برنامه ریزی کاربری اراضی شهری جهت توسعه پایدار و عدالت اجتماعی
دسترسی عادلانه به زمین و استفاده بهینه از آن از مولفه های اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است . امروزه مفهوم زمین وفضای شهری هم به لحاظ طبیعی وکالبدی و هم به لحاظ اقتصادی اجتماعی تغییر کیفی پیدا کرده ودر نتیجه ابعاد واهداف کاربری اراضی شهری نیز بسیار غنی و وسیعتر شده است . بدیهی است که اسفاده از زمین وفضا به عنوان یک منبع عمومی ، حیاتی و ثروت همگانی باید تحت برنامه ریزی اصولی انجام پذیرد. برنامه ریزی شهری به طور عام و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به طور اخص و در ارتباط با هم میتوانند در جهت ایجاد محیطی بهتر و سالمتر برای سکونت انسانها به کار گرفته شوند. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به مثابه آمایش اراضی شهری ، به چگونگی استفاده وتوزیع وحفاظت اراضی ،ساماندهی مکانی – فضائی فعالیتها و عملکردها بر اساس خواست ونیازهای جامعه شهری میپردازد و انواع استفاده از زمین را مشخص میکند .
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
فصل اول
( بیان مسئله ، ادبیات موضوع، تعاریف مفاهیم ، پیشینه تحقیق، روش تحقیق)
سوالات بیان مسئله
فرضیات
تعاریف عملیاتی
ادبیات تحقیق
اهداف کاربری زمین
نظریات مربوط به تحقیق
پیشینه تحقیق
روش تحقیق
فصل دوم
(بیان داده ها
واطلاعات)
مراحل بررسی افزایش تراکم
بررسی شاخصهای کالبدی
اندازه قطعه مسکونی
ابرآورد نیاز به زمین برای تامین مسکن
فصل سوم
(مطالعات اقتصادی ،اجتماعی )
مطالعات جمعیتی و اجتماعی و اقتصادی منطقه
ویژگیهای جمعیتی
تحلیل روند رشد جمعیت منطقه (75-1365) وپهنهبندی منطقه براساس آنترکیب سنی و جنسی جمعیت
1- بعد خانوار و تحولات آن
خانوار در واحد مسکونی
پراکنش جمعیت در منطقه
تحولات اسکان و پراکنش جمعیت در منطقه
2- ویژگیهای کلی اجتماعی- اقتصادی منطقه
بررسی ویژگیهای عمده اجتماعی- اقتصادی منطقه( سواد و میزان تحصیلات، میزان اشتغال، بارتکفل، میزان بیکاری، نسبت خانوارهای فاقدشاغل، مشارکت زنان و ...)
الف) سواد و میزان تحصیلات
3- ب) مشارکت زنان
ج-2) نرخ فعالیت عمومی
ج ـ3) میزان اشتغال
ج-4) نرخ بیکاری و مدت زمان بیکاری
ج-5) بار تکفل
گروهبندی اجتماعی
بررسی وضعیت شغلی شاغلین ساکن در منطقه ومقایسه با شهر
تحلیل جایگاه و عملکرد اجتماعی منطقه در شهر
فصل چهارم
( ارزیابی فرضیه ها وپیشنهاد ها )
منابع وماخذ
بررسی اثر تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی بر ذخیره کربن
قرن بیستم، رشد جمعیت انسانی، افزایش بازده های کشاورزی و کاهش اراضی را تجربه کرده است. تغییر اقلیم و افزایش درجه حرارت یکی از مسایل مهم زیست محیطی بشر به حساب می آید که در سالهای اخیر توجه بسیاری از دانشمندان و حتی عموم مردم را به خود جلب کرده است. محققین بر این باورند که عامل اصلی گرما دی اکسید کربن است. ترسیب بیولوژیک کربن به وسیله زیتوده گیاهی و خاک تحت آن ساده ترین و عملی ترین راه کار است. در این میان درمنه زارها به عنوان یکی از وسیعترین اکوسیستم های مرتعی که 28 درصد مساحت کشور را در برگرفته است و به صورت کمربندی مناطق بیابانی و کویری ایران را احاطه کردند و یکی از گزینه های مناسب ترسیب کربن مناطق خشک و نیمه خشک می باشد از اهمیت خاصی برخوردار هستند. خاک، یکی از مهمترین اجزای این اکوسیستم ها، در مقیاس جهانی سومین مخزن ذخیره کربن و در توازن جهانی کربن و ترسیب مجدد آن نقش بسزایی دارد. با انقلاب صنعتی، تقریبا40 % از مراتع جهان به عنوان اراضی زراعی مدیریت شدند. تبدیل سیستم ها از مرتع به زمین کشاورزی در کشور ما نیز در حال افزایش است و بخش زیادی از مراتع به زمین کشاورزی (کشت گونه های درختی مثمر و غیر مثمر)، کشت محصولات زراعی گندم و جو، عملیات خاک ورزی..)تبدیل شده است. در درمنه زارهای استان سمنان نیز درمنه زارهای تبدیل شدهی زیادی وجود دارد. لذا در این تحقیق به منظور براورد ذخیره کربن درمنه زار و درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی و بررسی اثر تبدیل مراتع به اراضی زراعی آبی بر میزان ذخیره کربن، 6 تیمار شامل (1) درمنه زار، درمنه زار تبدیل شده به (2)زمین جو زراعی آبی، (3) زمین آیش 2 ساله (خیار)، (4) زمین زراعی آبی ذرت ،(5) زمین زراعی آبی جو، (6) زمین زراعی رها شده در منطقه یی 5 کیلومتر قبل از ایوانکی و 4 تیمار شامل (1)درمنه زار، (2) زمین زراعی آبی خربزه، (3) زمین زراعی آبی خربزه، (4) زمین زراعی آبی ذرت در منطقه یی 8 کیلومتر بعد از ایوانکی و 4 تیمار شامل (1)درمنه زار، (2) اراضی زراعی یونجه کاری شده، (3) ذرت و (4) زمین زراعی آبی جو در منطقه سرخه انتخاب گردید. نمونه برداری از پوشش گیاهی در هر تیمار به روش تصادفی- سیستماتیک در قالب 20 تا 30 پلات 1 متر مربعی در طول 2 تا 3 ترانسکت 200 متری انجام شد. در هر پلات درصد پوشش تاجی، تراکم، طول و عرض و ارتفاع هر پایه ، بیوماس اندام زیرزمینی و هوایی تعیین شد. به منظور براورد بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی از معادلات بدست آمده در تحقیق های قبلی در منطقه استفاده گردید. در بخش گیاه ، کربن آلی ، ازت محاسبه شد. در بخش خاک، درصد رس، سیلت و ماسه، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی، نیتروژن ، درصد سنگ و سنگریزه در عمق 0-50 سانتی متری در 5 پروفیل در درمنه زارها و 3 نمونه در اراضی زراعی آبی و در مجموع در 50 نمونه اندازه گیری شد.
