بررسی تاثیر اجرای تکنیک ارزیابی متوازن “BSC”بر سنجش عملکرد بانک ملت استان گیلان
ارزیابی شرط لازم مدیریت است. اگر چیزی را نتوان ارزیابی نمود نمی توان آن را مدیریت کرد. سرمایه گذاری و مدیریت روی دارایی های نامشهود در بالندگی و شکل گیری سازمانهای مشتری مدار و پاسخگو منجر به تولید خدمات ارزان و بالا رفتن سطح رضایتمندی جامعه هدف می گردد. امروزه دیگر نمی توان با ابزارهای اندازه گیری عملکرد دوران اقتصاد سنتی و صنعتی موفقیت سازمان را سنجید. ارزیابی عملکرد فرایند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب با معیارها و نگرش معین در دامنه و حوزه تحت پوشش معین با شاخص های معین با هدف بازنگری اصلاح و بهبود مستمر آن میباشد. بانک ملت استان گیلان نیز، در جهت نیل به اهداف عالی و رسیدن به جایگاه برتر نیاز به استقرار یک مدل جهت ارزیابی عملکرد خویش دارد تا هم استراتژیهای خود را عملیاتی نموده، عملکرد مجموعه خود را جهت حصول اطمینان از کاهش انحراف در مسیر ارزیابی نماید و هم در رسیدن به نتایج مورد خواست خود توازن ایجاد نماید. به همین منظور در این تحقیق، بررسی نقش ارزیابی عملکرد در بانک ملت استان گیلان با استفاده از کارت امتیازی متوازن[1] مورد بررسی قرار میگیرد. این تحقیق ابتدا با مقایسه سیستمهای ارزیابی عملکرد و انتخاب مدل کارت امتیازی متوازن به این سوال پاسخ میدهد که کدام یک از مدلهای اندازه گیری عملکرد را جهت ارزیابی عملکرد بانک ملت استان گیلان باید انتخاب کرد و توسعه داد؟ این تحقیق از نظر هدف کاربردی است و از لحاظ روش و اجرا، تحقیق حاضر توصیفی از نوع پیمایشی است و نهایتاً از لحاظ روش جمع آوری داده ها و اطلاعات این تحقیق از نوع میدانی می باشد. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه بوده است. کارکنان بانک ملت استان گیلان که تعداد آنها 750 نفر بود به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است. شیوه نمونه گیری در این پژوهش روش تصادفی ساده بوده است. تحلیل توصیفی و استنباطی داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام شده است. آزمون تی تست برای بررسی فرضیه ها و آزمون فریدمن برای اولویت بندی شاخص ها استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان میدهد که تمام فرضیه های تحقیق تایید شده است.
واژههای کلیدی: ارزیابی عملکرد، کارت امتیازی متوازن (شاخص های چهارگانه BSC)، دارایی های مشهود و دارایی های نامشهود
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 2
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 4
1-4- اهداف تحقیق 5
2-4-1- اهداف اصلی 5
2-4-2- اهداف فرعی 5
1-5- چارچوب نظری 5
1-6- فرضیه های تحقیق 7
2-6-1- فرضیه های اصلی 7
2-6-2- فرضیه های فرعی 7
1-7- متغیرهای تحقیق و تعاریف آن ها 8
1-8- قلمرو تحقیق 8
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
بخش اول : ارزیابی عملکرد
2-1-1- مقدمه 11
2-1-2- تعاریف ارزیابی عملکرد 11
2-1-3- تاریخچه ارزیابی عملکرد 13
2-1-3-1- ارزیابی عملکرد در ایران 13
2-1-4- دیدگاههای سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد 14
2-1-5- سیستمهای ارزیابی عملکرد سنتی و نوین 15
2-1-5-1- سیستمهای سنتی ارزیابی عملکرد 16
2-1-5-1-1- سیستم اندازه گیری حسابداری 16
2-1-5-1-2- روش ABC 17
2-1-5-1-3- روش ارزش افزوده اقتصادی 17
2-1-5-1-4- روشهای ارزیابی عملکرد افراد 18
2-1-5-2- سیستمهای نوین ارزیابی عملکرد 18
2-1-5-2-1- نظام مدیریت کیفیت ایزو 18
2-1-5-2-2- نظام مدیریت بر مبنای هدف 19
2-1-5-2-3- نظام مدیریت کیفیت جامع 19
2-1-5-2-4- روش بالدریج 20
2-1-5-2-5- نظام مدیریت هوشین 20
2-1-5-2-6- مدل تعالی سازمانی اروپا 21
بخش دوم: کارت امتیازی متوازن
2-2-1- نظام کارت امتیازی متوازن 24
2-2-2- تعاریف و مفاهیم کارت امتیازی متوازن 24
2-2-3- سیر تکاملی کارت امتیازی متوازن 26
2-2-3-1- کارت امتیازی متوازن نسل اول 26
2-2-3-2- کارت امتیازی متوازن نسل دوم 27
2-2-3-3- کارت امتیازی متوازن نسل سوم 27
2-2-4-روش ارزیابی متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی عملکرد 33
2-2-5- ویژگیهای نظام ارزیابی عملکرد سازمانی کارآمد 35
2-2-6- مدل های ارزیابی عملکرد 35
2-2-6-1- مدل سینک و تاتل (1989) 36
2-2-6-2- ماتریس عملکرد (1989) 37
2-2-6-3- تحلیل ذینفعان (2001) 38
2-2-6-4- چارچوب مدوری و استیپل (2000) 39
2-2-6-5- الگوی فیشر برای ارزیابی عملکرد 40
2-2-6-6- مدل تعالی سازمانی اروپا (EFQM) 40
2-2-6-7- مدل دمینگ 41
2-2-6-8- مدل مالکولم بالدریج 42
2-2-6-9- مدل تعالی در کسب و کار کانجی(KBEM)... 42
2-2-7- کارت امتیازی متوازن مدلهای ارزیابی متوازن عملکرد 43
