حقوق کودکان متولد از طرق مختلف تلقیح مصنوعی
تولد کودکی که قسمتی از راه پیدایش خود را در خارج از مسیر طبیعی پیموده است،ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم،پرورش کودک تا مدت معینی در داخل لولۀ آزمایش،انتقال جنین به رحم زن صاحب تخمک یا زن ثالث، استفاده از جنین های اهدایی توسط زوجین نابارور و ... مسائل حقوقی خاصی را مطرح میکنند که هیچ گونه سابقه ای در نظام حقوقی کشور ما نداشته و اصول و قواعد فعلی حقوق قادر به پاسخ گویی به آنها نیست. در مجموعه های قوانین و نوشته های حقوقی اثری از این مسائل یافت نمیشود و رویۀ قضایی روشنی در این زمینه وجود ندارد. از آن جهت که اداره و تنظیم این پدیده ها بوسیلۀ مقررات برای پایداری نظم جامعه ضروری است،دانش حقوق ناگزیر است همراه این مسائل نوظهور گام بردارد و یا حداقل چون سایه ای آنها را دنبال کند
فهرست مطالب:
1. تلقیح مصنوعی.. 2
1-1.تعریف تلقیح مصنوعی.. 2
1-2. تاریخچه تلقیح مصنوعی.. 3
1-3. دلایل به کارگیری تکنیکهای تلقیح مصنوعی.. 6
1-3-1. علل ناباروری مردان.. 7
1-3-2. علل ناباروری زنان.. 8
1-4 . تکنیکهای جدید در درمان ناباروری.. 9
1-4-1. شناخت اصطلاحات پزشکی و علائم اختصاری آنها 9
1-4-1-1. اصطلاحات پزشکی.. 9
1-4-1-2. علائم اختصاری.. 12
1-4-2. تکنیکهای کمکی تولید مثل (A.R.T). 13
1-4-2-1. روش باروری در داخل رحم (I.U.I). 13
1-4-2-2. روش باروری در لوله آزمایش (I.V.F). 13
1-4-2-3. روش زیفت (Z.I.F.T). 13
1-4-2-4. روش گیفت (G.I.F.T) 14
1-4-2-5. روش (I.C.S.I). 14
1-4-2-6-1. اهدای گامت.. 14
1-4-2-6-2. اهدای جنین.. 15
1-4-2-6-3. رحم جانشین (جایگزین). 15
2. حقوق کودکان.. 16
2-1. نسب.. 16
2-1-1. تعریف نسب.. 17
2-1-2. پیدایش نسب.. 18
2-1-3. اقسام نسب.. 20
2-1-3-1. نسب قانونی.. 20
2-1-3-2. نسب در حکم قانون.. 21
2-1-3-3. نسب غیر قانونی.. 22
2-1-3-4. نسب در موارد اختلاف (نسب ناشی از تلقیح مصنوعی). 23
2-1-4. طرق اثبات نسب.. 27
2-1-4-1. امارهی فراش.... 27
2-1-4-1-1. تعریف اماره ی فراش.... 28
2-1-4-1-2. شرایط اجرای اماره فراش.... 30
2-1- 4- 1-3. اعتبار اماره فراش.... 34
2-1-4-2. دلایل دیگر. 35
2-2. حقوق مالی کودک.. 36
2-2-1. ارث کودک.. 37
2-2-2. نفقه کودک.. 38
2-3. حقوق غیر مالی کودک.. 40
2-3-1. حضانت:. 40
2-3-1-1. چه کسی در حضانت اولویت دارد و دلایل آن:. 40
2-3-1-2. شرایط حضانت.. 41
2-3-2. تربیت کودک.. 42
2-3-3. ولایت بر کودک.. 44
2-3-4. محرمیت.. 46
2-3-4-1. قرابت نسبی.. 46
2-3-4-2. قرابت سببی.. 47
2-3-4-3. قرابت رضاعی.. 48
2-4. حقوق معنوی کودک.. 50
2-4-1. حق هویت.. 51
2-4-1-1. حق نامگذاری.. 51
2-4-1-2. حق تابعیت.. 52
2-4-2. حق آزادی.. 53
2-4-3. حق تمامیت جسم و روان.. 53
فصل دوم. 56
کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 57
1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 57
1-2. نظرات فقهای امامیه. 58
1-2-1. جواز لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر. 58
1-2-2. حرمت لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر. 61
1-3. نظرات فقهای اهل سنت.. 63
1-3-1. جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 63
1-3-2. حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 69
1-4-1. باروری بعد از طلاق.. 73
1-4-1-1. نظرات فقهای امامیه. 74
1-4-1-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 75
1-4-2. باروری بعد از فوت.. 77
1-4-2-1. نظرات فقهای امامیه. 78
1-4-2-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 81
