طراحی، ساخت و ارزیابی عملکرد خشک کن کابینتی جدید لیموترش با دو ترکیب هندسی با استفاده از روش دینامیک سیالات محاسباتی (CFD)
بکارگیری روشهای مکانیزه برداشت مستلزم استفاده از خشک کن های مناسب برای فرآوری محصول است زیرا در برداشت مکانیزه، رطوبت میوه برداشت شده بیشتر از رطوبت برداشت به طریق سنتی است. از میان انواع خشککنها خشککنهای کابینتی کارکرد ساده تری دارند. عیب خشککنهای کابینتی در یکنواخت خشک نکردن محصول و نیاز به نیروی کارگری برای جابجایی سینیهای محصول میباشد. در این طرح برای رفع کامل مشکل غیر یکنواختی خشکشدن در خشککنهای کابینتی، اقدام به طراحی یک خشککن کابینتی جدید با محفظه جانبی مجزا برای هر قفسه خشککن شده است. برای طراحی دقیق این خشککن کابینتی جدید، پارهای از خواص فیزیکی لیمو از جمله ابعاد، میانگین هندسی اقطار، جرم حجمی دانهای، جرم حجمی تودهای، کرویت، تخلخل بستر و افت فشار استاتیکی عبور هوا از بستر محصول اندازهگیری گردیدند. اندازهگیری خواص مورد نظر در پنج سطح رطوبتی 84، 64، 44، 24 و 10 درصد بر پایه تر انجام گرفت. نتایج نشان داد با کاهش رطوبت ابعاد، میانگین هندسی اقطار، جرم حجمی دانهای و جرم حجمی تودهای کاهش پیدا کردند. در حالیکه کرویت و تخلخل افزایش پیدا کردند. به منظور اندازهگیری مقاومت بستر لیمو در برابر عبور جریان هوا سامانه آزمایشگاهی ساخته شد. آزمایشات افت فشار به دو صورت لایه ضخیم و لایه نازک صورت گرفت. آزمایش های اول در چهار عمق بستر (25، 50، 75 و 100 سانتیمتر)، چهار دمای هوا (25، 35، 45 و 50) و 11 شار هوای عبوری به صورت چیدمان تصادفی انجام شدند. نتایج نشان داد که با افزایش عمق بستر و افزایش سرعت جریان هوا افت فشار افزایش پیدا میکند. دما تاثیر معنیداری در نتایج نداشت. آزمایش لایه نازک در پنج سطح رطوبتی، سه چیدمان و 11 شار هوای عبوری انجام شد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت به دلیل افزایش تخلخل افت فشار کاهش پیدا میکرد. همچنین چیدمان اثر معنیداری بر افت فشار داشت. برای پیش بینی افت فشار در بین مدلهای ریاضی ارزیابی شده، مدل ارگان به عنوان بهترین مدل (بیشترین) برای تبیین رابطه نرخ عبور جریان هوا و افت فشار در بستر لیمو انتخاب گردید. از خواص فیزیکی ذکر شده برای طراحی خشککن جدید استفاده شد. برای بررسی نظری یکنواختی توزیع خطوط همتراز سرعت و فشار هوا از ابزار CFD به کمک نرم افزار فلوئنت بهره گرفته شد. بر اساس نتایج مدل سازی عددی طرح جدید بهینه سازی گردید و هندسه نهایی مشخص شد. طرح بهینه انتخاب شده ساخته و در بازههای مختلف سرعت هوای ورودی (1، 2 و 3 متر بر ثانیه) و دمای هوای ورودی (50 درجه سلیسیوس) مورد آزمایش قرار گرفت. با بررسی نتایج آزمایشگاهی بر یکنواختی توزیع دمای هوای خشککننده و سرعت آن در خشککن ساخته شده مشخص گردید که توزیع پارامترهای یاد شده در محفظه خشککن یکنواخت بوده است. نتایج حاصل از مقایسه دادههای نظری (استخراج شده از CFD) و دادههای آزمایشگاهی نشان داد که ضریب همبستگی 994/0 بین دادههای مربوط به سرعت هوا وجود دارد. در مرحله بعد این خشککن از لحاظ یکنواختی خطوط همتراز سرعت، نرخ از دست دادن رطوبت در سینیهای خشککن و مصرف انرژی با خشک کن موجود مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان دادند خشک کن جدید از هر سه نقطه نظر از خشککن قبلی عملکرد بهتری را داشته است.