2-2-8- بررسی سیستم های ارزیابی عملکرد و انتخاب مناسب ترین سیستم 44
2-2-8-1- دلایل انتخاب کارت امتیازی متوازن 44
2-2-9- معرفی وروابط بین ابعاد استراتژی (سنجه های مالی وغیرمالی) 47
2-2-10- منظرهای روش کارت ارزیابی متوازن 49
2-2-10-1- منظر مالی 50
2-2-10-2-منظر مشتری 54
2-2-10-3- منظر فرآیندهای داخلی کسب و کار 58
2-2-10-4- منظر یادگیری و رشد 63
2-2-10-4-1- اندازه گیری شاخص رضایت کارکنان 65
2-2-10-3-2- اندازه گیری شاخص نگهداری کارکنان 66
2-2-10-3-3- اندازه گیری شاخص بهره وری کارکنان 66
2-2-11- روش ارزیابی متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی عملکرد 68
2-2-11-1- برطرف کردن مانع مربوط به انتقال استراتژی 68
2-2-11-2- برطرف کردن مانع مربوط به عدم همسویی کارکنان 69
2-2-11-3- برطرف کردن مانع مربوط به عدم تخصیص منابع لازم 69
2-2-11-4- برطرف کردن مانع مربوط به عدم تعهد مدیریت ارشد 70
2-2-12- توازن در ارزیابی متوازن 70
2-2-12-1- توازن بین سنجههای مالی و غیر مالی (از لحاظ اهمیت) 70
2-2-12-2- توازن بین ذینفعان داخلی و خارجی سازمان 71
2-2-12-3- توازن بین اهداف بلند مدت و کوتاه مدت 71
2-2-12-4- توازن بین شاخصهای هادی و تابع عملکرد 71
2-2-13- اساس موفقیت 72
2-2-13-1- حمایت مدیریت ارشد 72
2-2-13-2- مدیریت پروژه 72
بخش سوم : پیشینه تحقیق
2-3-1- کاربرد کارت امتیازی متوازن در بانک ها: 75
2-3-2- آشنایی با بانک ملت استان گیلان(صف وستاد) 75
2-3-3-رسالت و خط مشی بانک ملت استان گیلان 76
2-3-4- رسالت بانک ملت........................... 77
2-3-5- چشم انداز- ارزشها....................... 78
2-3-6- نقاط قوت و نقاط ضعف 78
2-3-7- فرصتها و تهدیدها 79
2-3-8- ذی نفعان 80
2-3-8 - پژوهش های داخلی 81
2-3-9- تحقیقات خارجی 83
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه 87
3-2- روش اجرای تحقیق 87
3-2-1- روش تحقیق از نظر هدف 87
3-2-2- روش تحقیق از نظر اجراء 88
3-2-3- روش تحقیق از نظر نحوه جمع آوری داده ها 88
3-3-جامعه و نمونه آماری 88
3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه 88
3-5- روش جمع آوری اطلاعات 89
3-6- ابزارهای جمع آوری داده ها و اطلاعات 89
3 -7- روایی وپایایی ابزار اندازه گیری 89
3-7-1- روایی پرسشنامه 90
3-7-2- پایایی پرسشنامه 90
3-8- روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها 91
4-8- نحوه توزیع پرسشنامه....................... 91
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات
4-1- مقدمه 93
4-2 - آمار توصیفی متغیرها 94
4-2-1. میزان رضایت پاسخگویان از بانک ملت 94
4-2-2. میزان رضایت پاسخگویان از مدل کارت امتیازی متوازن 95
4-2-3. وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان گذشته 96
4-2-4- وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان فعلی 97
4-2-5- میزان رضایت پاسخگویان از نحوه ارزیابی عملکرد 98
4-2-6- خلاصه وضعیت آمار توصیفی متغیرهای تحقیق 99
4-2-7- بررسی وضعیت توزیع متغیرهای تحقیق 100
4-2-7-1- بعد مالی 100
4-2-7-2- بعد مشتری 101
4-2-7-3- بعد فرآیندهای داخلی 101
4-2-7-4- بعد رشد و یادگیری 102
4-3- آمار استنباطی وبررسی نرمال بودن متغیرها 102
4-3-1- آزمون فرضیات 103
4-3-1-1- فرضیه اول: 103
4-3-1-2- فرضیه دوم 104
4-3-1-3- فرضیه سوم 105
4-3-1-4. فرضیه چهارم 106
4-3-2- اولویتبندی عوامل 107
4-3-3. اولویتبندی مولفه های تشکیل دهنده ابعاد کارت امتیازی متوازن 109
4-3-3-1. مولفه های بعد مالی 109
4-3-3-2. مولفه های بعد مشتری 111
4-3-3-2. مولفه های بعد فرآیندهای داخلی 113
4-3-3-4. مولفه های بعد رشد و یادگیری 114
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه 117
5-2- نتایج آمار استنباطی 117
5-3- پیشنهادها بر مبنای نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق 120
5-3-1- پیشنهادات اجرائی 121
5-3-2- پیشنهاد برای تحقیقات آتی 123
5-4- محدودیت های پژوهش 124
منابع و ماخذ 126
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1: شاخص های سنجش سیستم 47
جدول 2- 2: لیست ذینفعان بانک ملت استان گیلان 80
جدول 3-1: جدول تفکیکی سوالات پرسشنامه 89
جدول 3-2: ضریب آلفای کرونباخ متغیرها 90
جدول 4-1: توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از بانک ملت 94
جدول 4-2: توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از مدل کارت امتیازی متوازن 95
جدول 4-3: توزیع فراوانی وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان گذشته 96
جدول 4-4: توزیع فراوانی وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان فعلی 97
جدول 4-5: توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از نحوه ارزیابی عملکرد 98