جهت بررسی اثر اقدامات کشاورزی در درمنهزارها بر میزان ذخیره کربن از آزمون تی استیودنت مستقل استفاده گردید. به منظور مقایسه میانگین ذخیره کربن در بین کاربریهای مختلف و همچنین مقایسه میزان ذخیره کربن در 3 منطقه مورد بررسی از آزمون تجزیه واریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد که توان ذخیره کربن با حداقل و حداکثر در درمنه زارهای استان سمنان به ترتیب 18.2 و 2/78 تن در هکتار در مناطق مختلف متفاوت و معنی دار میباشد. تغییر کاربری اراضی از درمنه زار به جو، ذرت، آیش، اراضی رها شده در منطقه اول و تبدیل به ذرت و خربزه در منطقه دوم و تبدیل به یونجه در منطقه سوم تاثیر قابل توجهی در افزایش کمی کربن ذخیره شده در اکوسیستم داشت، اما تغییر کاربری به جو و ذرت در منطقه سوم موجب کاهش ذخایر کربن گردید. به طور کلی نتایج بیانگر آنست که اثر کشاورزی در درمنهزار بر میزان ذخیره کربن در منطقه اول ایوانکی در سطح 1 درصد معنی دار و در منطقه دوم ایوانکی در سطح 5 درصد و در منطقه سرخه غیر معنی دار و در نهایت بدون تفکیک مکان با اطمینان 99 درصد معنی دار گردید.
کلمات کلیدی: تبدیل اراضی، ذخیره کربن، درمنهزار، اراضی زراعی، خصوصیات خاک، استان سمنان
فهرست مطالب
چکیده....................................................... 1
فصل اول
1- کلیات ..................................................... 2
1 -1- مقدمه........................................................ 3
1-2- اهداف تحقیق ........................................ 6
1-3- فرضیه تحقیق ............................ 6
فصل دوم
2- مرور منابع ........................................ 8
2-1- چرخه کربن آلی و ذخیره کربن آلی خاک و اکوسیستم .................................8
2-2- ذخیره کربن آلی در خاک های مناطق خشک.........................................9
2-3- عوامل ترسیب کربن در خاکهای خشک ....................................... 13
2-4- اثرات تغییر کاربری اراضی بر ذخیره کربن آلی خاک و اکوسیستم ............................. 14
2-5- مقایسه خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و خصوصیات گیاه با میزان ذخیره کربن در آنها.................... 21
2-6- جمع بندی ................................. 23
فصل سوم
3- مواد و روشها ................................................ 24
3-1- معرفی منطقه مورد مطالعه ..................................................................................................................... 25
3-1-1- منطقه ایوانکی .................................................................................................................................... 25
3-1-2- منطقه سرخه........................................................................................................................................ 25
3-2-پارامترهای اقلیمی .................................................................................................................................... 27
3-2-1- دما....................................................................................................................................................... 27
3-2-2- بارش.................................................................................................................................................. 28
3-2-3- باد....................................................................................................................................................... 28
3-2-4- اقلیم.................................................................................................................................................... 28
3-2-5-جمع بندی............................................................................................................................................29
3-3- پوشش گیاهی ........................................................................................................................................ 32
3-3-1- درمنه دشتی (Artemisia seiberi) .............................................................................................. 32
3-4- روش تحقیق .......................................................................................................................................... 33
3-4-1-نمونه برداری ...................................................................................................................................... 33
3-4-2- عملیات آزمایشگاهی ..........................................................................................................................34
3-4-2-1- عملیات ازمایشگاهی مربوط به پوشش گیاهی ...............................................................................34
3-4-2-2- عملیات ازمایشگاهی مربوط به خاک............................................................................................. 34
3-4-3- عملیات آماری ................................................................................................................................... 35
فصل چهارم
4- نتایج ........................................................................................................................................................... 36
4-1- تشریح تیمارهای مورد مطالعه (اراضی زراعی آبی و درمنه زارها) به تفکیک ناحیه ...................................................37
4-1-1- ناحیه اول ایوانکی.................................................................................................................................37
4-1-1-1 درمنهزار.............................................................................................................................................37
4-1-1-2 درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول جو................................................................37
4-1-1-3- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول خیار(2 سال آیش) .....................................38
4-1-1-4- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول ذرت...........................................................38
4-1-1-5- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی رها شده..............................................................................38
4-1-2-ناحیه دوم ایوانکی..................................................................................................................................39
4-1-2-1- درمنهزار...........................................................................................................................................39
4-1-2-2- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول خربزه..........................................................39
4-1-2-3- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول ذرت...........................................................39
4-1-3 - ناحیه سرخه.........................................................................................................................................40
4-1-3-1- درمنهزار...........................................................................................................................................40
4-1-3-2- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول یونجه..........................................................40
4-1-3-3- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول ذرت...........................................................40
4-1-3-4- درمنه زار تبدیل شده به اراضی زراعی آبی با محصول جو دایر.......................................................41
4-2- مقایسه مقدار ذخیره کربن و ازت اکوسیستم در کاربری های مختلف .....................................................41
4-3- مقایسه خصوصیات خاک در کاربری های مختلف...................................................................................49
4-4- بررسی اثر تبدیل درمنه زار به اراضی زراعی آبی بر میزان ذخیره کربن و تثبیت ازت..............................52
4-4-1- ناحیه اول ایوانکی................................................................................................................................52
4-4-2- ناحیه دوم ایوانکی................................................................................................................................53
4-4-3- ناحیه سرخه.........................................................................................................................................54
4- 5 اثر کلی (زراعت آبی )بر ذخیره کربن و تثبیت ازت در درمنه زارهای استان سمنان.................................56
4-6- اثر تبدیل اراضی مرتعی به اراضی زراعی بر مشخصات خاک................................................................. 57
4-7- جمع بندی................................................................................................................................................58
4-7- اثر تبدیل کاربری اراضی از درمنه زار به اراضی زراعی آبی بر ذخیره کربن.............................................58
4-8- مشخصات پوشش گیاهی و خاک در رویشگاههای درمنهزار................................................................... 58
4-8-1- ناحیه اول در ایوانکی.......................................................................................................................... 58
4-8-1-1- بخش بیوماس اندام هوایی.............................................................................................................. 58
4-8-1-2- بخش بیوماس اندام زیر زمینی (ریشه) .......................................................................................... 59
