مونوگرافی روستای گناباد
مقدمه
در قرآن کریم تاکید فراوانی به سیر و سیاحت و اندیشه در سرنوشت اقوام و ملل شده و این امر انگیزهای بسیار قوی است تا در احوال و سرگذشت اقوام و امم مختلف درزمینههای گوناگون از جمله تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و غیره کوشا باشیم. اگر کمی به گذشته برگردیم و سابقه و قدمت و اقتدار تمدن و فرهنگ اسلامی را مد نظر بیاوریم متوجه این نکته میشویم که ارمغان جاودانهای که اسلام به همراه مواهب دیگر برای بشریت آورد و برای همیشه او را مدیون مراحم عمیق خویش قرار داد، همان فرهنگ و تمدن انسان فراگیری است که هنوز انسانیت از ثمرات آن بهرهمند است. کارنامه اسلام در قرنهای درخشان آن، کارنامة فرهنگ انسانی است. این نکته که اسلام در طی قرنهای دراز موجد یک فرهنگ پیشرو بوده است چیزی است که از تاریخ فرهنگ انسانی به درستی بر میآید و به قول برخی از محققین «دنیای اسلام به قدر کافی افتخارات راستین دارد که نیاز به گزاف و دعوی نداشته باشد.»
با نگرشی بر جریانات حاکم بر جهان علم و سیاست، متوجه میشویم مدتی طولانی است که مبارزهای تمام عیار از سوی غربیها علیه مشرق زمین خصوصاً ممالک اسلامی در جریان است و هر لحظه بر التهاب شعلههای این نبرد و تهاجم فرهنگی و سیاسی افزوده میشود.
به نظر نگارنده یکی از راههای مبارزه صحیح و اصولی با این تهاجمات، مسلح شدن به سلاح علم و ایمان است. اگر ما مسلمانان مختصری از تاریخچة تمدن و فرهنگ عظیم و با شکوه اسلامی را بدانیم و با نقاط ضعف و قوت آن آشناشویم و بکوشیم افتخارات عظیم علمی گذشته ایران و اسلام را حتیالامکان زنده نماییم، خود بهترین حربه برای مبارزه با این شبیخون فرهنگی و سیاسی خواهد بود و به نظر میرسد «حداقل تحقیق و تفحص در احوال امم گذشته در کشورها و بلاد اسلامی میتوان آن حس حقارت نفس را که هجوم تجاوز گرانه فرهنگ غربی در بعضی بیخبران ما برانگیخته، بکاهد.» ما در گذشته توانستهایم و هم اکنون نیز میتوانیم در عرصه علم و دانش و تمدن و فرهنگ (به مانند قرون اولیه اسلامی) بدرخشیم، هر چند که این امر مستلزم پیمودن راهی بس مشکل و طولانی است اما رسیدن به آن محال نمیباشد.
با توجه به این موضوع، بررسی مسائل تاریخی خصوصاً جغرافیای تاریخی کشورمان حداقل ما را با گذشتة شکوهمند آن در بستر زمان آشنا میکند و بدین ترتیب از نقاط ضعف و قوت آن مطلع میشویم و چون علم جغرافیای تاریخی در برگیرندة ابعاد مختلف و زمینههای متنوع علمی (وضعیت طبیعی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، آثار تاریخی و ...) است، در این جهت سودمندتر خواهد بود.