فهرست مطالب
عنوان | صفحه |
فصل اول: مقدمه |
|
1- 1- لزوم استفاده از خشککن | 1 |
1- 2- انواع خشککن ها | 2 |
1- 3- اهمیت محصول | 5 |
1- 4- نحوه برداشت و خشککردن لیمو | 7 |
1- 5- اهمیت اندازهگیری خواص فیزیکی | 7 |
1- 6- لزوم اندازهگیری افت فشار در بستر لیمو | 8 |
1- 7- اهداف پژوهش | 8 |
فصل دوم: پیشینه پژوهش و معادلات مورد استفاده |
|
2- 1- اندازه گیری افت فشار و مطالعات انجام شده | 11 |
2- 1- 1- مدلهای متداول در تبیین رابطه سرعت هوا و افت فشار | 14 |
2- 1- 2- خواص فیزیکی مرتبط با افت فشار | 17 |
2- 2- معرفی CFD | 18 |
2- 2- 1- کاربرد CFD در صنایع کشاورزی | 20 |
2- 2- 2- مدلهای ریاضی در CFD | 25 |
2- 2- 2- 1- معادلات نویراستوکس | 25 |
2- 2- 2- 2- معادلات تلاطم | 27 |
2- 2- 3- روشهای عددی به کار رفته در نرم افزار فلوئنت | 32 |
2- 2- 3- 1- روش احجام محدود | 32 |
2- 2- 3- 2- روش حل مجزا | 33 |
2- 2- 3- 3- گسسته سازی | 34 |
2- 2- 3- 4- تعریف باقی ماندهها و قضاوت همگرایی | 35 |
2- 2- 4- تولید شبکه | 36 |
2- 2- 4- 1- همواری | 36 |
2- 2- 4- 2- مناسب بودن شکل سلول | 36 |
2- 2- 5- شرایط مرزی | 37 |
2- 2- 5- 1- سرعت ورودی | 38 |
2- 2- 5- 2- جریان خروجی | 38 |
2- 2- 5- 3- دیوار | 38 |
2- 2- 5- 4- محیط متخلخل | 39 |
2- 3- توضیح مسئله | 42 |
فصل سوم: مواد و روشها |
|
3- 1- اندازه گیری خواص فیزیکی لیمو ترش جهرم | 45 |
3- 2- بهینه سازی دستگاه اندازه گیری افت فشار | 47 |
3- 2- 1- ساخت محفظه نگهداری لیموها | 48 |
3- 2- 2- ساخت شاسی | 50 |
3- 2- 3- ابزار و روش اندازه گیری کمیت ها | 51 |
3- 2- 3- 1- سرعت هوا | 51 |
3- 2- 3- 2- دمای هوا | 53 |
3- 2- 3- 3- افت فشار | 53 |
3- 2- 3- 4- رطوبت نسبی هوای محیط | 54 |
3- 2- 3- 5- اندازه گیری مقداررطوبت نمونه ها | 55 |
3- 2- 4- روش انجام آزمایشهای اندازه گیری افت فشار | 56 |
3- 3- مدل سازی خشککن | 58 |
3- 3- 1- ایجاد شبکه | 58 |
3- 3- 2- استقلال حل مسئله از شبکه | 58 |
3- 3- 3- نحوه اجرای محاسبات | 58 |
3- 3- 4- روشهای تولید شبکه | 59 |
3- 3- 5- مرتبه گسسته سازی | 60 |
3- 3- 6- تعیین رژیم جریان داخلی خشککن | 61 |
3- 3- 7- فرضیات مدل CFD | 61 |
3- 3- 8- چگونگی تحلیل طرحهای ابتدایی برای خشککن با ابزار CFD | 63 |
3- 4- ساخت محفظه خشککن | 66 |
3- 5- اندازه گیری دما و سرعت هوا در داخل محفظه خشککن | 66 |
3- 6- روش مقایسه خشککن ساخته شده با خشککن امانلو وزمردیان | 71 |
فصل چهارم: نتایج و بحث |
|
4- 1- خواص فیزیکی لیموترش | 73 |
4- 2- اندازهگیری افت فشار | 75 |
4- 2- 1- افت فشار لیمو در حالت لایه ضخیم | 75 |
4- 2- 2- برازش معادلههای افت فشار به دادههای مربوط به لایه ضخیم | 78 |
4- 2- 3- افت فشار لیمو در حالت لایه نازک | 79 |
4- 2- 4- برازش معادلههای افت فشار به دادههای مربوط به لایه نازک لیمو | 81 |
4- 3- انتخاب طرح بهینه | 82 |
4- 4- مقایسه نتایج بدست آمده از CFD جهت طراحی خشککن | 84 |
4- 4- 1- بررسی یکنواختی سرعت در محفظه خشککن با نرم افزار | 85 |
4- 4- 1- 1- اثر صفحه مشبک بر یکنواختی هوا | 85 |
4- 4- 2- نتایج مربوط به خطوط همتراز فشار | 87 |
