بررسی بحران ملی آلودگی منابع آب و سیاستهای دولت برای مقابله با بحران
مقدمه
مسألهی آلودگی یکی از مهمترین و حادترین مسائل ناشی از تمدن انسانی در جهان امروز به شمار
میرود؛ چرا که از اعماق چند هزار متری زمین گرفته تا معادن، آبهای تحت الارضی، بیوسفر، تروپوسفر و حتی در داخل هواپیماهای بلند پرواز و جو خارجی زمین، چرخه و سیستم حیات را مورد تهدید قرار دادهاست. مولکول آلایندهای که امروزه از کارخانه یا منبع آلوده کنندهی دیگری مثلاَ در اروپا، وارد محیط میشود، اگر تجزیه نشود یا تغییر شکل ندهد، احتمالاَ بعد از چندی میتواند در
ریهی انسانهایی که در قلب جنگلهای آفریقا یا دشتهای وسیع آسیا زندگی میکنند وارد شود.
آلودگی برای افراد مختلف مفهوم و معنی متفاوتی دارد. مردم معمولی ممکن است تحریک چشم ناشی از یک گاز یا آبآلوده را آلودگی به حساب آورند. برای کشاورزی که یک عامل به گیاهان یا حیواناتش آسیب میرساند آلودگی محسوب میشود؛ اما هرگاه بخواهیم تعریف جامع و کلی و در عین حال ساده و همه فهمی برای آلودگی محیط زیست در نظر بگیریم چنین میتوان گفت که آلودگی محیط عبارت است از «وجود یک یا چند مادهی آلوده کنند در محیط زیست به مقدار و مدتی که کیفیت یا چرخهی طبیعی را بهطوری که مضر به حال انسان یا حیوان، گیاه و یا آثار و ابنیه باشد، تغییر دهد. به بیان سادهتر هرگاه ماده یا موادی بیگانه با غلظتی خاص وارد عناصر محیطی شوند و تعادل طبیعی آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگی میشود.»
اینکه جهان کنونی با بحران محیط زیست روبهرو است، مسئلهی تازهای نیست که اینجا از آن صحبت شود. کتابها و مقالههای بسیاری روزانه در سراسر جهان منتشر میشود که هشدار دهندهی این مسئله است. در کشور ما هم تا کنون کتابهای زیادی منتشر شده، مقالههای زیادی منتشر شده و روزنامهها و نشریات بارها و بارها به این نکتهی مهم پرداختهاند که تکرار آن اینجا ضرورتی ندارد و از موضوع بحث دور است. چیزی که حائز اهمیت است و کارشناسی تخصصی میطلبد این است که به طور ویژه در ایران برای مقابله با این آلودگیها چه اقداماتی شده است؟ سازمانهای متولی محیط زیست تا
چه اندازه توانستهاند در این راستا موفق عمل کنند و باری از آلودگی روزافزون محیط زیست ایران را بردارند؟ آن هم در کشوری که با بحران محیط زیست روبهرو است و این را همه میدانند؛ حتی عموم مردم، هرچندکه این مطلب را ابتدایی درک کرده باشند؛ چه اینکه مردم ایران هر روز شاهد آلودگیهای بسیاری هستند؛ از آلودگی هوای شهرها گرفته تا طعم بد آبی که استفاده میشود. طراوت جنگلها و رودخانهها و دریاهای زیبای ایران از بین رفته و مردم به طور فزایندهای با این بحران روبهرو هستند و شاید وقت آن رسیده باسشد که صراحتاٌ اعلام شود اگر فکری به حال این معضل نشود آلودگی همچون یک بمب ساعتی عمل میکند و بالاخره روزی منفجر میشود و آنگاه تمام سازمانهایی که خود را مدافع این مهم میدانند باید پاسخگو باشند.
