بررسی تاثیر مشاوره گروهی بر رفتار در کلاس دانشجویان مددکاری
سازگاری در فرهنگ روانشناسی، عبارت است از رابطه‌ای که هر ارگانسیم با محیط خود برقرار می‌کند. این اصطلاح معمولاً به سازگاری روان‌شناختی یا اجتماعی با توجه به معنای ضمنی مثبت آن اشاره دارد. یعنی فرد خوب سازگار یافته و این اصطلاح وقتی به کار برده می‌شود که فرد در یک فرایند جاری و غنی از رشد بالقوه خودش، درگیر است و به تغییرات محیطی به طرز مؤثری واکنش نشان می‌دهد. این واژه از طرفی اشاره به یک حالت تعادل کامل بین ارگانیسم و محیط دارد. حالتی که در آن همه نیازها ارضاء شده‌اند و عملکردهای ارگانیسمی به آسانی تحقق بخشیده می‌شوند (عیدیان، 1385).
سازگاری به فرایندهای روانشناسی که مردم را با تغییرات روزمره هماهنگ می‌کند، اشاره دارد (وایتن ولیویید[1] به نقل از شهسواری، 1382) به زعم سینها وسینگ[2] (1993) سازگاری عبارت است از ثبات عاطفی و جسارت در روابط اجتماعی و نیز علاقه به تحصیل و مدرسه در فرد که به صورت سازگاری عاطفی، سازگاری اجتماعی و سازگاری آموزشی نیز بیان شده است (سینها وسینگ، ترجمه کرمی، 1377) منظور از سازگاری اجتماعی داشتن رابطه صحیح و مطلوب با دیگران و سازگاری شخص با محیط خود می‌باشد که با تغییر دادن خود و یا محیط به دست می‌آید (پورافکاری، 1373) و به مکانیسم‌هایی که بوسیله آنها یک فرد ثبات عاطفی پیدا می‌کند سازگاری عاطفی اطلاق می‌گردد و سازگاری تحصیلی را به عنوان داشتن نگرشهای مثبت نسبت به اهداف تحصیلی وضع شده، کامل کردن شروط تحصیلی و اعتقاد فرد به مؤثر بودن تلاش برای رسیدن به درجات علمی بالاتر تعریف کرده‌اند (پور دهقان اردکانی، 1383).
عوامل زیادی با سازگاری که یک ضرورت حیاتی برای انسان محسوب می‌شود در ارتباطند که مهمترین آنها «نحوة برقرار کردن ارتباط و تعامل با دیگران» می‌باشد. به عبارت دیگر، ارتباط و تعامل ناموفق باعث بوجود آمدن ناسازگاری در فرد خصوصاً در نوجوانان و جوانان که داشتن تعاملات اجتماعی به ارتباط با دیگران بویژه همسالان نقش مهمی در سلامت روانی آنها دارد، می‌شود (احمدی، 1375).
از دیدگاه روانشناسی ارتباطات، کوچکترین واحد ارتباطی در اجتماع رابطه بین دو شخصیت است. برن[3]، معتقد است که شخصیت هر انسانی از سه بخش که در ارتباط با یکدیگر هستند تشکیل می‌شود. کودک، والد و بالغ.بنابراین وقتی انسان می‌خواهد در جامعه سازگار باشد، باید ابتدا خصوصیات شخصیتی سه‌بعدی خود را بشناسد و سپس وارد اجتماع شود. آنگاه خصوصیات سه‌بعدی طرف مقابل را نیز به طور نسبی بشناسد تا بهتر بتواند با او ارتباط برقرار کند. چه اگر ندانیم چگونه و با کدام بعد و در چه موقعیتی رابطه انسانی برقرار کنیم ، دچار شکست در تعامل اجتماعی شده و حالت سرخوردگی و ناکامی پیدا می‌کنیم و در نهایت با محیط انسانی خود ناسازگار می‌شویم (شفیع‌آبادی و ناصری، 1380).
در همین رابطه در پژوهشی حاجی نصیر (1384) با عنوان «تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل برخود پنداره[4] و منبع کنترل[5] دانشجویان دختر دانشگاههای تهران به این نتیجه دست یافت که مشاورة گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل با اطمینان 99% بر تغییر خود پنداره و منبع کنترل دانشجویان مؤثر بوده است.
با توجه به تحقیقات صورت گرفته اینکه نظریة تحلیل رفتار متقابل نظریه قابل فهم و پیشرفته روانشناسی دربارة تفکرات، احساسات و ارتباطات افراد است و درک آن برای سنین نوجوانی راحت‌تر است و از طرفی رویکردی است که مفاهیم و متون آن برای گروههای درمانی طراحی شده (کرسنی[6]، به نقل از شفیع‌آبادی، 1380) و نوجوانان گرایش شدیدی به شرکت در گروه دارند، در این پژوهش سعی شده است که تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر سازگاری اجتماعی، عاطفی و آموزشی دانش‌آموزان سنجیده و مورد بررسی قرار گیرد.
فهرست مطالب
فصل اول.. 1
مقدمه.. 2
بیان مسئله.. 3
اهمیت و ضرورت پژوهش...... 4
اهداف پژوهش...... 5
هدف اصلی... 5
اهداف فرعی... 5
فرضیه های پژوهش...... 5
فرضیه اصلی... 5
فرضیه‌های فرعی... 5
متغیرهای پژوهشی... 6
تعریف متغیرها. 6
تعریف نظری مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل... 6
تعریف عملیاتی:6
سازگاری... 7
تعریف نظری :7
تعریف عملیاتی :7
فصل دوم.. 8
ادبیات و پیشینه تحقیق... 8
مقدمه.. 9
الف) زمینه نظری پژوهش...... 9
سازگاری... 9
1- تعریف سازگاری... 9
2- عوامل مؤثر بر سازگاری... 10
الف) خانواده. 10
ب) مدرسه.. 11
ج) گروه همسالان.. 11
ویژگیهای افراد سازگار.. 16
نظریه تحلیل رفتار متقابل... 17
مبانی نظری نظریه تحلیل رفتار متقابل... 18
الگوی حالات نفسانی... 18
موقعیتهای روانی و طرحهای زندگی... 20
آسیب‌شناسی روانی از دید تحلیل رفتار متقابل:21
هدف درمان در تحلیل رفتار.. 22
فرآیند گروهی در رویکرد تحلیل رفتار متقابل... 22
مشاوره و درمان :23
ارزشهای مشاوره گروهی... 24
- تحقیقات انجام‌شده در داخل کشور.. 25
تحقیقات خارجی... 27
سازگاری از دیدگاه تحلیل رفتار متقابل... 28
جمع‌بندی مطالب..... 31
منابع.. 32