4- 4- 2- 1- اثر صفحه مشبک بر توزیع فشار | 87 |
4- 4- 3- مقایسه نتایج تجربی و نظری سرعت | 88 |
4- 4- 4- مقایسه نتایج دبی جرمی از هر خروجی | 91 |
4- 4- 5- مقایسه خشککن جدید با خشککن ساخته شده توسط امانلو و زمردیان | 93 |
4- 4- 5- 1- روش CFD | 93 |
4- 4- 5- 2- روش تجربی | 95 |
4- 4- 6- میزان مصرف انرژی برق | 96 |
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات |
|
5- 1- نتایج | 97 |
5- 1- 1- خواص فیزیکی | 97 |
5- 1- 2- استفاده از CFD در تحلیل خشککن ها | 98 |
5- 1- 3- تغییر در هندسه خشککنهای کابینتی | 98 |
5- 1- 4- مقایسه خشککن ساخته شده با خشککن امانلو و زمردیان | 98 |
5- 2- پیشنهادها | 99 |
5- 2- 1- ارتقاء دستگاه اندازه گیری افت فشار | 99 |
5- 2- 2- پیشنهادهای برای خشککن طراحی شده و ادامه مدل CFD | 99 |
پیوست | 100 |
منابع | 108 |
فهرست جداول
عنوان و شماره | صفحه |
جدول 3-1: نقاط سوراخ کاری شده جهت قرائت سرعت هوا | 67 |
جدول 3-2: نقاط مشخص شده برای اندازهگیری سرعت در خروجی | 69 |
جدول 4-1: خواص فیزیکی لیمو ترش (دانه ای) | 73 |
جدول 4-2: خواص فیزیکی لیموترش (توده ای) | 74 |
جدول 4- 3: جدول تجزیه واریانس تیمارهای نرخ جریان هوا، عمق بستر و دما و اثر متقابل آنها بر افت فشار | 75 |
جدول 4-4: مدل ضرایب بدست آمده برای مدل شد (رابطه 2-1) | 78 |
جدول 4-5: ضرایب بدست آمده برای مدل هوکیل و ایوز (رابطه 2-2) | 78 |
جدول 4-6: ضرایب بدست آمده برای مدل ارگان (رابطه 2-3) | 79 |
جدول 4-7: جدول تجزیه واریانس تیمارهای نرخ جریان هوا، رطوبت، چیدمان و عمق بستر و اثر متقابل آنها بر افت فشار | 79 |
جدول 4-8: ضرایب مدل شد | 81 |
جدول 4-9: ضرایب مدل هوکیل و ایوز | 82 |
جدول 4-10: ضرایب مدل ارگان | 82 |
جدول 4-11: نتایج حاصل از دبی هوای خروجی از قسمت های مختلف خشک کن بدون استفاده از صفحه مشبک | 86 |
جدول 4-12: نتایج حاصل از دبی هوای خروجی از قسمت های مختلف خشک کن هنگام استفاده از صفحه مشبک | 87 |
جدول 4-13: نتایج مربوط به مقادیر سرعت هوای گرم عبور داده شده به صورت تئوری و آزمایشی | 89 |
جدول 4-14: سرعت در 18 نقطه مختلف خروجی 1 | 92 |
جدول 4-15: سرعت در 18 نقطه مختلف خروجی 2 | 92 |
جدول 4-16: سرعت در 18 نقطه مختلف خروجی 3 | 92 |
جدول 4-17: نتایج حاصل از روش تئوری و تجربی برای دبی خروجی ار سه خروجی خشککن | 92 |
جدول 4-18: نتایج مربوط به دبی هوای خروجی تئوری از قسمت های مختلف خشک کن امانلو و زمردیان | 94 |
جدول 4-19: مقایسه انرژی الکتریکی مصرفی | 96 |
فهرست شکلها
عنوان | صفحه |
شکل 1- 1: نمای شماتیک از خشککن کابینتی متداول همراه با جمع کننده خورشیدی | 5 |
شکل 2- 1: دو جهت مختلف قرار گیری ریشهها ی کاسنی برای بررسی افت فشار در مطالعه وربون و همکاران. | 13 |
شکل 2- 2: تعداد مقالههای منتشر شده CFD در زمینه تهویه ساختمانهای کشاورزی | 20 |
شکل 2- 3: مقالات منتشر شده در زمینه کاربرد CFD در صنایع غذایی | 21 |
شکل 2- 4: استفاده از CFD برای بهینه کردن ساختار گلخانههای تونلی | 23 |
شکل 2- 5: تفاوت دامنه ی پیوسته و گسسته | 34 |
شکل 2- 6: تصویر شماتیک از خشککن کابینتی | 42 |
شکل 3- 1: سه طرز قرارگیری لیموترش در اندازهگیری افت فشار | 46 |
