تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی و عبارت است از ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن - خواه زوج و زوجه خواه بیگانه – جهت انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله ای غیر از مقاربت، این ترکیب یا در رحم صورت می پذیرد یا در خارج رحم. در حالت کلی، از نظر شرع مقدس ، در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات بصورتی که ممنوع اعلام شده، اجتناب کرد. از قبیل تماس نامحرم یا نگاه و غیره .
با توجه به این دو روش (لقاح درون رحمی یا خارج رحمی) بالغ بر بیست صورت تلقیح مصنوعی وجود دارد. هر چند بصورت کلی حکم شرعی هیچ کدام از این صورتها در فقه نیامده، لکن پس از بررسی های طولانی و دقیق توسط فقها برخی از این صور بدون ایراد شرعی قابل اجرا هستند و برخی که نیاز به بحث بیشتری بوده و محل اختلاف شدید هست یا ممنوع اعلام شده و یا در آن احتیاط صورت گرفته مثل لقاح مصنوعی با اسپرم مرد بیگانه. هر چند تعداد اندکی از فقها آن را بدون ایراد تجویز کرده اند. ولی چون در هر یک از این صور باید اجماع آراء فقها و شورای محترم نگهبان موافقت خود را اعلام کنند هنوز تا تدوین قانونی خاصی در زمینة صور ممنوعه فاصله داریم.
موافقت بخشی از تلقیح مصنوعی بنام انتقال جنین ناشی از زن و شوهر رسمی جهت اهداء به زوجین نابارور بعد از سالها ضمن قانونی بنام « قانون نحوة اهدای جنین به زوجهای نابارور» سال 1382 تصویب و در اواخر سال 1383 همراه آیین نامه به قوة قضائیه ابلاغ و قابل اجرا گردید.
| |
بخش سوم تلقیح مصنوعی بنام «اجاره رحم» که در آن جنین ناشی از زن و شوهر قانونی جهت پرورش در رحم زن ثالثی بنام «مادر واسطه» و تنها به دلیل اشکال در رحم زوجه صاحب جنین منتقل می شود، هنوز مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است ولی بازگشت زمان طولانی مراکز ناباروری منتظرند که هر چه سریع تر مشکل ناباروری این دسته از زوج ها با تصویب قانون مرتفع گردد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه-------------------------------------------------- 1
بخش اول : کلیات
فصل اول: تعاریف------------------------------------------ 6
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن ----------------------------- 6
گفتار اول: تعریف تلقیح مصنوعی-------------------------------- 6
گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی-------------- 6
فصل دوم: تاریخچه و سیر قانونی -------------------------------- 8
مبحث اول : تاریخچه---------------------------------------- 8
مبحث دوم: سیر قانونی--------------------------------------- 10
فصل سوم: مسائل پزشکی لقاح طبیعی و تلقیح مصنوعی----------------- 14
مبحث اول : مسائل پزشکی لقاح طبیعی---------------------------- 14
مبحث دوم: مسائل پزشکی لقاح خارج رحمی (تلقیح مصنوعی)------------ 18
مبحث سوم: تلقیح اسپرم-------------------------------------- 18
گفتار اول: تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) با استفاده از اسپرم همسر------- 18
گفتار دوم: انتقال تزریق تخمک (GIFT)--------------------------- 19
گفتار سوم: انتقال تخمک بارور شده یا زایگوت (ZIFT)------------------------------ 19
گفتار چهارم : روش باروری آزمایشگاهی یا انتقال رویان (IVF-EI) --------- 19
بخش دوم : تلقیح مصنوعی
فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی---------------------------- 23
فصل دوم : تلقیح مصنوعی و حقوق موضوعه------------------------ 28
مبحث اول: تلقیح مصنوعی و حقوق جزا--------------------------- 28
مبحث دوم: وضعیت حقوقی اطفال ناشی از لقاح مصنوعی--------------- 33
گفتار اول: ماهیت نسب -------------------------------------- 33
گفتار دوم: راههای اثبات نسب مشروع یا مشروع کردن نسب-------------- 46
مبحث سوم: تلقیح مصنوعی و قانون مدنی-------------------------- 53
مبحث چهارم: حضانت طفل ناشی از تلقیح مصنوعی ------------------- 57
فصل سوم : قاعدة فراش در حقوق امامیه--------------------------- 63
مبحث اول: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم شوهر------- 63
مبحث دوم: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم مرد اجنبی ---- 65
فصل چهارم: وضع حقوقی اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه------ 67
مبحث اول: رابطة طفل ناشی از لقاح مصنوعی با مادر طبیعی خود (زن ملقوحه)- 67
مبحث دوم: رابطة طفل با صاحب نطفه---------------------------- 68
گفتار اول: ثبت تولد طفل------------------------------------- 68
گفتار دوم: حق طفل برای دانستن نسب خود------------------------- 69
گفتار سوم: حق طفل در اقامه دعوی مسئولیت مدنی------------------- 70
گفتار چهارم: مسئولیت مدنی پزشک در مقابل طفل-------------------- 71
مبحث سوم: رابطة طفل با شوهر زن------------------------------ 72
بخش سوم: اهداء تخمک یا جنین و اجاره رحم (مادر جانشین)
فصل اول : اهداء تخمک یا جنین-------------------------------- 74
مبحث اول : مسائل پزشکی اهداء تخمک یا جنین--------------------- 74
مبحث دوم: مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین----------------------- 78
مبحث سوم: مسائل حقوقی انتقال جنین ---------------------------- 81
فصل دوم: اجاره رحم یا مادر جانشین----------- 94
مبحث اول : مسائل پزشکی اجارة رحم یا مادر جانشین----------------- 94
مبحث دوم: مسائل فقهی اجاره رحم یا مادر جانشین------------------- 96
مبحث سوم: مسائل حقوقی اجارة رحم یا مادر جانشین------------------ 98
گفتاراول : وضعیت حقوقی طفل ناشی از رحم اجاره ای یا مادر جانشین ----- 101
بند 1: رابطة طفل با زن اجاره ای-------------------------------- 101
بند2: رابطة طفل و شوهر زن اجیر------------------------------- 102
بند3: رابطة حقوقی طفل با صاحبان جنین (اسپرم و تخمک)--------------- 102
گفتاردوم: وضعیت حقوقی مادر جانشین یا اجاره ای------------------- 103
بند1 : حالتی که صاحب تخمک، صاحب رحم اجاره ای نیز باشد----------- 103
بند2 : حالتی که فقط رحم اجاره داده می شود----------------------- 103
نتیجه و پیشنهاد ------------------------------------------- 105
فهرست منابع --------------------------------------------- 107
چکیدة انگلیسی-------------------------------------------- 109