1-4-3. باروری در ایام عده وفات یا پس از آن.. 83
1-4-3-1. باروری در ایام عده وفات.. 84
1-4-3-2. باروری پس از ایام عده وفات.. 84
1-4-4. اسپرم ها یا جنین های منجمد باقی مانده. 85
2. حقوق کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 87
2-1. نسب کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 87
2-1-1. منشأ انتساب کودک به پدر. 87
2-1-2. منشاء انتساب کودک به مادر. 89
2-1-3. از نظر برگزیده. 90
2-1-4. حقوق تطبیقی و تلقیح با اسپرم شوهر. 92
2-2. حقوق مالی کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 93
2-2-1.توارث کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 93
2-2-1-1. توارث پس از فوت زوج صاحب اسپرم یا طلاق.. 94
2-2-2. نفقه کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 95
2-3. حقوق غیر مالی کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 96
2-3-1. حضانت کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 96
2-3-2. تربیت کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 97
2-3-3. ولایت بر کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 98
2-3-4. حرمت نکاح کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 99
2-4. حقوق معنوی کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 99
2-4-1. حق هویت.. 100
2-4-1-1. حق نامگذاری.. 100
2-4-1-2. حق تابعیت.. 100
2-4-2. سایر حقوق معنوی کودک.. 101
فصل سوم. 103
کودکان متولد از اهدای اسپرم. 104
1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 104
1-1. حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 110
1-1-1. نظرات فقهای امامیه. 110
1-1-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 115
1-1-3. استدلالاتی پیرامون حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 121
1-1-3-1. اثبات حرام بودن تلقیح اسپرم بیگانه با استناد به آیات قرآن کریم. 121
1-1-3-2- جمع بندی نظریات مفسران.. 125
1-1-3-3. اثبات حرام بودن تلقیح با اسپرم بیگانه با استناد به روایات.. 129
1-1-3-4. اثبات حرام بودن تلقیح اسپرم بیگانه با استناد به علم اخلاق.. 134
1-2. جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 135
1-2-1. نظرات موافقین تلقیح با اسپرم بیگانه. 136
1-2-2. استدلالات موافقین.. 138
1-2-3. جمع بندی نظرات موافقین تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 142
1-3- حقوق تطبیقی تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 147
1-3-1. شورای اروپا 148
1-3-2- فرانسه. 148
1-3-3. انگلستان.. 149
2- حقوق کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 150
2-1. نسب کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 150
2-1-1. پدر بیولوژیک.... 150
2-1-1-1. عدم پیوستگی نَسَبی.. 150
2-1-1-2. تفاوت میان موارد (تفصیل). 152
2-1-1-2-1. تفصیل میان مشخص و نامشخص بودن دهنده. 153
2-1-1-2-2. تفصیل میان دانستن و ندانستن دهنده. 154
2-1-1-3. پیوستگی نَسَبی ه. 156
2-1-2- پدر قانونی.. 158
2-1-2-1.عدم پیوستگی نَسَبی.. 158
2-1-2-2. پیوستگی ظاهری.. 159
2-1-3. مادر. 161
2-1-3-1. تفصیل میان دانستن و ندانستن.. 162
2-1-3-2. پیوستگی نسبی.. 164
2-2. حقوق مالی کودک... 164
2-2-1. توارث.. 164
2-2-2. نفقه کودک... 168
2-2-2-1. نفقه کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 168
2-2-2-2. نفقه ابوین کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 172
