بررسی عوامل ایجاد انگیزه معلمان و مدیران مقاطع مختلف تحصیلی جهت استفاده از راه کارهای نوین آموزشی
مقدمه:
شاید اغراق نباشد که بگوییم « آدمی‌شاهکار خلقت است » و به یقین می‌توان او را آشکارترین و قوی ترین شاهد ثابت وجود خداوند بزرگ دانست . انسانی که خود مخلوق آفریدگاری توانمند است و از طرفی خالق حوادث . به این معنا که هر حادثه ای روی رفتارش تأثیر می‌گذارد و خودش نیز حادثه می آفریند که با عظمت ترین حادثه ساخته دست او فرهنگ (cutlure)است . (شعاری نژاد ، علی اکبر ، 1378)
این شاهکار خلقت موجود بسیار پیچیده است که با وجود تمام پیشرفت های ساخته دست خودش هنوز بسیاری از توانمندی های خود را شناخته است و مهمترین و پیچیده ترین جنبه اش ، انسان را چه عواملی متأثر می‌شود؟ بحث از علیت رفتارهای انسان از جمله مسائل اساسی روان شناسی است ،چون تا علت رفتار شناخته نشود پیش بینی و کنترل رفتار انسان امکان نخواهد داشت. به همین سبب اصطلاح « انگیزش » هم قدیمی‌ترین و هم جدیدترین اصطلاح در روان شناسی است . بحث از انگیزش در واقع بحث از تعلیل یا علت یابی رفتار انسان است بحث از اینکه چرا مردم تفاوت عمل می‌کنند و حتی یک فرد متفاوت عمل می‌کند.
داشتن انگیزه در کاری رابطه مستقیم با بهبود نتیجه به دست آمده دارد یعنی هر چه قدر انگیزه در کاری پر نگ تر ،دیده شود نتیجه بهتری حاصل می‌شود.
بدیهی است که شغل و کار یکی از مسائل مهم در زندگی هر فرد می‌باشد که گاه به صورت حساب شده وب رنامه ریزی شده انتخاب می‌شود وگاه بدون هیچ گونه برنامه و تفکری آنچه مسلم است داشتن انگیزه در هر کاری تأثیر بسزایی درنتیجه خواهد داشت.
همه ما می دانیم یکی از سازمانهایی که در تعلیم و تربیت نیروی کار آمد انسانی جامعه نقش کلیدی دارد آموزش و پرورش است که وظیفه بسیار مهمی در شناختن و شکوفا کردن استعدادهای پیچیده ترین شاهکار خلقت را دارد ، پس باید با ایجاد انگیزه قوی در دست اندرکاران امر خطیر تعلیم و تربیت برای بهبود و بالا بردن کیفیت نتایج به دست آمده کوشید.
هدف از انجام این تحقیق این است که چگونه با استفاده از راه کاریهای مناسب ، در مدیران و معلمان سطوح مختلف مقاطع تحصیلی انگیزه ایجاد کرد تا آنها با رغبت بیشتر از راه کارهای نوین در آموزش و پرورش استفاده کنند. به امید روزی که شاهد رشد وشکوفایی این سازمان بزرگ باشیم . (عباس زاده ، سید محمد ، 1369 )
بیان مسئله :
در سالهای اخیر تعداد بی شماری کنفرانس و سمینار در اغلب نقاط دنیا در مورد چگونگی استفاده از راه کارهای نوین آموزشی در آمزش و پرورش رسمی در سطوح مختلف مقاطع تحصیلی رابطه آن با بازدهی و نتایج بدست آمده انجام گرفته است . در ایران نیز کتب و رسالاتی در این زمینه نوشته شده و سمینارهای نه چندان زیاد ولی قابل توجه برگزار گردیده است. اغلب متخصصان رسانه‌های آموزشی کشورهای در حال توسعه معتقد هستند که تاکنون برنامه‌ریزی های محلی و مناسبی جهت استفاده ازرسانه‌های آموزشی و راه کارهای نوین به نحوی که متناسب با محدودیتها و نیازهای جوامع این کشور ها باشد ، نشده است . در اغلب موارد یا این راه کارها برای مسئولین آموزشی ناشناخته است و یا اینکه آنها انگیزه استفاده از آن را در خود نمی‌بینند. منطق ایجاد می‌کند که علاوه بر سرمایه گذاری ،در معرفی این راه کارها در کشور کوشش شود به گونه ای که استفاده از این راه کارها در سراسر نقاط کشور به صورت خودجوش توسط مدیران و معلمان در داخل مدارس استفاده شود و این هدف میسر نمی‌شود مگر باایجاد انگیزه لازم در مسئولین آموزشی مدارس. (تولید و کاربرد مواد آموزشی، 1379)
لغت انگیزه ازنظر دستور زبان فارسی اسم و انگیزش اسم مصدر انگیختن است ،بنا به نوشته لغت نامه دهخدا، انگیختن یعنی به حرکت در آوردن . چنان که حافظ می‌گئید:
اگر غم لشکر انگیزد که خود عاشقان ریزد
من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم
انگیزه یعنی سبب، علت وانچه کسی را به کاری وادار کند. انگیزش یعنی تحرک و ترغیب و انگیزش یک عامل درونی است که انسان یا به طور کلی موجود زنده را به حرکت در می آورد و انگیزش حالتی است که در اثر دخالت انگیزه به موجود زنده دست می دهد. برای مثال می‌توان گفت کمبود آب بدن یا نیاز به آب انگیزه و احساس تشنگی انگیزش است . انگیزه را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
1ـ انگیزه های فیزیولوژیک : بر اساس نیازهای زیستی موجود زنده می‌باشد مثل گرسنگی ، تشنگی ،انگیزه های فیزیولوژیک را سیقهای فیزیولوژیک یا انگیزه های حیوانی نیز می‌نامند چون بین انسان و حیوان مشترک هستند .
2ـ انگیزه های اجتماعی یا ثانویه : یعنی انگیزه هایی که نیاز زیستی را بر طرف نمی‌کنند بلکه در اثر یادگیری به وجود می آیند مثل انگیزه های کسب قدرت ، پذیرش اجتماعی ،تسلط طلبی و … انگیزه های اجتماعی به طور عمده تحت تأثیر اجتماعی که انسان در آن رشد کرده است قرار دارند