بررسی آموزش مهارتهای مدیریت بر استرس و نحوه مقابله با استرس در دانش آموزان نوجوان
نوجوانی دوره ای بین کودکی و بزرگسالی است که او را با زنجیره ای از موانع تحولی و چالش های عدیده ای روبرو می‌سازد. درابتدا تکالیف طبیعی همچون تحول هویت و دستیابی به استقلال و سازگاری با همسالان وجود دارد. مرحله دوم گذر از کودکی به بزرگسالی است که باتغییرات فیزیولوژیکی در بدن و تحول شناختی مشخص می‌شود. این مرحله زمانی است که فرد نیازمند انجام نقش های اجتماعی در رابطه با همسالان و افرادی از جنس مخالف، انجام تکالیف مدرسه وتصمیم گیریهایی در رابطه با شغل میباشد (فرایدنبرگ[1]،1997). از آنجا که تغییرات و وجود تکالیف متفاوت نوجوان رادر معرض استرس عدیده ای قرار می دهد، لزوم واهمیت سازگاری و کنار آمدن با این استرس ها در این دوره نمایان می‌گردد. با توجه به این مقدمه اندکی به راهبردها و مهارتهای کنار آیی می پردازیم. کنار آمدن، متشکل از پاسخهایی (افکار، احساسات واعمالی ) است که فرد در برخورد با موقعیت های مشکل داری که درزندگی روزمره و در شرایط خاص با آنها مواجه می‌شود، بکار می‌گیرد. گاهی اوقات مشکلات حل می شوند و گاه در تلاش فردی برای برخورد با محیط مورد اغماض قرار می‌گیرند (فرایدنبرگ، 1997).
لازاروس[2] (1984) کنار آمدن را شامل کوششهایی به منظور سازگاری و انطباق با شرایط استرس آور در تلاش در جهت کاهش پیامدهای منفی ناشی از منبع استرس می داند.
در زمینه کنار آمدن با استرس[3] ،دو شیوه اصلی کنار آیی وجود دارد. شیوه اول روش متمرکز بر مسئله است یعنی فرد به استرس به عنوان موضوعی حل شدنی و هدف اصلی می‌نگرد و شیوه دوم روش متمرکز بر هیجان است. یعنی فرد مشکل را حل نمی‌کند بل سعی در کاهش پیامدهای هیجانی مشکل دارد. شماری از محققین، افرادی را که بوسیله کاهش دادن یا اجتناب کردن با استرس کنار آمده اند را با افرادی که از راهکارهای بیشتر مقابله ای و یا هوشیارانه نظیر جمع آوری اطلاعات و اقدام به عمل استفاده نموده اند، مقایسه کردند (هولاهان[4] و موس[5]، 1987) . در مجموع تحقیقات نشان می دهد که شیوه مقابله نسبت به اجتناب راهکار موفق تری است. افرادی که مستقیما با مشکل مواجه می‌شوند نه تنها با احتمال بیشتری آن را حل می‌کنند بلکه برای تحت کنترل درآوردن استرس در آینده بهتر آماده می‌شوند. در واقع برخی پژوهشها معتقدند، اجتناب مزمن از مشکلات، افراد را در معرض خطر استرس افزوده و شاید مسائل مرتبط با سلامتی قرار دهد (گین[6]، 1995).
مطالعه رود[7]، لونیسون[8] ، تیلسون[9] و سیلی[10] (1990) نشان داد که کنار آیی مسئله مدار[11] (در جهت حل مسئله) با افسردگی ارتباطی نداشت، اما شیوه ناکار آمد گریز رابطه مثبتی با افسردگی همزمان داشته و نیز با سطوح بالاتر افسردگی در آینده بدنبال رویدادهای پراسترس که در طی دو سال بعد رخ داد، همراه بود (گین، 1995).
تفاوتهای فردی نقش مهمی را در فرایندهای استرس و کنار آمدن بازی می‌کنند یکی از این متغیرها خوش بینی است. خوش بینی[12] رابطه منفی با انکار و فاصله گرفتن از مسئله دارد. خوش‌بینی تمایل به استفاده از کنار آمدن مسئله مدار و پذیرش استرس زندگی به شیوه ای واقعی دارد (کاسیدی[13]، 1999). به عبارت دیگر عامل کلیدی که افرادی که بطو موثری با مشکلات کنار می آیند را نسبت به کسانی که ممکن است چنین نباشند متمایز میکند، سبک اسنادی[14] آنهاست (آبرامسون[15] و همکاران 1978به نقل از کانینگهام[16]، 2001).
