بررسی مؤلفه های مؤثر در تجاریسازی یافتههای رشته مدیریت در دانشگاههای استان قم
امروزه دانشگاه‌ها علاوه بر پژوهش و آموزش به ایفای نقش در جهت مأموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می‌پردازند. در پژوهش حاضر تلاش شده است با ارائه چارچوبی، فرآیند تجاریسازی و نتایج تحقیقات دانشگاهی را توضیح و عوامل مؤثر در تجاریسازی یافتههای رشته مدیریت را در سطح دانشگاههای استان قم بررسی و با توجه به اهمیت آنها اولویت‌بندی می‌نماییم.
جامعه آماری شامل دانشجویان رشته مدیریت دانشگاههای استان قم به تعداد6100 نفر، روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و تعداد نمونه آماری تحقیق 349 نفر می‌باشد. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی پیمایشی می‌باشد. نتایج بدست آمده از این پژوهش بر گرفته از یک پرسشنامه 32 سؤالی است که پایایی آن بوسیله روش آلفای کرونباخ به مقدار 813/0 محاسبه و روایی پرسشنامه توسط اساتید محترم تأیید شده است.
پژوهش حاضر، مشتمل بر هشت فرضیه فرعی در قالب دو بخش کلی عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی بوده که با توجه به تجزیه و تحلیل داده‌ها و بررسی نتایج آزمون فرضیه‌های تحقیق، مشخص گردید که دلایلی برای رد متغیرهای مستقل مطرح شده در فرضیات به عنوان مؤلفههای مؤثر در تجاریسازی یافتههای رشته مدیریت، یافت نشد.
کلمات کلیدی: تجاریسازی دانش، انتقال فناوری، دفاتر انتقال فناوری، مکانیزم‌های تجاریسازی دانش.
فهرست مطالب
| عنوان | صفحه |
| فصل اول – کلیات تحقیق................................................................................................................................................ | 1 |
| 1-1- مقدمه ...................................................................................................................................................................... | 2 |
| 1-2- بیان مسئله .............................................................................................................................................................. | 8 |
| 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق ...................................................................................................................................... | 13 |
| 1-4- اهداف تحقیق ....................................................................................................................................................... | 18 |
| 1-4-1- هدف اصلی تحقیق........................................................................................................................................... | 18 |
| 1-4-2- اهداف فرعی تحقیق........................................................................................................................................... | 18 |
| 1-5- سؤال‌های تحقیق ................................................................................................................................................. | 19 |
| 1-6- فرضیات تحقیق...................................................................................................................................................... | 20 |
| 1-6-1- فرضیه اصلی....................................................................................................................................................... | 20 |
| 1-6-2- فرضیه‌های فرعی................................................................................................................................................ | 21 |
| 1-7- پیشینه تحقیق........................................................................................................................................................... | 22 |
| 1-8- متغیرهای تحقیق ..................................................................................................................................................... | 24 |
| 1-8-1- متغیر مستقل........................................................................................................................................................ | 24 |
| 1-8-2- متغیر وابسته........................................................................................................................................................ | 24 |
| 1-9- روش تحقیق........................................................................................................................................................... | 25 |
| 1-10- قلمرو تحقیق ........................................................................................................................................................ | 25 |
| 1-11- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی طرح........................................................................................................ | 26 |
| 1-12- تعاریف عملیاتی پژوهش ..................................................................................................................................... | 27 |
| فصل دوم – ادبیات تحقیق ............................................................................................................................................ | 29 |
| 2-1- مقدمه....................................................................................................................................................................... | 30 |
| 2-2- مفهوم و تعاریف تجاریسازی................................................................................................................................ | 33 |
| 2-3- تاریخچه تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی............................................................................................................ | 41 |
| 2-4- اهمیت تجاریسازی نتایج تحقیق ....................................................................................................................... . | 45 |
| 2-5- روند تجاریسازی دانش ....................................................................................................................................... | 47 |
| 2-6- فرآیند تجاریسازی ............................................................................................................................................... | 49 |
| 2-7- انواع تجاریسازی ................................................................................................................................................. | 66 |
| 2-8- روش‌های تجاریسازی ......................................................................................................................................... | 66 |
