حاکمیت شرکتی مطلوب ، حیات سالم بنگاه اقتصادی را در دراز مدت هدف قرار می دهد وبه این دلیل در صدد است تا از منافع سهامداران در مقابل مدیریت سازمان ها حفاظت به عمل آورد. هدف این پژوهش ارزیابی تأثیر برخی از جنبه های حاکمیت شرکتی ، شامل ; ساختار هیأت مدیره ، ساختار مالکیت و سرمایه گذاران نهادی برمدیریت سود می باشد .
بدین منظور اطلاعات 91 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، طی دوره زمانی 1387- 1384بکار گرفته شده است. همچنین اقلام تعهدی اختیاری با استفاده ازمدل تعدیل شده جونز ، به عنوان شاخصی برای اندازه گیری مدیریت سود در شرکتها استفاده گردیده است . فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون یک متغیره و آزمون همبستگی پیرسون مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که همبستگی معنا داری بین ساختار هیأت مدیره و مدیریت سود وجود ندارد. اما بین ساختارمالکیت و سرمایه گذاران نهادی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد.
فهرست مطالب
چکیده:..1
مقدمه:..2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه :4
2-1 . بیان مسئله و چگونش برگزیدن موضوع پژوهش.. 5
1-2-1 ساز وکارهای برون سازمانی (محیطی)7
2-2-1 ساز و کارهای درون سازمانی (محاطی)7
3-1. اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش.. 8
4-1 . اهداف پژوهش.. 10
5-1 . فرضیه های پژوهش.. 11
1-5-1.فرضیه اول. 11
2-5-1.فرضیه دوم11
3-5-1. فرضیه سوم11
6-1 . روش پژوهش.. 11
7-1. روش جمع آوری اطلاعات.. 12
8-1 . قلمرو پژوهش.. 12
9-1 .چهارچوب نظری پژوهش.. 12
10-1 . مدل تحلیلی پژوهش.. 13
11-1 . تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 14
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- گفتار اول: حاکمیت شرکتی. 17
1-1-2. مفاهیم حاکمیت شرکتی. 17
2-1-2 . چارچوب نظری حاکمیت شرکتی. 20
1-2-1-2 .تئوری نمایندگی. 21
2-2-1-2 .تئوری هزینه معاملات.. 23
3-2-1-2.تئوری ذینفعان. 24
3-1-2.تئوری هزینه معاملات دربرابرتئوری نمایندگی. 26
4-1-2. تئوری ذی نفعان دربرابر تئوری نمایندگی. 26
5-1-2. دلایل اهمیت حاکمیت شرکتی. 27
6-1-2. اهداف حاکمیت شرکتی. 27
7-1-2. الگوهای حاکمیت شرکتی. 28
1-7-1-2 . الگوی مبتنی بربازار. 28
2-7-1-2. الگوی حاکمیت شرکت مبتنی برروابط. 29
3-7-1-2 . الگوی حاکمیت شرکتی در حال گذار. 29
4-7-1-2 . الگوی نوظهور. 30
8- 1-2. سیستم های حاکمیت شرکتی. 30
1-8-1-2. سیستم های درون سازمانی. 31
2-8-1-2 . سیستم های برون سازمانی. 32
9-1-2.مقایسه اصول حاکمیت شرکت اسلامی با اصول سازمان همکاری و توسعه اقتصادی. 34
2-2.گفتار دوم : مدیریت سود35
1-2-2. مفاهیم مدیریت سود35
2-2-2. انگیزه های مدیریت سود:36
1-2-2-2. قرارداد بین مدیران ومالکان:36
2-2-2-2. قرارداد بین مدیران و بستانکاران:36
3-2-2-2. انگیزه های سیاسی. 37
4-2-2-2. انگیزه های مالیاتی. 37
5-2-2-2. تغییرات در مدیران ارشد اجرایی. 38
6-2-2-2. انگیزه های مربوط به نخستین عرضه عمومی. 38
7-2-2-2. کاستن از هزینه های معاملاتی. 39
8-2-2-2. برآوردن انتظارات.. 39
3-2-2. مدیریت سود خوب در مقابل مدیریت سود بد39
4-2-2. الگوهای مدیریت سود40
1-4-2-2. الگوی بدست آوردن آرامش:40
2-4-2-2. الگوی حداکثرکردن سود41
3-4-2-2. الگوی حداقل کردن سود41
4-4-2-2. الگوی هموارسازی سود42