نمیتوان گفت که کدام آلودگی بیشتر است و کدام خطرناکتر؛ اما بیایید فرض کنیم که مثلاً آلودگی هوا را با رفتن به مناطق غیر آلوده و حتی خیلی سادهتر با زدن یک ماسک حل کنیم(کلاه بزرگی که شاید خود مردم سر خود گذاشتهاند)، آلودگی آب را چه می کنیم؟
فراموش نکنیم که آب یک منبع محدود دارد و تجدید آن سالهای سال طول میکشد. در جهان کنونی که تفکر غلط لازمهی پیشرفت بیشتر به ازای مصرف بیشتر منابع، روند رو به رشدی دارد، وقتی ما به سادگی شیر آب منزل خود را باز میکنیم و آب سرد و گوارا مینوشیم، تصور اینکه این مایهی حیات روزی تمام شود سخت است، اما به راستی اینگونه است.
بحران آلودگی آب در ایران بسیار جدیتر از چیزی است که رسانهها بیان میکنند و بیگمان این وظیفهی دولت است که با این مشکل روبهرو شود و آن را حل کند؛ اما دولت ایران چه کرده است؟ این تحقیق با عنایت به این موضوع و ضرورت آن اقدامات دولت رابرای حل بحران آلودگی آب ایران مورد بررسی قرار داده است و با نگاهی اجمالی به فعالیتهای دولت در راستا، بحران آلودگی آب در ایران و سیاستهای دولت برای رفع آلودگی پرداخته است.
بخش اول: درآمدی بر آلودگی آب. آلایندههای آب و تأثیرات آنها بر حیات انسان
از نظر مقدار و حجم، 2/97 درصد از آبهای موجود در سیارهی زمین در اقیانوسها و دریاها انباشته شدهاست. حجم آبهای شیرین در جهان بسیار کم و فقط 8/2 درصد کل آبهاست. از این میزان نیز، مقدار زیادی به شکل یخ در یخچالهای قطبی و کوهستانی(15/2 درصد) و آبهای زیرزمینی
(62/0 درصد) قرار دارد و تنها 0001/0 درصد از کل حجم آبهای جهان در دسترس انسان است. این میزان نیز با توجه به عوامل بسیاری در معرض آلودگی قرار دارند.
بسیار حائز اهمیت است و لازم است چگونگی آلودگی آب از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار گیرد:
الف- مقایسه آلودگی و پاکیزگی آب:
آلودگی، انحراف از پاکیزگی است. وقتی موضوع آلودگی محیط زیست مطرح میشود، بیش از آنکه منظورمان انحراف از یک حالت پاکیزه باشد، منظور انحراف از یک حالت معمولی است. این ماده که به طور وسیعی در همه جا گسترده، حلالی خوب و بهطور طبیعی هرگز به صورت کاملا خالص یافت نمیشود. حتی در غیرآلودهترین نواحی جغرافیایی،آب باران شامل گازهای n2,co2,o2 محلول در آن است و همچنین گرد و غبار یا ذرات معلق در اتمسفر به صورت تعلیق در آب حل میشوند.
آب چشمهها و آبهای طبیعی سطحی معمولاً شامل ترکیبات حل شده از فلزاتی نظیر Fe,Cd,Mg,Mn میباشند.
آب سخت شامل مقدار قابل توجهی از ترکیبات فلزات مربوط است. حتی آبهای نوشیدنی هم از نظر شیمیایی خالص نیستند. با وجودی که ذرات جامد معلق از بین برده شده و باکتریهای مضر نابود شدهاند اما خیلی از مواد در محلول باقی ماندهاند. در واقع آب به صورت کاملاً خالص برای نوشیدن مطبوع نیست بلکه ناخالصیها طعم آب را مشخص مینمایند.
لفظ خالص، به معنی حالتی از آب است که هیچ مادهای با غلظت کافی برای آن که از مورد استفاده قرار گرفتن آب برای منظورهای طبیعی جلوگیری کند، وجود نداشته باشد.
استفاده طبیعی از آب عبارتند از:
1- زیبایی و تفریحی
2- ذخیرهی آب مصرفی عمومی مردم
3- محیط زیست آبی جانوران (ماهیها)
4- کشاورزی
5- صنعت
هرماده و جسمی که مانع استفادهی طبیعی از آب شود، به عنوان آلوده کنندهی آب تلقی میشود. مسئلهی آلودگی آب به صور مختلف و پیچیدهای ایجاد میشود، زیرا استفادهی طبیعی از آب گوناگون است.آبی که برای بعضی استفادههای خاص مناسب است نباید آلوده باشد.