2 – 3. حقوق غیر مالی کودک... 172
2-3-1. حضانت کودک... 173
2-3-2. تربیت کودک.. 175
2-3-3. ولایت کودک.. 178
2-3-4. حرمت نکاح.. 180
2-3-4-1. حرمت یا جواز نکاح با صاحب تخمک.. 180
2-3-4-2. حرمت یا جواز نکاح با صاحب اسپرم. 182
2-3-4-3. جواز یا حرمت نکاح با شوهر مادر. 183
2-4. حقوق معنوی کودک... 185
2-4-1. حق هویت.. 185
2-4-1-1. حق کودکان در شناسایی والدین واقعی شان (حق دانستن). 186
2-4-1-2- تابعیت کودک... 192
2-4-2. حق تمامیت جسم و روان.. 194
2-4-2-1. ارزیابی اهدا کننده. 194
2-4-2-1-1. ارزیابی اهدا کننده از نظر جسمانی.. 195
2-4-2-1-2. ارزیابی اهداکننده از نظر روانی، اجتماعی و... 196
2-4-3. حق کودک در اقامة دعوی مسئولیت مدنی.. 197
2-4-3-1. مسئولیت مدنی پزشک در مقابل کودک.. 200
2-4-3-2. مسئولیت مدنی اهداء کنندة گامت در مقابل کودک.. 205
فصل چهارم. 213
کودکان متولد از مادر جانشین (رحم جایگزین). 214
1. رحم جایگزین از منظر علمی و دینی.. 215
1-1. رحم جایگزین: تعریف، انواع و ضرورت استفاده از آن از منظر علمی پزشکی. 215
1-1-1. تعریف و تاریخچۀ رحم جایگزین.. 215
1-1-2. انواع رحم جایگزین.. 215
1-1-3. ضرورت استفاده از رحم جایگزین.. 218
1-2. رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر علمای فقه. 218
1-2-1. رحم جایگزین از منظر فقهای امامیه. 219
1-2-2. رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر فقهای اهل سنت.. 221
1-2-3. رحم جایگزین از منظر پارهای از حقوقدانان.. 227
1-2-4. جواز یا حرمت رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر قانون.. 230
1-2-4-1. جواز انتقال جنین به رحم مادر جانشین.. 230
1-2-4-2. حرمت انتقال جنین به رحم مادر جانشین.. 232
1-2-4-3. نظر برگزیده. 233
2. حقوق کودکان متولد از رحم جایگزین( مادر جانشین). 235
2-1. نسب کودک متولد از مادر جانشین.. 236
2-1-1. نسب و خانواده. 237
2-1-1-1. تحقق نسب در خانواده. 237
2-1-1-2. تحقق نسب در خارج از خانواده. 237
2-1-2. نسب پدری.. 238
2-1-3. نسب مادری «مادر کیست؟» (توالد بدون عشق). 241
2-1-3-1.مادر از دیدگاه آیات قرآن.. 241
2-1-3-2. مادر ژنتیکی، مادر قانونی است.. 246
2-1-3-3. مادر جانشین، مادر قانونی است.. 248
2-1-3-4. طفل دارای دو مادر قانونی است.. 251
2-1-3-5. نظر نگارنده ***. 251
2-2. حقوق مالی کودک... 252
2-2-1. توارث در حالتی مادر جانشین (کامل). 252
2-2-1-1. توارث بین کودک و پدر. 252
2-2-1-2.توارث بین کودک و مادر حکمی.. 253
2-2-1-3. توارث بین کودک و مادر جانشین:. 253
2-2-1-4. توارث بین کودک و هر دو مادر (حکمی و جانشینی). 254
2-2-2. نفقه کودک متولد از مادر جانشین.. 255
2-2-2-1. نفقه کودک در دوران حاملگی:. 255
2-2-2-2. نفقۀ کودک در دوران شیرخوارگی:. 257
2-2-2-3. نفقه کودک در دوران بعد از شیرخوارگی.. 257
2-3. حقوق غیرمالی کودک متولد از مادر جانشین.. 260
2-3-1. حضانت کودک متولد از مادر جانشین.. 260
2-3-2. تربیت کودک متولد از مادر جانشین.. 261
2-3-3. ولایت بر کودک متولد از مادر جانشین:. 262
2-3-4. حرمت نکاح با کودک متولد از مادر جانشین.. 263
2-4. حقوق معنوی کودک متولد از مادر جانشین.. 268
2-4-1. حق هویت.. 269
2-4-1-1. حق دانستن.. 269
2-4-1-2. حق تابعیت.. 270
2-4-2. حق تمامیت جسمانی و روانی کودک... 271
2-4-2-1. ارزیابی زوج نابارور. 271
2-4-2-2. بررسی بانوی صاحب رحم. 272
فصل پنجم. 275
کودکان متولد از تلقیح مصنوعی به طریقه اهدا تخمک.... 276
1. حرمت یا جواز اهدای تخمک.... 278
