قواعد حاکم بر حراج در حقوق ایران
هر کجا که انسان زیست میکند با مال همراه است او از طبیعت انتقاع میبرد تا به اهداف خود برسد چون به نحو اجتماعی در گروهها، قبیلهها و شهرهای کشور زندگی میکند. بلحاظ استفاده زیاد با کمبود منابع مالی مواجه میشود به همین جهت برای ادامه زندگی انسان را بیشتر به تنظیم و رعایت مقررات راغب کرده است، دولتها بعنوان نمایندگان ملت، برای رسیدن انسان به مقاصد او تشکیل شده است.
هر فردی ممکن است در رسیدن به اهداف مالی و رفع نیازهای اجتماعی، اقتصادی و ... خود از طرق مختلف یکی را انتخاب و اقدام نماید معاملاتی را انجام دهد و گاهی روش خاص را برگزیند مثلا برای فروش مال خود میتواند بدون کسب سود مال را بفروشد یا با کسب سود بفروشد یا اساسا به کمتر از میزان خریداری شده بفروشد. یکی از آن طرق میتواند حراج باشد از طرفی دیگر اصل وفای به عهد از اصول اولیه انسانی است به لحاظ گرایش و تعلقات انسان در مواردی قادر به اجرای این اصل نیست و از آنجا که برای هر فردی ممکن است حوادث و مشکلات و موانعی بوجود آید و زندگی روزمره خصوصا معاملات اقتصادی او را دچار مخاطره و تزلزل نماید و یا در اثر این حوادث سرمایهاش را از دست بدهد و همچنین اینکه در اثر عوامل اجتماعی دیگر از اموال خود چشم پوشی کرده و آنرا رها کند و نتواند به تعهدات و عهد خود وفا کند. برای این قبیل موارد قواعد شرعی و قانونی وضع گردیده، گاهی مال او توقیف و به طریق حراج به فروش میرسد که این ممکن است ناشی از حکم مقام قضائی یا دستور اداری مقام صالح میباشد گاهی مالی که صاحب کالا رها کرده متروکه و بلا صاحب تلقی و به طریق حراج بفروش میرسد.
فهرست مطالب
مقدمه. 1
بیان مسئله: 3
فرضیهها: 3
بخش اول: تعاریف و اصطلاحات حراج.. 4
فصل دوم: بررسی تعاریف ارائه شده پیرامون حراج.. 5
مبحث اول: حراج در قانون شهرداری.. 6
گفتار اول: آییننامه معاملات شهرداری تهران مصوب 17/9/1344 مجلس شورای ملی.. 6
گفتار دوم: آیین نامه مالی شهرداری ها مصوب 12/4/1346 مصوب مجلس شورای ملی و مجلس سنا. 7
گفتار سوم: آییننامه طرز وصول عوارض شهرداری و جرایم مستنکفین از پرداخت نامبرده مصوب 13/7/1317 مصوب مجلس شورای ملی 8
گفتار چهارم: آییننامه معاملات شهرداری پایتخت مصوب 25/1/1355 مجلس شورای ملی و مجلس سنا 11
مبحث دوم: حراج در قانون ثبت اسناد و املاک کشور. 13
گفتار اول: حراج در قانون ثبت اسناد مصوب 26/12/1310. 13
گفتار دوم: حراج در قانون اصلاحی ثبت اسناد املاک مصوب 1358. 14
گفتار سوم: قانون الحاقی به قانون ثبت مصوب 3/11/1355. 15
گفتار چهارم: آییننامه ترتیب اتخاذ ارزیاب و نحوه ارزیابی موضوع قانون الحاق یک تبصره به ماده 34 قانون ثبت 16
مبحث سوم: حراج در آییننامه اجراء مفاد اسناد رسمی لازمالاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مصوب 6/4/1355 وزیر دادگستری.. 16
گفتار اول: درخواست اجراء مفاد اسناسنامه رسمی.. 16
گفتار دوم: شرایط اجرای حراج مطابق فصل نهم از ماده 140 آییننامه. 19
گفتار سوم: موارد توقیف عملیات حراج.. 21
گفتار چهارم: موارد بیاعتباری فروش در حراج.. 22
مبحث چهارم: حراج در مقررات نظام صنفی.. 24
گفتار اول: آییننامه اجرای موضوع ماده 51 قانون نظام صنفی. 25
گفتار دوم: آییننامه اجرایی ماده 84 قانون نظام صنفی.. 27
مبحث پنجم: حراج در قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع کشور. 29
مبحث ششم: حراج در آییننامه معاملات دولتی.. 31