اسنادها، نگرش ها ، باورها و ارزیابی‌هایی هستند که مردم برای توصیف حوادثی که برایشان اتفاق می افتد، بکار می برند. سبک اسنادی که برای اولین بار در دهه1970 مطرح شد در حقیقت بر مدل درماندگی آموخته شده[17] افسردگی استوار است. اسناد کردن فرایندی منطقی و نظامدار است که طی آن شخص با ارزیابی دقیق از یکسری اطلاعات ودلایل رفتار دیگران را تفسیر میکند. در بعضی موارد ممکن است اسناد صحیح باشد، اما واقعیت این است که در بسیاری موارد این ارزیابی ها، با سوگیریهایی همراه است.
در موارد عدیده ای، افراد اسنادهای اشتباه غیرواقعی، دررابطه با حوادث زندگی شان درنظر می‌گیرند و این اسنادهای اشتباه به نوبه خود استرس افزوده ومشکلات روانشناختی متعددی را ایجاد نموده و تداوم می بخشند. به عنوان مثال فردی که از پایین بودن عزت نفس رنج می برد، مشکلات و موقعیت های منفی را بطور گسترده ای به دلایل درونی مثل عدم تلاش یاعدم توانایی و حوادث مثبت را به دلایل بیرونی مثل خوش شانسی و ساده بودن تکلیف نسبت میدهد، در حالی که واقعیت چنین نیست. در حقیقت عزت نفس آنها به یک اسناد اشتباه آغشته شده است. بعبارتی عزت نفس آنها پایین است و هیج چیز حتی موفقیت های بزرگ هم نمی‌تواند آنرا بالا ببرد (بارون[18]،1992،به نقل از هیبت الهی, 1373).
معمولا اسنادهای سببی در سه بخش طبقه بندی می شوند:
1-درونی بودن در برابر بیرونی بودن
2- پایداری در برابر ناپایداری
3- کلی بودن در مقابل خاص بودن
برخی مطالعات نشان داده که افراده افسرده در مقایسه با افرادعادی بیشتر از اسنادهای کلی، پایدار و درونی برای رویدادهای منفی و از اسنادهای خاص، ناپایدار و بیرونی برای رویدادهای مثبت زندگی شان استفاده می‌کنند. (ریکلمن[19] و هافمن[20]،1995).
مدل درماندگی آموخته شده اصلاح شده، چنین می پندارد که اینگونه افراد برای رویدادهای بد، عادت به پاسخ دادن با اسنادهای درونی ، ثابت و فراگیر و برای رویدادهای خوب، اسنادهای بیرونی، موقتی و خاص آن رویداد را دارند.
از بعد نظری بنظر می رسد که اسناد علی مقدم برانتخاب راهکارهای کنار آیی است. در این صورت انتظار می رود تغییر سبک اسنادی باید تغییراتی در شیوة کنار آمدن اثر بگذارد (کانینگهام و همکاران 2002).
بر طبق مدل شی یر[21] و کارور[22] خوش بینی و بدبینی بعنوان انتظار پیامدهای تعمیم یافته مثبت و منفی تعریف می شوند و باور دارند که این دو تعیین کننده های مهم سازگاری اند (شی‌یروکارور، 1985). به عبارتی خوش بینی با پیامدهای روانشناختی مثبت تر و در مقابل بدبینی با پیامدهای روانشناختی منفی تر رابطه دارد.
در رابطه با سبک های کنار آیی نیز شواهد متقاعد کنندهای وجود دارد که نشان میدهد سبک های کنار آیی پیش بینی کننده های مهم روانی هستند. مطالعات روی نوجوانان بطور ثابتی به این نتیجه رسیده که حتی در موقعیت های غیر قابل تغییر ، افسردگی با سبک کنارآیی سازنده یا مسئله مدار رابطه ای معکوس و با سبک کنار آیی اجتنابی یا غیر سازنده رابطه مثبتی دارد (گلای شاو[23] و همکاران 1989، اباتا[24] وموس، 1991، سیفگ و کرنک[25]، 1993، گارمزی[26]، 1993، گانینگهام و واکر[27]، 1999 به نقل از کانینگهام 2002). آنها پیشنهاد کردند که مداخلات پیشگیرانه آینده باید با تمرکز بیشتر بر کاهش راهکارهای کنارایی غیر انطباقی در مقایسه با هدف معمول تر افزایش کنار آیی مسئله مدار باشد.