1-1.اهدای تخمک از منظر فقهای امامیه. 279
1-2.اهدای تخمک از منظر فقهای اهل سنت.. 281
1-3.اهدا تخمک از منظر سایر ادیان.. 282
1-4. حالات مختلف اهدای تخمک.... 283
1-4-1. وضعیت اهداء تخمک با استفاده از تخمک همسر دوم. 283
1-4-2. وضعیت اهداء تخمک با استفاده از تخمک زن بیگانه. 285
2. حقوق کودکان متولد از طریقه اهدای تخمک.... 287
2-1. نسب کودک متولد از اهدای تخمک.... 287
2-1-1. پدر. 287
2-1-2. اهدا کننده تخمک.. 288
2-1-3. مادر حکمی.. 288
2-1-3-1. پیوستگی نَسَبی.. 289
2-1-3-2. عدم پیوستگی نسبی.. 291
2-2. حقوق مالی کودک... 291
2-2-1. توارث.. 292
2-2-2. نفقه. 293
2-3. حقوق غیر مالی کودک متولد از اهدای تخمک.... 294
2-3-1.حضانت.. 294
2-3-2. تربیت.. 295
2-3-3. ولایت قهری.. 296
2-3-4. حرمت نکاح.. 297
2-4. حقوق معنوی کودک... 298
2-4-1. حق هویت.. 298
2-4-1-1. حق کودک در شناسایی والدین واقعی.. 298
2-4-1-2. تابعیت کودک... 303
2-4-2. حق تمامیت جسم و روان.. 304
2-4-3. حق کودک در اقامه مسئولیت مدنی.. 305
فصل ششم. 306
کودکان متولد از اهدای جنین.. 307
1. تعریف و ماهیت انتقال جنین.. 309
1-1. اهدای جنین از منظر علم پزشکی.. 310
1-3. جواز یا حرمت انتقال جنین.. 311
1-3-1. نظرات فقهای امامیه. 311
1-3-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 314
2. حقوق کودکان متولد از اهدای جنین.. 315
2-1. نسب کودک متولد از اهدای جنین.. 319
2-1-1. نسب کودک متولد از اهدای جنین در حقوق خارجی.. 320
2-1-1-2- انگلستان قانون (HF&EA) جنین شناسی و تلقیح انسانی.. 320
2-2. حقوق مالی کودک متولد از اهدای جنین.. 323
2-2-1. ارث.. 324
2-2-2.نفقه. 326
2-3. حقوق غیرمالی کودک متولد از اهدای جنین.. 327
2-3-1. حضانت.. 327
2-3-2. تربیت.. 330
2-3-3. ولایت قهری.. 331
2-3-4. حرمت نکاح.. 332
2-4. حقوق معنوی کودک متولد از اهدای جنین.. 335
2-4-1. حق هویت.. 335
2-4-1-1- حق دانستن.. 336
2-4-1-2. تابعیت کودک... 337
2-4-2. حق تمامیت جسمانی و روانی.. 337
2-4-2-1. سلامت جسمانی، روانی اهداکنندگان جنین.. 338
2-4-2-2. سلامت جسمانی و روانی و اخلاقی متقاضیان جنین.. 339
2-4-3. حق طفل برای فرزند مشروع بودن.. 344
2-5. نقدی بر قانون نحوۀ اهدای جنین در قیاس با قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست:. 349
تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی و عبارت است از ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن - خواه زوج و زوجه خواه بیگانه – جهت انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله ای غیر از مقاربت، این ترکیب یا در رحم صورت می پذیرد یا در خارج رحم. در حالت کلی، از نظر شرع مقدس ، در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات بصورتی که ممنوع اعلام شده، اجتناب کرد. از قبیل تماس نامحرم یا نگاه و غیره .
با توجه به این دو روش (لقاح درون رحمی یا خارج رحمی) بالغ بر بیست صورت تلقیح مصنوعی وجود دارد. هر چند بصورت کلی حکم شرعی هیچ کدام از این صورتها در فقه نیامده، لکن پس از بررسی های طولانی و دقیق توسط فقها برخی از این صور بدون ایراد شرعی قابل اجرا هستند و برخی که نیاز به بحث بیشتری بوده و محل اختلاف شدید هست یا ممنوع اعلام شده و یا در آن احتیاط صورت گرفته مثل لقاح مصنوعی با اسپرم مرد بیگانه. هر چند تعداد اندکی از فقها آن را بدون ایراد تجویز کرده اند. ولی چون در هر یک از این صور باید اجماع آراء فقها و شورای محترم نگهبان موافقت خود را اعلام کنند هنوز تا تدوین قانونی خاصی در زمینة صور ممنوعه فاصله داریم.