4-8-1-3 بیوماس کل........................................................................................................................................ 59
4-8-2- ناحیه دوم در ایوانکی........................................................................................................................... 59
4-8-2-1 بخش بیوماس اندام هوایی................................................................................................................ 59
4-8-2-2 بخش بیوماس اندام زیر زمینی (ریشه) ............................................................................................. 59
4-8-2-3 بیوماس کل.......................................................................................................................................59
4-8-2-4 بخش خاک .....................................................................................................................................59
4-8-3 ناحیه سرخه...........................................................................................................................................59
4-8-3-1 بخش بیوماس اندام هوایی.....................................................................................................................59
4-8-3-2 بخش بیوماس اندام زیر زمینی (ریشه) ...................................................................................................59
4-8-3-3 بیوماس کل...........................................................................................................................................60
4-9- مقایسه میزان ترسیب کربن اندامها...................................................................................................................60
4-10 مقایسه میزان کربن و ازت در 3 ناحیه رویشی......................................................................................................60
فصل پنجم
5- بحث و نتیجهگیری ..................................................................................................................................... 67
5-1- بررسی میزان کربن آلی و ازت گونه درمنه دشتی.................................................................................... 68
5-2- میزان ذخیره کربن و ازت در 3 ناحیه رویشگاهی................................................................................... 69
5-3- اثر تبدیل درمنه زار به اراضی زراعی برمیزان ذخیره کربن ..................................................................... 69
5-4- نتایج آزمون تجزیه واریانس برای مقایسه میزان ذخیره کربن خاک و گیاه در بین کاربری های مختلف........................... 71
5-5- نتیجهگیری ............................................................................................................................................. 71
5-6- پیشنهادات .............................................................................................................................................. 72
منابع ................................................................................................................................................................. 74
پیوست ..............................................................................................................................................................89
چکیده انگلیسی.................................................................................................................................................98
فهرست جداول
جدول 3-1: پارامترهای اقلیمی در مناطق مورد مطالعه در استان سمنان............................................................ 30
جدول3-2: لیست فلورستیک گونههای موجود در مناطق مورد مطالعه............................................................. 32
جدول4-1: نتایج تجزیه واریانس مقدار ذخیره کربن در کاربری های مختلف.................................................42
جدول4-2: مقایسه کربن و ازت ذخیره شده در بین تیمارهای اراضی زراعی و درمنه زار (شاهد) در نواحی استان به طور جداگانه.........................................................................................................................................44
جدول4- 3: میانگین کربن و ازت اکوسیستم (تن در هکتار) در تیمارهای مختلف مطالعاتی.............................45
جدول 4-4: نتایج آزمون تجزیه واریانس برای مقایسه خصوصیات خاک در بین کاربریهای مختلف اراضی..52
جدول 4-5: مقایسه اثر تبدیل اراضی درمنه زار به اراضی زراعی آبی بر کربن ترسیب شده در ناحیه ایوانکی (ناحیه اول و دوم) و سرخه............................................................................................................................... 55
جدول4-6: مقایسه اثر تبدیل درمنه زار به اراضی زراعی آبی بر ازت تثبیت شده در ناحیه ایوانکی (ناحیه اول و دوم) و سرخه................................................................................................................................................. 55
جدول4- 7: مقایسه اثر (زراعت آبی) بر ذخیره کربن و ازت در درمنه زارهای استان سمنان........................... 56
جدول 4-8: تاثیر اقدامات زراعی در درمنه زارهای استان سمنان بر مشخصات خاک...................................... 57
جدول4-9: مقایسه میزان ترسیب کربن بین اندام های هوایی و زیر زمینی....................................................... 60
جدول4-10: مقایسه کربن و ازت ترسیب شده در اندام هوایی، زیر زمینی، خاک درمنه زار در 3 زیر ناحیه رویشی در استان سمنان..................................................................................................................................... 61
جدول4-11: مقایسه خصوصیات محیطی در رویشگاههای مختلف در استان سمنان........................................ 62
جدول4-12: مقایسه خصوصیات خاک در مناطق مختلف رویشی در استان سمنان.......................................... 63
فهرست اشکال
شکل 3-1: موقعیت جغرافیایی مناطق مورد مطالعه در استان سمنان................................................................ 26
شکل 3- 2: موقعیت ایستگاههای هواشناسی ................................................................................................... 30
شکل3- 3: آمبروترمیک ایستگاه سینوپتیک سمنان در سال 88-89................................................................... 31
شکل3- 4: آمبروترمیک ایستگاه سینوپتیک گرمسار در سال 88-89................................................................. 31
شکل4-1: مقایسه میانگین کربن کل در کاربری های مختلف در 3 رویشگاه (تن در هکتار) ......................... 46
شکل4-2: مقایسه میانگین کربن کل اکوسیستم در کاربری های مختلف در رویشگاه اول (تن در هکتار).........46
شکل4-3: مقایسه میانگین درصد کربن در کاربری های مختلف در رویشگاه اول .......................................... 47
شکل4-4: مقایسه میانگین درصد ازت در کاربری های مختلف در رویشگاه دوم ........................................... 47
شکل4-5: مقایسه میانگین درصد کربن در کاربری های مختلف در رویشگاه سوم.......................................... 48
شکل4- 6: مقایسه میانگین درصد ازت در کاربری های مختلف در رویشگاه سوم.......................................... 48
شکل4-7: مقایسه میانگین ازت کل اکوسیستم در کاربری های مختلف در رویشگاه سوم (تن در هکتار)
(حروف مشابه بیانگر عدم تفاوت معنی دار بین تیمارها.....................................................................................49
شکل4-8: مقایسه میانگین درصد پوشش تاجی در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح 5درصد..................................................................................................................................... 64
شکل4-9: مقایسه میانگین درصد تراکم در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح 5درصد..................................................................................................................................................... 64
شکل4-10: مقایسه میانگین درصد کربن آلی در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح............................................................................................................................................................. 65
شکل4-11: مقایسه میانگین درصد سنگ و سنگریزه در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح 5درصد.............................................................................................................................................................. 65
شکل4-12: مقایسه میانگین هدایت الکتریکی در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح 5درصد................................................................................................................................................ 66
شکل4-13: مقایسه میانگین کربن(تن در هکتار) در نواحی رویشگاهی استان سمنان (مناطق شاهد) با آزمون دانکن در سطح 5درصد..................................................................................................................................... 66
تخریب اراضی دولتی در ایران
زمین از دیرباز برای بشر و رفع نیازهای او دارای اهمیت فراوان بوده و امروزه نیز این اهمیت را نه تنها همچنان حفظ کرده است بلکه با توسعة روزافزون شهرنشینی و صنعت و پیشرفت علم ارزش اراضی به مراتب بیشتر شده است. در گذشته مالکیت خصوصی بر زمین محترم و مقدس به شمار میآمد و اصل تسلیط (مادة 30 قانون مدنی) به ندرت مخدوش و محدود میشد، ولی امروزه به جهت حفظ مصالح جامعه و حمایت از طبقات ضعیف، مالکیت خصوصی به ویژه مالکیت بر زمین به انحاء مختلف محدود شده و حتی سلب مالکیت به لحاظ حفظ منافع عمومی، در کشورهای مختلف صورت قانونی به خود گرفته است.
