بررسی استرس شغلی کارکنان بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی
خلاصه:
زمینه و هدف:این مطالعه با هدف بررسی میزان استرس کارکنان بخش در مان بیمارستانهی اموزشی اردبیل در سال 1392 و رابطه ان با برخی از عوامل انجام گرفت.
مواد و روش ها:این مطالعه مقطعی در سال 1392در بیمارستانهای اموزشی –در مانی شهر اردبیل و در اساس نمونه گیری تصادفی انجام شد.ابتدا دو بیمارستان از مجمع بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به روش تصادفی انتخاب و سپس 86نفر از کارکنان اداری و درمانی به عنوان نمونه مورد مطالعه به روش تصادفی طبقه بندی شدند.ابزار گرداوری اطلاعات فردی واسترس شغلی اسپیوبودند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اماری ساس پی اس نسخه 15 همچنین ازمونهای اماری –کای دو-انالیز واریانس رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
نتایج: میزان استرس در میان کارکنان بخشهای درمانی بیشتر از کارکنان بخشهای اداری می باشد.این میزان استرس در محل کار،نقش بسیار بروز انواع مختلفی از بیماریها و مشکلات مربوط به سلامتی بویژه بیماریهای قلبی و عروقی ،مشکلات عضلانی-اسکلتی اختلات روحی –روانی میتواندداشته باشد.علاوه برمواردفوق وجوداسترس مزمن در پرسنل بهداشتی_درمانی عواقب وخیم تری به دنبال خواهد داشت چراکه ماهیت وظایف و کیفیت خدمات ارائه شده و اثر تعیین کننده ای بر ادامه روند مراقبت و درمان بیماران خواهدگذاشت.بنابراین این میزان استرس شغلی با توجه به نقش پر اهمیت و استرژیک پرسنل بیمارستان در امر مهم مراقبت و درمان بیماریها و ارتقای سلامت جامعه شایان توجه میباشد.
مقدمه
مدیران در ارتباط با مسایل گوناگون سعی در کنترل مداوم کارکنان خود دارند. تصور مدیران این است که وقتی شخصی در یک محل استخدام می شود باید تمام شرایط آن سازمان را بپذیرد. بعضی از مدیران برروی این مساله که رضایت کارکنان را می توان از طریق پاداش و ترغیب به انجام کار افزایش داد،پافشاری می کنند. شاید تصور مدیران این است که کارکنان ، زیردستان آنها هستند و بایدفرامین آنها را بپذیرند. اگرچه امروزه به دلیل اینکه کارکنان در زیر فشار مالی زیادی به سرمی برند بیشتر توجه و تمایل آنها به مسایل اقتصادی کار است ، ولی به تدریج کارکنان علاقه مند به انجام کارهای با مفهوم و خواهان استقلال شغلی بیشتری در کار خودهستند، تا بدین طریق احساس ارزشمندی به آنها دست دهد. یکی از مهمترین مسایل انگیزشی که امروزه با حجم گسترده ای در مطالعات روان شناسی صنعتی و سازمانی درغرب گسترش یافته ، مساله تعهد سازمانی است .از سویی بخش مهمی از عمر ما در محیط کاری سپری می شود و بسیاری از روابط و مناسبات اجتماعی ما در ساعات کاری شکل می گیرد . می توان از کار به عنوان بخش بسیار مهم و زندگی انسان یاد کرد با توجه به اهمیت ابعاد مختلف کار در زندگی انسانها ،می توان گفت که رضایت شغلی و تمایل به انجام کار نیز تاثیر بسزایی درنحوه خشنودی انسانها از وضیعت زندگیشان دارد.استرس یا تنیدگی مجموع واکنشهای جسمی و روانی است که در انسان و جانوران در برابر محرکهای خارجی و داخلی بر هم زننده تعادل و ثبات اوضاع فیرسولوژیک بدن که عموما نا خواسته است،رخ میدهد.در واقع تنیدگی واکنش نامتمایز بدن به هر نوع تقاضا است که ایجاد میشود و یا از هر نیروی جسمی و روانی که موجود زنده در ان نیاز به تغییر در الگوهای انطباقی پیدا میکند نتیجه میشود(فیپس،1999)یکی از انواع استرس،استرس شغلی است که بسته به عوامل تنش زای درونی خود میتواند کارکنان را تحت تاثیر قرار دهد(پیامی،1379).کارکنان بخش درمان یکی از گروه هایی هستند که بیشترین استرس شغلی را میکنند(کویولا،2000).
بدون شک شناخت و بررسی عوامل استرس زای شغلی و چگونگی تاثیر انهابر کار و زندگی شاغلین می تواند به منزله ابزاری کارامد در هدایت مدیران در بهره وری افزون تری و پیشگیری از تحلیل زود رس نیروی کار عمل کند(خاقانی زاده،2005)ارتقای بهداشت روانی محیط کار به عنوان یکی از مهم ترین اعاد توسعه و بهسازی منابع انسانی در سازمان ها در چند دهه اخیر توجه محققان زیادی را در ایران و جهان به خود جلب کرده است.برای پیشرفت و رشد کشور در همه زمینه ها ابتدا باید از نیروی سالم ،متفکر و خلاق استفاده کرد زیرا استفاده از نیروهای سالم چه از نظر جسمی و چه از نظر فکری در موسسات اقتصادی ،خدماتی،اموزشی،و صنعتی در بالا بردن سطح بهره وری تاثیر بسزایی دارد(مالک،2008).
گروهی از صاحب‌نظران رفتار سازمانی، استرس ناشی از شغل را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده‌اند شاید هم به راستی دوران ما عصر استرس‌ها است که در آن انسان بیش از هر زمان دیگر در معرض عوامل استرس زا قرار گرفته و مسایل و مشکلات زیادی از هر سو او را احاطه کرده است. استرس و یا فشاری عصبی موقعیتی درونی و خاص هر فرد است که در واکنش به مسیله ای در افراد مختلف به گونه ای متفاوت بروز میکند.و حتی ممکن است افراد در مقاطع مختلف واکنش های متفاوتی نسبت به یک مسیله از خود نشان دهد.فشار عصبی عکس العمل انسان جهت سازگاری با محرکها و الزامات فیزیکی و روانی می باشد(کاتلن،2008)
مسئولیت کارکنان سلامت در قبال مراقبت از بیماران رسیدگی به موقعیت های اورژانس و اخذ تصمیم درست،بویژه در زمانی که دسترسی به سایرین غیرممکن یا مشکل است از عوامل استرس زا در حرفه ی پزشکی محسوب میشوند.وقوع ناگهانی حوادث سوانح و بیماریهای حاد باعث میشود که در اغلب بخش های بیمارستانی ،دوره های زمانی کاری پر استرس و تنش توام با کار فیزیکی زیاد رخ میدهد.در کنار این مسائل باید به نوبت های کاری طولانی هم اشاره کرد که میتوانند اثار سو بر سلامت روانی داشته باشند.علاوه بر بالا بودن ساعات کاری،کم بودن تعداد پرسنل بالینی به نسبت بیماران نیز باعث بروز فشار روانی در بین این گروه از کارکنان می شود(سیرتی،2003) بنابراین،استرس های روانی اجتماعی به عنوان عواملی که میتوانند سلامت جسمی و روانی انسان ها را تحت تاثیر قرار دهند،به عنوان یکی از موضوعات مهم بهداشتی مورد توجه قرار گرفته اند.