بررسی اثر درصد افزایش سود انباشته بر درصد تغییرات سود عملیاتی سال بعد شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران
عنوان : بررسی تأثیر در افزایش سود انباشته بر میزان تغییرات سود قبل از بهره و مالیات سال بعد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1380-1377 .
مقدمه :
تشکیل سرمایه یکی از مهم ترین عوامل ورود کشورهای در حال توسعه به فرآیند توسعه اقتصادی می باشد .
سرمایه گذاران ایرانی تا کنون بیشتر به سرمایه گذاری بر دارایی های فیزیکی رغبت نشان داده اند ،تا سرمایه گذاری در دارایی های مالی .یکی از مهم ترین اهداف سرمایه گذاران در سرمایه گذاری در اوراق بهادار کسب سود سالیانه به همراه منفعت سرمایه می باشد ،برای اینکه سرمایه گذاران ترغیب به سرمایه گذاری در دارایی های مالی بشوند باید بازدهی این دارایی ها از بازدهی سایر دارایی ها بیشتر شود۱.
از آنجا که کشور ما نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه نیاز فراوان به سرمایه گذاری دارد و این طریق می تواند مشکل بیکاری را نیز برطرف سازد و چند وقتی است نیز بحث سرمایه گذاری خارجی در کشور به صورت جدی مطرح شده است بر آن شدم تا این موضوع را بررسی کنم که آیا ما توانسته ایم از سرمایه های موجود در داخل کشور به خصوص سرمایه های موجود در صنایع خود به درستی استفاده کنیم یا تنها با یک دید کوتاه مدت به فکر افزایش سود قابل پرداخت به سهامداران بوده ایم و باعث خروج سرمایه ها از چرخه تولید شده ایم .
1 . علی قلی پور ، بررسی سیاست های تقسیم سود بر ….، تحقیقات مالی ، ش 9 و 10 ، زمستان 74 و بهار 75 ، صفحه 85 .
فصل اول : طرح تحقیق
1-1) تشریح و بیان موضوع :
منابع تأمین مالی شرکت به 2 بخش داخلی ( اندوخته ها و سود انباشته ،ذخایر استهلاک ،کاهش دارایی جاری و فروش دارایی ثابت ) و منابع خارجی ( اخذ وام ، صدور سهام ممتاز و عادی جدید ) تقسیم می شود که مدیران مالی بایستی با انجام بررسی و تجزیه و تحلیل لازم منبعی را انتخاب نمایند که اولاً از هزینه کمتری برخوردار باشد و ثانیاً در بکارگیری و استفاده از وجوه تأمین شده منطق اقتصادی را مورد استفاده قرار دهد۱.
از آنجا که سود انباشته همیشه یکی از منابع مهم تأمین مالی بلند مدت
برای شرکت ها بوده است و در سال های اخیر ،شرکت های بزرگ صنعتی برای تأمین نیازهای مالی خود اغلب از سود انباشته استفاده کرده اند۲و نه از انتشار سهام جدید .
این تحقیق به دنبال بررسی رابطه بین افزایش درصد سود انباشته شرکت ها و درصد افزایش بازده عملیاتی شرکت (EBIT) در سال بعد بوده است تا در صورت مثبت بودن این رابطه ،شرکت ها را به افزایش سود انباشته خود ،تشویق کرده و در صورت منفی بودن آن دلیل آن را یافته و راهکارهایی ارائه دهد .
2-1) اهمیت موضوع :
اگرچه تأمین مالی از طریق سود انباشته موجب کاهش وجوه قابل پرداخت به شکل سود سهام می شود ،اما وجوه در دسترس برای پرداخت سود سهام به سهامداران فعلی را در آینده افزایش خواهد داد .دلیل این افزایش این است که چنانچه واحد انتفاعی به جای سود انباشته از منابع تأمین مالی خارج از واحد انتفاعی استفاده کند لازم است نوعی بازده برای این منابع فراهم نماید .مثلاً چنانچه از اعتبار ،
1 . حسین صفرزاده ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، بررسی اثر انتشار مجدد سهام عادی بر بازده ، دانشگاه فردوسی مشهد ، 1379 ، صفحه 3 .