موافقت بخشی از تلقیح مصنوعی بنام انتقال جنین ناشی از زن و شوهر رسمی جهت اهداء به زوجین نابارور بعد از سالها ضمن قانونی بنام « قانون نحوة اهدای جنین به زوجهای نابارور» سال 1382 تصویب و در اواخر سال 1383 همراه آیین نامه به قوة قضائیه ابلاغ و قابل اجرا گردید.
|
بخش سوم تلقیح مصنوعی بنام «اجاره رحم» که در آن جنین ناشی از زن و شوهر قانونی جهت پرورش در رحم زن ثالثی بنام «مادر واسطه» و تنها به دلیل اشکال در رحم زوجه صاحب جنین منتقل می شود، هنوز مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است ولی بازگشت زمان طولانی مراکز ناباروری منتظرند که هر چه سریع تر مشکل ناباروری این دسته از زوج ها با تصویب قانون مرتفع گردد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه-------------------------------------------------- 1
بخش اول : کلیات
فصل اول: تعاریف------------------------------------------ 6
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن ----------------------------- 6
گفتار اول: تعریف تلقیح مصنوعی-------------------------------- 6
گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی-------------- 6
فصل دوم: تاریخچه و سیر قانونی -------------------------------- 8
مبحث اول : تاریخچه---------------------------------------- 8
مبحث دوم: سیر قانونی--------------------------------------- 10
فصل سوم: مسائل پزشکی لقاح طبیعی و تلقیح مصنوعی----------------- 14
مبحث اول : مسائل پزشکی لقاح طبیعی---------------------------- 14
مبحث دوم: مسائل پزشکی لقاح خارج رحمی (تلقیح مصنوعی)------------ 18
مبحث سوم: تلقیح اسپرم-------------------------------------- 18
گفتار اول: تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) با استفاده از اسپرم همسر------- 18
گفتار دوم: انتقال تزریق تخمک (GIFT)--------------------------- 19
گفتار سوم: انتقال تخمک بارور شده یا زایگوت (ZIFT)------------------------------ 19
گفتار چهارم : روش باروری آزمایشگاهی یا انتقال رویان (IVF-EI) --------- 19
بخش دوم : تلقیح مصنوعی
فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی---------------------------- 23
فصل دوم : تلقیح مصنوعی و حقوق موضوعه------------------------ 28
مبحث اول: تلقیح مصنوعی و حقوق جزا--------------------------- 28
مبحث دوم: وضعیت حقوقی اطفال ناشی از لقاح مصنوعی--------------- 33
گفتار اول: ماهیت نسب -------------------------------------- 33
گفتار دوم: راههای اثبات نسب مشروع یا مشروع کردن نسب-------------- 46
مبحث سوم: تلقیح مصنوعی و قانون مدنی-------------------------- 53
مبحث چهارم: حضانت طفل ناشی از تلقیح مصنوعی ------------------- 57
فصل سوم : قاعدة فراش در حقوق امامیه--------------------------- 63
مبحث اول: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم شوهر------- 63
مبحث دوم: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم مرد اجنبی ---- 65
فصل چهارم: وضع حقوقی اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه------ 67
مبحث اول: رابطة طفل ناشی از لقاح مصنوعی با مادر طبیعی خود (زن ملقوحه)- 67
مبحث دوم: رابطة طفل با صاحب نطفه---------------------------- 68
گفتار اول: ثبت تولد طفل------------------------------------- 68
گفتار دوم: حق طفل برای دانستن نسب خود------------------------- 69
گفتار سوم: حق طفل در اقامه دعوی مسئولیت مدنی------------------- 70
گفتار چهارم: مسئولیت مدنی پزشک در مقابل طفل-------------------- 71
مبحث سوم: رابطة طفل با شوهر زن------------------------------ 72
بخش سوم: اهداء تخمک یا جنین و اجاره رحم (مادر جانشین)
فصل اول : اهداء تخمک یا جنین-------------------------------- 74
مبحث اول : مسائل پزشکی اهداء تخمک یا جنین--------------------- 74
مبحث دوم: مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین----------------------- 78
مبحث سوم: مسائل حقوقی انتقال جنین ---------------------------- 81
فصل دوم: اجاره رحم یا مادر جانشین----------- 94
مبحث اول : مسائل پزشکی اجارة رحم یا مادر جانشین----------------- 94
مبحث دوم: مسائل فقهی اجاره رحم یا مادر جانشین------------------- 96
مبحث سوم: مسائل حقوقی اجارة رحم یا مادر جانشین------------------ 98
گفتاراول : وضعیت حقوقی طفل ناشی از رحم اجاره ای یا مادر جانشین ----- 101
بند 1: رابطة طفل با زن اجاره ای-------------------------------- 101
بند2: رابطة طفل و شوهر زن اجیر------------------------------- 102
بند3: رابطة حقوقی طفل با صاحبان جنین (اسپرم و تخمک)--------------- 102
گفتاردوم: وضعیت حقوقی مادر جانشین یا اجاره ای------------------- 103
بند1 : حالتی که صاحب تخمک، صاحب رحم اجاره ای نیز باشد----------- 103
بند2 : حالتی که فقط رحم اجاره داده می شود----------------------- 103
نتیجه و پیشنهاد ------------------------------------------- 105
فهرست منابع --------------------------------------------- 107
چکیدة انگلیسی-------------------------------------------- 109
جامعه بشری دائماً در حال تغییر و تحول است. روز به روز مسائل جدیدی پیش می آید که از جنبه های مخلف نیاز به بررسی و پژوهش دارد.