5-2-2. اندازه گیری مدیریت سود42
3-2. گفتار سوم : ساختار هیأت مدیره45
1-3-2 . هیأت مدیره مطلوب.. 45
2-3-2.مسئولیت های هیأت مدیره46
3-3-2 . ستاد هیأت مدیره47
4-3-2. سازو کارهای حاکمیت شرکتی مرتبط با هیأت مدیره47
1-4-3-2. اعضای غیر موظف.. 47
2-4-3-2. کفایت مدیران. 48
3-4-3-2. تعداد اعضای هیأت مدیره48
5-3-2. تفکیک وظایف اعضای هیأت مدیره49
6-3-2. تفکیک وظایف رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل. 49
7-3-2. استقلال اعضای هیأت مدیره49
8-3-2. جلسات هیأت مدیره50
4-2 گفتار چهارم: ساختار مالکیت.. 50
1-4-2 . مالکیت پراکنده50
2-4-2. مالکیت متمرکز. 51
3-4-2. اهمیت ساختار مالکیت شرکت ها و تعامل آن بارشد اقتصادی. 52
4-4-2. ارتباط بین ساختار مالکیت و عملکرد درسطح شرکت.. 52
5-4-2. ارتباط بین ساختار مالکیت و عملکرد درسطح کشور. 53
5-2. گفتار پنجم: سرمایه گذاران نهادی. 54
1-5-2. نقش سرمایه گذاران نهادی. 54
2-5-2. دلایل رشد سرمایه گذاران نهادی. 55
3-5-2.سرمایه گذاران نهادی وارزش شرکت.. 56
4-5-2. سرمایه گذاران نهادی و حاکمیت شرکتی. 56
6-2. گفتار ششم: پیشینه پژوهش.. 57
1-6-2. پیشینه پژوهش برون کشور. 57
2-6-2.پیشینه پژوهش درون کشور. 59
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3- مقدمه :67
2-3. جامعه آماری. 67
3-3. محاسبه حجم نمونه وروش نمونه گیری. 68
4-3. روش پژوهش.. 70
5-3. روش جمع آوری اطلاعات.. 71
6-3. متغیرهای پژوهش و شیوه محاسبه آنها71
1-6-3. متغیر های مستقل. 71
2-6-3. متغیرهای وابسته71
7-3.تابع آماره74
1-7-3.آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف (KS)74
2-7-3. تحلیل رگرسیون. 74
3-7-3. دیاگرام پراکنش.. 74
4-7-3. معادله خط. 75
5-7-3. ضریب همبستگی پیرسون. 75
6-7-3. آزمون دوربین واتسون. 76
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4- مقدمه:78
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها78
3-4. آزمون فرضیه ها79
1-3-4. آزمون فرضیه اول. 79
2-3-4. آزمون فرضیه دوم85
3-3-4. آزمون فرضیه سوم91
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5-مقدمه:100
2-5 . نتایج حاصل از آزمون فرضیات.. 100
1-2-5. نتیجه آزمون فرضیه اول. 100
2-2-5. نتیجه آزمون فرضیه دوم101
3-2-5. نتیجه آزمون فرضیه سوم101
3-5. پیشنهادها102
1-3-5. پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های پژوهش.. 102
2-3-5. پیشنهاد برای پژوهش های آتی. 103
4-5. محدودیت های پژوهش.. 103
پیوستها:
پیوست شماره 1:شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در پایان سال 1387. 105
پیوست شماره 2: نام شرکت های نمونه پژوهش.. 109
پیوست شماره 3: نحوه محاسبه متغیر های مستقل. 113
پیوست شماره 4: اقلام تعهدی اختیاری (DA)126
پیوست شماره 5: جداول مربوط به تجزیه و تحلیل های آماری. 140
منابع و ماخذ:
منابع فارسی:154
منابع لاتین:157
منابع اینترنتی:158
چکیده انگلیسی .......................................................................................................159
نگاره شماره 1-1-2.مشخصات سیستم های درون سازمانی و برون سازمانی حاکمیت شرکتی.33
نگاره شماره 1-2-2. شاخص های اقلام تعهدی اختیاری منبع. 43
نگاره شماره 1-6-2 خلاصه پژوهش های انجام شده درزمینه حاکمیت شرکتی. 63