جدول 4-6: تجزیه و تحلیل توصیفی متغیرها 99
جدول4-7:بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق....... 102
جدول 4-8: نتایج آزمون t بعد مالی 103
جدول 4-9: نتایج آزمون t بعد مشتری 104
جدول 4-10: نتایج آزمون t بعد فرآیندهای داخلی 105
جدول 4-11: نتایج آزمون t بعد رشد و یادگیری 106
جدول 4-12: میانگین رتبه ها 107
جدول 4-13: آزمون فریدمن 108
جدول 4-14: نتایج آزمون t مولفههای بعد مالی 109
جدول 4-15: آزمون فریدمن مولفه های بعد مالی 110
جدول 4-16: اولویت بندی مولفه های بعد مالی 110
جدول 4-17: نتایج آزمون t مولفه های بعد مشتری 111
جدول 4-18: آزمون فریدمن مولفه های بعد مشتری 112
جدول 4-19: اولویت بندی مولفه های بعد مشتری 112
جدول 4-20: نتایج آزمون t مولفه های بعد فرآیندهای داخلی 113
جدول 4-21: آزمون فریدمن مولفه های بعد فرآیندهای داخلی 114
جدول 4-22: نتایج آزمون t مولفه های بعد رشد و یادگیری 114
جدول 4-23: آزمون فریدمن مولفه های بعد رشد و یادگیری 115
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1: نمودار توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از بانک ملت 94
نمودار 4-2: نمودار توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از مدل کارت امتیازی متوازن 95
نمودار 4-3: نمودار توزیع فراوانی وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان گذشته 96
نمودار 4-4: نمودار توزیع فراوانی وضعیت ارزیابی عملکرد بانک در زمان فعلی 97
نمودار 4-5: نمودار توزیع فراوانی میزان رضایت پاسخگویان از نحوه ارزیابی عملکرد 98
نمودار4-6: مقایسۀ توزیع بعد مالی با منحنی توزیع نرمال 100
نمودار4-7: مقایسۀ توزیع بعد مشتری با منحنی توزیع نرمال 101
نمودار4-8: مقایسۀ توزیع بعد فرآیندهای داخلی با منحنی توزیع نرمال 101
نمودار4-9: مقایسۀ توزیع بعد رشد و یادگیری با منحنی توزیع نرمال 102
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 1-1) مدل مفهومی تحقیق شکل 1-1) چارچوب ارزیابی متوازن 7
شکل 2-1 ) نمای کلی معیارهای مدل EFQM)) 21
شکل 2-2: چشم انداز وماموریت سازمانی مدل 33
شکل 2- 3 : مدل عمو میروش ارزیابی متوازن 34
شکل 2- 4 : هفت شاخص عملکرد 33
شکل2-5 : هرم عملکرد 37
شکل 2-5 : مدل تحلیل ذینفعان 39
شکل 2- 6 :متد ممیزی و ارتقاء سیستم عملکرد 39
شکل 2-7: نمای کلی معیارهای مدل EFQM. 41
شکل 2-8: هرم تعدیل یافته کانجی 43
شکل 2- 9 : رابطه علت و معلولی موجود در ارزیابی متوازن 67
رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین بر اساس مدل ارزیابی عملکرد متوازن (BSC) با استفاده از تکنیک TOPSIS
با توجه به تأثیر بسیار بالای صنعت بیمه بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها، ارزیابی عملکرد در شرکت های بیمه ای از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار می باشد و از آنجائیکه شرکت های بیمه از لحاظ ساختاری و نوع فعالیت بسیار گسترده می باشند لذا نیاز به کنترل و ارزیابی عملکرد در آنها مضاعف می گردد. از این رو ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه با بررسی کیفیت و چگونگی عملکرد و مقایسه آن ها گامی برای بهبود مستمر عملکرد شعب می باشد. امروزه مسأله اساسی جهت ارزیابی عملکرد شرکت های بیمه و یا مؤسساتی که دارای بخش های متعدد و شعب فراوان می باشند، این است که تاکنون روش ارزیابی عملکرد جامع، قابل اعتماد و انعطاف پذیر در این خصوص ارائه نگردیده است؛ لذا این پژوهش بر آن است که با الهام گرفتن از مدل کارت امتیازی متوازن مدلی را برای ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه طراحی کرده و سپس به رتبه بندی شعب شرکت های بیمه بپردازد. بدین منظور از طریق مطالعه اسنادی و مصاحبه با خبرگان، کارشناسان و مدیران صنعت بیمه، مؤثرترین شاخص های عملکردی شناسایی و به طور کلی در قالب یازده معیار و 48 شاخص در چهار حوزه مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری طبقه بندی گردیده است. سپس از طریق پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان و نیز استفاده از آزمون های آماری به کمک نرم افزار SPSS به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شد. نتایج حاکی از آن بود که مدل کارت امتیازی متوازن و هر یک از ابعاد چهارگانه مدل در ارزیابی شعب بیمه کارآفرین از اهمیّت معناداری برخوردار می باشد و با استفاده از آزمون فریدمن مشخص گردید که ابعاد مدل کارت امتیازی متوازن در صنعت بیمه از اهمیّت یکسانی برخوردار می باشند. در نهایت نیز با استفاده از تکنیک TOPSIS به رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین در شهرستان های کاشان، همدان و اصفهان در سال های 1389 و 1390 پرداخته شد.