این روند در همة کشورهای جهان از جمله ایران به چشم میخورد و در قوانین مدون نیز انعکاس یا فته است.
نظام حقوقی اراضی موات در ایران از ابتدای قانونگذاری دارای نظام ثابت و مشخصی نبوده است، و قانونگذار هدف و سیاست معین و مشخصی را در قوانین مربوطه در جهت تصدی و اعمال حاکمیت نسبت به اراضی موات مدنظر قرار نداده است. هر چند که در بعضی از قوانین از جمله قانون ثبت به صراحت حکم عدم قبول پذیرش ثبت اراضی موات از اشخاص را تصویب نموده است.
نظام حاکم بر اراضی در ایران در هر دورهای متفاوت با دوران دیگر بوده است. زمانی قسمت عمدهای از اراضی تحت عنوان خالصه در اختیار پادشاهان و خان و ارباب بوده است که با دادن اجاره و دریافت بهرة مالکانه از آن استفاده مینمودهاند.
در فقه اسلامی نیز مالکیت اراضی موات را فقط برای خداوند و رسول او شناختهاند و مقررات جامع و کاملی در باب اقسام زمین و احکام آن تشریع نموده است. کتب فقهی مملو از مباحث و موضوعات و احکام مربوط به مالکیت و حدود آن و نیز نحوة ایجاد حق بر روی زمین و احیا و عمران آن میباشد.
با توجه به همین اهمیت است که شارع مقدس اسلام برای تقویت بنیة مسلمین و رشد تولید و سلامت اقتصاد جوامع اسلامی، ضمن اهمیت فوقالعاده به احیاء اراضی موات همواره آن را مورد تشویق قرار داده و به عنوان یکی از اسباب تملک مقرر میفرماید، تا آنجا که در زمان ظهور اسلام، به منظور تقویت بنیة مسلمین و سوق دادن نیروی کار و سرمایهها به سمت تولیدات زیربنایی امر احیاء اراضی موات بگونهای مورد تاکید و تشویق واقع میشود که علیرغم اینکه اینگونه اراضی جزو انفال و ثروتهای عمومی محسوب میگردند طبق موازین اعلام شده از سوی پیامبر گرامی اسلام، هر کس زمین مواتی را عمران و احیاء کند مالک آن میشود. اما آیا این قاعده امروزه قابل اجراء میباشد یا خیر؟ آیا امروزه بدون اذن و اجازة دولت اسلامی احیاء اراضی موات جایز است؟ سوالی است که در جای خود به آن پاسخ خواهیم گفت.
تا قبل از تصویب قانون راجع به اراضی دولت و شهرداریها و اوقاف و بانکها مصوب 1335 و قانون تقسیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستأجر مصوب 1347 قانون مشخصی در خصوص تشخیص و تصدی و اعمال حاکمیت دولت نسبت اراضی موات اعم از داخل و یا خارج از محدودة شهرها وجود نداشت و قسمت اعظمی از اراضی موات اطراف شهرها که قابل ثبت نبود در اثر اجرای ناقص قانون ثبت و عدم نظارت دستگاههای مربوطه تقاضای ثبت آن پذیرفته شد.
در حال حاضر نیز کشور ایران با این مشکل مواجه میباشد یعنی وسعت زیادی از اراضی موات کشور تشخیص داده نشده است، و قسمت اعظم آنچه را نیز تشخیص دادهاند در تصرف اشخاص میباشد که بدون اذن و مجوز قانونی آن را در تصرف دارند. یکی از علل عمده این ناکامی به نظر میرسد عدم هماهنگی و اختلافاتی میباشد که فی مابین وزارتین کشاورزی و جهادسازندگی و مسکن شهرسازی و سازمانهای مربوط به وزارتخانههای مذکور در حال حاضر وجود دارد.
بیش از نیمی از مساحت ایران را اراضی موات تشکیل میدهد. اراضی هر کشور بزرگترین سرمایه و ثروت آن کشور میباشد. هر کشوری که دارای قانون جامع راجع به اراضی بوده و به طور صحیح از آن بهرهبرداری کرده باشد کشوری پیشرفته و متکی به خود است. اراضی هر کشور نقش تعیین کننده در اقتصاد آن کشور دارند. استفادة صحیح و به طریق اصولی و علمی از اراضی در جهت تولید محصولات، و استقرار منابع عامل تعیین کنندهای در وضعیت اشتغال و نهایتاً اقتصادی و سیاسی آن کشور دارد.
امروزه نقش زمین در اقتصاد جوامع در ابعاد مهم از قبیل کشاورزی و دامپروری و صنعتی و مسکن مطرح میباشد. در گذشته به علت عدم توسعه و گستردگی شهرها و نیز فقدان تکنولوژی و صنعت رشد یافته بیشترین توجه به زمین، عمدتاً از حیث بهرهوری از آن در امر کشاورزی و دامپروری بوده و سهم زمین در سایر موارد مثل صنعت و مسکن ناچیز بود. اما امروزه برای زمین در همة ابعاد دارای اهمیت ویژهای قائل هستند به طوری که ترجیح هر یک بر دیگری گاهی دشوار مینماید.
مقدمه .................................... 1
فصل اول: کلیات
گفتار اول – تعریف لغوی.................... 12
گفتار دوم – تعریف اصطلاحی.................. 14
الف – تعریفی فقهی......................... 14
ب – تعریف حقوقی........................... 27
مبحث دوم: تاریخچه اراضی موات.............. 29
گفتار اول: قبل از انقلاب اسلامی............. 29
گفتار دوم: بعد از انقلاب اسلامی.............
مبحث سوم: عناصر اراضی موات................ 31
گفتار اول: سابقه مالکیت خصوصی آن معلوم نباشد. .31
گفتار دوم: کشت و زرع و بنا و آبادانی در آن نباشد. 35
گفتار سوم: بالفعل مالک نداشته باشد........ 36
مبحث چهارم – مقایسه اراضی موات با اراضی بایر
گفتار اول: اراضی موات و بایر..............
الف – تعریف فقهی.......................... 38
ب- تعرف قانونی............................ 40
مبحث پنجم: اراضی دولتی....................