فهرست مطالب
مقدمه
طرح تحقیق
بیان مسئله
وضعیت طبیعی گناباد
طول و عرض جغرافیایی
جغرافیای سیاسی گناباد
گناباد در آخرین تقسیمات منطقه ای
وضعیت آب و هوا
موقعیت، وسعت، حدود و فواصل
پوشش گیاهی
انواع پوشش گیاهی در گناباد
کوههــا
رودهــا
راهــها
زلـزلـه
فصل دوم
جمعیت و ترکیبات آن
جمعیت و پراکندگی
2- قومیت
3- ازدواج و تشکیل خانواده
4- معیشــت
فصل سوم
جمعیت و ترکیبات آن
جمعیت و پراکندگی
2- قومیت
3- ازدواج و تشکیل خانواده
4- معیشــت
وضعیت کشاورزی در گناباد
منابع آب در گناباد
الف ـ آبهای سطحی
ب ـ آبهای زیرزمینی
ج ـ سدهای خاکی
د ـ چشمه و چاه
توابع
الف – کاخک
بیدخت
بجستان
بخش 2 – ترکیب اجتماعی
طبقات اجتماعی
1- کارمندان
2- کشاورزان
3- کارگران
4- دامداران
5- صنعتگران
الف – سرامیک سازی و سفالگری
ب – قالیبافی
ج – سایر صنایع دستی
د – معادن
معادن در حال استخراج و آماده بهره برداری
بخش 3 - تاریخچه قنات
فصل چهارم
جمعیت و ترکیبات آن
جمعیت و پراکندگی
2- قومیت
3- ازدواج و تشکیل خانواده
4- معیشــت
وضعیت کشاورزی در گناباد
منابع آب در گناباد
الف ـ آبهای سطحی
ب ـ آبهای زیرزمینی
ج ـ سدهای خاکی
د ـ چشمه و چاه
توابع
الف – کاخک
بیدخت
بجستان
بخش 2 – ترکیب اجتماعی
طبقات اجتماعی
1- کارمندان
2- کشاورزان
3- کارگران
4- دامداران
5- صنعتگران
الف – سرامیک سازی و سفالگری
ب – قالیبافی
ج – سایر صنایع دستی
د – معادن
معادن در حال استخراج و آماده بهره برداری
بخش 3 - تاریخچه قنات
آثار تاریخی گناباد
آثار تاریخی قبل از اسلام
1- قلعه فرود
2- قلعة شاه نشین
3- قلعة دختر شوراب گناباد
5- مقبره جغتین گیسور([1])
6- خرابه های شهر غور
الف - امامزاده ها
1- مزار امامزاده سلطان محمد عابد(ع) در کاخک گناباد
تاریخچة مقبره
ب – مساجد
1- مسجد جامع گناباد (مسجد جامع قصبه)
سابقة تاریخی مسجد جامع
2- مسجد جامع کاخک
3- مسجد جامع بجستان
ج – زیارتگاهها
1- مقبرة آصف برخیا([2])
2- قدمگاه حضرت علی(ع) دارالشفاء دلویی([3])
د – ابنیه و آثار تاریخی
- کاروانسراها:
[1] - Goqtayne gaysur
[2] - asef barxiya
[3] - darossafae - deluyi
فصل پنجم
جمعیت و ترکیبات آن
جمعیت و پراکندگی
2- قومیت
3- ازدواج و تشکیل خانواده
4- معیشــت
وضعیت کشاورزی در گناباد
منابع آب در گناباد
الف ـ آبهای سطحی
ب ـ آبهای زیرزمینی
ج ـ سدهای خاکی
د ـ چشمه و چاه
توابع
الف – کاخک
بیدخت
بجستان
بخش 2 – ترکیب اجتماعی
طبقات اجتماعی
1- کارمندان
2- کشاورزان
3- کارگران
4- دامداران
5- صنعتگران
الف – سرامیک سازی و سفالگری
ب – قالیبافی
ج – سایر صنایع دستی
د – معادن
معادن در حال استخراج و آماده بهره برداری
بخش 3 - تاریخچه قنات
آثار تاریخی گناباد
آثار تاریخی قبل از اسلام
1- قلعه فرود
2- قلعة شاه نشین
3- قلعة دختر شوراب گناباد
5- مقبره جغتین گیسور([1])
6- خرابه های شهر غور
الف - امامزاده ها
1- مزار امامزاده سلطان محمد عابد(ع) در کاخک گناباد
تاریخچة مقبره
ب – مساجد
1- مسجد جامع گناباد (مسجد جامع قصبه)
سابقة تاریخی مسجد جامع
2- مسجد جامع کاخک
3- مسجد جامع بجستان
ج – زیارتگاهها
1- مقبرة آصف برخیا([2])
2- قدمگاه حضرت علی(ع) دارالشفاء دلویی([3])
