مقایسه راهبردهای یادگیری دانش آموزان موفق و ناموفق
محیط پیرامون ما با وجود افراد، اشیاء و رویدادهای متعدد ومتنوع بسیار پیچیده است بعلاوه کنش متقابل وتغییرات مداوم موجود در عوامل مختلف پیچیدگی فزاینده‌ای را بر زندگی انسان تحمیل می‌کند. و انسان برای مقابله با این همه تغییرات بدنبال یافتن راه‌حلهای مناسب برای سازگاری است.
از آنجائیکه منابع خطر و ارضاء نیاز ما نیز پیوسته در حال تغییرند. لازمة زندگی پویایی در سازگاری ارگانیسم با محیط است. و فرایندهای یادگیری پویایی لازم برای ارگانیسم را فراهم می‌کند تا بتواند با شرایط محیطی گوناگون به زندگی خود ادامه دهد. یعنی علاوه براینکه محرکهای مختلف مثبت، منفی یا خنثی را بشناسد. رفتارهای مناسب مقابل هر کدام از محرکها را یاد بگیرد واین یادگیری به طرق مختلف از ابتدای زندی نوع بشر صورت گرفته است اما امروزه با تکامل زندگی بشر یادگیری عمومی و کسب دانش از طریق آموزش بخش مهمی از اطلاعات لازم برای سازگاری را در اختیار قرار می‌دهد. (السون[1] و هرگنهان[2]،1997)
حجم اطلاعات از هر نوع که باشد،چنان رو به افزایش است که هر فرد در هر شغل و مقامی برای رفع نیازهای فردی و شغلی خود نیاز به مطالعه و صرف وقت زیاد برای آن دارد. به این ترتیب مطالعه وسیلة ارتقاء نوع بشر و ابزار انتقال علم ودانش است. ولی متأسفانه در جامعة ما هنوز فرهنگ مطالعه به عنوان یک نیاز واقعی برای مردم به حساب نمی‌آید. و حتی دانش‌آموزان ودانشجویان ما نیز که مطالعه جزء اصلی و حرفه وزندگی آنهاست درست مطالعه نمی‌کنند. روش مطالعه فعال را نمی‌دانند، کند می‌خوانند، به اندازه کافی مطالب را درک نمی‌کنند، به خوبی به یاد نمی‌آورند. نمی‌دانند چه بخوانند؟ چگونه بخوانند؟ و چگونه به خاطر بسپارند؟ از همه بدتر نمی‌دانند که بد می‌خوانند و اینهمه باعث گریز از مطالعه و عدم یادگیری مناسب از آن است.
بیان مسئله
وقتی دانش‌آموزان تحت آموزش رسمی قرار می‌گیرند. پاسخهای متفاوتی نسبت به محرکهای محیطی از جمله فرایندهای یاددهی – یادگیری از خود بروز می‌دهند. برای درک تفاوتهای دانش‌آموزان در آموزش یکسان لازم است ویژگیهای ورودی یادگیرندگان مورد مطالعه قرار بگیرد. ویژگیهای عاطفی، فیزیولوژیکی و شناختی یادگیرندگان در نحوه واکنش آنها بر محرکها تأثیر دارد وشیوه‌های یادگیری[3] از جمله این ویژگیهاست. و از موضوعاتی است که در دهه‌های اخیر به خصوص توسط نظریه‌پردازان شناختی مورد توجه واقع شده است.
امروزه نظریه‌های شناختی در یادگیری، به دنبال تبیین فعالیتهای پیچیده شناختی مانند درک مطلب، یادآوری وراهبردهای یادگیری هستند تا بدینوسیله بتوانند به سوالهایی مانند اینکه چگونه یادگیری اتفاق می‌افتد؟ چگونه می‌توانیم درباره نحوه یادگیری خودآگاهی داشته باشیم؟ و چگونه مطالب آموخته شده در حافظه نگهداری می‌شوند پاسخ گویند.