شکل 3- 2: ترموستات مورد استفاده در آزمایش | 48 |
شکل 3- 3: موتور الکتریکی 2850 دور فن | 48 |
شکل 3- 4: مبدل ولتاژ مورد استفاده در آزمایشها | 48 |
شکل 3- 5: توری گالوانیزه و قاب آن جهت نگهداری توده لیمو | 49 |
شکل 3- 6: یکنواخت کننده هوا | 50 |
شکل 3- 7: دستگاه اندازهگیری افت فشار بهینه سازی شده | 51 |
شکل 3- 8: شماتیک دستگاه اندازهگیری افت فشار | 52 |
شکل 3- 9: دستگاه اندازهگیری سرعت هوا | 53 |
شکل 3- 10: نقاط قرائت سرعت هوا درون لوله ورودی هوا | 54 |
شکل 3- 11: مانومتر بکار برده شده جهت اندازهگیری افت فشار | 54 |
شکل 3- 12: دستگاه Testo 625 | 56 |
شکل 3- 12: ترازوی دیجیتال مورد استفاده در آزمایش ها | 56 |
شکل 3- 13: تصویرآون استفاده شده در آزمایش | 63 |
شکل 3- 14: خشککن مش بندی شده در نرم افزار گمبیت | 65 |
شکل 3- 15: شماتیک خشککن کابینتی جدید | 68 |
شکل 3- 16: نقاط سوراخکاری شده | 69 |
شکل 3- 17: مقطع یکی از خروجی های خشککن و نحوه داده گیری دبی هوای خروجی | 69 |
شکل 3- 18: سینی به کار رفته در خشککن | 70 |
شکل 3- 19: طرز داده برداری جهت توزین لیموها | 71 |
شکل 3- 20: خشککن ساخته شده | 71 |
شکل 3-21: خشککن ساخته شده و متعلقات آن | 72 |
شکل 4- 1: اثر تغییرات عمق بستر (25، 50، 75 و 100) سانتیمتر و شار هوای عبوری بر روی افت فشار | 77 |
شکل 4- 2: اثر افزایش عمق بستر بر روی افت فشار | 80 |
شکل 4- 3: اثر رطوبتهای مختلف و شار هوای عبوری بر روی افت فشار در حالت قرار گیری دو لایه لیمو در سامانه اندازهگیری افت فشار | 81 |
شکل 4- 4: اثر سه چیدمان بر روی افت فشار | 83 |
شکل 4- 5: طرح انتخاب شده جهت ساخت | 83 |
شکل 4- 6: سه نما و اندازههای طرح بهینه | 83 |
شکل 4- 7: نمودار باقی ماندهها برای سرعت ورودی 1 متر بر ثانیه | 84 |
شکل 4- 8: خطوط همتراز سرعت بدون توری | 85 |
شکل 4- 9: خطوط همتراز سرعت هنگام استفاده از توری | 85 |
شکل 4- 10: تاثیر استفاده نکردن از توری بر توزیع فشار | 87 |
شکل 4- 11: تاثیر استفاده از توری بر توزیع فشار | 88 |
شکل 4- 12: مقایسه نتایج تجربی و CFD | 91 |
شکل 4- 13: مقطع یکی از خروجیهای خشککن | 91 |
شکل 4- 14: توزیع خطوط همتراز سرعت در خشککن امانلو و زمردیان | 93 |
شکل 4- 15: چگونگی توزیع سرعت در سینیهای محصول در خشککن امانلو | 94 |
شکل 4- 16: نرخ از دست دادن رطوبت نسبت به زمان در خشککن جدید | 95 |
شکل 4- 17: نرخ از دست دادن رطوبت نسبت به زمان در خشککن امانلو | 96 |
کتاب انواع پلها و نحوه طراحی، ساخت و اجرای پل- در 144 صفحه-docx
پل سازی تاریخچهای به درازای پیدایش بشریت دارد. بی گمان از همان نخستین روزهایی که بشر پی برد برای عبور از رودخانه ها میتوان از تنه درختان استفاده کرد، پایههای این علم به وجود آمد. چنین به نظر می رسد که انسان در مراحل بدوی، برای عبور از رودهای عریض و کم عمق و یا مسیل ها، این گونه چاره اندیشیده که در هنگام کم آبی در وسط آن تکیه گاهی ساخته و تنه درختان بلند در دو سوی این ساحل و این تکیه گاه قرار دهد تا به این وسیله مشکل عبور و مرور را حل کند. این تجربیات به مرور و به ویژه در ایران به ایجاد پلهای بسیاری انجامید که نمونه های آن بسیار است.
