پریز برق ، نیرو رسانی و کلیدها و فیوزها
نیرورسانی (کابل کشی ـ سیمکشی)
به منظور برقرسانی به نقاط مختلف از سیمها و کابلها استفاده میشود که در ساختمان آنها فلزات هادی برای حمل جریان برق و عایقهای مناسب برای جلوگیری از نشت جریان به کار گرفته شده است. یک هادی با روکش عایق، سیم عایقدار نام دارد و اگر چند هادی عایقبندی شده در داخل یک غلاف مشترک قرار گیرند کابل ایجاد میشود. سیمهای مورد نیاز در تأسیسات برقی کارهای ساختمانی باید دارای هادی مسی با پوشش (PVC) و ولتاژ 75ـ450 ولت باشد و یا سیم قابل انعطاف با پوشش لاستیکی (طبیعی ـ مصنوعی و یا مخلوطی از آن دو) با ولتاژ اسمی 750ـ450 ولت باشد و در ضمن همچنین انتخاب نوع مدارها (سیمکشی ـ کابل کشی) و مشخصات آنها باید با رعایت کلیه مقرراتی باشد که در استاندارد ملی شماره 1937 (آئیننامة تأسیسات الکتریکی ساختمانها) ذکر شده است. بدیهی است در صورت فقدان استاندارد ایرانی برای سیم مورد نیاز، باید مشخصات آن سیم با مقررات کمیتة بینالمللی الکترونیک (IEC) مطابقت کند.
ساختمان هادی در سیمها و کابلها
به منظور اینکه سیمها و یا کابلها دارای قابلیت انعطاف برای حمل و نقل و نصب باشند، هادی را از تعداد رشتههای یکنواخت که به صورت مارپیچ دور هم تابیده میشوند میسازند. ساختمان دو نوع سیم رشتهایی در زیر نشان داده شده است:
a) سیم رشتهایی با سه رشته در وسط b) سیم رشتهایی با یک رشته در وسط
در برخی سیمهای عایقدار با مقاطع کوچک که قابلیت انعطاف خیلی زیاد لازم است از تعداد خیلی بیشتری رشتههای بسیار نازک استفاده میشود و آنها را به هم میتابند.
عایقهای استفاده شده در سیمهای عایقدار و کابلهای فشار ضعیف
به منظور عایق کردن سیمها و کابلها از کاغذ، کاغذ آغشته به روغن، لاستیک طبیعی، لاستیک مصنوعی و پلاستیک استفاده میشد. امروزه پلاستیکهای متعددی برای عایقبندی استفاده میشود که بیشتر آنها از کلرور پلی و ینیل با نام تجاری PVC است. PVC دارای استحکام مکانیکی خوب و قابلیت انعطاف بوده، به آسانی نمیسوزد و رطوبت جذب نمیکند.
امّا در درجة حرارت نسبتاً کمی ذوب میشود. عایق PVC در کابلهای فشار ضعیف بسیار استفاده میشود ولی در ولتاژهای بالاتر به ندرت مورد استفاده است.
انواع سیمها و موارد کاربرد آنها
در این بخش به معرفی مختصر تعدادی از سیمهایی که در تأسیسات برقی استفاده میشود میپردازیم:
1. سیمهای نوع NYAF, NYAB, NYA: این نوع سیمها با پوشش پلاستیکی بوده و در مناطق خشک برای قرار دادن ثابت در روی کار و یا زیر کار در لوله و در نقاط مرطوب استفاده میشود.
2. سیمهای نوع NIFL, NYIFY, NYIF: (سیمهای اصلی ساختمانها)
NYIF: سیم با عایق پلاستیکی برای ولتاژ 380 ولت است.
NYIFY: در این سیم فاصلة بین سیمها هم از پلاستیک پر شده است و برای سیمکشی ثابت، توکار و یا زیرکار و در فضای خشک به کار میرود.
NIFL: این سیم عایق لاستیکی دارد و برای اتصال سرپیچها و چراغانی در فضای آزاد به کار میرود.
3. سیمهای نوع NYM و NHYM:
در مقابل رطوبت مقاوم بوده و برای 500 ولت عایق پلاستیکی دارد. از این سیم در محلهای خشک یا مرطوب میتوان استفاده کرد.
4. سیمهای NYFAZ, NYFA, NFA و N2GSA:
برای سیمکشیهای ثابت در چراغها و برای اتصال مصرفکنندههای سیار استفاده میشود.
5. سیمهای LWUA, LWUB,LWUC:
این نوع سیمها با روپوش بیدرز برای سیمکشی در هوای آزاد و در تأسیسات جریان ضعیف و قوی استفاده میشود.
6. سیمهای NAE, NBE, NE, NLC:
این نوع سیمها به عنوان سیم مخصوص نول به کار میروند. NLC سیم خنثی برای سیمکشی روی زمین و NBE, NE برای سیم کشی در زیر زمین استفاده میشود.
7. سیمهای نوع NTK و NTSK:
سیمهای نازک مسی تا 380 ولت چند رشتهایی که در مناطق خشک و برای چراغهای متحرک سن تئاترها استفاده میشود.
8. سیم 2: این نوع سیم مخابراتی برای ارتباط بین دستگاههای مخابراتی، مراکز تلفن خودکار و سیمکشی تلفنی به کار میروند.
اصول و روشهای سیمکشی
در این بخش به معرفی اصولی که در سیمکشی تأسیسات الکتریکی باید رعایت شود میپردازیم:
ـ کلیّه سیمکشیهای داخلی ساختمانها (روکار یا توکار) باید در داخل لولههای مخصوص سیمکشی انجام شود و سیمهای مدارهای مختلف الکتریکی حامل ولتاژهای متفاوت باید از لولههای جداگانه عبور کند.