علم حقوق نیز ناگزیر است تا همزمان با این تحولات، توسعه یابد تا جوابگوی نیازهای جامعه باشد چون در غیر اینصورت مشکلات عدیده ای بر سر راه جامعه قرار می گیرد. لذا فقدان قانون در مورد مسائل جدید منجر به هرج و مرج می گردد. یکی از مسائل جدید که از جنبه های مختلف قابل بررسی است تا مسئاله روشهای جدید باروری به طریقه مصنوعی می باشد. مسئاله تلقیح مصنوعی ابتداءاً در مورد گیاهان و حیوانات انجام شد و کم کم در مورد انسان هم انجام شد و نتایج مثبتی داشت. تلقیح مصنوعی می تواند باعث حل مشکلات بسیاری از خانواده ها شود که از نعمت داشتن فرزند محروم اند. ولی البته همچون دیگر مسائل جدید، باعث نگرانی ها و مخلفت هایی هم شده است. این مسئاله فقط از جنبه حقوقی اهمیت ندارد و چه بسا جنبه های اخلاقی و اجتماعی آن مهمتر از جنبه حقوقی آن باشد. مسائلی همچون ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم، انتقال جنین زوجین به رحم زن ثالث، ترکیب اسپرم مرد وزن بیگانه، پرورش جنین در لوله آزمایشگاه، اهداء تخمک/ جنین و ..... سئوالات بیشماری را ایجاد می کند.
تلقیح مصنوعی انواع گوناگونی دارد: از جمله تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر، تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه، حالت مادر جانشین و حالت اهداء تخمک / جنین: که مادر این نوشته به بررسی تلقیح با اسپرم شوهر و با اسپرم بیگانه و حالت مادر جانشین پرداخته ایم و بحث اهداء تخمک/ جنین را مورد بررسی قرار نداده ایم.
دراین نوشته، آنچه بیشتر مورد توجه است، بررسی مشروعیت یا عدم مشروطیت طرق تلقیح مصنوعی و بررسی نسب و آثار آن از جمله ارث طفل حاصل از این طرق است. به این معنا که طفل حاصل از طرق تلقیح مصنوعی به چه کس یا کسانی ملحق می شود و آثار این الحاق چیست؟
و همچنین نظرات فقهاء و حقوقدانان را مورد بررسی قرار داده ایم.
«فهرست اجمالی مطالب»
مقدمه .........................................................................................................................
فصل اول- تعاریف و کلیات.......................................................................................
فصل دوم-تاریخچه.....................................................................................................
فصل سوم- تلقیح مصنوعی........................................................................................
فصل چهارم- مادر جانشین........................................................................................
نتیجه گیری کلی.........................................................................................................
«فهرست تفصیلی مطالب»
مقدمه..........................................................................................................................
فصل اول- تعاریف و کلیات.......................................................................................
تعریف مسأله و موضوع تحقیق...................................................................................
سئوالات اصلی تحقیق.................................................................................................
فرضیه های تحقیق......................................................................................................
اهداف تحقیق..............................................................................................................
اهمیت تحقیق.............................................................................................................
روش تحقیق و شیوه گرد آوری مطالب.....................................................................
فصل دوم- تاریخچه تلقیح مصنوعی...........................................................................
فصل سوم- تلقیح مصنوعی........................................................................................
مبحث اول- تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر................................................................
گفتارنخست- جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر.....................................
گفتار دوم- آثار مالی و غیر مالی نسب ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر..........
بند اول- آثار مالی.......................................................................................................
الف) توارث................................................................................................................
ب) نفقه......................................................................................................................
ج) سایر آثارمالی.........................................................................................................
بند دوم- آثار غیر مالی................................................................................................
الف)حرمت نکاح........................................................................................................
ب) حضانت................................................................................................................
ج) تربیت....................................................................................................................
د) ولایت.....................................................................................................................
مبحث دوم- تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه................................................................
گفتار نخست- وضع حقوقی - فقهی ( جواز یا حرمت) تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار دوم- دلایل مخالفان و موافقان این روش...........................................................
1- اطلاق و عموم پاره ای از آیات قرآن ....................................................................
2- اطلاق و عموم پاره ای از روایات..........................................................................
3- مقتضای قاعده احتیاط...........................................................................................
گفتار سوم- نسب ناشی از لقاح مصنوعی با اسپرم بیگانه............................................