| 2-9- مدل‌ها و الگوهای تجاریسازی ............................................................................................................................ | 69 |
| 2-10- مراحل تجاریسازی یافتههای پژوهشی ............................................................................................................ | 86 |
| 2-11- موانع انتقال تجاریسازی..................................................................................................................................... | 92 |
| 2-12- ساختار نوآوری................................................................................................................................................... | 105 |
| 2-13- کارآفرینی ............................................................................................................................................................ | 109 |
| 2-14- سابقه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته................................................................................................................. | 112 |
| 2-15- بررسی روند تجاریسازی در بخش دانشگاهی کشور ایران ................................................................................ | 121 |
| فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق....................................................................................................................................... | 124 |
| 3-1- مقدمه............................................................................................................................................................ | 125 |
| 3-2- روش تحقیق........................................................................................................................................................... | 126 |
| 3-3- جامعه آماری........................................................................................................................................................... | 130 |
| 3-4- روش نمونه‌گیری و حجم نمونه.............................................................................................................................. | 130 |
| 3-4-1- تعیین حجم نمونه............................................................................................................................................. | 131 |
| 3-5- روش جمع‌آوری اطلاعات.................................................................................................................................... | 131 |
| 3-6- ابزارهای گردآوری ................................................................................................................................................ | 132 |
| 3-6-1- پرسشنامه ........................................................................................................................................................... | 132 |
| 3-6-2- مقیاس لیکرت.................................................................................................................................................... | 132 |
| 3-7- متغیرهای پژوهش.................................................................................................................................................. | 133 |
| 3-7-1- متغیر مستقل در پژوهش حاضر........................................................................................................................... | 133 |
| 3-7-2- متغیر وابسته در پژوهش حاضر........................................................................................................................... | 134 |
| 3-8- روایی...................................................................................................................................................................... | 134 |
| 3-9- پایایی....................................................................................................................................................................... | 135 |
| 3-10- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها.......................................................................................................................... | 136 |
| فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها.............................................................................................................................. | 138 |
| 4-1- مقدمه..................................................................................................................................................................... | 139 |
| 4-2- تجزیه و تحلیل یافته‌ها .......................................................................................................................................... | 140 |
| 4-2-1- آمار توصیفی ...................................................................................................................................................... | 140 |
| 4-3- آمار استنباطی ........................................................................................................................................................ | 159 |
| فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها................................................................................................................................ | 199 |
| 5-1- مقدمه....................................................................................................................................................................... | 200 |
| 5-2- خلاصه تحقیق......................................................................................................................................................... | 201 |
| 5-3- نتایج به دست آمده از آمار توصیفی....................................................................................................................... | 202 |
| 5-3-1-نتایج مبتنی بر ویژگی‌های جمعیت شناختی ........................................................................................................ | 202 |
| 5-3-2- نتایج بدست آمده از پاسخ به فرضیه‌ها.............................................................................................................. | 203 |
| 5-3-2-1- فرضیه‌های مربوط به عوامل درون سازمانی.................................................................................................... | 203 |