گفتار اول: آییننامه معاملات دولتی مصوب 10/2/1334 مجلس شورای ملی.. 31
گفتار دوم: آییننامه معاملات دولتی مصوب 27/12/1349 مجلس شورای ملی.. 31
مبحث هفتم: حراج در قانون تجارت.. 34
گفتار اول: تصدی به عملیات حراجی چیست؟. 34
گفتار دوم: بررسی نظریات.. 36
مبحث هشتم: حراج در مقررات امور گمرکی.. 37
گفتار اول: حراج در قانون تعرفه گمرکی مصوب 6/4/1334. 37
گفتار دوم: حراج در قانون امور گمرکی مصوب 3/3/1350. 39
گفتار سوم: نحوه حراج در آییننامه اجرایی قانون امورگمرکی.. 40
گفتار چهارم: نحوه اقدام خصوص کالای متروکه در فرودگاه. 43
مبحث نهم: حراج در قانون جمعآوری و فروش اموال تملیکی.. 44
مبحث دهم: حراج در قانون محاسبات عمومی.. 45
مبحث یازدهم: حراج در قانون تجارت الکترونیکی مصوب 17/10/82 مجلس شورای اسلامی.. 46
گفتار اول: شرایط فروشنده کالا و ارائه دهنده خدمات در قانون تجارت الکترونیک... 47
گفتار دوم: شرایط تامین کننده جهت انجام معامله و خدمات در قانون تجارت الکترونیک... 47
مبحث دوازدهم: حراج در قانون اداره تصفیه و امور ورشکستگی.. 48
بخش دوم: مزایده. 49
فصل اول: معنای لغوی و اصطلاحی.. 49
فصل دوم: سابقه تقنینی در خصوص مزایده معاملات دولتی و مفهوم آن.. 50
فصل سوم: تشریفات مزایده در قراردادههای دولتی.. 52
فصل چهارم: مزایده در اجرای احکام مدنی.. 54
گفتار اول: اجرا حکمی که محکوم به آن پرداخت وجه از ناحیه محکوم علیه است. 54
گفتار دوم: اصلاح آییننامه قانون تشکیل دادگاه عمومی و انقلاب مصوب 19/6/87 و نحوه اجرا 55
گفتار سوم: اصول مقدماتی حاکم بر اقدامات مدیر دفتر و دادورز و مامورین اجرا جهت اجرای اجرائیه. 56
گفتار چهارم: نوع معامله در اجرای احکام مدنی.. 58
مبحث دوم: نحوه مزایده اموال منقول. 58
گفتار اول: محل مزایده. 58
گفتار دوم: زمان مزایده. 59
گفتار سوم: آگهی مزایده. 60
گفتار چهارم: دعوت از طرفین برای مزایده. 62
گفتار پنجم: جلسه مزایده. 64
گفتار ششم: توافق محکوم علیه و محکوم له در جلسه مزایده. 68
گفتار هفتم: موارد رد مامورین اجرا برای مزایده. 69
گفتار هشتم: مبلغ پایه در مزایده. 70
گفتار نهم: ضمانت اجرای عدم اقدام ضابطین از دستور دادورز در مزایده. 71
گفتار دهم: نحوه پرداخت وجه معامله در مزایده. 72
بند چهارم) ضمانت اجرای عدم پرداخت ثمن مطابق شرایط.. 73
گفتار یازدهم: فروش قسمتی از مال توقیف شده در جلسه مزایده. 73
گفتار دوازدهم: تحویل و تسلیم مال فروخته شده به برنده مزایده. 74
گفتار سیزدهم: اتمام عملیات مزایده در اموال منقول. 75
گفتار چهاردهم: موارد به اعتباری مزایده. 75
مبحث دوم: مزایده اموال غیرمنقول. 76
گفتار اول: مندرجات آگهی فروش اموال غیرمنقول. 76
گفتار دوم: اتمام عملیات مزایده در اموال غیرمنقول. 77
بخش سوم: بورس و تمایز آن با حراج.. 79
فصل اول: مبنای لغوی و اصطلاحی بورس... 79
فصل دوم: ارکان بورس... 80
فصل سوم: نحوه سرمایهگذاری در بورس... 81
گفتار اول: خرید. 81
گفتار دوم: فروش... 81
گفتار سوم: اعلامیه خرید و فروش... 81
فصل چهارم: خصوصیات معاملات بورسی.. 82
بخش چهارم: بررسی سابقه فقهی حراج.. 84
بخش پنجم: ماهیت حقوقی حراج.. 88
فصل اول: بررسی تعاریف و ارائه تعریفی از حراج.. 88
فصل دوم: اقسام حراج.. 89
گفتار اول: حراج به جهت پایان فصل مصرف.. 89
گفتار دوم: حراج به جهت توسعه اولیه فروش کالا. 90
گفتار سوم: حراج به جهت تغییر شغل. 90
گفتار چهارم: حراج به جهت تعطیل واحد صنفی.. 90