واژگان کلیدی:
ارزیابی عملکرد، کارت امتیازی متوازن، رتبه بندی، تکنیک TOPSIS، شعب شرکت های بیمه
فهرست مطالب
چکیده..........................................................................1
فصل اوّل: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه............................................................................................3
1-2- تعریف مسأله...................................................................................................6
1-3- ضرورت تحقیق.............................................................................................................8
1-4- سؤالات تحقیق...........................................................................................................9
1-5- فرضیات تحقیق.................................................................................................................................................10
1-6- اهداف تحقیق.....................................................................................................................................................10
1-7- استفاده کنندگان از نتایج تحقیق..................................................................................................................11
1-8- روش تحقیق.......................................................................................................................................................12
1-9- قلمرو تحقیق......................................................................................................................................................12
1-9-1- قلمرو موضوعی..............................................................................................................................................12
1-9-2- قلمرو مکانی..................................................................................................................................................13
1-9-3- قلمرو زمانی....................................................................................................................................................13
1-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها ....................................................................................................................13
1-11- محدودیت های تحقیق................................................................................................................................14
1-12- سوابق موضوع................................................................................................................................................14
1-13- شرح واژگان کلیدی......................................................................................................................................16
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1- مروری بر صنعت بیمه......................................................................................................................................19
2-1-1- مقدمه.............................................................................................................................................................19
2-1-2- تعریف بیمه....................................................................................................................................................20
2-1-2-1-تعریف بیمه از لحاظ لغوی......................................................................................................................20
2-1-2-2- تعریف بیمه از لحاظ قانون بیمه..........................................................................................................21
2-1-2-3- تعریف بیمه از لحاظ فنی......................................................................................................................21
2-1-2-4- تعریف بیمه از لحاظ مالی.....................................................................................................................21
2-1-2-5- تعریف بیمه در فرهنگستان ایران........................................................................................................21
2-1-3- تارخچه بیمه..................................................................................................................................................22
2-1-3-1- تارخچه بیمه در جهان...........................................................................................................................22
2-1-3-2- تاریخچه بیمه در ایران...........................................................................................................................25
2-1-3-3- جایگاه بیمه بعد از انقلاب اسلامی.......................................................................................................27
2-1-3-4- بیمه در جهان امروز................................................................................................................................28
2-1-4- انواع بیمه.......................................................................................................................................................29
2-1-4-1- بیمه های اجتماعی.................................................................................................................................29
2-1-4-2- بیمه های بازرگانی.................................................................................................................................30
2-1-4-3- مقایسه بیمه های بازرگانی و اجتماعی...............................................................................................31
2-1-5- برخی از تعاریف و اصطلاحات بیمه ای....................................................................................................31
2-2- مروری بر ارزیابی عملکرد................................................................................................................................33
2-2-1- مقدمه..............................................................................................................................................................33
2-2-2-تاریخچه ارزیابی عملکرد..............................................................................................................................34
2-2-2-1- تاریخچه ارزیابی عملکرد در جهان......................................................................................................34
2-2-2-2- تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران.......................................................................................................35
2-2-3- تعریف اندازه گیری......................................................................................................................................36
2-2-4- دلایل اندازه گیری........................................................................................................................................36
2-2-5- تعریف و مفهوم عملکرد..............................................................................................................................36
2-2-6- انواع ارزیابی....................................................................................................................................................37
2-2-6-1-ارزیابی آینده نگر.......................................................................................................................................37
2-2-6-2-ارزیابی گذشته نگر...................................................................................................................................37
2-2-7- مراحل ارزیابی...............................................................................................................................................38
2-2-8- تعریف و مفهوم ارزیابی عملکرد.................................................................................................................39
2-2-9- کارکردهای ارزیابی عملکرد........................................................................................................................40
2-2-10- دلایل ارزیابی عملکرد..............................................................................................................................41
2-2-11- اهداف ارزیابی عملکرد..............................................................................................................................42
2-2-12- ضرورت و اهمیّت ارزیابی عملکرد..........................................................................................................42