نگاره شماره (1-3) نام صنایع و تعداد نمونه های انتخابی. 69
نگاره شماره (1-4) : شاخص های مرکزی ، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 79
نگاره شماره (2-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 80
نگاره شماره (3-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 81
نگاره شماره (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 81
نگاره شماره (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 84
نگاره شماره (6-4): همبستگی ها84
نگاره شماره (7-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 85
نگاره شماره (8-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 86
نگاره شماره (9-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 87
نگاره شماره (10-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 87
نگاره شماره (11-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 90
نگاره شماره (12-4): همبستگی ها90
نگاره شماره (13-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 91
نگاره شماره (14-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 92
نگاره شماره (15-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 93
نگاره شماره (16-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 93
نگاره شماره (17-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 96
نگاره شماره (18-4): همبستگی ها96
نگاره شماره (19-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 97
نگاره شماره (48-4) : خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها98
نمودارشماره (1-1): متغیرهای تحقیق و رابطه بین آنها14
نمودارشماره (2-4) پراکنش مقادیر استاندارد شده در مقابل مقادیر پیش بینی شده82
نمودار شماره (3-4) :دیاگرام پراکنش.. 83
نمودار شماره (4-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 83
نمودارشماره (5-4) پراکنش مقادیر استاندارد شده در مقابل مقادیر پیش بینی شده88
نمودار شماره (6-4) :دیاگرام پراکنش.. 89
نمودار شماره (7-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 89
نمودار شماره (9-4) :دیاگرام پراکنش.. 95
نمودار شماره (10-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون 95
شرح مختصر:
حاکمیت شرکتی مطلوب ، حیات سالم بنگاه اقتصادی را در دراز مدت هدف قرار می دهد وبه این دلیل در صدد است تا از منافع سهامداران در مقابل مدیریت سازمان ها حفاظت به عمل آورد. هدف این پژوهش ارزیابی تأثیر برخی از جنبه های حاکمیت شرکتی ، شامل ; ساختار هیأت مدیره ، ساختار مالکیت و سرمایه گذاران نهادی برمدیریت سود می باشد .
بدین منظور اطلاعات 91 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، طی دوره زمانی 1387- 1384بکار گرفته شده است. همچنین اقلام تعهدی اختیاری با استفاده ازمدل تعدیل شده جونز ، به عنوان شاخصی برای اندازه گیری مدیریت سود در شرکتها استفاده گردیده است . فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون یک متغیره و آزمون همبستگی پیرسون مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که همبستگی معنا داری بین ساختار هیأت مدیره و مدیریت سود وجود ندارد. اما بین ساختارمالکیت و سرمایه گذاران نهادی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد.