گفتار پنجم: حراج فصلی و حراج غیرفصلی.. 90
گفتار ششم: حراج جمعی.. 91
فصل سوم: مشخصات حراج.. 91
گفتار اول: حراج دولتی.. 91
بند اول: حراج در مقام فروش کالا. 92
بند دوم: حراج در مقام اخذ حقوق دولتی.. 92
گفتار دوم: حراج خصوصی.. 92
بند اول: حراج اشخاص حقیقی.. 93
بند دوم: حراج اشخاص حقوقی.. 93
فصل چهارم: شرایط انعقاد و اعتبار حراج.. 93
گفتار اول: اصل آزادی قراردادها 93
گفتار دوم: قصد و رضای طرفین.. 94
گفتار سوم: اهلیت طرفین.. 100
گفتار چهارم: موضوع حراج.. 102
بند اول: مورد حراج باید در جلسه حراج وجود داشته باشد. 103
بند دوم: مورد حراج باید قابلیت تملک مالیت داشته باشد. 103
بند سوم: مورد حراج باید مقدورالتسلیم باشد. 103
بند چهارم: مورد حراج باید معین باشد. 103
بند پنجم: مورد حراج نباید مبهم باشد. 104
گفتار پنجم: مشروعیت جهت در حراج.. 105
فصل پنجم: ثمن معامله در حراج.. 105
فصل ششم: آیا حراج نوعی دلالی است.. 107
فصل هفتم: آیا حراج نوعی حقالعمل کاری است.. 109
فصل هشتم: آیا حراج نوعی مناقصه است.. 110
فصل نهم: ویژگیهای حراج.. 111
نتیجهگیری.. 119
منابع و ماخذ. 122
حراج و مزایده در قانون اجرای احکام مدنی
انسانها به جهت خلقت دو بعدی خود خواستههای متفاوتی دارند. در بعد جسمانی انسان دارای خواستههای مادی است. این علاقههای انسان با توجه به بعد اجتماعی بودن او موجب گردیده تا در گروههای مختلف به زندگی اجتماعی ادامه دهد. نظامهای اجتماعی مختلفی بوجود آمده و اهداف مختلفی دارند. همه این تشکیلات هدایت انسان است و به نوعی انسان تنها خلق شده تا در اجتماع زندگی کند و از اجتماع برای اهداف فردی و تحقق آن اهداف سود ببرد.
اصول اولیه بشر به انسان وفا به عهد آموخته است و این اصل جزء نهاد اوست، اما با وصف این اصل و ریشهها تاریخی آن و طرح و تصویب قوانین بینالمللی و داخلی باز هم انسان در اجرای عهد خود وفادار نمیماند، زیرا تابعیت از احساسات مادی به اصول عقلی و اخلاقی او غلبه میکند و او را انجام تعهد باز میدارد.
مسئولیت انسان یا در قالب قرارداد است یا خارج از قرارداد (ضمان قهری) که در هر یک از موارد فوق چنانچه متعهد نتواند به تعهد خویش عمل کند.
در صورتی که طرفین در هنگام عقد سند رسمی تنظیم کرده باشند، کسی که تعهد به نفع اوست، میتواند از طریق اجرای ثبت مبادرت به اخذ حقوق خود نماید و چنانچه سند تنظیمی عادی باشد، در صورتی که قانون اجازه اخذ حقوق متعهد له سند عادی را از طریق اجرای ثبت بر حسب قانون خاص داده باشد، متعهد له میتواند از طریق اجرای ثبت اقدام کند، والا میبایستی جهت مطالبه حقوق به مراجع قضایی مراجعه کند.
با صدور اجراییه از اجرای ثبت یا اجرای احکام محاکم قضایی، چنانچه محکوم علیه مفاد اجراییه را اجرا نکند، در این صورت یا خودش مال معرفی میکند تا از آن محکوم به اخذ شود یا با اعلام محکوم له مال او توقیف میشود. با توقیف مال چنانچه اقدامی جهت ادامه عملیات اجرایی بشود، فروش است. فروش مطابق قانون بایستی از طریق مزایده یا حراج به عمل آید.
در این مقاله در خصوص مزایده در قانون اجرای احکام مدنی و حراج در آییننامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازمالاجرا و طرز رسیدگی به شکایات از عملیات اجرایی و نحوه اقدام توسط مراجع اجرایی آن بحث و سپس شرحی مختصری از قانون برگزاری مناقصات و همچنین مزایده اموال دولتی و چگونگی انجام معاملات در بورس به لحاظ تشابه و ارتباط خواهیم داد.