2-2-13- ابعاد ارزیابی عملکرد.................................................................................................................................43
2-2-14- فرآیند ارزیابی عملکرد..............................................................................................................................45
2-2-15- شاخص ها و استانداردهای ارزیابی عملکرد.........................................................................................48
2-2-15-1-تعریف استاندارد....................................................................................................................................48
2-2-15-2- تعریف شاخص......................................................................................................................................48
2-2-15-3- انواع شاخص های عملکردی..............................................................................................................49
2-2-15-4- خصوصیات شاخص های عملکرد ایده آل.......................................................................................50
2-2-15-4-1- شاخص های مطلوب عملکرد از نظر پیتر دراکر.......................................................................50
2-2-15-4-2- خصوصیات شاخص های عملکرد از نظر گلوبرسون.................................................................50
2-2-15-4-3- اصول شاخص های عملکرد از نظر ماسکل................................................................................51
2-2-15-4-4- شاخص های عملکرد در مدل سینک و تاتل............................................................................52
2-2-15-4-5- شاخص های عملکرد در مدل نتایج و تعیین کننده ها..........................................................52
2-2-15-4-6- شاخص های عملکرد در مدل هرم عملکرد...............................................................................53
2-2-16- مدیریت عملکرد........................................................................................................................................54
2-2-16-1- تعریف مدیریت عملکرد.......................................................................................................................54
2-2-16-2- مزیّت های مدیریت عملکرد...............................................................................................................55
2-2-16-3- پیش نیازهای مدیریت عملکرد..........................................................................................................56
2-2-16-4- حرکت از ارزیابی عملکرد به مدیریت عملکرد................................................................................56
2-2-16-5- شرایط حرکت مؤثر از ارزیابی عملکرد به مدیریت عملکرد.........................................................56
2-2-16-6- تفاوت مدیریت عملکرد با ارزیابی عملکرد.......................................................................................57
2-2-17- دیدگاه های سنتی و نوین درباره ارزیابی عملکرد..............................................................................59
2-2-17-1- مقایسه معیارهای سنتی و نوین ارزیابی عملکرد...........................................................................60
2-2-17-2- اشکالات سیستم های سنتی ارزیابی................................................................................................61
2-3- مدل های ارزیابی عملکرد................................................................................................................................61
2-3-1-الگوی مناسب برای ارزیابی عملکرد...........................................................................................................62
2-3-2- ویژگی های یک سیستم ارزیابی عملکرد مناسب................................................................................62
2-3-3- انواع مدل های ارزیابی عملکرد.................................................................................................................64
2-3-3-1- مدل های ارزیابی عملکرد مالی............................................................................................................66
2-3-3-1-1- تاریخچه سیستمهای ارزیابی مالی.................................................................................................66
2-3-3-1-2- تجزیه و تحلیل صورت های مالی...................................................................................................67
2-3-3-1-3- انواع نسبتهای مالی.........................................................................................................................70
2-3-3-1-3-1- نسبتهای نقدینگی......................................................................................................................70
2-3-3-1-3-2- نسبتهای فعالیت (کارآیی)........................................................................................................72
2-3-3-1-3-3- نسبتهای ساختار سرمایه (توانایی پردراخت بدهی ها)......................................................76
2-3-3-1-3-4- نسبتهای سودآوری....................................................................................................................78
2-3-3-1-5- نسبتهای مالی مربوط به سرمایهگذاری سهامداران
گردش سرمایه |
(ارزش بازار)..........................................81
2-3-3-1-4- نقاط قوت و ضعف نسبتهای مالی................................................................................................84
2-3-3-2- مدل های ارزیابی بهرهوری....................................................................................................................85
2-3-3-2-1- تاریخچه بهرهوری...............................................................................................................................85
2-3-3-2-2- تعریف بهرهوری..................................................................................................................................86
2-3-3-2-3- انواع بهرهوری......................................................................................................................................86
2-3-3-2-4- سطوح بهرهوری..................................................................................................................................88
2-3-3-2-5- مراحل ایجاد معیارهای بهرهوری....................................................................................................88
2-3-3-2-6- مفهوم ارزش افزوده در بهرهوری.....................................................................................................90
2-3-3-2-7- شاخصهای بهرهوری ارزش افزوده................................................................................................90
2-3-3-2-8- روش سریع ارزیابی بهرهوری...........................................................................................................93
2-3-3-2-9- محدودیتهای ارزیابی بهرهوری شرکتها....................................................................................95
2-3-3-3- مدل های اثربخشی سازمانی................................................................................................................97
2-3-3-3-1- رویکرد نیل به هدف.........................................................................................................................97
2-3-3-3-2- رویکرد سیستمی................................................................................................................................97
2-3-3-3-3- رویکرد عوامل استراتژیک.................................................................................................................98
2-3-3-3-4- رویکرد ارزشهای رقابتی..................................................................................................................98
2-3-3-3-5- محدودیت مدلهای ارزیابی اثربخشی سازمانی...........................................................................98
2-3-3-4- مدلهای ارزیابی تعالی سازمانی...........................................................................................................99
2-3-3-4-1- مدل جایزه اروپایی کیفیت (EQA)...............................................................................................99
2-3-3-4-2- مدل جایزه ملی دمینگ.................................................................................................................102
2-3- 3-4-3- مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج....................................................................................104
2-3-3-4-5- محدودیتهای مدلهای ارزیابی تعالی سازمانی.......................................................................106
2-4- مدل ارزیابی عملکرد متوازن........................................................................................................................107