د – ابنیه و آثار تاریخی
- کاروانسراها:
فرهنگ عامّه در گناباد
آداب و رسوم محلّی
الف) ازدواج و عروسی
ب) تولد نوزاد
ج) مراسم عزاداری و سوگواری
ج – محّرم در گناباد
ه – اعیاد و جشنها
و- بازیهای محلّی
لباس مردان
لباس زنان:
عقاید و باورهای مردمی
گویش و لهجة مردم گناباد
اشعار عامیانه
ضرب المثلها
ب – اسماعیلیه و گناباد
نتیجه گیری
منابع
[1] - Goqtayne gaysur
[2] - asef barxiya
[3] - darossafae - deluyi
کندوان جزو سه روستای شگفت انگیز دنیاست که توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است، به طوری که سالانه ٣٠٠ هزار گردشگر از این روستای تاریخی بازدید می کنند.
آثار معماری صخره ای در اغلب نقاط جهان به چشم می خورد که در اکثر آنها اکنون دیگر سکنه ای زندگی نمی کند. ولی معماری صخره ای از نوع کندوان فقط در یک منطقه دیگر در روی زمین ایجاد شده و آن در دره زیبای گورمه ترکیه است. البته وسعت منطقه معماری صخره ای در دره گورمه در حدود 15 الی 20 برابر کندوان آذربایجان شرقی است.
گرچه به مانند روستای کندوان دو روستای صخرهای نیز در داکوتای امریکا و کاپادو ترکیه وجود دارد اما کندوان تنها روستای صخرهای جهان است که از شش هزار سال قبل تاکنون زندگی در آن جریان داشته و متروکه نشده است. بدین ترتیب معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب میآید.
کندوان در 62 کیلومتری جنوب غربی تبریز
و در 22 کیلومتری جنوب اسکو در یک
ناحیه ای با آب و هوای معتدل واقع شده
است، دارای جاذبههای گردشگری به
دلیل شکل خانههای آن که به مانند
کندوی عسل در دل کوه کنده شده اند
، می باشد.
کندوان یکی از روستاهای استان
آذربایجان شرقی است که در دهستان
سهند، بخش مرکزی، شهرستان اسکو
واقع شدهاست. وقتی از سمت غرب
تبریز به طرف شهرستان اسکو حرکت
می کنی، پس از عبور از دره ای سر سبز با
رودخانه ای که البته امسال نشانه های کم آبی
در آن هویداست به منطقه کوهستانی سهند
می رسی که روستای تاریخی کندوان در آن واقع است.
بنای خانه های این روستا از نوع معماری صخره ای است و به قرن هفتم هجری و یا حتی قبل از اسلام مربوط است، بلندی این تپه های مخروطی و هرمی شکل بیش از 60 متر است و همانند کندوهای عسل در دل کوه کنده شدهاند
خان آباد روستائی کوهستانی است که به طور مایل از شمال غرب به سمت جنوب شرق کشیده شده ودربخش جنوبی استان مرکزی قرار گرفته. خان آباد در۳۵ کیلومتری غرب شهرستان خمین و۴۳کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شازند واقع شده است .
با توجه به تحقیقات باستان شناسی که در زمینه سکونت انجام گرفتهقدمت سکونت در این منطقه به حدود ۳۰۰۰سال پیش برمیگردد که در آن زمان قبیله ایی از زرتشتی ها در منطقه اییکه همکنون به نام قلعه گبری معروف است سکونتداشته اند که همکنون نیز آثار این قلعه قدیمی که در بالای کوه قرار گرفته و آثارخانه هایی که در دامنه همان کوهقرارداشته اند و زیر خاک مدفون شده اندباقدمت۲۷۰۰تا ۳۰۰۰سال موجود می باشد . ولی متاسفانه به علت کم توجهی سازمانهایمرتبطبه آثار باستانی این منطقه چندینسال است که مورد چپاول قرار گرفته و بسیاری از آثار آن به غارت رفته است.