ب- وسعت آلودگی آب:
انجمن حفاظت محیط زیست ایالات متحدهی آمریکا برآورد کرده که تقریباً یک سوم جریان آب جهان به طورمشخص آلوده و اصل حفظ کیفیت آب بر هم زده شدهاست. در این برآورد آلودگی
بهعنوان یک زیان مطرح شده که بر خواص شیمیایی و فیزیکی آب لطمه وارد میکند.
ج- طبقه بندی آلوده کنندههای آب
نشانههای آلودگی آب حتی با سطحیترین توجه مشخص میشوند. برای مثال نوشیدن آب طعم بد میدهد؛ تودههای علف های هرز آبی در حجم زیادی از آب رشد میکنند و آب کنار دریاها، اقیانوسها، رودخانهها و دریاچهها بوی ناخوشایندی منتشر میسازند. منشأ این مشکلات باید به منابع و انواع بسیاری از آلودهکنندهها نسبت داده شود. آلودهکنندههای آب به 9 دسته طبقهبندی شدهاند:
1- زباله های متقاضی اکسیژن
2- عوامل بیماریزا
3- مواد غذایی گیاهی
4- ترکیبات آلی سنتز شده (مصنوعی)
5- نفت
6- مواد شیمیایی معدنی و کانیها
7- رسوبات
8- مواد رادیو اکتیو (پرتوزا)
9- گرما
1- زباله های متقاضی اکسیژن (اکسیژن خواه):
اکسیژن حل شده در هر نوع آبی لازمهی زندگی برای اجتماع گیاهی و حیوانی میباشد و بقاء آنها بستگی به توانایی آب در نگهداری کمترین غلظت معین از این ماده حیاتی دارد.
آب زمانی به عنوان آلودهشده طبقهبندی میشود که غلظت Do (غلظت اکسیژن محلول) به زیر سطح مورد نیاز برای بقاء زیست طبیعی در آن بیاید.آلودهکنندههایی مانند فاضلاب تصفیه نشدهی شهری، مواد خارج شده از انبارها و فرایند پس ماندههای غذایی میتوانند از این گونه مواد باشند که غلظت اکسیژن را در آب کاهش دهند. سهم حیوانات اهلی در تولید زبالههای متقاضی اکسیژن به اندازهی 9/1 بیلیون نفر است.
. دفتر بررسی آلودگی آب و خاک، گامی به جلو
پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست ایران
کشور ایران با بارندگی متوسط سالیانه 250 میلیلیتر که کمتر از یک سوم بارندگی متوسط سالانه جهان است، یکی از مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود و این در حالیست که افزایش جمعیت، ارتقاء و سطح زندگی به موازات توسعهی شهری، صنعتی و کشاورزی و تغییر سریع الگوی زیست، نیاز به مصرف آب را افزایش میدهد. عوامل مذکور به علاوه سطح پایین فنآوری تولید محصولات کشاورزی و دامی با توجه به محدودیتهایی از قبیل شرایط دشوار زیستمحیطی، محدودیت اراضی کشاورزی برای توسعه و … روند تخریبی منابع خاک و اراضی را که تشکیل هر سانتیمتر آن در شرایط اقلیمی ایران به 100 تا 200 سال زمان نیاز دارد، تشدید نموده است. از مشکلات عمدهای که بر خاک و آب به عنوان منابع زیستمحیطی تحمیل میشود آلودگی آنها است. مصرف فزاینده و بیرویهی کود و سموم کشاورزی باعث آلودگی خاک و تشدید آلودگی در آب میشود که خود در اثر تخلیهی فاضلابهای خانگی و صنعتی تصفیه نشده، آلوده میگردد.