2 . این مورد مربوط به شرکت های ایرانی نیست .
استقراض و تسهیلات مالی استفاده شود لازم است هزینه استقراض یا سود متعلق به آن به اعطاء کنندگان وام ،اعتبار و تسهیلات مزبور پرداخت شود که پول در دسترس برای پرداخت آتی سود سهام را کاهش خواهد داد .
استفاده از سهام ممتاز نیز پرداخت سود سهام ممتاز را در آینده ایجاب می کند . تأمین مالی از محل انتشار سهام عادی نیز مستلزم پرداخت سود سهام به سهامداران سابق و سهامداران جدید در آینده خواهد بود با توجه به مزایای ذکر شده این تحقیق به دنبال این موضوع بوده است که آیا شرکت های ایرانی از این منبع مالی به درستی استفاده کرده اند یا خیر۱.
3-1) هدف و علت انتخاب موضوع :
روند تأمین مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران در چند سال اخیر گویای این واقعیت است که این شرکت ها گرایش فراوانی به انتشار سهام عادی به عنوان روشی جهت به دست آوردن سرمایه لازم به منظور اجرای طرح های توسعه و یا حتی جبران کمبود نیازهای مالی کوتاه مدت خود داشته اند ۲. با توجه به مطالب و دلایل ذکر شده در قسمت های قبل و از آنجا که انتشار سهم جدید مشکلات و مسائل مربوط به خود را دارد ،به نظر محقق استفاده از روش سود انباشته اقتصادی تر خواهد بود و در همین راستا این تحقیق به منظور بررسی تأثیر افزایش سود شرکت ها بر درصد افزایشEBIT آن ها در سال بعد انجام شد .
بطور کلی می توان از 4 شیوه برای پرداخت سود استفاده کرد :
الف- خط مشی تقسیم سـود ثابت : در این روش مبلغ ثابـتی سود به هر سهـم در
سال تعلق می گیرد .
ب- خط مشی تقسیم سود متغیر : در این روش سود ثابت است ولی از آنجا که سود از سالی به سال بعد در نوسان است .مبلغ سود هر سهم دچار نوسان خواهد شد .
ج- تقسیم سود ثابت و متغیر : این روش ترکـیبی از دو روش قبل است و مزایای هر دو را نیز دارا می باشد .در این روش درصد ثابتی سود نسبت به ارزش اسمی اعلام می شود ،علاوه بر این در موقع تسهیم سود بر حسب آنکه چه مبلغ از سود تقسیم نشده باقی می ماند ،تصمیم به تسهیم سود اضافه می گیرد .
د- خط مشی تقسیم سود باقیمانده : در این روش اگر هزینه پروژه های جدید از جریانات نقدی ورودی به شرکت کمتر باشد تفاوت به عنوان سود پرداخت خواهد ش
1 . همان منبع ، صفحه 92 .
فصل سوم : روش تحقیق
1-3) روش تحقیق :
این تحقیق از نوع کاربردی بوده و در آن برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش همبستگی استفاده شده است ،تا وجود رابطه ،نوع و میزان رابطه بین متغیرهای موجود در تحقیق مشخص شود .
2-3) قلمروی تحقیق :
الف- قلمروی موضوعی تحقیق : در این تحقیق رابطه بین درصد افزایش سود انباشته بر درصد افزایش سود عملیاتی سال آینده شرکت ها مورد بررسی قرار گرفته است .
ب- قلمرو زمانی تحقیق : قلمروی زمانی تحقیق از سال 1377 تا سال 1380 می باشد و علت انتخاب آن ،زیرا جدیدترین اطلاعات مربوط به این سال ها می- باشد .
ج- قلمروی مکانی تحقیق : چارچوب مکانی تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند .
فهرست مطالب :
عنوان صفحه
ü تقدیر و تشکر........................................................................................... 1
ü فهرست مطالب...................................................................................... 2
ü فهرست جداول و نمودارها...................................................................... 4
ü مقدمه..................................................................................................... 5
ü فصل اول : طرح تحقیق........................................................................... 6
1-1) تشریح و بیان موضوع........................................................................... 6
2-1) اهمیت موضوع..................................................................................... 6
3-1) هدف و علت انتخاب موضوع............................................................... 7
4-1) فرضیات تحقیق..................................................................................... 7
5-1) روش تحقیق.......................................................................................... 8
6-1) قلمرو تحقیق......................................................................................... 8
7-1) تعریف واژه ها و اصطلاحات کلیدی...................................................... 8
8-1) تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع تحقیق..................................... 9
9-1) مشکلات و موانع تحقیق..................................................................... 9
ü فصل دوم : ادبیات موضوع.................................................................... 10
1-2) بورس اوراق بهادار................................................................................ 10
1-1-2) تعریف بورس اوراق بهادار............................................................. 10
2-1-2) تاریخچه بورس در جهان.................................................................. 10
3-1-2) سابقه ایجاد بورس در ایران........................................................... 11
4-1-2) نحوه خرید و فروش سهام در تالار بورس اوراق بهادار
تهران و مشهد.............................................................................................. 15
2-2) ویژگی های روش های تأمین مالی...................................................... 15
1-2-2) استقراض....................................................................................... 16
2-2-2) سهام ممتاز................................................................................... 16
3-2-2) سهام عادی.................................................................................... 16
عنوان صفحه
4-2-2) سود انباشته.................................................................................. 17
3-2) هزینه سرمایه........................................................................................ 17
1-3-2) مفهوم هزینه سرمایه.................................................................... 17
2-3-2) هزینه بدهی ها............................................................................... 18
3-3-2) هزینه سهام ممتاز......................................................................... 18
4-3-2) هزینه سهام عادی.......................................................................... 18
5-3-2) هزینه سرمایه مربوط به سود انباشته............................................ 19
6-3-2) محاسبه میانگین موزون هزینه سرمایه........................................ 20
4-2) خط مشی تقسیم سود.......................................................................... 20
1-4-2) اهمیت خط مشی تقسیم سود...................................................... 20
2-4-2) عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود............................................ 20
3-4-2) روش های تقسیم سود.................................................................. 22
ü فصل سوم : روش های تحقیق................................................................ 23
1-3) روش تحقیق.......................................................................................... 23
2-3) قلمرو تحقیق......................................................................................... 23
3-3) جامعه آماری....................................................................................... 23
4-3) نمونه آماری......................................................................................... 23
5-3) آزمون های آماری مورد استفاده در تحقیق......................................... 24
1-5-3) آزمون همبستگی و رگرسیون........................................................ 24
2-5-3) آزمون معنی دار بودن r .............................................................. 25
6-3) روش های جمع آوری اطلاعات............................................................. 26
ü فصل چهارم : یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل آن ها....................... 27
ü فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها.................................................... 30
ü فهرست منابع......................................................................................... 35
فهرست جداول و نمودارها :
عنوان صفحه
ü جدول 1 : جدول ارزش جاری سهام شرکت های پذیرفته شده در
بورس های جهان............................................................................................. 13
ü جدول 2 :جدول حجم دلاری سهم معامله شده در بورس های جهان
در 3 ماهه اول سال 95................................................................................ 14
ü نمودار 1 : نمودار انواع رابطه متغیرهای x و y با یکدیگر.................. 24
ü جدول 3 : جدول رگرسیون صنعت ماشین آلات...................................... 31
ü نمودار 2 : نمودار خط رگرسیون صنعت ماشین آلات............................. 32
ü جدول 4 : جدول رگرسیون صنعت وسایل نقلیه موتوری......................... 33
ü نمودار 3 : نمودار خط رگرسیون صنعت وسایل نقلیه موتوری................ 34
ü جدول 5 : جدول پرداخت سود نقدی به سهامداران در
برخی از کشورها............................................................................................. 30