بند اول- نسب ناشی از لقاح به شبهه با اسپرم اجنبی..................................................
بند دوم- نسب طفل ناشی از لقاح عمدی با اسپرم غیر شوهر(اجنبی)........................
1-قائلین به عدم ثبوت نسب.......................................................................................
2- قائلین به ثبوت نسب.............................................................................................
الف) رابطه طفل با زوج ( شوهر زن)..........................................................................
ب) رابطه طفل با زوجه (مادر)....................................................................................
ج) رابطه طفل با صاحب آب.......................................................................................
فصل چهارم- مادر جانشین........................................................................................
مبحث اول- قرارداد مادر جانشین...............................................................................
گفتار اول- تعریف قرارداد مادر جانشین.....................................................................
گفتار دوم- نظرات مخالفان و موافقان.........................................................................
مبحث دوم- وضعیت فقهی حالت مادر جانشین.........................................................
گفتار اول- لقاح داخل رحمی.....................................................................................
بند اول- حالت جانشینی در بارداری..........................................................................
بند دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی.............................................................
گفتار دوم- لقاح خارجی رحمی ................................................................................
بند اول- فراهم کردن زمینه لقاح بین اسپرم و تخمک در آزمایشگاه............................
بند دوم- انتقال جنین تشکیل شده به رحم مادر جانشین............................................
مبحث سوم- نسب در حالت مادر جانشین.................................................................
مبحث چهارم- مادر کیست؟......................................................................................
گفتار اول- حالت جانشینی در بارداری.......................................................................
گفتار دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی.........................................................
مبحث پنجم- آثار نسب..............................................................................................
گفتار اول-حرمت نکاح..............................................................................................
گفتار دوم-حضانت.....................................................................................................
گفتار سوم- ولایت قهری...........................................................................................
گفتار چهارم- الزام به انفاق.........................................................................................
بند اول- انفاق بین کودک و صاحب اسپرم..................................................................
بند دوم- انفاق بین کودک و صاحب رحم اجاره ای....................................................
گفتار پنجم- توارث....................................................................................................
بند اول- توارث بین صاحب اسپرم و کودک...............................................................
بند دوم- توارث بین طفل و صاحب تخمک...............................................................
بند سوم- توارث بین طفل و صاحب رحم اجاره ای ..................................................
نتیجه گیری کلی
منابع
شرح مختصر:
جامعه بشری دائماً در حال تغییر و تحول است. روز به روز مسائل جدیدی پیش می آید که از جنبه های مخلف نیاز به بررسی و پژوهش دارد.
علم حقوق نیز ناگزیر است تا همزمان با این تحولات، توسعه یابد تا جوابگوی نیازهای جامعه باشد چون در غیر اینصورت مشکلات عدیده ای بر سر راه جامعه قرار می گیرد. لذا فقدان قانون در مورد مسائل جدید منجر به هرج و مرج می گردد. یکی از مسائل جدید که از جنبه های مختلف قابل بررسی است تا مسئاله روشهای جدید باروری به طریقه مصنوعی می باشد. مسئاله تلقیح مصنوعی ابتداءاً در مورد گیاهان و حیوانات انجام شد و کم کم در مورد انسان هم انجام شد و نتایج مثبتی داشت. تلقیح مصنوعی می تواند باعث حل مشکلات بسیاری از خانواده ها شود که از نعمت داشتن فرزند محروم اند. ولی البته همچون دیگر مسائل جدید، باعث نگرانی ها و مخلفت هایی هم شده است. این مسئاله فقط از جنبه حقوقی اهمیت ندارد و چه بسا جنبه های اخلاقی و اجتماعی آن مهمتر از جنبه حقوقی آن باشد. مسائلی همچون ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم، انتقال جنین زوجین به رحم زن ثالث، ترکیب اسپرم مرد وزن بیگانه، پرورش جنین در لوله آزمایشگاه، اهداء تخمک/ جنین و ..... سئوالات بیشماری را ایجاد می کند.
تلقیح مصنوعی انواع گوناگونی دارد: از جمله تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر، تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه، حالت مادر جانشین و حالت اهداء تخمک / جنین: که مادر این نوشته به بررسی تلقیح با اسپرم شوهر و با اسپرم بیگانه و حالت مادر جانشین پرداخته ایم و بحث اهداء تخمک/ جنین را مورد بررسی قرار نداده ایم.
دراین نوشته، آنچه بیشتر مورد توجه است، بررسی مشروعیت یا عدم مشروطیت طرق تلقیح مصنوعی و بررسی نسب و آثار آن از جمله ارث طفل حاصل از این طرق است. به این معنا که طفل حاصل از طرق تلقیح مصنوعی به چه کس یا کسانی ملحق می شود و آثار این الحاق چیست؟
و همچنین نظرات فقهاء و حقوقدانان را مورد بررسی قرار داده ایم.