فهرست مطالب
موقعیت جغرافیائی خان آباد
قدمت تاریخی منطقه
آثار تاریخی به جای مانده
دیواره به جای مانده از قلعه گبری(ضلع شرقی الوند متعلق به هزاره های قبل از میلاد )
سفالهای یافت شده از محوطه قلعه (قدمت بیش از ۲۰۰۰ سال)
سکه یافت شده از محوطه(قدمت بیش از ۲۰۰۰ سال )
دیواره های به جای مانده از قلعه گبری (ضلع جنوب شرقی کوه نسار )
خمره یا دوگوله یافت شده از محوطه قلعه
سنگ نگاره ها
سنگ نگاره ها یی با قدمت بیش از ۶۰۰۰ سال
غار ها و آثار به غارت رفته
ورودی های غارها
آثار حفاری های غیر مجاز
غار کوه گٌرٍه
تصاویر غار
یادگاری گذشتگان بر دیواره های غار
حفره ایی به نام سوراخ بند باز
غار عمودی کوه نسار
سنگ گِنه
کمین گاه شکارچیان (کُلِه)
آثار پناه گاهی در گوه نسار
قلعه خلیل خان
قلعه ناصر خان
قلعه کریم خان
تنها آثار به جایی مانده از آسیاب آبی روستا
تنها درخت به جایی مانده از درختان صنوبر کهنسال چاله آسیاب
آمار نفوس و مسکن
امکانات روستا
کمبود ها ی روستا
طرح هادی روستای خان آباد
اولویت بندی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به نیازهای اساسی در سطح روستا
موقعیت جغرافیایی
عکس هوایی منطقه
سیمای عمومی و تنوع زیست محیطی منطقه
حیات وحش جانوری و گیاهی منطقه :
پستانداران منطقه محافظت شده
پرندگان بومی منطقه
پوشش گیاهی منطقه
از گونه های بوته ایی و درخچه ایی منطقه
نقش انسان در حفظ حیات وحش منطقه
محصولات کشاورزی
انواع انگور
گردو و بادام
انواع حبوبات
انواع خشکبار
دامداری
صنایع دستی
سبد بافی با ساقه کندم و شاخه بید
گویش و لهجه
برخی از واژگان گویشی
مسجد جامع خان آباد در گذر زمان
نعزیه خوانی
حسینیه حضرت ابوالفضل از گذشته تا به حال
حسینیه مسلم ابن عقیل
حسینیه امام حسین
مقدمه
انواع غذاها
انواع چاشنی ها
طرز تهیه آبگوشت
طرز تهیه کله پاچه
طرز تهیه آش رشته
طرز تهیه آش ترخینه شکمبه ( سیرابی)
طرز تهیه آش کشک
روستا در ایران
روستا های ایران
منابع
پاورپوینت روستای امام ده در شهر لاهیجان
فهرست:
مقدمه
- نقشه ها
- وجه تسمیه
- تقسیمات جغرافیایی
- تصاویر هوایی
- تصاویری از خود روستا
- موقعیت بنا
- تاریخچه
- زبان
- آداب و رسوم
- معیشت
-آب و هوا
- بارش
- انواع بادها
- بازه جمعیتی- شبکه های دسترسی
- انواع مراحل رشد و توسعه
- معماری قدیم و جدید روستا
- بررسی نقشه خانه های روستا
- بررسی متریال خانه های روستا
– بررسی سیستم خانه های روستا
- بررسی نقاط ضعف و قدرت روستا
- حوضه آبگیر
- پوشش گیاهی و.....روستای امام ده در شهر لاهیجان می باشد.