فصل دوم – مفهوم تصرف اراضی شرایط وارکان آن
گفتار اول ارکان تصرف ..................... 41
الف – استیلا............................... 42
ب – کمیت استیلا............................ 42
ج – کیفیت استیلا........................... 43
گفتار دوم – شرایط تصرف.................... 44
الف – استمرار در تصرف..................... 44
ب – مسالمت آمیز بودن تصرف................. 44
ج – علنی بودن تصرف........................ 45
د – صریح بودن تصرف........................ 45
گفتار سوم – اثبات شرایط تصرف.............. 46
مبحث اول – انواع دعاوی تصرف...............
الف – تصرف ............................... 47
ب – مزاحمت ............................... 48
ج – ممانعت از حق ......................... 48
مبحث دوم – تغییر ماهیت مستأجر و امین ..... 49
فصل سوم – اعلان موات
مبحث اول – مفهوم اعلان موات................ 51
مبحث دوم – تفاوت اعلام موات با اعلان موات... 52
مبحث سوم – ماهیت اعلان موات................ 53
مبحث چهارم – حکومت و انفال ............... 55
مبحث پنجم – اهمیت رعایت تشریفات د راعلان موات 57
مبحث ششم – شکل جریان اعلان موات و سازمان مسوول 65
الف – شکل جریان اعلان موات در اراضی خارج از محدودة شهرها ............................................ 66
ب – شکل جریان اعلان موات در اراضی داخل محدودة شهرها 68
فصل چهارم – آثار اعلان موات، مسوولیت تعرض به آن
مبحث اول – آثار اعلان موات.................
گفتار اول – زوال مالکیت خصوصی (غیر مشروع). 72
گفتار دوم – ابطال اسناد مالکیت ........... 74
مبحث دوم – آثار مسوولیت ناشی از تعرض به اراضی موات
گفتار اول – آثار مسوولیت مدنی ناشی از غصب اراضی موات
الف – خلع ید ............................. 76
ب – اجره المثل............................ 80
مبحث دوم – مسوولیت کیفری.................. 83
گفتار اول – قانون و آییننامه مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال اسناد آن ................................... 83
گفتار دوم – قوانین زمین شهری ............. 92
گفتار سوم – لوایح قانونی مصوب شورای انقلاب 94
گفتار چهارم – تخریب و تصرفات در مادة 69 قانون مجازات اسلامی ............................................ 98
مبحث اول – عناوین مجرمانه ................
الف – عنصر قانونی ........................ 100
ب – عنصر مادی ............................ 102
ج – عنصر معنوی ........................... 108
مبحث دوم – مراجع رسیدگی .................. 110
نتیجه .................................... 112
تغییر کاربری اراضی در حقوق کیفری ایران
منظور از حفظ کاربری اراضی جلوگیری از تغییر نحوة استفاده از زمینهایی خاص توسط مالکان یا متصرفین آنها میباشد.
برخی از اراضی بنابر قانون، صرفاً جهت کاربردهای خاص قابل استفاده هستند و در صورتی که مالک متصرف بر آن باشد که نوع کاربرد ویژه ای را که قانون برای آن در نظر گرفته تغییر دهد، آثار منفی آن دامنگیر طبیعت، محیط زیست، اقتصاد، اجتماع یا فضای علمی، سیاسی، فرهنگی ، هنری و مذهبی در پی خواهد داشت
در برخی کشورها، زمین و اراضی طبیعی موضوعی مقدس و غیر قابل مسامحه برای بومیان منطقه محسوب میشود، به طوری که قوانین داخلی کشور و یا حتی معاهدات حقوق بشر، و نهادهای حقوق بشری بین المللی نظیر کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد (نهاد ناظر بر اجرای میثاق حقوق مدنی و سیاسی) و شورای حقوق بشر، آن را مورد توجه قرار داده و تخطی ناپذیری آن را مورد تأکید قرار دادند.
بنابر میثاق حقوق مدنی سیاسی، و بیش از آن بنابر اعلامیه حقوق بشر 1948 سازمان ملل، افراد را نمیتوان از ارزشهای مذهبی، قومی و قبیهای شود دور ساخت. از این رو در کشورهایی مانند استرالیا یا چین و در نوای از سوئد یا کانادا، بومیان منطقه که سرزمنیشان را مقدس میشمارند، حق محافظت و استفاده انحصاری از آن را بریا خود محفوظ داشتهاند، طوری که دولت نمیتواند ، آنها را از دست بومیان خارج ساخته و یا کاربردی غیر از آنچه که مد نظر بومیان است برای آن مقرر دارد.
علاوه بر آن، در اکثر کشورهای دنیا، معمولاً زمینهای کشاورزی، جنگها، مراتع اراضی با تلاقی و سایر اراضی طبیعی مورد محافظت ویژه قرار گرفته و امکان دست یازی به آنها بنابر مقررات قانونی ممکن نمیباشد. با توجه به نوع مالکیت در کشورهای حوزة خاورمیانه، حفظ کاربری اراضی و منع تغییر آن، بیشتر در رابطه با اراضی کشاورزی و مراتع مطرح است. در ایران نیز، با توجه به وضعیت اقلیمی حاکم و کمبود جنگها و مراتع طبیعی، هر چند به کشاورزان و دامداران بومی نواحی مختلف اجازة استفاده از آنها داده میشود اما این حق استفاده منحصر بوده و امکانی غیر از آنچه به طور سنتی استفاده میشده، نظیر ساخت و ساز یا کاربرد صنعتی وجود نخواهد داشت.
از جمله مهمترین این اراضی، اراضی کشاورزی هستند که به طور اعم به زمنیهایی اطلاق میشود که به طور مداوم مورد عملیات کشاورزی، باغداری و تاکداری قرار میگیرند و یا با توجه به ویژگیهای طبیعی، استعداد و قابلیت بالایی برای چنین مصارفی خواهند داشت.
جهت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی قوانین متعددی وضع شده که هم شیوة تشویقی، هم باز دارنده را مورد توجه قرار دادهاند.
در این تحقیق سعی میکنیم با بیان روند قانونگزاری در ایران جهت منع تغییر کاربری اراضی، جنبههای ک یفری آن را مورد توجه قرار دهیم.