فهرست مطالب
چکیده:..1
مقدمه:..2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه :4
2-1 . بیان مسئله و چگونش برگزیدن موضوع پژوهش.. 5
1-2-1 ساز وکارهای برون سازمانی (محیطی)7
2-2-1 ساز و کارهای درون سازمانی (محاطی)7
3-1. اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش.. 8
4-1 . اهداف پژوهش.. 10
5-1 . فرضیه های پژوهش.. 11
1-5-1.فرضیه اول. 11
2-5-1.فرضیه دوم11
3-5-1. فرضیه سوم11
6-1 . روش پژوهش.. 11
7-1. روش جمع آوری اطلاعات.. 12
8-1 . قلمرو پژوهش.. 12
9-1 .چهارچوب نظری پژوهش.. 12
10-1 . مدل تحلیلی پژوهش.. 13
11-1 . تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 14
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- گفتار اول: حاکمیت شرکتی. 17
1-1-2. مفاهیم حاکمیت شرکتی. 17
2-1-2 . چارچوب نظری حاکمیت شرکتی. 20
1-2-1-2 .تئوری نمایندگی. 21
2-2-1-2 .تئوری هزینه معاملات.. 23
3-2-1-2.تئوری ذینفعان. 24
3-1-2.تئوری هزینه معاملات دربرابرتئوری نمایندگی. 26
4-1-2. تئوری ذی نفعان دربرابر تئوری نمایندگی. 26
5-1-2. دلایل اهمیت حاکمیت شرکتی. 27
6-1-2. اهداف حاکمیت شرکتی. 27
7-1-2. الگوهای حاکمیت شرکتی. 28
1-7-1-2 . الگوی مبتنی بربازار. 28
2-7-1-2. الگوی حاکمیت شرکت مبتنی برروابط. 29
3-7-1-2 . الگوی حاکمیت شرکتی در حال گذار. 29
4-7-1-2 . الگوی نوظهور. 30
8- 1-2. سیستم های حاکمیت شرکتی. 30
1-8-1-2. سیستم های درون سازمانی. 31
2-8-1-2 . سیستم های برون سازمانی. 32
9-1-2.مقایسه اصول حاکمیت شرکت اسلامی با اصول سازمان همکاری و توسعه اقتصادی. 34
2-2.گفتار دوم : مدیریت سود35
1-2-2. مفاهیم مدیریت سود35
2-2-2. انگیزه های مدیریت سود:36
1-2-2-2. قرارداد بین مدیران ومالکان:36
2-2-2-2. قرارداد بین مدیران و بستانکاران:36
3-2-2-2. انگیزه های سیاسی. 37
4-2-2-2. انگیزه های مالیاتی. 37
5-2-2-2. تغییرات در مدیران ارشد اجرایی. 38
6-2-2-2. انگیزه های مربوط به نخستین عرضه عمومی. 38
7-2-2-2. کاستن از هزینه های معاملاتی. 39
8-2-2-2. برآوردن انتظارات.. 39
3-2-2. مدیریت سود خوب در مقابل مدیریت سود بد39
4-2-2. الگوهای مدیریت سود40
1-4-2-2. الگوی بدست آوردن آرامش:40
2-4-2-2. الگوی حداکثرکردن سود41
3-4-2-2. الگوی حداقل کردن سود41
4-4-2-2. الگوی هموارسازی سود42
5-2-2. اندازه گیری مدیریت سود42
3-2. گفتار سوم : ساختار هیأت مدیره45
1-3-2 . هیأت مدیره مطلوب.. 45
2-3-2.مسئولیت های هیأت مدیره46
3-3-2 . ستاد هیأت مدیره47
4-3-2. سازو کارهای حاکمیت شرکتی مرتبط با هیأت مدیره47
1-4-3-2. اعضای غیر موظف.. 47
2-4-3-2. کفایت مدیران. 48
3-4-3-2. تعداد اعضای هیأت مدیره48
5-3-2. تفکیک وظایف اعضای هیأت مدیره49
6-3-2. تفکیک وظایف رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل. 49
7-3-2. استقلال اعضای هیأت مدیره49
8-3-2. جلسات هیأت مدیره50
4-2 گفتار چهارم: ساختار مالکیت.. 50
1-4-2 . مالکیت پراکنده50
2-4-2. مالکیت متمرکز. 51
3-4-2. اهمیت ساختار مالکیت شرکت ها و تعامل آن بارشد اقتصادی. 52
4-4-2. ارتباط بین ساختار مالکیت و عملکرد درسطح شرکت.. 52
5-4-2. ارتباط بین ساختار مالکیت و عملکرد درسطح کشور. 53
5-2. گفتار پنجم: سرمایه گذاران نهادی. 54
1-5-2. نقش سرمایه گذاران نهادی. 54
2-5-2. دلایل رشد سرمایه گذاران نهادی. 55
3-5-2.سرمایه گذاران نهادی وارزش شرکت.. 56
4-5-2. سرمایه گذاران نهادی و حاکمیت شرکتی. 56
6-2. گفتار ششم: پیشینه پژوهش.. 57
1-6-2. پیشینه پژوهش برون کشور. 57
2-6-2.پیشینه پژوهش درون کشور. 59
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3- مقدمه :67
2-3. جامعه آماری. 67
3-3. محاسبه حجم نمونه وروش نمونه گیری. 68
4-3. روش پژوهش.. 70
5-3. روش جمع آوری اطلاعات.. 71
6-3. متغیرهای پژوهش و شیوه محاسبه آنها71
1-6-3. متغیر های مستقل. 71
2-6-3. متغیرهای وابسته71
7-3.تابع آماره74
1-7-3.آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف (KS)74