پل سازی در دوران اسلامی
با ورود اعراب مسلمان به ایران و انقراض سلسله ساسانیان، تقریبا پیشرفت معماری، به خصوص پل سازی برای یک یا دو قرن کند گردید و سیر نزولی داشت. این مسئله به سه عامل بستگی داشت:
1) اعراب از سرزمینی آمده بوده اند که فاقد رودخانه بزرگ و در نتیجه پل های مهم بود. بنابراین می توان گفت که با این اوصاف، اعراب فاقد امکانات علمی کافی درباره معماری و به خصوص پل سازی بودند.
2) فقدان امکانات و آشنا نبودن به موقعیت محلی
3) اشتغال اعراب به مسائل نظامی، سیاسی و فرهنگی فرصتی برای احداث پل برایشان نگذاشته بود.
و به همین جهت هنگام لشکرکشی و یا در موارد ضروری دیگر، اعراب کماکان مجبور به استفاده از پل های دوران قبل بودند و احتمالا به وسیله معماران بومی تعمیراتی جزئی نیز در آن به عمل می آوردند. احیانا اگر احداث پل هم صورت می گرفت بیشتر از سوی متمکنین و افراد خیر صورت می گرفت.
به طور کلی در دوران اسلامی، پل سازی به دو صورت انجام می گرفت:
1) احداث پل که از قرن چهارم به بعد پیشرفت زیادی داشت.
2) تعمیر و بازسازی پل های قدیمی.
پل سازی در عصر صفویه
هرج و مرجی که پس از مرگ سلطان ابوسعید در سراسر ایران به وجود آمده بود با ظهور شاه اسماعیل صفوی و سرکوب شدید متمردین و شورشیان فروکش کرد و آرامش بر پایه قدرت پدید آمد و زمینه را برای اصلاحات دوره شاه عباسی فراهم آورد.
با روی کار آمدن شاه عباس و از هنگامی که اصفهان به پایتختی برگزیده شد، این شهر به عنوان یکی از درخشانترین شهرهای شرق گسترش یافت و بار دیگر تمام نیروهای هنری کشور را در خود متمرکز کرد. بدین ترتیب اصفهان آیینه تمام نمای هنر معماری دوران صفوی شد. در این شهر مساجد و میدان های با شکوه و قصرها و خیابان های متعدد ساخته شد. برای عبور از رودخانه زاینده رود، پل های عظیم احداث شد. برخی از این پل ها در شهر اصفهان مستقیماً زیر نظر شاهان صفوی و دستگاه حکومتی ساخته می شد و ابتکارات بیشتری در آن به کار می رفت. پل های سی و سه پل، پل خواجو و پل جویی علاوه بر محیاکردن امکان عبور و مرور، محل تفرج شاه و درباریان و گاه سفرای کشورهای خارجی در این عصر به شمار می رفته است.
احداث پل در این دوره فقط به بیرون از شهرها و مسیر جاده ها محدود نمی شد و در داخل شهرها نیز پل سازی صورت می گرفت.
با بررسی دوره های مختلف از دوران اسلامی تا زمان صفویه، هیچ دوره ای از تاریخ ایران، راه سازی و احداث ساختمان های مربوط به آن، یعنی پل و کاروانسرا، همچون دوران صفویه گسترش نیافته است و اکثر پل هایی که امروزه در گوشه کنار این سرزمین پهناور به چشم می خورد از آثار ارزنده مربوط به این عصر می باشد. همچنین یکی از راه های ساخته شده در این عصر راه شمال است.