«فهرست اجمالی مطالب»
مقدمه .........................................................................................................................
فصل اول- تعاریف و کلیات.......................................................................................
فصل دوم-تاریخچه.....................................................................................................
فصل سوم- تلقیح مصنوعی........................................................................................
فصل چهارم- مادر جانشین........................................................................................
نتیجه گیری کلی.........................................................................................................
«فهرست تفصیلی مطالب»
مقدمه..........................................................................................................................
فصل اول- تعاریف و کلیات.......................................................................................
تعریف مسأله و موضوع تحقیق...................................................................................
سئوالات اصلی تحقیق.................................................................................................
فرضیه های تحقیق......................................................................................................
اهداف تحقیق..............................................................................................................
اهمیت تحقیق.............................................................................................................
روش تحقیق و شیوه گرد آوری مطالب.....................................................................
فصل دوم- تاریخچه تلقیح مصنوعی...........................................................................
فصل سوم- تلقیح مصنوعی........................................................................................
مبحث اول- تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر................................................................
گفتارنخست- جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر.....................................
گفتار دوم- آثار مالی و غیر مالی نسب ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر..........
بند اول- آثار مالی.......................................................................................................
الف) توارث................................................................................................................
ب) نفقه......................................................................................................................
ج) سایر آثارمالی.........................................................................................................
بند دوم- آثار غیر مالی................................................................................................
الف)حرمت نکاح........................................................................................................
ب) حضانت................................................................................................................
ج) تربیت....................................................................................................................
د) ولایت.....................................................................................................................
مبحث دوم- تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه................................................................
گفتار نخست- وضع حقوقی - فقهی ( جواز یا حرمت) تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه
گفتار دوم- دلایل مخالفان و موافقان این روش...........................................................
1- اطلاق و عموم پاره ای از آیات قرآن ....................................................................
2- اطلاق و عموم پاره ای از روایات..........................................................................
3- مقتضای قاعده احتیاط...........................................................................................
گفتار سوم- نسب ناشی از لقاح مصنوعی با اسپرم بیگانه............................................
بند اول- نسب ناشی از لقاح به شبهه با اسپرم اجنبی..................................................
بند دوم- نسب طفل ناشی از لقاح عمدی با اسپرم غیر شوهر(اجنبی)........................
1-قائلین به عدم ثبوت نسب.......................................................................................
2- قائلین به ثبوت نسب.............................................................................................
الف) رابطه طفل با زوج ( شوهر زن)..........................................................................
ب) رابطه طفل با زوجه (مادر)....................................................................................
ج) رابطه طفل با صاحب آب.......................................................................................
فصل چهارم- مادر جانشین........................................................................................
مبحث اول- قرارداد مادر جانشین...............................................................................
گفتار اول- تعریف قرارداد مادر جانشین.....................................................................
گفتار دوم- نظرات مخالفان و موافقان.........................................................................
مبحث دوم- وضعیت فقهی حالت مادر جانشین.........................................................
گفتار اول- لقاح داخل رحمی.....................................................................................
بند اول- حالت جانشینی در بارداری..........................................................................
بند دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی.............................................................
گفتار دوم- لقاح خارجی رحمی ................................................................................
بند اول- فراهم کردن زمینه لقاح بین اسپرم و تخمک در آزمایشگاه............................
بند دوم- انتقال جنین تشکیل شده به رحم مادر جانشین............................................
مبحث سوم- نسب در حالت مادر جانشین.................................................................
مبحث چهارم- مادر کیست؟......................................................................................
گفتار اول- حالت جانشینی در بارداری.......................................................................
گفتار دوم- حالت جانشینی با باروری مصنوعی.........................................................
مبحث پنجم- آثار نسب..............................................................................................
گفتار اول-حرمت نکاح..............................................................................................
گفتار دوم-حضانت.....................................................................................................
گفتار سوم- ولایت قهری...........................................................................................
گفتار چهارم- الزام به انفاق.........................................................................................
بند اول- انفاق بین کودک و صاحب اسپرم..................................................................
بند دوم- انفاق بین کودک و صاحب رحم اجاره ای....................................................
گفتار پنجم- توارث....................................................................................................
بند اول- توارث بین صاحب اسپرم و کودک...............................................................
بند دوم- توارث بین طفل و صاحب تخمک...............................................................
بند سوم- توارث بین طفل و صاحب رحم اجاره ای ..................................................
نتیجه گیری کلی
منابع