| 5-3-2-2- فرضیه‌های مربوط به عوامل برون سازمانی..................................................................................................... | 204 |
| 5-4- نتایج به دست آمده از آمار استنباطی .................................................................................................................... | 205 |
| 5-4-1- بررسی رابطه عوامل درون سازمانی با مؤلفههای جمعیت شناختی بوسیله آزمون من‌ویتنی................................ | 205 |
| 5-4-2- بررسی رابطه عوامل برون سازمانی با مؤلفههای جمعیت شناختی بوسیله آزمون من‌ویتنی................................. | 205 |
| 5-4-3- نتایج مبتنی بر فرضیات تحقیق .......................................................................................................................... | 206 |
| 5-5- پیشنهادهای محقق در راستای موضوع پژوهش ...................................................................................................... | 212 |
| 5-6- محدودیت‌های تحقیق.............................................................................................................................................. | 215 |
| پیوست............................................................................................................................................................................. | 216 |
| منابع و مآخذ...................................................................................................................................................................... | 231 |
| فهرست فارسی.................................................................................................................................................................. | 232 |
| فهرست انگلیسی................................................................................................................................................................ | 235 |
فهرست جداول
| عنوان | صفحه |
| 2-1- سابقه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته .................................................................................................................. | 119 |
| 3-1- ترتیب امتیازبندی پرسشنامه .................................................................................................................................... | 132 |
| 3-2- ترتیب سؤالات پرسشنامه براساس هر یک از متغیرهای تحقیق.............................................................................. | 133 |
| 3-3- آماره پایایی............................................................................................................................................................... | 136 |
| 4-1- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان بر حسب جنسیت ........................................................................... | 141 |
| 4-2- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات................................................................ | 142 |
| 4-3- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان برحسب رشته تحصیلی.................................................................. | 144 |
| 4-4- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه پشتیبانی مالی و انسانی دانشکده از محققین ................................................................. | 145 |
| 4-5- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه وجود اهداف و برنامه‌های مدون در دانشگاه.................................................................. | 147 |
| 4-6- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه ایجاد رابطه مؤثر بین محققین و بازار............................................................................ | 148 |
| 4-7- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه آموزش تخصصی پژوهشگران........................................................................................ | 149 |
| 4-8- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه تدوین قوانین و مقررات حمایتی از پژوهش................................................................. | 150 |
| 4-9- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه ایجاد فرهنگ کارآفرینی هماهنگ با تجاریسازی........................................................... | 151 |
| 4-10- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه تشویق و ترغیب بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری ................................................... | 152 |
| 4-11- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه حفاظت و صیانت دولت از دارایی‌های فکری پژوهشگران....................................... | 154 |
| 4-12- میانگین و انحراف معیار متغیرها (فرضیه‌های فرعی عوامل درون سازمانی).......................................................... | 155 |
| 4-13- میانگین و انحراف معیار متغیرها ( فرضیه‌های فرعی عوامل برون سازمانی).......................................................... | 156 |
| 4-14- میانگین سؤالات پرسشنامه..................................................................................................................................... | 158 |
| 4-15- بررسی توزیع داده‌ها توسط آزمون کولموگوروف- اسمیرنوف و شاپیرو- ویلک................................................. | 160 |
| 4-16- ارزش‌گذاری و میانه پاسخ به سؤالات................................................................................................................... | 161 |
| 4-17- نرمالیتی با آزمون کولموگورف- اسمیرنوف تک نمونه‌ای..................................................................................... | 162 |
| 4-18- رتبه‌ها برحسب فرضیه‌های درون سازمانی با توجه به جنسیت پاسخگویان.......................................................... | 163 |
| 4-19- آماره آزمون فرضیه‌های درون سازمانی.................................................................................................................. | 164 |
| 4-20- رتبه‌ها برحسب فرضیه‌های درون سازمانی با توجه به مقطع تحصیلی پاسخگویان .............................................. | 165 |
| 4-21- آماره آزمون فرضیه‌های درون سازمانی ( آزمون کروسکال‌وایس)......................................................................... | 166 |
| 4-22- رتبه‌ها برحسب فرضیه‌های درون سازمانی با توجه به رشته تحصیلی پاسخگویان................................................ | 167 |
| 4-23- آمار آزمون فرضیه‌های درون سازمانی.................................................................................................................... | 168 |
