد دینی نیز صرف نظر از میزان تحصیلات، در حد متوسط مورد توجه دانشجویان جامعه آماری بوده است.
|
| فهرست مطالب | صفحه |
| |
|
| تقدیم و تشکر- چکیده | 1 2 |
| |
|
| - پیشگفتار | 3 |
| |
|
| فصل اول : " طرح تحقیق" |
|
| |
|
| - مقدمه | 6 |
| |
|
| 1-1- بیان مسئله | 11 |
| |
|
| 2-1- سئوال تحقیق | 15 |
| |
|
| 3-1- اهداف تحقیق | 16 |
| |
|
| 4-1- ضرورت و اهمیت تحقیق | 18 |
| |
|
| فصل دوم: " ادبیات تحقیق" |
|
| |
|
| الف- ازدواج |
|
| |
|
| 1-1-2- تعریف ازدواج | 22 |
| |
|
| 2-1-2- ازدواج بعنوان یک پدیده اجتماعی و تحول آن | 25 |
| |
|
| 3-1-2- انواع ازدواج و معیارهای آن | 31 |
| |
|
| 4-1-2- تاریخ تحولات خانواده و ازدواج در ایران | 37 |
| |
|
| ب- پیشینه تحقیق |
|
| |
|
| 1-2-2- تحقیقات داخلی | 47 |
| |
|
| 2-2-2- تحقیقات خارجی | 51 |
| |
|
| ج- چارچوب نظری |
|
| |
|
| 1-3-2- نظریه همسان همسری | 59 |
| |
|
| 2-3-2- نظریه نیازهای شخصیتی مکمل | 69 |
| |
|
| 3-3-2- نظریه مجاورت مکانی (همجواری) | 74 |
| |
|
| 4-3-2- نظریه تأثیر تصور از والدین در انتخاب همسر | 76 |
| |
|
| 5-3-2- تئوری تصور از همسر مطلوب | 79 |
| |
|
| - بسوی یک نظریه ترکیبی | 79 |
| |
|
| 6-3-2- نظریه مبادله | 82 |
| |
|
| - بیان فرضیه ها | 85 |
| |
|
| - مدل تحلیلی | 86 |
| |
|
| فصل سوم: " چارچوب روش تحقیق" |
|
| |
|
| 1-3- روش تحقیق | 88 |
| |
|
| 2-3- تکنیک جمع آوری اطلاعات | 89 |
| |
|
| 3-3- اعتبار و روائی | 89 |
| |
|
| 4-3- نمونه تحقیق | 90 |
| |
|
| 5-3- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه | 90 |
| |
|
| 6-3- روشهای آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات | 92 |
| |
|
| 7-3- زمان و مکان تحقیق | 93 |
| |
|
| 8-3- کاربرد علمی و عملی پژوهش | 93 |
| |
|
| 9-3- متغیرهای تحقیق | 94 |
| |
|
| 10-3- تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق | 94 |
| |
|
| فصل چهارم : |
|
| |
|
| توصیف داده ها | 98 |
| |
|
| فصل پنجم: |
|
| |
|
| - نتیجه گیری | 149 |
| |
|
| - محدودیت ها | 151 |
| |
|
| - پیشنهادات | 152 |
| |
|
| - منابع و مأخذ - پیوست | 153 159 |
| |
| فهرست جداول | صفحه | |||
| جدول 1-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 1 (زیبایی ظاهری) | 99 | |||
| جدول 2-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 2 (آراستگی ظاهری) | 100 | |||
| جدول 3-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 3 (خوش اندام بودن) | 101 | |||
| جدول 4-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 4 (سن همسر) | 102 | |||
| جدول 5-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 5 (خواندن قرآن و کتابهای دینی) | 103 | |||
| جدول 6-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 6 (رعایت حجاب) | 104 | |||
| جدول 7-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 7 (روزه گرفتن) | 105 | |||
| جدول 8-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 8 (فامیل بودن همسر) | 106 | |||
| جدول 9-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 9 (همشهری بودن همسر) | 107 | |||
| جدول 10-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 10 (زبان و قومیت یکسان) | 108 | |||
| جدول 11-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 11 (شغل پدر همسر) | 109 | |||
| جدول 12-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 12 (شغل مادر همسر) | 110 | |||
| جدول 13-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 13 (درآمد پدر همسر) | 111 | |||
| جدول 14-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 14 (درآمد مادر همسر) | 112 | |||
| جدول 15-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 15 (تحصیلات پدر همسر) | 113 | |||
| جدول 16-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 16 (تحصیلات مادر همسر) | 114 | |||
| جدول 17-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 17 (درآمد همسر) | 115 | |||
| جدول 18-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 18 (تحصیلات تحصیلات همسر) | 116 | |||
| جدول 19-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 19 (شغل همسر) | 117 | |||
| جدول 20-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 20 (مهریه) | 118 | |||
| جدول 21-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 21 (جهیزیه) | 119 | |||
| جدول 22-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 22 (اهمیت توجه به نظر والدین) | 120 | |||
| جدول 23-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 23 (همسان تحصیلی) | 121 | |||
| جدول 24-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 24 (میزان تحصیلات همسر) | 122 | |||
| جدول 25-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 25 (اعتقاد دینی خود فرد) | 123 | |||
| جدول 26-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 26 (تناسب سنی) | 124 | |||
| جدول 27-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 27 (سن مورد نظر برای همسر) | 125 | |||
| جدول 28-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 28 (مقبولیت اجتماعی خانواده همسر) | 126 | |||
| جدول 29-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 29 (اصالت خانواده همسر) | 127 | |||
| جدول 30-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفکیک جنس | 128 | |||
| جدول 31-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفکیک تحصیلات | 129 | |||
| جدول 32-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفکیک سن | 130 | |||
| جدول 33-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفکیک جنس و سطح تحصیلات | 131 | |||
| جدول 34-4- خلاصه شاخص های آماری نمره های آزمایشی در ملاکهای ازدواج | 132 | |||
| جدول 35-4- خلاصه نتایج تحلیل و اریانس یک طرفه (به تفکیک چهار گروه سنی) | 141 | |||
| جدول 36-4- خلاصه نتایج آزمون t گروههای مستقل (به تفکیک جنس) | 143 | |||
| جدول 37-4- خلاصه نتایج آزمون t گروههای مستقل (به تفکیک سطح تحصیلات) | 145 | |||
فهرست نمودارها
صفحه | |
شکل 1 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفکیک جنس | 128 |
شکل 2 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفکیک تحصیلات | 129 |
شکل 3 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفکیک سن | 130 |
شکل 4 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفکیک جنس و سطح تحصیلات | 131 |
شکل 5 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک زیبایی ظاهری | 134 |
شکل 6 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک اعتقاد مذهبی | 135 |
شکل 7 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک قومیت | 136 |
شکل 8 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک رفاه مادی | 137 |
شکل 9 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک سطح تحصیلات همسر | 138 |
شکل 10 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک سن همسر | 139 |
شکل 11 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاک اصالت | 140 |