پل سازی در دوره قاجاریه
در زمان حکومت سلاطین قاجار، حوادث ناگواری در ایران روی داد که منجر به ضعف کشور و تجزیه بخش هایی از آن و متزلزل شدن اساس استقلال ایران شد. بروز جنگ های متعدد، بی لیاقتی پادشاهان، بی نظمی امور، خیانت و نفاق امرا و کارگزاران دربار باعث شد که وقت پادشاهان مستبد و هوسران صرف جنگ ها و یا خوش گذارنی درباریان و ایجاد حرمسرا شود. به همین جهت اقدام مهمی در زمینه اصلاحات کشور صورت نگرفت و اکثر راه ها همان راه هایی بودند که پیش از آن در زمان صفویه ساخته شده بود؛ از جمله راه هایی که در دوره قاجار احداث شد دو راهی بود که تهران را از راه رشته کوه های البرز به مازندران مرتبط می ساخت که در زمان امیرکبیر ساخته شد.
راه هایی که در دوره قاجاریه احداث شد عبارتند از:
1) راه تهران- چالوس که ناصرالدین شاه دستور ساخت آن را داد.
2) راه هراز که در همان مسیر شاه عباسی که به مرور از بین رفته بود ساخته شد.
بعد از مرگ امیرکبیر، اکثر راه ها و پل هایی که در زمان قاجاریه آباد بود و یا نشانه ای از اصلاحات امیرکبیر داشت به علت اهمال مسئولین وقت رو به ویرانی نهاد. با این احوال حکومت وقت قادر نبود راسا نسبت به ایجاد راه های مناسب اقدام کند و ساختن این راه ها را به موسسات و شرکت های مختلف داخلی و خارجی واگذار کرد.
پل طاقی است روی رودخانه، دره، یا هر نوع گذرگاه که رفت و آمد را ممکن می سازد.
امروزه در مبحث مدیریت شهری، پل را سازه ای برای عبور از موانع فیزیکی قلمداد می کنند تا ضمن استفاده از فضا بتواند عبورومرور و دسترسی به اماکن را تسهیل کند.
واژه پل که در پهلوی به صورت (Puhl) آمده، در زبان فارسی به صورت پول نیز به کار رفته است.
ساخت پل های سنگی به دوران قبل از رومی ها برمی گردد که در خاور میانه و چین پل های زیادی به این شکل برپا شده است.
در ایران نیز ساختن پل های کوچک و بزرگ از زمان های بسیار قدیم رواج داشته و پل هایی نظیر سی و سه پل، پل خواجو و پل کرخه بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارند.
در زبان عربی واژه های جِسر و قنطره به معنای پل است؛ با اینکه لغت شناسان عرب این دو واژه را به یک معنا گرفته اند، در عین حال تفاوت هایی هم میان آنها گذاشته اند و قنطره را به معنای پل سنگی یا آجری (قوس دار) گرفته اند.
علاوه بر این، قنطره گاه به معنی مجرای آب، سدّ و قلعه هم به کار رفته است.
در متون تاریخی و جغرافیایی معمولاً جسر به معنای پل های قایقی یا چوبی به کار رفته است و احتمالاً از همین روست که برخی از محققان تصریح کرده اند که جسر به معنای پل زورقی یا چوبی است.
احتمالاً قدیمترین و ابتدایی ترین شکل پل به زمانی بازمی گردد که بشر توانست با استفاده از تنه درختان و سنگ های بزرگ، امکان عبور از نهرها و درّه ها و مسیل ها را فراهم آورد.
از اینرو ساخت پل و استفاده از آن در مناطق کوهستانی و دارای عوارض طبیعی، بیش از نواحی مسطّح و کویری معمول بوده است.
اما پل های واقعی از وقتی شکل گرفتند که تکیه گاه و پایه های پل ابتدا آماده می شد و سپس یک تخته سنگ یا چند تیر چوبی را روی دو پایه می نهادند و روی آنها را تخته پوش می کردند.
قدیمترین پل قوسی در ایران که آثار آن تاکنون نیز بر جای مانده، پلی است که اورارتوها در قرن هشتم پیش از میلاد بر رود ارس بنا کردند.
در ساحل ایرانی رود ارس یک پایه از این پل بر جای مانده که از سنگ های بزرگی ساخته شده است.