2-7-3. تحلیل رگرسیون. 74
3-7-3. دیاگرام پراکنش.. 74
4-7-3. معادله خط. 75
5-7-3. ضریب همبستگی پیرسون. 75
6-7-3. آزمون دوربین واتسون. 76
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4- مقدمه:78
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها78
3-4. آزمون فرضیه ها79
1-3-4. آزمون فرضیه اول. 79
2-3-4. آزمون فرضیه دوم85
3-3-4. آزمون فرضیه سوم91
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5-مقدمه:100
2-5 . نتایج حاصل از آزمون فرضیات.. 100
1-2-5. نتیجه آزمون فرضیه اول. 100
2-2-5. نتیجه آزمون فرضیه دوم101
3-2-5. نتیجه آزمون فرضیه سوم101
3-5. پیشنهادها102
1-3-5. پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های پژوهش.. 102
2-3-5. پیشنهاد برای پژوهش های آتی. 103
4-5. محدودیت های پژوهش.. 103
پیوستها:
پیوست شماره 1:شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در پایان سال 1387. 105
پیوست شماره 2: نام شرکت های نمونه پژوهش.. 109
پیوست شماره 3: نحوه محاسبه متغیر های مستقل. 113
پیوست شماره 4: اقلام تعهدی اختیاری (DA)126
پیوست شماره 5: جداول مربوط به تجزیه و تحلیل های آماری. 140
منابع و ماخذ:
منابع فارسی:154
منابع لاتین:157
منابع اینترنتی:158
چکیده انگلیسی .......................................................................................................159
نگاره شماره 1-1-2.مشخصات سیستم های درون سازمانی و برون سازمانی حاکمیت شرکتی.33
نگاره شماره 1-2-2. شاخص های اقلام تعهدی اختیاری منبع. 43
نگاره شماره 1-6-2 خلاصه پژوهش های انجام شده درزمینه حاکمیت شرکتی. 63
نگاره شماره (1-3) نام صنایع و تعداد نمونه های انتخابی. 69
نگاره شماره (1-4) : شاخص های مرکزی ، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 79
نگاره شماره (2-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 80
نگاره شماره (3-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 81
نگاره شماره (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 81
نگاره شماره (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 84
نگاره شماره (6-4): همبستگی ها84
نگاره شماره (7-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 85
نگاره شماره (8-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 86
نگاره شماره (9-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 87
نگاره شماره (10-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 87
نگاره شماره (11-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 90
نگاره شماره (12-4): همبستگی ها90
نگاره شماره (13-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 91
نگاره شماره (14-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 92
نگاره شماره (15-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف.. 93
نگاره شماره (16-4) : تحلیل واریانس رگرسیون. 93
نگاره شماره (17-4) : ضرایب معادله رگرسیون. 96
نگاره شماره (18-4): همبستگی ها96
نگاره شماره (19-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین- واتسون. 97
نگاره شماره (48-4) : خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها98
نمودارشماره (1-1): متغیرهای تحقیق و رابطه بین آنها14
نمودارشماره (2-4) پراکنش مقادیر استاندارد شده در مقابل مقادیر پیش بینی شده82
نمودار شماره (3-4) :دیاگرام پراکنش.. 83
نمودار شماره (4-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 83
نمودارشماره (5-4) پراکنش مقادیر استاندارد شده در مقابل مقادیر پیش بینی شده88
نمودار شماره (6-4) :دیاگرام پراکنش.. 89
نمودار شماره (7-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون. 89
نمودار شماره (9-4) :دیاگرام پراکنش.. 95
نمودار شماره (10-4) : آزمون نرمال بودن خطاهای معادله رگرسیون 95