در این راستا دفتر بررسی آلودگی آب و خاک مؤظف است در زمینه اثرات کمی و کیفی آلودگی آب و خاک ناشی از منابع مختلف آلودهکنندهی آن، تعیین ظرفیت قابل تحمل محیط از نظر پذیرش مواد آلودهکنندهی آب و خاک، تعیین قدرت خودپالایی منابع
پذیرندهی آب، تعیین استانداردها و ضوابط مربوط به منابع و مواد آلودهکنندهی آب و تعیین شاخصهای زیستمحیطی در این زمینه، آثار زیستمحیطی بهرهبرداری از منابع آبی، پدیدهی سیل و سیلابها و عوامل ایجاد کننده آن به منظور جلوگیری از آثار مخرب زیستمحیطی، کنترل فاضلابهای صنعتی، خانگی و تأسیسات عمومی، عوامل فرسایش خاک به منظور تعیین آثار زیستمحیطی آن، الگوهای مصرف ناسازگار با محیط به منظور ارایه الگوهای مناسب کاهش پسماندها، عوامل ایجاد و گسترش بیابانها و شنهای روان به منظور تعیین آثار زیستمحیطی آنها، پیامدهای زیستمحیطی ناشی از زمینلرزه و رانش زمین به مطالعات و بررسیهای لازم بپردازد و به منظور تعیین اولویت برای انجام پژوهشها و اقدامات مربوط به جلوگیری از آلودگی آب و خاک ناشی از مواد زاید جامد، زباله، فاضلابها، مصرف سموم، آفتکشها و کودهای شیمیایی برنامهریزی نماید و اطلاعات لازم را در زمینه آلودگی آب و خاک به منظور ارائهی هشدارهای لازم در ارتباط با آلودگی آب و خاک و ارایه راه حل رفع آلودگیها از طریق اقدامات فرهنگی و قانونی جمعآوری نموده و با همکاری متقابل و مستمر با بانک اطلاعاتی سازمان آنها را بهروز نگاه دارد.
فهرست مطالب
مقدمه. 3
بخش اول: درآمدی بر آلودگی آب.. 5
1. آلایندههای آب و تأثیرات آنها بر حیات انسان. 5
2. آلودگی آب، فراتر از یک مسئلهی ساده 10
3. آلایندههای صنعتی آب.. 16
4. تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آبهای سطحی و زیرزمینی.. 16
بخش دوم: دامنهها و پیامدهای بحران.. 23
1.تهران، شهر بی دفاع. 23
2.کارون، یادگار ایرانی.. 43
3.آلودگی نفتی روستای اسماعیلآباد شهر ری، یک قدم تا پایتخت.. 57
4. زایندهرود، رود مرده 64
5. خزر زیبا، میان مرگ و زندگی.. 66
6.مشهد: آیا آب آلوده است؟. 78
7. سد قشلاق، زیبای آلوده 87
8. رودخانهها، شریانهای حیات.. 90
9. تمام ایران، سرای من است. 105
بخش سوم: قانونهای بسیار، ضمانت اجرایی اندک... 124
1. آیین نامهی جلوگیری از آلودگی آب (مصوب18/2/1373) 124
2.آییننامهی بهداشت محیط، مصوب هیأت دولت.. 129
3. متن کامل کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر. 133
4. قطعنامهی هفدهمین کنگرهی بین المللی آبیاری و زهکشی اسپانیا - گرانادا 148
5. آییننامهی اجرایی ماده 134 قانون برنامه سوم توسعه. 149
بخش چهارم: چه کردهایم؟چه بایدکرد؟. 152
1. تشکیل کمیتهی کشوری حفاظت از رودخانهها، میراث طبیعی بیجان را نجات میدهد. 152
2. بررسی تخلف سازمانهای مسئول حفاظت از رودخانهها در مجلس... 154
3. حفاظت از رودخانههای کشور متولی مشخصی ندارد. 155
4. طرح مجلس برای جلوگیری از آلودگی.. 157
5. نشست مشترک مدیران آب منطقهای مازندران و گلستان با قضات به منظور بررسی راهکارهای حفاظت از انفال عمومی 158
6. ایران عضو دائم منابع زیست محیطی خزر شد. 158
7. آموزش خانه به خانهی مقابله با آلودگی آب، طرح ادارهی کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان. 159
8. دفتر بررسی آلودگی آب و خاک، گامی به جلو. 162
9. الگوی ارزیابی زیست محیطی کارخانجات فولاد تدوین شد. 163
10. پالایشگاه تهران بیش از 200 میلیارد ریال جریمه شد. 165
11. اجرای پروژهی جمع آوری فاضلاب روستاههای اطراف شهر تهران. 166
12. عملیات اجرایی شش واحد تصفیه خانهی فاضلاب تهران آغاز میشود. 166
نتیجهگیری.. 168
فهرست منابع و مأخذ.. 169
پروژه بحران ملی آلودگی منابع آب و سیاستهای دولت برای مقابله با بحران
این محصول در قالب فایل word و در 172 صفحه تهیه و تنظیم شده است.