2-4-1- مقدمه..........................................................................................................................................................107
2-4-2- ابعاد مدل ارزیابی عملکرد متوازن.........................................................................................................108
2-4-3- انواع شاخص ها در مدل ارزیابی عملکرد متوازن...............................................................................110
2-4-4- دلایل استفاده از مدل ارزیابی عملکرد متوازن....................................................................................111
2-4-5- کاربردهای ارزیابی عملکرد متوازن........................................................................................................113
2-4-6- گام های پیاده سازی و توسعه مدل ارزیابی عملکرد متوازن............................................................115
2-4-7- سیر تکاملى مدل ارزیابی عملکرد متوازن............................................................................................118
2-4-8- مزایای مدل ارزیابی عملکرد متوازن......................................................................................................123
2-4-9- محدودیت های مدل ارزیابی عملکرد متوازن......................................................................................124
2-5- مروری بر رتبه بندی در صنعت بیمه.........................................................................................................124
2-5-1- مقدمه...........................................................................................................................................................125
2-5-2- تعریف رتبه بندی......................................................................................................................................125
2-5-3- منظور از رتبه بندی در صنعت بیمه.....................................................................................................125
2-5-4- تفاوت مفهوم رتبه بندی با رده بندی...................................................................................................126
2-5-5- دلایل و ضرورت رتبه بندی در صنعت بیمه ایران..............................................................................126
2-5-6- اهداف رتبه بندی شرکت های بیمه......................................................................................................128
2-5-7- مزایا و اثرات رتبه بندی شرکت های بیمه...........................................................................................128
2-5-8- چالش ها و محدودیت های رتبه بندی شرکت های بیمه در ایران................................................129
2-5-9- مشکلات اجرایی رتبه بندی مؤسسات بیمه در ایران........................................................................133
2-5-10- متدولوژی (روش شناسی) رتبه بندی شرکت های بیمه..............................................................133
2-5-11- طبقات روش شناسی رتبه بندی.........................................................................................................134
2-5-12- مهم ترین فاکتور های مؤثر در تعیین نوع متدولوژی رتبه بندی................................................135
2-6- مطالعات تجربی ارزیابی عملکرد بیمه........................................................................................................135
2-6-1- جمع بندی ادبیات تحقیق.......................................................................................................................149
2-7- مدل پیشنهادی تحقیق.................................................................................................................................152
2-7-1- مدل کلان (مفهومی)................................................................................................................................152
2-7-2- مدل خرد (عملیاتی)................................................................................................................................153
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه................................................................................................................................................................156
3-2- روش شناسی تحقیق.....................................................................................................................................157
3-3- جامعه آماری....................................................................................................................................................159
3-4- نمونه و روش نمونه گیری............................................................................................................................159
3-5- ابزار تحقیق......................................................................................................................................................161
3-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری...................................................................................................................162
3-6-1- روایی ابزار اندازه گیری.............................................................................................................................162
3-6-2- پایایی (قابلیت اعتماد) ابزار اندازه گیری...............................................................................................163
3-7- تکنیک های تجزیه و تحلیل داده ها..........................................................................................................165
3-7-1- تکنیک رتبه بندی TOPSIS..................................................................................................................166
3-7-2- مراحل TOPSIS......................................................................................................................................167
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه................................................................................................................................................................170
4-2- آمـار توصیـفی (تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها)..................................................................................171
4-2-1- بررسی و توصیف اطلاعات مربوط به ویژگی های عمومی پاسخ دهندگان...................................171
4-2-1-1- عنوان شغلی...........................................................................................................................................172
4-2-1-2- میزان تحصیلات...................................................................................................................................173
4-2-1-3- سنوات خدمت در صنعت بیمه..........................................................................................................174
4-2-1-4- سابقه مدیریت در صنعت بیمه..........................................................................................................175
4-2-2- تجزیه و تحلیل توصیفی شاخص ها......................................................................................................175
4-2-2-1- میزان اهمیّت شاخص های بعد مالی در ارزیابی عملکرد شعب بیمه.......................................176
4-2-2-1-1- توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های مالی در ارزیابی عملکرد....................................181
4-2-2-2- میزان اهمیّت شاخص های بعد مشتری در ارزیابی عملکرد شعب بیمه..................................182
4-2-2-2-1- توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های مشتری در ارزیابی عملکرد..............................187
4-2-2-3- میزان اهمیّت شاخص های بعد فرآیندهای داخلی در ارزیابی عملکرد شعب بیمه...............189
4-2-2-3-1- توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های فرآیندهای داخلی در ارزیابی عملکرد...........198
4-2-2-4- میزان اهمیّت شاخص های بعد رشد و یادگیری در ارزیابی عملکرد شعب بیمه...................200
4-2-2-4-1- توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های رشد و یادگیری در ارزیابی عملکرد...............205
4-3- آمار استنباطی.................................................................................................................................................206
4-3-1- بررسی فرض نرمال بودن شاخص ها.....................................................................................................206
4-3- 2- آزمون فرضیات تحقیق...........................................................................................................................207