فهرست:
مقدمه. 2
فصل اول- کلیات.. 4
الف – پیشینه منع تغییر کاربری اراضی در ایران.. 4
ب- تعاریف... 6
مفهوم تغییر کاربری.. 8
موارد ضروری تغییر کاربری.. 10
- مصادیق تغییر کاربری.. 12
فصل دوم- سیاست کیفری در مقابل تغییر کاربری اراضی.. 14
الف- مجازات قانونی به منظور منع تغییر کاربری اراضی.. 16
ب- بزه تغییر کاربری اراضی.. 20
ج- هدف اصلی سیاست کیفری.. 26
د- رأی وحدت رویه. 30
ه - بررسی قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها (با اصلاحات بعدی) 34
ی- شیوه رسیدگی به درخواست تغییر کاربری.. 41
نتیجه گیری.. 45
پاورقیها 46
فهرست منابع. 49
تحلیل مکانی و فضایی تغییرات کاربری اراضی شهری
چکــیـده
یکی ازابزارهای مهم برنامه ریزی درزمینه کاربری زمین استفاده ازسرانه های کاربری زمین است که نقش اساسی درتهیه طرح های شهری ونحوه ی توزیع وتقسیم اراضی شهری داردامامجموعه مطالعات وبررسی های انجام شده دراین زمینه نشان می دهدکه نظام برنامه ریزی سرانه ای ایران اصولاًباتنگناهای اساسی نظری وعملی روبروست به همین دلیل مجموعه روشهاوفنون تعیین سرانه های شهری یا اصولاًازمفهوم برنامه ریزی کاربری زمین وجامع نگری لازم بی بهره اندویاپیش شرط های لازم برای کاربرددرست آنهادرطرح های شهری ایران وجود نداردودرواقع ابزار سرانه های کاربردی به دلیل خصلت کالبدی-کارکردی خود بسیار ناتوان تر ازآن است که بتواند به نیازهای برنامه ای وابعاد حقوقی،اقتصادی واجتماعی استفاده از زمین وفضا پاسخ گوید به همین دلیل دراغلب موارد تحقق پیدانکرده است رشد سریع جمعیت مجموعه شهری تهران باعث گسترش پراکنده هرج ومرج درکاربری زمین وتبدیل اراضی کشاورزی وباغات به مناطق مسکونی وصنعتی وتبدیل روستاها به شهرکها ودر نهایت توسعه ناموززن گردید این رشد سریع جمعیت شهری درمنطقه 15 فرصت هرگونه برنامه ریزی را ربودوهم اکنون این منطقه با مشکلات عد یده ای دررابطه با وجود کاربردها ودسترسی به آنهامواجه است.
باتوجه به بررسی تک تک کاربری های زمین درسطح منطقه ونواحی مختلف وبرآوردسطح کمبودنیازمند یهای کلی درسطح منطقه اولویت بندی با خدماتی چون کاربری های فرهنگی مذهبی،درمانی ، ورزشی ، اداری ،تاسیسات وتجهیزات شهری وتجاری می باشدکه بیشترین کمبود را نیز درسطح نواحی دارند بنابرین می توان با استفاده از کاربری اراضی بایرچشم پوشی کردن وانتقال اراضی صنعتی ونظامی واختصاص آن به کاربری خدماتی وافزایش طبقات ساختمانی کاربری خدماتی ، بالا بردن تراکم درواحد سطح کمبود خدمات رفاهی منطقه راجبران نمود .
مقـــدمه
با توجه به گسترش روزافزون شهرها برنامه ریزی شهری از جامعیت خاصی برخوردار می باشد و محتوای آن به نسبت عمق و ارتباطی که با محیط شهر و ساکنان آن دارد بسیار گسترده است شهرها با محیط منطقه ای و نواحی اطراف خود در ارتباطند و از کلیه شرایط آنها اعم از عوامل اقلیمی و طبیعی عوامل فرهنگی و اجتماعی و عوامل معیشتی و اقتصادی تاثیر می پذیرند و بر آنها نیز بطور متقابل تاثیر می گذارند. چنین رابطه و نظامی در اثر توسعه یکباره فیزیکی و افزایش انفجار آمیز جمعیت شهرها. نظام شهرنشینی را با بحران و آینده آن را با ابهام روبرو ساخته است. وجود همین عوامل بر اهمیت برنامه ریزی شهری و لزوم تحقیق و تفحص بیشتر در رابطه با آن می افزاید مجموعه ای که تدوین شده با عنوان تحلیل مکانی و فضایی تغییرات کاربری اراضی شهری محدوده شهرداری منطقه 15 تهران (شهرداری) است. این مجموعه به گونه ای گردآوری شده است تا از جنبه نظری افق و دید دانشجویی را گسترش دهد و بر توان و نتیجه گیری منطقی برای برنامه ریزی برای منطقه بیفزاید.
توالی فصلها و بخشها به این شکل می باشد. بخش اول این مجموعه به کلیات تحقیق اختصاص داده شده است که ابتدا به بیان طرح مساله و ضرورت آن اشاره و سپس اهداف و فرضیات مورد نظر بیان می شوند و در ادامه نیز به بیان طرح مساله تحقیق و روش تجزیه و تحلیل داده و مشکلاتی که فرا روی این تحقیق بوده است. سپس در قالب فصل دوم به بررسی ادبیات و مبانی نظری تحقیق پرداخته شده است در فصل سوم نیز بعد از انتخاب نمونه موردی بستر جغرافیایی منطقه و عوامل و شرایط اکولوژیکی شرایط اقتصادی شرایط کاربری وضع موجود فصل چهارم به بررسی تغییرات کاربری ارضی و ارزیابی مدیریت اقتصادی و اجتماعی اختصاص یافته و در نهایت فصل پنجم به نتیجه گیری و آزمون فرضیات وهمچنین ارائه پیشنهادات باتوجه به اهداف تحقیق اشاره دارد.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1طرح مساله و بیان ضرورت آن
1-2سوالات اصلی تحقیق
1-3اهداف تحقیق
1-4فرضیه
1-5روش تحقیق
1-6پیشینه و سابقه انجام
1-7مسائل و مشکلات تحقیق
فصل دوم: مفاهیم و پیشینهی مطالعات کاربری زمین
2-1 مقدمه
2-2 مفاهیم تحقیق
2-2-1 محتوای طرح کاربری زمین
2-2-2 مفهوم زمین
2-2-3 ناحیه
2-2-4 محلهها و ناحیههای شهری
2-2-5 برنامهریزی
2-2-6 برنامهریزی شهری
2-2-7 منطقه
2-2-7-1 انواع مناطق
2-2-8 برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
2-2-9 فرایند برنامهریزی کاربرد اراضی
2-2-10 اصول طبقهبندی کاربری اراضی شهری
2-2-11 تعریف مدیریت
2-2-12 مدیریت شهری
2-3 محتوا و روش تهیه طرحهای جامعه و تفصیلی در ایران
2-3-1 طرح هادی شهری
2-3-2 طرح جامع شهر
2-3-3 طرح تفصیلی
2-4 پیشینه مطالعات کاربری زمین
2-4-1 پیشینه مطالعات کاربری زمین در دنیا
2-4-3 پیشینهی مطالعات کاربری زمین در ایران
2-4-2 کاربری زمین در قارههای مختلف جهان
2-4-4 پیشینهی برنامهریزی کاربری زمین در منطقه 15
2-5 نظریه هاومدلهای توزیع کاربری اراضی
2-5-1 نظریه نوگراها
2-5-2 نظریه سلامت روان
2-5-3 نظریههای مبتنی بر اقتصاد شهر ...
