شرکت تعاونی در حقوق ایران
کلمه «تعاونی» از ترکیب کلمه «تعاون» عربی بر وزن تفاعل و از ریشه عون با حرف «یای» نسبت فارسی به وجود آمده و معادل کلمه co انگلیسی است. واژه «تعاون» در مفاهیم مختلف مورد استفاده قرار میگیرد از جمله اینکه تعاون به معنای همکاری یکدیگر را مدد رساندن و تشریک مساعی در جهت ارضای نیازی مشترک به کار برده شده است که در این معنی بیشتر مفهوم «همکاری» یعنی با هم کار کردن را به ذهن متبادر میکند. تعاون به معنی یاری رساندن و کمک کردن به دیگری نیز مورد استفاده واقع شده است. کلماتی مانند معاون (کمک کننده)، معاونت (کمک کردن) اعانه (کمک کردن) مبین مفهوم اخیر تعاون است و در این معنا تعاون را مترادف «دیگر یاری»[1] به کار میبرند. تعاون را گاهی معادل «خودیاری» دانستهاند البته اگر مشخصه اصل «خودیاری»[2] را کمک به خود از طریق دیگران بدانیم، در این صورت تعاون مفهومی خاص پیدا میکند. مفهومی که از آن هر کس خیر خود را میجوید. تعاون را گاهی مترادف با «همیاری»[3] دانستهاند و سرانجام اینکه تعاون به مفهوم عملی که در داخل یک شرکت تعاونی صورت میگیرد نیز استعمال میشود.[4] مرحوم دهخدا در تعریف کلمه تعاون آوردهاند که این لغت به معنی یکدیگر را یاری کردن است. همچنین ایشان در تعریف شرکت آوردهاند که این لفظ به معنی همدست شدن در کاری و اتحاد چند نفر برای غرض عام یا خاص به کار رفته است.[5]
واژه «تعاون» در شکل فعالیت رسمی و برای موسساتی که بر مبنای اصول و قواعد تعاونی فعالیت مینمایند به کار برده میشود. این واژه معمولاً معادل شرکت تعاونی استعمال میگردد. در تعریف «شرکت تعاونی» میتوان آن را به معنی تجمع افراد برای همکاری دانست و چون همکاری افراد با یکدیگر میتواند صور مختلفی داشته باشد، مانع از این است که بتوان تعریف کاملی که از هر جهت در برگیرنده این همکاریها باشد، برای شرکتهای تعاونی ارائه نمود؛ به همین دلیل هنوز تعریف جامع و مانعی از شرکت تعاونی که بتواند تمام اشکال و مختصات آن را دربرگیرد ارائه نشده است. [6] «لوئیس اسمیت» استاد مشاور تعاونیها در انگلستان نیز اعتقاد دارد نمیتوان تعریف مشخص و روشنی از تعاونی ارائه داد زیرا معمولاً هر کس تعاون را بدان گونه که خود میخواهد و یا به گونهای که در کشوری معین وجود دارد، تعریف میکند.
فهرست مطالب:
فصل اول:
مبحث اول- تعریف شرکت تعاونی در حقوق ایران
مبحث دوم- ماهیت حقوقی شرکت تعاونی
مبحث سوم پیشینه شرکت تعاونی
بنداول – سیر اندیشه تعاون در اروپا
بند دوم : پیشینه تعاون در ایران
مبحث چهارم: قانون حاکم بر شرکتهای تعاونی
مبحث پنجم: انواع شرکتهای تعاونی
فصل دوم:
موسسین و اعضای شرکت تعاونی
مبحث اول: موسسین شرکت تعاونی
بند اول: مفهوم موسس
بند دوم. موقعیت حقوقی موسیسن
بند سوم. مسوولیت موسسین
بند چهارم. حق الزحمه موسسین
مبحث دوم. اعضای شرکت تعاونی
بند اول. تابعیت جمهوری اسلامی ایران
بند دوم: داشتن شخصیت حقیقی و یا شخصیت حقوقی غیر دولتی
بند سوم. پرداخت حداقل مبلغ اسمی سهام
بند چهارم: عدم ممنوعیت قانونی
بند پنجم: عدم حجر
بند ششم: درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی
بند هفتم: عدم عضویت در تعاونی مشابه
مبحث سوم: تعداد اعضای شرکت تعاونی
مبحث چهارم: حقوق و تکالیف اعضای شرکت تعاونی
بند اول. حقوق اعضای شرکت تعاونی
بند دوم. حقوق غیر مالی اعضای شرکت تعاونی
مبحث پنجم. مسوولیت و تکالیف اعضای شرکت تعاونی
بند اول: مسوولیت
بند دوم. تکالیف اعضای شرکت تعاونی
ب- اعضای متخصص شرکت تعاونی تولید
الف- اعضای معمولی شرکت
فصل سوم:
سرمایه شرکت تعاونی
مبحث اول. ترکیب سرمایه
بند اول: آورده نقدی
بند دوم: آورده جنسی
مبحث دوم: تامین سرمایه
بند اول: تامین سرمایه توسط اعضا
بند دوم: تامین سرمایه توسط دستگاههای عمومی
بند سوم: استفاده از ذخیره قانونی
مبحث سوم. کاهش سرمایه
بند اول: کاهش اختیاری سرمایه
بند دوم: کاهش اجباری سرمایه
بند سوم: کاهش سهام توسط اعضا
بند چهارم: خروج عضو