4-3-2-1- فرضیه اصلی اوّل...................................................................................................................................207
4-3-2-1-1- فرضیه فرعی اوّل.............................................................................................................................207
4-3-2-1-2- فرضیه فرعی دوّم.............................................................................................................................210
4-3-2-1-3- فرضیه فرعی سوّم............................................................................................................................212
4-3-2-1-4- فرضیه فرعی چهارم........................................................................................................................217
4-3-2-2- فرضیه اصلی دوّم..................................................................................................................................219
4-3-3- بررسی عوامل دموگرافیک بر روی پاسخ افراد.....................................................................................220
4-3-3-1- عنوان شغلی در صنعت بیمه..............................................................................................................220
4-3-3-2- میزان تحصیلات...................................................................................................................................221
4-3-3-3- سنوات خدمت در صنعت بیمه.........................................................................................................221
4-3-3-4- سابقه مدیریت در صنعت بیمه.........................................................................................................222
4-3-4- آزمون کفایت نمونه.................................................................................................................................223
4-3-5- اجرای تکنیک رتبه بندی TOPSIS...................................................................................................224
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه: ............................................................................................................................................................230
5-2- فرآیند تحقیق................................................................................................................................................230
5-3- نتایج حاصل از تحلیل فرضیه ها................................................................................................................231
5-3-1- نتیجه حاصل از فرضیه اصلی اوّل..........................................................................................................231
5-3-1-1- نتیجه حاصل از فرضیه فرعی اوّل....................................................................................................232
5-3-1-2- نتیجه حاصل از فرضیه فرعی دوّم....................................................................................................232
5-3-1-3- نتیجه حاصل از فرضیه فرعی سوّم...................................................................................................233
5-3-1-4- نتیجه حاصل از فرضیه فرعی چهارم...............................................................................................234
5-3-2- نتیجه حاصل از فرضیه اصلی دوّم..........................................................................................................235
5-4- یافته های جانبی تحقیق. ............................................................................................................................236
5-5- نتایج حاصل از رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین......................................................................................237
5-6- محدودیّت های تحقیق..................................................................................................................................238
5-7- پیشنهادهای اجرایی................................................................................................238
5-8- پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی......................................................................240
فهرست جداول
جدول (1-1) مراحل کلی تحقیق...............................................................................................................................5
جدول (2-1) مقایسه معیارهای سنتی و نوین ارزیابی عملکرد..........................................................................60
جدول (2-2) معیارهای مدل اروپایی کیفیت .....................................................................................................101
جدول (2-3) معیارهای اساسی و زیر معیارهای مدل جایزه ملی مالکوم بالدریج .....................................105
جدول (2-4) جمع بندی و مقایسة شاخص های تحقیق.................................................................................150
جدول (2-5) مدل خرد تحقیق............................................................................................................................. 153
جدول(3-1) ضرایب آلفای کرونباخ.......................................................................................................................165
جدول (4-1) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس عنوان شغلی...............................................................172
جدول (4-2) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس میزان تحصیلات........................................................173
جدول (4-3) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس سنوات خدمت............................................................174
جدول (4-4) توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس سابقه مدیریت............................................................175
جدول (4-5) توزیع فراوانی شاخص اول در بعد مالی........................................................................................176
جدول (4-6) توزیع فراوانی شاخص دوم در بعد مالی.......................................................................................176
جدول (4-7) توزیع فراوانی شاخص سوم در بعد مالی......................................................................................177
جدول (4-8) توزیع فراوانی شاخص چهارم در بعد مالی...................................................................................177
جدول (4-9) توزیع فراوانی شاخص پنجم در بعد مالی....................................................................................178
جدول (4-10) توزیع فراوانی شاخص ششم در بعد مالی.................................................................................178
جدول (4-11) توزیع فراوانی شاخص هفتم در بعد مالی..................................................................................179
جدول (4-12) توزیع فراوانی شاخص هشتم در بعد مالی................................................................................179
جدول (4-13) توزیع فراوانی شاخص نهم در بعد مالی.....................................................................................180
جدول (4-14) توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های مالی در ارزیابی عملکرد..................................181
جدول (4-15) توزیع فراوانی شاخص اول در بعد مشتری...............................................................................182
جدول (4- 16) توزیع فراوانی شاخص دوم در بعد مشتری.............................................................................182
جدول (4-17) توزیع فراوانی شاخص سوم در بعد مشتری.............................................................................183
جدول (4-18) توزیع فراوانی شاخص چهارم در بعد مشتری..........................................................................183
جدول (4-19) توزیع فراوانی شاخص پنجم در بعد مشتری..........................................................................184
جدول (4-20) توزیع فراوانی شاخص ششم در بعد مشتری............................................................................184
جدول (4-21) توزیع فراوانی شاخص هفتم در بعد مشتری............................................................................185
جدول (4-22) توزیع فراوانی شاخص هشتم در بعد مشتری...........................................................................185
جدول (4- 23) توزیع فراوانی شاخص نهم در بعد مشتری..............................................................................186
جدول (4-24) توزیع فراوانی شاخص دهم در بعد مشتری.............................................................................186
جدول (4-25) توزیع فراوانی شاخص یازدهم در بعد مشتری.........................................................................187