از دوره هخامنشی نیز پل های قوسی باقی مانده است. باستان شناسان انگلیسی یکی از این پل ها را که در قرن چهارم و پنجم پیش از میلاد در پاسارگاد ساخته شده، شناسایی کرده و از زیر خاک بیرون آورده اند.
این پل با ۱۶ متر پهنا روی ۳ ردیف پایه، هر ردیف شامل ۵ ستون سنگی، بنا شده و سطح روی آن از چوب بوده است.
از دیگر پل های قوسی دوره ساسانی که ۷ چشمه از ویرانه های آن باقی مانده، پل شاپوری در ۲ کیلومتری خرّم آباد است.
دیگر پل قوسی مهم دوره ساسانی پل چم نمشت روی رود صیمره است که اکنون قسمتی از پایه های فروریخته آن برجای مانده است.
علاوه بر پل های قوسی زیبا و متعدد که پیش از اسلام به دست رومیان یا ایرانیان ساخته شده بود، پل های زیادی نیز در عصر اسلامی برپا گردید.
در میان پل های قوسی دوره اسلامی پل سنگی ایذه که یاقوت حموی آن را از عجایب جهان خوانده اهمیت ویژه ای دارد. این پل به نام مادر اردشیر بابکان، خرّزاد نامیده می شده و دارای طاقی به ارتفاع ۱۵۰ ذراع از سطح آب بوده است.
همچنین پل آجری هندوان که دو محله خاوری و باختری اهواز را به هم وصل می کرده، اهمیت داشته است.
لرستان نیز چندین پل از زمان ساسانیان بر رودخانه کشگان، که از نزدیکی خرم آباد می گذشت، وجود داشت که بعدها احیا و مرمت شد.
یکی دیگر از پل ها، که برخی باستان شناسان آن را متعلق به دوره ساسانی می دانند، پل شهرستان در ناحیه جی قدیم بوده که بقایای آن اکنون در ۴ کیلومتری شرق اصفهان وجود دارد. پایه های این پل روی سنگ های طبیعی کف رودخانه استوار شده است.
در فاصله قرون سوم تا پنجم در خراسان بزرگ و ماوراءالنهر چند پل مشهور وجود داشت. در روزگار معاویه، عطاءبن سائب، فرمانده مسلمانان، روی ۳ رود در شهر بلخ ۳ پل ساخت که به نام او به قناطر عطا شهرت یافتند.
در قرن سوم روی رود وخشاب بر سر راه تملیات به واشجرد در قبادیان پل سنگی معروفی بوده که دو پایه آن بر دو صخره برجسته بنا شده بود.
یکی از جالب ترین پل های ایران پل قافلانکوه بر رودخانه قزل اوزن در میانه است که بر اساس کتیبه آن در دوره تیموری و در سال های ۸۸۹ ـ۸۹۰ ساخته شده است.
در دوره صفویه، بویژه به دلیل اتخاذ سیاست گسترش راه های کاروانرو و افزایش بنای کاروانسراها، پل های بسیاری در مناطق مختلف ایران احداث شد.
در ۵۰ کیلومتری غرب بندرعباس در جاده کاروانرو اصفهان ـ بندرعباس در ۲۰ کیلومتری مصب رود کُول، بقایای پلی به چشم می خورد که با ۸۰۰ متر طول طویل ترین پل ایران محسوب می شده است.
در دوره صفوی چند پل بسیار زیبا در اصفهان ساخته شده که از جمله مهمترین آنها می توان به پل خواجو، پل مادنان، سی و سه پل و پل جویی اشاره کرد.
مادنان یا پل سرفراز در زمان شاه سلیمان صفوی و به دست یکی از ثروتمندان ارامنه ساخته شد. پل جالب توجه دیگر پل خان است که در اوایل قرن ۱۱ بر سر راه اصفهان به شیراز بر رود کُر ساخته شد.
در این دوره در آذربایجان نیز پل های زیادی ساخته شد، از جمله پل سرخ مهاباد که در ۱۰۷۹ بر رود ساوجبلاغ بنا شد و برخی از پژوهشگران پایه های آن را متعلق به دوره هخامنشی می دانند.
پل دیگر که در شهر نیر در استان اردبیل واقع است، پایه هایی به ارتفاع ۱.۵متر دارد و در ساخت آن از سنگ های مستطیل شکل تراش خورده گورستان های متروک استفاده شده است.