فهرست مطالب
مقدمه.. 1
مبحث اول.. 2
تعاریف لغوی اصطلاحات.. 2
مبحث دوم.. 2
اجرای احکام مدنی.. 2
گفتار اول: احکامی که به صراحت فروش اموال از طریق مزایده را بیان میکند. 3
ب) دستور فروش در اجرای قانون شهرداری.. 3
ج) دستور فروش برای اموال ضایع شدنی.. 4
د) اجرا حکمی که محکوم به آن پرداخت وجه از ناحیه محکوم علیه است. 4
گفتار دوم: اصول حاکم بر اقدامات مدیر دفتر و دادورز و مامورین اجرا جهت اجرا تا قبل از فروش.. 4
گفتار سوم: نحوه فروش اموال منقول.. 5
بخش اول: محل فروش.. 5
بخش دوم: زمان فروش.. 6
ج) موعد فروش.. 6
گفتار سوم: آگهی فروش.. 7
گفتار چهارم: دعوت از طرفین.. 9
الف) اخطار به محکوم له جهت حضور.. 9
ب) اخطار به محکوم علیه جهت حضور.. 9
ج) اخطار به ثالث که جهت اجرای حکم مال به اجرا معرفی کرده.. 9
گفتار پنجم: جلسه فروش.. 10
الف) حضار اجباری در جلسه فروش.. 10
ب) حضار اختیاری.. 11
ج) نحوه تنظیم صورتجلسه مزایده.. 11
گفتار پنجم: موارد رد.. 14
گفتار ششم: مبلغ فروش.. 14
الف) مبلغ کارشناسی یا ارزیاب.. 14
ب) مبلغ توافق.. 15
ج) قیمت مزایده.. 15
گفتار هشتم: نحوه پرداخت.. 17
الف) پرداخت نقدی.. 17
ب) پرداخت به وعده.. 18
گفتار نهم: فروش قسمتی از مال توقیف شده.. 19
گفتار دهم: اتمام عملیات مزایده در اموال منقول.. 19
گفتار یازدهم: موارد به اعتباری مزایده.. 19
مبحث دوم.. 20
فروش اموال غیرمنقول.. 20
گفتار اول: مندرجات آگهی فروش غیرمنقول.. 21
گفتار دوم: اتمام عملیات مزایده در اموال غیرمنقول.. 22
مبحث سوم.. 23
تخلفات دادوز.. 23
گفتار اول: تخلفات اداری مشمول رسیدگی در هیات تخلفات اداری دادگستری 23
گفتار دوم: تخلفات مشمول رسیدگی در دادگاه صادر کننده اجرائیه 25
مبحث چهارم.. 25
اجرای اسناد رسمی.. 25
گفتار اول: مراجع صدور اجراییه و موارد آن.. 25
گفتار دوم.. 27
بازداشت امواع منقول.. 27
گفتار سوم.. 28
بازداشت اموال غیرمنقول.. 28
گفتار چهارم.. 28
حراج.. 28
بخش اول: آگهی فروش.. 28
بخش دوم: مکان حراج.. 29
بخش سوم: دعوت از طرفین.. 29
بخش چهارم: زمان حراج.. 30
بخش پنجم: مبلغ حراج.. 30
بخش ششم: موارد رد شرکت در حراج.. 30
بخش هفتم: جلسه حراج.. 31
بخش هشتم: موارد بیاعتباری حراج.. 31
بخش نهم: موارد توقیف عملیات حراج (ماده 182).. 31
مبحث سوم.. 32
معاملات دولتی.. 32
تعریف مناقصه:.. 32
گفتار اول: مناقصه.. 33
بخش اول: طبقهبندی معاملات.. 33
بخش دوم: طبقهبندی انواع مناقصات.. 34
بخش سوم: اعضاء کمیسیون مناقصه.. 34
بخش چهارم: ضمانتنامه برای مناقصه.. 34
بخش پنجم: انعقاد قرارداد.. 35
بخش ششم: تجدید و لغو مناقصات.. 35
گفتار دوم.. 36
مزایده.. 36
بخش دوم: استثنائات وارده در انجام مزایده.. 37
بخش سوم: اجرای مقررات مربوط به مناقصه در مزایده.. 37
بخش چهارم: فروش اموال منقول.. 37
بخش پنجم: فروش اموال منقول و غیرمنقول طرحهای عمرانی.. 37
بخش ششم: فروش اموال غیرمنقول دولتی.. 38
بخش هفتم: نحوه انجام حراج در مزایده معاملات دولتی.. 38
مبحث چهارم: بورس.. 39
گفتار اول: ارکان بورس.. 40
نحوه سرمایهگذاری در بورس.. 40
منابع و ماخذ.. 42