جدول (4- 26) توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های بعد مشتری در ارزیابی عملکرد....................188
جدول (4- 27) توزیع فراوانی شاخص اول در بعد فرآیندهای داخلی...........................................................189
جدول (4- 28) توزیع فراوانی شاخص دوم در بعد فرآیندهای داخلی...........................................................189
جدول (4- 29) توزیع فراوانی شاخص سوم در بعد فرآیندهای داخلی.........................................................190
جدول (4- 30) توزیع فراوانی شاخص چهارم در بعد فرآیندهای داخلی......................................................190
جدول (4- 31) توزیع فراوانی شاخص پنجم در بعد فرآیندهای داخلی........................................................191
جدول (4- 32) توزیع فراوانی شاخص ششم در بعد فرآیندهای داخلی........................................................191
جدول (4-33) توزیع فراوانی شاخص هفتم در بعد فرآیندهای داخلی.........................................................192
جدول (4- 34) توزیع فراوانی شاخص هشتم در بعد فرآیندهای داخلی......................................................192
جدول (4- 35) توزیع فراوانی شاخص نهم در بعد فرآیندهای داخلی...........................................................193
جدول (4-36) توزیع فراوانی شاخص دهم در بعد فرآیندهای داخلی...........................................................193
جدول (4- 37) توزیع فراوانی شاخص یازدهم در بعد فرآیندهای داخلی.....................................................194
جدول (4- 38) توزیع فراوانی شاخص دوازدهم در بعد فرآیندهای داخلی..................................................194
جدول (4-39) توزیع فراوانی شاخص سیزدهم در بعد فرآیندهای داخلی....................................................195
جدول (4- 40) توزیع فراوانی شاخص چهاردهم در بعد فرآیندهای داخلی.................................................195
جدول (4-41) توزیع فراوانی شاخص پانزدهم در بعد فرآیندهای داخلی.....................................................196
جدول (4- 42) توزیع فراوانی شاخص شانزدهم در بعد فرآیندهای داخلی..................................................196
جدول (4- 43) توزیع فراوانی شاخص هفدهم در بعد فرآیندهای داخلی....................................................197
جدول (4- 44) توزیع فراوانی شاخص هجدهم در بعد فرآیندهای داخلی...................................................197
جدول (4- 45) توزیع فراوانی شاخص نوزدهم در بعد فرآیندهای داخلی....................................................198
جدول (4- 46) توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص بعد فرآیندهای داخلی در ارزیابی عملکرد...........199
جدول (4-47) توزیع فراوانی شاخص اول در بعد رشد و یادگیری.................................................................200
جدول (4-48) توزیع فراوانی شاخص دوم در بعد رشد و یادگیری................................................................201
جدول (4-49) توزیع فراوانی شاخص سوم در بعد رشد و یادگیری...............................................................201
جدول (4-50) توزیع فراوانی شاخص چهارم در بعد رشد و یادگیری...........................................................202
جدول (4-51) توزیع فراوانی شاخص پنجم در بعد رشد و یادگیری.............................................................202
جدول (4-52) توزیع فراوانی شاخص ششم در بعد رشد و یادگیری.............................................................203
جدول (4-53) توزیع فراوانی شاخص هفتم در بعد رشد و یادگیری.............................................................203
جدول (4-54) توزیع فراوانی شاخص هشتم در بعد رشد و یادگیری............................................................204
جدول (4-55) توزیع فراوانی شاخص نهم در بعد رشد و یادگیری................................................................204
جدول (4-56) توصیف آماری میزان اهمیّت شاخص های رشد و یادگیری در ارزیابی عملکرد..............205
جدول(4- 57) نتایج آزمون کولوموگرف اسمیرنوف برای تعیین نرمال بودن شاخص ها..........................206
جدول (4-58) نتایج آزمون t برای شاخص کلی تحقیق..................................................................................207
جدول (4-59) نتایج آزمون t برای بعد مالی......................................................................................................208
جدول (4-60) نتایج «آزمون فریدمن» بمنظور وجود یا عدم وجود تفاوت درشاخص های بعد مالی....209
جدول (4-61) رتبه شاخص های بعد مالی به ترتیب اهمیت..........................................................................209
جدول (4-62) نتایج آزمون t برای بعد مشتری.................................................................................................210
جدول (4-63) نتایج«آزمون فریدمن»بمنظور وجود یا عدم وجود تفاوت در شاخص های بعد مشتری211
جدول (4-64) رتبه شاخص های بعد مشتری به ترتیب اهمیت....................................................................212
جدول (4-65) نتایج آزمون t برای بعد فرآیند های داخلی.............................................................................213
جدول (4-66) نتایج «آزمون فریدمن» به منظور وجود یا عدم وجود تفاوت در شاخص های بعد فرآیندهای داخلی............214
جدول (4-67) رتبه شاخص های بعد فرآیندهای داخلی به ترتیب اهمیت.................................................216
جدول (4-68) نتایج آزمون t برای بعد رشد و یاد گیری.................................................................................217
جدول (4-69) نتایج «آزمون فریدمن» به منظور وجود یا عدم وجود تفاوت در شاخص های بعد رشد و یادگیری.......................218
جدول (4-70) رتبه شاخص های بعد رشد و یادگیری به ترتیب اهمیت.....................................................219
جدول (4-71) نتایج «آزمون فریدمن» به منظور وجود یا عدم وجود تفاوت در ابعاد چهارگانه............219
جدول (4-72) نتایج آزمون کروسکال والیس جهت بررسی تأثیر عنوان شغلی بر پاسخ افراد................220
جدول (4-73) نتایج آزمون کروسکال- والیس جهت بررسی تأثیر میزان تحصیلات بر پاسخ افراد......221
جدول (4-74) نتایج آزمون کروسکال- والیس جهت بررسی تأثیر سنوات خدمت بر پاسخ افراد...........221
جدول (4-75) نتایج آزمون کروسکال- والیس جهت بررسی تأثیر سابقه مدیریت بر پاسخ افراد..........222
جدول (4-76) بررسی کفایت اطلاعات نمونه....................................................................................................223
جدول (4-77) گزینه های رتبه بندی...................................................................................................................224
جدول (4-78) معیارهای رتبه بندی.....................................................................................................................225
جدول (4-79) نتایج رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین در سال 1389..........................................................226
جدول (4-80) نتایج رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین در سال 1390..........................................................227
جدول (4-81) نتایج رتبه بندی شعب بیمه کارآفرین در سال1389 و 1390..........................................227
جدول (5-1) نتایج رتبه شعب در سال های 1389 و 1390..........................................................................237
فهرست نمودارها
نمودار (4-1) اطلاعات پاسخ دهندگان بر اساس عنوان شغلی........................................................................172
نمودار (4-2) اطلاعات پاسخ دهندگان بر اساس میزان تحصیلات.................................................................173
نمودار (4-3) اطلاعات پاسخ دهندگان بر اساس سنوات خدمت.....................................................................174
نمودار (4-4) اطلاعات پاسخ دهندگان بر اساس سابقه مدیریت.....................................................................175
فهرست شکل ها
شکل(2-1) تقسیم بندی انواع بیمه های بازرگانی................................................................................................30
شکل(2-2) چهارچوب مدل اروپایی کیفیت........................................................................................................100
شکل(2-3) معیارهای مدل دمینگ.......................................................................................................................103
شکل(2-4) مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج.........................................................................................105
شکل (2-5) مدل داده-ستاده.................................................................................................................................111
شکل (2-6) مدل کلان تحقیق...............................................................................................................................152