جنبشهای اسلامی معاصر
__________________________
وقوع انقلاب اسلامی در ایران مهمترین عامل رشد فزاینده گروههای اسلامی در جهان عرب دهة1980 است. گرچه جنبش اسلامی با تأسیس اخوان المسلمین توسط حسن‌البنا در 1928 به شکل سازمانی در مصر و دیگر کشورهای عربی شروع به رشد کرد اما سرکوب این سازمان توسط رژیمهای عرب و علاوه بر آن خط مشی ملاحظه کارانه رهبران آن در قبال قدرت سیاسی حاکم از جاذبیت جنبش اخوان المسلمین کاست.
وجود انشعاب‌ها و شکاف‌های متعدد در اخوان المسلمین و ظهور جریان‌های نوپای اسلامی از میان آنها این مسئله را ثابت می‌کند که جوانان طرفدار گرایش اسلامی با تأثیر پذیرفتن از الگوی انقلاب ایران روش قهر‌آمیز در برابر رژیمهای حاکم را در پیش گرفتند.
وقوع انقلاب اسلامی در ایران و ظهور گروههای اسلامی در سراسر جهان اسلام در دهة 1980 باعث شد تا محققان و روزنامه نگاران ، کتابها و مقالات متعددی پیرامون رستاخیز اسلامی معاصر و جنبشهای اسلام‌گرا به رشتة تحریر درآورند.
جنبش اخوان المسلمین اصولاَ باید زائیدة اوضاع سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر مصر در پی و از سویی دیگر بر یک ؟ مسلمانان در برابر استعمارگران غرب که کشورهای اسلامی را مورد تجاوز قرار داده است. دوره‌ای که اصول قرآن مورد ملاحظه قرار می‌گرفت و اسلام تنها ملیت محسوب می‌شود. به نظر او بین جوامع کنونی اسلامی و اسلام واقعی فاصله‌ای بود که این فاصله موجب عقب ماندگی امت یا جامعه مسلمانان شده بود. همچنین او معتقد بود که مإموریت اخوان المسنلیمن این است که انسان ةا را به سوی حقیقت هدایت کند ،ابناء بستر را به راه خدا فراخوانده و تمامی جهان را با نور اسلام روشن نماید.
جامعة اخوان المسلمین در طی سالها گسترش پیدا کرد، فعالیتش گسترده شد و در صحنة سیاست جهانی نقش عمده‌ای بازی می‌کرد. اما با توجه به اتفاقاتی که افتاد(در این جا مجال شرح آنها نیست) ،طی دستوری در سال 1948 منحل شد. انحلال اخوان المسلمین در پی این بود که جامعه در تدارک یک انقلاب قریب الوقوع است. همچنین به دلیل برخوردهای نوینی که از 1945 مصر به لرزه درآمده بود، نقش اخوان المسلمین از دیدگاه دولت مهمترین خطر بالقوه تلقی می‌شد.
به طور کلی بعد از تحولاتی که صورت گرفت از جمله ترور حسن انبیاء و بسیاری از مسائل دیگر اخوان المسلمین چاره‌ای جز تأکید بیشتر بر عملیات زیر‌زمینی نداشت،ولی در عین حال روابط گوناگونی با سایر سازمان‌های مخفی و گروههایی که در صدد ایجاد تغییراتی در مصر بودند برقرار نمود. تا اینکه بهتر بتوانیم تإثیر انقلاب ایران را بر تحولات این کشورمورد بررسی قرار دهیم.
مصر از جمله کشورهای مسلمانی بود که بیش از یک قرن و نیم هدف حملات نیروهای ضد انسانی استعمارگران قرار گرفته بود. بیداری در این کشور بیش از هر کشور عربی دیگر صورت گرفت. جنبش انقلابی ایران با محتوای اسلامی‌اش محرک جدیدی برای بیداری گروههای اسلامی در مصر بود.
مراکز فعالیت‌های اسلامی در مصر بدین ترتیب بود:
الف) مراکز رسمی
ب) وزارت اوقاف
ج) مسجد- دانگشاه الازهرا و مراکز وابسته به آن – مجمع بررسیهای اسلامی – آموزشگاه‌های یعنی الازهر
د) سازمان‌ها و انجمن های مذهبی
ه) جمعیت‌های مذهبی – دانشگاهها و مساجد
دانشگاهها مراکز اصلی و اساسی پیدایش نهضت‌های اسلامی و انقلابی است. بزرگترین جمعیت اسلامی مصر همان جمعیت اخوان المسلمین بود که در مورد آن مبحث شد.
انقلاب ایران همة مراکز مذهبی مصر را به تکاپو و فعالیت انداخته و آنها را به مطالعه و بررسی قیام مسلحانه و ایجاد تشکیلات و تکوین مسأله رهبری واداشته بود.
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول:
مصر مهد بنیاد گرایی اسلامی
نمونه هایی از پی آورد انقلاب ایران در مصر
فصل دوم:
الجزایر
مراکش
سودان
لیبی
تونس
نتیجه گیری
فصل سوم:
فهرست منابع و مآخذ