2-6 نتیجهگیری
فصل سوم : مطالعات اکولوژیکی
3-1 مقدمه
3-2 موقعیت طبیعی
3-2-1 موقعیت جغرافیایی
3-2-2 ویژگیهای عمومی زمین شناسی منطقه 15
3-2-3 آبهای زیرزمینی
3-2-4 زلزله خیزی
3-2-5 مهمترین گسله ها در گستره تهران و پیرامون منطقه
3-2-6 ژئومورفولوژی
3-2-6-1 توپوگرافی و شیب منطقه
3-2-6-2 موقعیت منطقه از نظر سیل گرفتگی و آب گرفتگی
3-2-2 مطالعات آب و هوا شناسی
3-2-2-1 آب و هوا
3-2-2-2 میزان بارش
3-2-2-3 رطوبت نسبی
3-2-2-4 روزهای یخبندان
3-2-2-5 روزهای بارانی
3-2-2-6 درجه حرارت
3-2-2-7 باد
3-3 مطالعات تاریخی و بررسی روند گسترش کالبدی منطقه
3-3-1 عوامل مهم و تاثیر گذار بر روند تحولات کالبدی منطقه
3-4 مطالعات جمعیتی منطقه
3-4-1 مقدمه
3-4-1-2 روند تحولات جمعیت
3-4-1-3 توزیع سنی و جنسی جمعیت
3-4-1-4 پراکندگی و تراکم نسبی جمعیت
3-4-1-5 میزان باسوادی و سطح سواد جمعیت
3-4-1-6 مهاجرت در منطقه
3-4-2 ویژگیهای اقتصادی
3-4-2-1 وضع فعالیت جمعیت
3-4-3 پیشبینی جمعیت منطقه
3-5 تاسیسات زیربنایی
3-5-1 شبکه جمع آوری فاضلاب
3-5-2 قنوات
3-5-3 سیستم دفع آبهای سطحی
3-5-4 مخابرات
3-5-4 گاز و فرآوردههای نفتی
3-5-6 خطوط انتقال نیرو و شبکه توزیع
3-5-7 شبکه آبرسانی
3-6 نتیجهگیری
فصل چهارم : بررسی و تحلیل تغییرات کاربری زمین در منطقه 15
4-1 مقدمه
4-2 تقسیمات داخلی منطقه
4-3 استانداردهای کمی شهرسازی
4-4 کاربری زمین در منطقه
4-4-1 کاربری مسکونی
4-4-2 کاربری تجاری
4-4-3 کاربری آموزشی
4-4-4 کاربری بهداشتی و درمانی
4-4-5 کاربری اوقات فراغت
4-4-5-1 کاربری فرهنگی – مذهبی
4-4-5-2 کاربری ورزشی
4-4-5-3 فضای سبز شهری
4-4-6 اراضی خدمات پذیرایی و جهانگردی
4-4-7 کاربری اداری ، انتظامی ، نظامی
4-4-8 کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری
4-4-9 کاربری حمل و نقل
4-4-10 کاربری صنعتی
4-4-11 کاربری شبکه
4-4-12 کاربری مسیل و حریم مسیل
4-4-13 کاربری اراضی بایر
4-4-14 کاربری حریم شبکه برق
4-5 ارزیابی سطوح و سرانه
4-6 بررسی اجمالی از تغییرات کاربری اراضی منطقه 15
4-6-1 بررسی تغییرات کاربریهای مختلف منطقه 15با تاکید بر کمیسیون ماده پنج 109
4-6-2 بررسی تراکم ساختمانی در کاربریها
4-7 نیازمندیهای کنونی زمین در نواحی شش گانه منطقه
4-8 تحلیلی از عوامل اقتصادی بر تغییرات کاربری اراضی
4-8-1 تحلیلی از قیمت اراضی و تغییرات کاربری درنواحی مختلف
4-9 تحلیلی از نقش مدیریت شهری در تغییرات کاربری اراضی
4-10 نتیجهگیری ..
فصل پنجم : نتیجهگیری و آزمون و فرضیات
5-1 آزمون و فرضیات تحقیق ..
5-1-1 فرضیه اول ..
5-1-2 فرضیه دوم ...
5-2 نتایج تحقیق ..
5-3 امکانات و فرصتها ( پیشنهادها )
منابع وماخذ فارسی..
منابع وماخذ انگلیسی
چکیده انگلیسی ...
شرح مختصر:
مدیریت یکپارچه نوار ساحلی توسعه یک خط مشی بلند مدت راهبردی و پایدار برای حفاظت از سواحل در راستای اهداف توسعه پایدار و یک نگرش جامع نگر بر پایه استراتژی های ملی و تعهدات بین المللی است. در این تحقیق جهت نیل به این هدف و به منظور ارائه راهکارهای برنامه ریزی شده با توجه به حفاظت و بهره وری از سواحل به ویژه نوار ساحلی نور و رویان و تعیین کاربری های سازگار و مطلوب از طریق سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش های نوین در این زمینه نقشه کاربری اراضی کرانه ساحلی تهیه شد و راهکارهای لازم برای بهترین و مطلوب ترین کاربری برای نوار ساحلی مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.
فهرست مطالب
مقدمه
روش تحقیق
منطقه مورد مطالعه
شکل1: نقشه کاربری اراضی ساحلی شهر نور سال 73
شکل2: نقشه کاربری ساحلی شهر نور سال 85
شکل3: نمودار مقایسه تغییرات کاربری اراضی ساحلی دو دو دوره زمانی 73 و 85
شکل 4: نقشه کاربری اراضی ساحلی شهر رویان سال 82
شکل5: نقشه کاربری اراضی ساحلی شهر رویان سال 89
شکل6: نمودار مقایسه تغییرات کاربری اراضی ساحلی در دو دوره زمانی 82 و 89
نتایج
جدول 1: مساحت و درصد کاربری های شهر نور
جدول 2: مساحت و درصد کاربری های شهر رویان
بحث و نتیجه گیری
منابع
پروپوزال بررسی نقش و جایگاه نقشه کاداستردربرنامه ریزی کاربری اراضی شهری
بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبههای مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق به صورت مستند) :
کاداستر از کلمه کاتاستکین[1] به معنی دفتر یادداشت است که در طول زمان در زبان لاتین به کاپتاستروم[2] تبدیل شده ودرحال حاضر در زبانهای اروپایی به نظامی اطلاق میشود که طی آن کمیت، مقدار، نوع ملک و کیفیت مالکیت آن برای کلیه املاک کشور تعیین شود(یوسفی،1382،ص:8). این در تعریف سازمان ثبت اسناد و املاک کشورکــاداستر یک پایگاه اطلاعاتی سرزمین است. در این پایگاه اطلاعات موقعیت جهانی زمین به همراه اطلاعات حقوقی مرتبط با آن نگهداری و مدیریت می شود. دراین سیستم موقعیت زمین با تعداد نقاط دارای مختصات جهانی تعیین می گردد اطلاعات اسناد مربوط به کلیه املاک واقع در یک قطعه زمین به صورت متصل به قطعه زمین واردپایگاه اطلاعات کاداستر می شود و در نهایت اطلاعات مالکیت اسناد نیز به صورت متصل به اسناد وارد سیستم می شود(یوسفی،1382،ص:84).