| 4-24- رتبه‌ها بر حسب فرضیه‌های برون سازمانی با توجه به جنسیت پاسخگویان.......................................................... | 169 |
| 4-25- آماره آزمون فرضیه‌های برون سازمانی.................................................................................................................. | 170 |
| 4-26- رتبه‌ها بر حسب فرضیه‌های برون سازمانی با توجه به مقطع تحصیلی پاسخگویان............................................... | 171 |
| 4-27- آماره آزمون فرضیه‌های برون سازمانی.................................................................................................................. | 172 |
| 4-28- رتبه‌ها بر حسب فرضیه‌های برون سازمانی با توجه به رشته تحصیلی پاسخگویان.............................................. | 173 |
| 4-29- آماره آزمون فرضیه‌های برون سازمانی................................................................................................................... | 174 |
| 4-30- تست نرمالیتی......................................................................................................................................................... | 175 |
| 4-31- رتبه‌ها..................................................................................................................................................................... | 176 |
| 4-32- آماره آزمون .......................................................................................................................................................... | 177 |
| 4-33- تست نرمالیتی....................................................................................................................................................... | 178 |
| 4-34- رتبه‌ها..................................................................................................................................................................... | 179 |
| 4-35- آماره آزمون .......................................................................................................................................................... | 180 |
| 4-36- تست نرمالیتی......................................................................................................................................................... | 181 |
| 4-37- رتبه‌ها..................................................................................................................... | 182 |
| 4-38- آماره آزمون ......................................................................................... | 183 |
| 4-39- تست نرمالیتی.............................................................................. | 184 |
| 4-40- رتبه‌ها..................................................... | 185 |
| 86 | |
| 187 | |
| 4-43- رتبه‌ها...................................................... | 188 |
| 4-44- آماره آزمون ........................................................ | 189 |
| 4-45- تست نرمالیتی..................................................................................... | 190 |
| 4-46- رتبه‌ها............................................................................................... | 191 |
| 4-47- آماره آزمون ......................................................................................... | 192 |
| 4-48- تست نرمالیتی.................................................................................. | 193 |
| 4-49- رتبه‌ها.......................................................................... | 194 |
| 4-50- آماره آزمون .................................................................. | 195 |
| 4-51- تست نرمالیتی............................................... | 196 |
| 4-52- رتبه‌ها.............................................................................. | 197 |
| 4-53- آماره آزمون ........... | 198 |
فهرست اشکال
| عنوان | صفحه |
| 2-1- نمایش مدل فرآیند تجاریسازی ایده‌ها .... | 50 |
| 2-2- مراحل اصلی فرآیند توسعه فناوری جدید....... | 51 |
| 2-3- فرآیند نظری انتقال فناوری از دانشگاه به یک شرکت.. | 53 |
| 2-4- فرآیند جهانی ایجاد ارزش از طریق ایجاد شرکت‌های انشعابی . | 55 |
| 2-5- فرآیند انتقال دانش | 56 |
| 2-6- فرآیند خطی تجاریسازی دانش........ | 58 |
| 2-7- فراگرد تجاریسازی محصول ..... | 60 |
| 2-8- مراحل اصلی تجاریسازی دستاوردهای علمی.... | 63 |
| 2-9- فرآیند کلان پژوهش و تولید صنعتی................... | 66 |
| 2-10- نمایش مدل پلکان تجاریسازی........... | 69 |
| 2-11- انتقال دانش............... | 70 |
| 2-12- مارپیچ سه‌گانه................ | 76 |
| 2-13- تجاریسازی دانش فیشر ..... | 77 |
| 2-14- اقتضایی اثربخشی انتقال فناوری.... | 79 |
| 2-15- فعالیت‌‌های مرحله‌ای توئیس ........ | 80 |
| 2-16- فراگرد تبدیلی توئیس....... | 81 |
| 2-17- پویای بازنگری شده .. | 82 |
| 2-18- تجاریسازی زوا براساس ابعاد 5s....... | 83 |
| 2-19- مدل ترکیبی تجاریسازی مک‌فادزن و همکاران ....... | 84 |
| 2-20- عوامل بازدارنده تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی....... | 94 |
| 2-21- چارچوب مفهومی تجاریسازی دانش .... | 113 |
فهرست نمودارها
| عنوان | صفحه |
| 4-1- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان برحسب جنسیت .. | 142 |
| 4-2- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی... | 143 |
| 4-3- توزیع فراوانی و درصد پراکندگی برحسب رشته تحصیلی... | 145 |
| 4-4- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه پشتیبانی مالی و انسانی دانشکده از محققین... | 146 |
| 4-5- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه وجود اهداف و برنامه‌های مدون در دانشگاه . | 147 |
| 4-6- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه ایجاد رابطه مؤثر بین محققین و بازار ..................................................... | 148 |
| 4-7- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه آموزش تخصصی پژوهشگران.. | 149 |
| 4-8- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه تدوین قوانین و مقررات حمایتی از پژوهش............................................... | 150 |
| 4-9- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه ایجاد فرهنگ کارآفرینی هماهنگ با تجاریسازی | 152 |
| 4-10- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه تشویق و ترغیب بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری | 153 |
| 4-11- فراوانی پاسخ‌ها به فرضیه حفاظت و صیانت دولت از دارایی‌های فکری پژوهشگران...... | 154 |
| 4-12- میانگین و انحراف معیار متغیرها (فرضیه‌های فرعی عوامل درون سازمانی) | 156 |
| 4-13- میانگین و انحراف معیار متغیرها ( فرضیه‌های فرعی عوامل برون سازمانی) .................................... | 157 |