در ساخت پل دختر در میانه نیز سنگ های قبرستان ها را به کار برده اند.
پل سازی همراه با احداث جاده های کاروانرو در دوره قاجار نیز کمابیش ادامه یافت. پل هایی که در دوره اخیر ساخته شده، به پیروی از معماری جدید، با آهن یا بتون مسلح ایجاد و روی آنها با سنگ های طبیعی تزیین شده است.
در مسیر راه آهن ایران دو پل از اهمیت بیشتری برخوردارند: پل وِرِسک، در مسیر تهران ـ گرگان، دیگری پلی فولادی که در درّة قُطور است.
انواع پل ها:
پل قوسی، پلی است با تکیه گاه های انتهائی در هر طرف، که شکلی نیم دایره مانند دارد. پلی که از رشته ای از قوس ها تشکیل شده باشد، پل دره ای نامیده می شود. پل قوسی ابتدا توسط یونانی ها و از سنگ ساخته شد. بعدها، مردم باستان از ملات در پل های قوسی خود استفاده کردند
پل فلزی
چکیده
طرح حاضر با هدف طراحی، ارزیابی و اجرای دورۀ آموزش پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر برای دانش آموزان مقطع متوسطه انجام یافته است. جهت طراحی دوره، نظریات سوء مصرف، پیشگیری و منابع مرتبط مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به موارد مشترک و متفاوت نظریات و دوره های پیشین و اعمال نظر متخصصین، دورۀ مذکور طراحی و تدوین شد و مورد تأیید 5 نفر از روان شناسان قرار گرفت. نگرش سنج دانش آموزان به مواد مخدر، پس از بررسی مبانی نظری مرتبط و ابزارهای پیشین به صورت مقدماتی طراحی گردید. روایی محتوایی آزمون با استفاده ازضریب توافق داوران (28 نفر از اساتید روان شناسی و مشاوره و عموماً با تجربۀ کار بالینی با معتادان) مورد تأیید قرار گرفت. پایایی آزمون مذکور، با اجرای مقدماتی (Pilot) بر روی 30 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه در سال سوم دبیرستان، با استفاده ازآلفای کرنباخ محاسبه شده و ضریب بدست آمده 733/0 می باشد. جهت اجرای دوره، 2 گروه از دانش آموزان مقطع دبیرستان در پایۀ سوم انتخاب شدند. با استفاده از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه پس از اجرای پیش آزمون بر روی گروه ها (نگرش سنج محقق ساخته)، دورۀ آموزشی طی 4 جلسه برای گروه آزمایشی برگزار گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss . 12 و با استفاده از آزمون های t مستقل وتحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. تفاوت معنی دار در نگرش به سوء مصرف مواد مخدر در گروه آزمایشی گواه از اثر بخشی دوره در ایجاد نگرش منفی به سوء مصرف مواد مخدر داشته است و از این رو دورۀ مذکور می تواند در سطح وسیع تر برای پیشگیری اولیه کاربرد داشته باشد.
فهرست مطالب
چکیده ............................................. 1
مقدمه.............................................. 2
فصل اول: طرح کلی تحقیق
بیان مسئله....................................... 5
ضرورت ............................................ 11
اهداف تحقیق ................................... 12
سؤالات و فرضیات .............................. 12
تعاریف نظری اصطلاحات....................... 13
تعاریف عملیاتی اصطلاحات................... 18
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش ها
پیشگیری از مصرف مواد مخدر ............... 20
رویکرد ها و نظریه های پیشگیری ........... 24
نگرش مثبت به مواد مخدر ..................... 36
نظریات سوء مصرف مواد مخدر ................ 50
رویکرد مهارت های زندگی ...................... 53
رویکرد مهارت های زندگی ...................... 66
برنامه های آموزش پیشگری در مدارس جهان 79
انگلستان ............................................. 80
آمریکا ................................................... 85
کویت .................................................... 93
ایران ................................................... 95
دورۀ پیشنهادی آموزش فرد- مدار پیشگری از سوء مصرف مواد مخدر 125
فصل سوم: روش شناسی
روش تحقیق.......................................... 134
جامعۀ آماری ......................................... 135
شیوۀ انجام طرح..................................... 135
ابزار اندازه گیری ..................................... 136
شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات .................... 138
فصل جهارم: نتایج
نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات 141
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری .................................. 146
محدودیت ها .......................................... 159
پیشنهاد ها ............................................ 160
منابع 167