یکی از دیدگاههایی که زیر بنای نظریات شناختی است رویکرد پردازش اطلاعات است. در این رویکرد به تبیین فرایندهای ذهنی اثر گذار از لحظه ورود اطلاعات تا یادآوری آنها پرداخته می‌شود. بدین ترتیب که ابتدا محرکهای محیطی (دروندادها) برارگانیزم (گیرنده‌های حسی) اثر می‌گذارند. سپس برای مدتی بسیار کوتاه (یک ثانیه) در حافظه حسی ذخیره می‌شود. بخشی که مورد توجه قرار می‌گیرند وارد حافظه کوتاه مدت می‌شوند و بقیه از بین می‌روند. اطلاعات وارد شده به حافظه کوتاه مدت با استفاده از راهبردهای یادگیری مانند مرور ذهنی[4]، بسط دهی[5]، وسازماندهی[6] برای ثبتی پایدار به حافظه بلندمدت انتقال می‌یابند و در آنجا به صورت مقدارهای سازمان یافته برای تمام عمر باقی می‌مانند این نظام پردازش شامل دوبعد سخت افزار و نرم افزار است. ساختارهای حافظه حسی، کوتاه مدت و بلندمدت سخت افزارهای ذهن را تشکیل می‌دهند. که فطری بوده و در همه افراد یکسان است. و فرایندهایی مانند مرور وبسط‌دهی معادل نرم‌افزار هستند که افراد در چگونگی استفاده از آنها متفاوتند وبهره‌گیری از آنها اکتسابی می‌باشد
فهرست
فصل اول
مقدمه........................................................................................................................ 2
بیان مسأله.................................................................................................................... 3
اهمیت و ضرورت پژوهش..................................................................................................... 7
اهداف پژوهش............................................................................................................... 9
گزاره‌های تحقیق (سؤال‌ها / فرضیه‌ها)......................................................................................... 10
معرفی نوع متغیرها و تعاریف عملیاتی.......................................................................................... 10
فصل دوم
مقدمه........................................................................................................................ 15
یادگیری از دیدگاه روانشناسی رفتارگرا.......................................................................................... 16
یادگیری از دیدگاه روانشناسی شناختی........................................................................................ 18
نظریه رشدشناختی پیاژه........................................................................................................ 20
نظریه یادگیری گشتالت........................................................................................................ 22
نظریه یادگیری معنی‌دار کلامی................................................................................................. 23
نظریه پردازش اطلاعات........................................................................................................ 26
راهبردهای شناختی - فراشناختی............................................................................................... 30
راهبردهای تکرار در تکالیف ساده یادگیری.................................................................................. 33
راهبرد مرور ذهنی در تکالیف پیچیده یادگیری................................................................................ 34
راهبرد بسط دهی در تکالیف پایه............................................................................................. 36
راهبرد بسط دهی در تکالیف پیچیده......................................................................................... 37
راهبرد سازماندهی در تکالیف پایه............................................................................................ 38
راهبرد سازماندهی در تکالیف پیچیده یادگیری................................................................................ 39
فراشناخت.................................................................................................................... 40
معلمان کارآمد................................................................................................................ 46
پرورش مهارتهای فکری..................................................................................................... 47
پرورش مهارتهای حل مسئله................................................................................................ 48
مهارتهای تدریس.............................................................................................................. 52
دستورالعمل‌های قبل از مطالعه............................................................................................... 57
دستورالعمل‌های بعد از مطالعه............................................................................................... 60
دستورالعمل‌های جهت گسترش حافظه....................................................................................... 61
دستورالعمل‌های بهسازی حافظه............................................................................................... 63
ادبیات پژوهش موجود در موضوع مورد مطالعه............................................................................... 65
فصل سوم
1-3- روش تحقیق........................................................................................................... 74
2-3- جامعة مورد مطالعه................................................................................................... 75
1-3-3- نمونه مورد مطالعه و روش نمونه‌گیری............................................................................... 75
2-3-2- ملاک انتخاب نمونه................................................................................................ 76
4-3- ابزار پژوهش........................................................................................................... 76
1-4-3- معرفی ابزار......................................................................................................... 76
2-4-3- اعتبار آزمون....................................................................................................... 78
5-3- روش نمره‌گذاری....................................................................................................... 78
6-3- روش تجزیه و تحلیل آماری............................................................................................. 79
فصل چهارم
میزان درآمد خانواده........................................................................................................... 81
میزان تحصیلات پدر آزمودنیها................................................................................................ 82
میزان تحصیلات مادر آزمودنیها............................................................................................... 83
شغل پدر..................................................................................................................... 84
شغل مادر.................................................................................................................... 85
توزیع فراوانی دانش‌آموزان برحسب موفقیت تحصیلی.......................................................................... 85
میانگین انحراف استاندارد راهبردهای یادگیری در دو گروه موق و ناموفق...................................................... 87
بخش استنباطی................................................................................................................ 88
رابطه بین راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در رشته ریاضی فیزیک با درس حسابان..................................... 89
رابطه بین راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در رشته ریاضی فیزیک با درس فیزیک....................................... 91
رابطه بین راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در گروه علوم تجربی با نمره درس شیمی...................................... 92
رابطه بین راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در گروه علوم تجربی با نمره درس زیست‌شناسی.............................. 93
رابطه بین راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در گروه علوم انسانی با درس جامعه‌شناسی................................. 95
نوع راهبردهای یادگیری که دانش‌آموزان موفق و ناموفق در رشته ریاضی بکار می‌برند چیست؟............................... 98
نوع راهبردهای یادگیری که دانش‌آموزان موفق و ناموفق در رشته علوم تجربی بکار می‌برند چیست؟........................... 99
تحلیل ممیز..................................................................................................................... 100
نوع راهبردهای یادگیری که دانش‌آموزان موفق و ناموفق در رشته علوم انسانی به کار می‌برند چیست؟........................ 101
تحلیل ممیز..................................................................................................................... 101
فصل پنجم
بحث و نتیجه‌گیری............................................................................................................ 104
محدویت‌ها.................................................................................................................... 112
پیشنهادها..................................................................................................................... 113
منابع فارسی.................................................................................................................. 114
منابع انگلیسی................................................................................................................ 117