برنامه ریزی کاربری اراضی شهری جهت توسعه پایدار و عدالت اجتماعی
مقدمه:
در شهرسازی سه مفهوم از تراکم قابل توجه است :
1)تراکم جمعیت :نسبت جمعیت منطقه به مساحت منطقه
2) تراکم ساختمانی مسکونی: نسبت سطح زیر بنای ساختمانهای مسکونی به مساحت منطقه
3) تراکم ساختمانی : نسبت سطح زیربنای ساختمانها (مسکونی و غیر مسکونی)به مساحت منطقه
تعیین انواع تراکم در سطح شهر و پیشنهاد آن به عنوان ضابطه ای برای جایگزینی جمعیت وتاسیسات وابسته به آن در طرح های توسعه شهری از اهمیت زیادی برخوردار است .جامعه شناسان در مورد نحوه پراکندگی تراکم و اثرات ترکم زیاد بر جمعیت ، معتقد هستند که تراکم دارای یک سلسله اثرات مثبت و منفی میباشد.اثرات منفی تراکم زیاد را در روابط غیر صمیمی افراد و معاشرت خشک مردم با یکدیگر ،ایجاد سرو صدا ونارسائی های روانی ، گرانی زمین واجاره خانه ، بزهکاری و جنایت ، امکان مخاطرات بهداشتی وبروز بیماریهای واگیر دار میدانند. تاثیرات مثبت تراکم را در تراکم سرمایه وجمعیت در کنار یکدیگر ،امکان ایجاد شبکه های برق وآب وبهداشت و امکان اجرای برنامه های عمرانی و توسعه شبکه های ارتباطی ونتیجتا رشد شهرها تفسیر میکنند. یکی از نکات مهمی که میبایست در نظر داشت این است که در قسمتهائی از یک شهر اگر به افزلیش طبقات ساختمانی مسکونی وغیر مسکونی به اندازه ای بیش از حد قابل قبول اقدام شود ،معنایش آن است که تاسیسات وتجهیزات شهری مثل شبکه های آب و برق وفاضلاب وغیره نیز میبایستی افزایش یابد و اگر نه بین جمعیت منطقه و خدمات و تسهیلات به نوعی نارسائی به وجود خواهد آمد و بحران شروع میشود .بنابر این تعیین تراکمها ضمن آنکه در رابطه مسائل اقتصادی وفیزیکی قرار دارد از نظر اجتماعی نیز دارای اهمیت است. در این تحقیق سعی بر آن شده تا امکان افزایش تراکم ساختمانی در منطقه 4 شهر شیراز بررسی شود.
فصل اول
( بیان مسئله ، ادبیات موضوع ، تعاریف مفاهیم ، پیشینه تحقیق، روش تحقیق)
از اوسط دهه 1340 با توجه به افزایش جمعیت وتوسعه شهر شیراز ، تاثیر این توسعه بر لایه های پیرامونی شهر آغاز میشود . با توجه به استقرار کارخانه های صنعتی در این ناحیه ،جمعیت پذیری ناحیه آغاز میشود و در سالهای بعد از انقلاب به دلیل اراضی ارزان قیمت و ضعف بنیه مالی مهاجرین به طور قابل توجهی در معرض ساخت وساز قرار میگیرد . ضعف بنیه مالی ساکنین بر کوچک بودن ابعاد قطعات وکیفیت نازل ساخت وساز نیز تاثیر مستقیم داشته است . بافت کالبدی هم به دلیل نبود طرح مشخص ،فاقد پیوستگی لازم بوده واز الگوی خاصی پیروی نکرده و به صورت خود به خودی شکل گرفته است . مشکلی که اکنون در ناحیه وجود دارد عدم تعادل در کاربری زمین شهری است . معمولا در تعیین حدود مساحتهای مسکونی و غیر مسکونی به طور منطقی وبه صورتی بینابین وحدودی ، در نظر گرفتن نیمی از سطح زمین تحت پوشش برای واحدهای مسکونی و نیمی برای تاسیسات وابسته به آن مثل مراکز خرید ، راهها ، فضاهای آموزشی وفضاهای سبز ضروری است . اگر چه به نسبت اهداف طراحی و برنامه ریزی شهری ، لزوم تغییراتی در کاربری اراضی شهری وجود دارد . هنگامی که سرانه ها و تراکمهای مسکونی وغیر مسکونی تعیین شد ، بر مبنای ضوابط و معیارها به جایگزینی انواع تاسیسات و برآورد نیازمندیها اقدام میشود . وقتی تراکمهای جمعیتی تعیین شد تراکمهای ساختمانی منتج از نوع طراحی وبرنام ریزی نیز جایگاه ویژه خود را می یابد . اینکه در کدام محله چه تراکمی از جمعیت مورد نظر است ، معنای گسترده ای دارد . یعنی اینکه برای این جمعیت چه مقدار زمین ، چه تعداد مدرسه مورد احتیاج است ، شبکه های آب باید دارای چه حجم و مشخصاتی باشند و فضاهای سبز و ورزشی ، کتابخانه ها ،مراکز فرهنگی باید به نسبت جمعیت دارای چه قابلیتهائی باشد. از این رو کارائی تاسیسات و تجهیزات وابسته به مسکن در یک برنامه موفق بستگی به نوع تراکم مسکونی و میزان جمعیت استفاده کننده از آن دارد . در ناحیه مورد بررسی متاسفانه کاربریهای خدماتی و تاسیسات وتجهیزات شهری دچار کمبود میباشند و در مقابل میتوانیم تسلط کاربری مسکونی را شاهد باشیم. با گسترش روند تغییر کاربری اراضی خدماتی عملا این فرصت به تدریج از دست رفته وبیم آن میرود که با تداوم روند ،به یک تهدید جدی در زمینه توسعه شهر بدل شود.