توجه :
شما می توانید با خرید این محصول فایل " قلق های پایان نامه نویسی (از عنوان تا دفاع)" را به عنوان هدیه دریافت نمایید.
فهرست مطالب
مقدمه. 3
بخش اول: درآمدی بر آلودگی آب.. 5
1. آلایندههای آب و تأثیرات آنها بر حیات انسان. 5
2. آلودگی آب، فراتر از یک مسئلهی ساده 10
3. آلایندههای صنعتی آب.. 16
4. تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آبهای سطحی و زیرزمینی.. 16
بخش دوم: دامنهها و پیامدهای بحران.. 23
1.تهران، شهر بی دفاع. 23
2.کارون، یادگار ایرانی.. 43
3.آلودگی نفتی روستای اسماعیلآباد شهر ری، یک قدم تا پایتخت.. 57
4. زایندهرود، رود مرده 64
5. خزر زیبا، میان مرگ و زندگی.. 66
6.مشهد: آیا آب آلوده است؟. 78
7. سد قشلاق، زیبای آلوده 87
8. رودخانهها، شریانهای حیات.. 90
9. تمام ایران، سرای من است. 105
بخش سوم: قانونهای بسیار، ضمانت اجرایی اندک... 124
1. آیین نامهی جلوگیری از آلودگی آب (مصوب18/2/1373) 124
2.آییننامهی بهداشت محیط، مصوب هیأت دولت.. 129
3. متن کامل کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر. 133
4. قطعنامهی هفدهمین کنگرهی بین المللی آبیاری و زهکشی اسپانیا - گرانادا 148
5. آییننامهی اجرایی ماده 134 قانون برنامه سوم توسعه. 149
بخش چهارم: چه کردهایم؟چه بایدکرد؟. 152
1. تشکیل کمیتهی کشوری حفاظت از رودخانهها، میراث طبیعی بیجان را نجات میدهد. 152
2. بررسی تخلف سازمانهای مسئول حفاظت از رودخانهها در مجلس... 154
3. حفاظت از رودخانههای کشور متولی مشخصی ندارد. 155
4. طرح مجلس برای جلوگیری از آلودگی.. 157
5. نشست مشترک مدیران آب منطقهای مازندران و گلستان با قضات به منظور بررسی راهکارهای حفاظت از انفال عمومی 158
6. ایران عضو دائم منابع زیست محیطی خزر شد. 158
7. آموزش خانه به خانهی مقابله با آلودگی آب، طرح ادارهی کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان. 159
8. دفتر بررسی آلودگی آب و خاک، گامی به جلو. 162
9. الگوی ارزیابی زیست محیطی کارخانجات فولاد تدوین شد. 163
10. پالایشگاه تهران بیش از 200 میلیارد ریال جریمه شد. 165
11. اجرای پروژهی جمع آوری فاضلاب روستاههای اطراف شهر تهران. 166
12. عملیات اجرایی شش واحد تصفیه خانهی فاضلاب تهران آغاز میشود. 166
نتیجهگیری.. 168
فهرست منابع و مأخذ.. 169