فهرست مطالب
تبعیض عامل اصلی استرس در سازمان ها
تعریف استرس
استرس از نظر لغوی از کلمه استرینجر ( stringere ) به مفهوم به هم رفتن و قبض شدن گرفته شده است . استرس ، فرسودگی بدنی یا عاطفی است که بر اثر مسائل و مشکلات واقعی یا ذهنی پدید می آید. در تعریف دیگر ، استرس به مجموعه واکنش های عمومی انسان نسبت به عوامل ناسازگار و پیش بینی نشده داخلی و خارجی اطلاق می گردد .
بدین گونه که هرگاه تعادل داخلی یا خارجی از میان برود ، استرس پدید می آید . دکتر هانس سلی ( Hans Selve ) یکی از پیشتازان پژوهش در زمینه استرس ، استرس را به عنوان پاسخ نامشخص بدن به هر گونه تقاضا نامیده است .وی مفهوم حالت سازگاری عمومی را ابداع کرد.حالت سازگاری عمومی پاسخ خود به خودی به هر گونه تهدید بدنی یا احساسی نسبت به سلامت یک ارگانیسم است .
استرس کارکنان
مواردی چون فرهنگ سازی ، جایگاه سازمانی و ... از جمله رفتارهای سازمانی هستند که همواره در تحلیل های کلان از یک موسسه و بنگاه اقتصادی ، مورد توجه قرار می گیرند . برای یررسی و شناخت رفتار ها ، مطالعات و روش های فراوانی وجود دارد که در چارچوب روش های علمی و تخصصی انجام می شود . از این رو با توجه به اهمیت موضوع توصیه می شود .
سازمان ها ، موسسات و بنگاه های اقتصادی با مشاوره کارشناسان به بررسی رفتار های فردی ، گروهی و یا سازمانی خود اقدام نمایند . در این بخش ، برخی از نتایج کلی مطالعات رفتار شناسی را درباره استرس و اضطراب کارکنان و مدیران را پی می گیریم .
استرس شغلی و سلامت روانی
مشاغل و حرفه‌ها بخش مهمی از زندگی ما هستند. همراه با ایجاد یک منبع درآمد، مشاغل به ما کمک می‌کنند تا خواسته‌های شخصی خود را برآورده کنیم، شبکههای اجتماعی شکل دهیم و به جامعه خدمت نماییم.
استرس در کار:
حتی «شغل‌های رویایی» هم دارای لحظه‌هایی پراسترس، انتظارات کاری و سایر مسئولیت‌ها میباشند. برای برخی افراد، استرس محرکی است که انجام بعضی کارها را حتمی می‌سازد. به هرحال، استرس محیط کاری می‌تواند براحتی زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است بطور مداوم در مورد یک پروژه خاص نگران باشید، از رفتار نادرست یک همکار یا سرپرست (مدیر گروه) احساس ناخوشایندی داشته باشید یا آگاهانه و به امید کسب یک ترفیع، بیش از حد توانتان کاری را بپذیرید. چنانچه شغل‌تان را در رأس همه امور خود قرار دهید، روابط شخصی‌تان تحت تأثیر قرار گرفته و با فشارهای کاری ادغام می‌شود.
استرس شغلی و راه های مقابله با آن
یکی از عـارضه هـای جدید زندگی به سبک مـدرن، وجود استرس در محیط کار میباشد.
در طـول قـرن اخیر، ماهیت کار کردن تغییرات گســترده ای را تجربه کرده است و هنوز هم ایـن تحولات با سرعت وصف ناپذیری در حال پیشـروی هستـنـد. دگـرگـونـی هـا در تـمـام عـرصــه های شـغـلـی، از مسئـولـیـت هـای هـنـرمندان گرقته تا جراحان، کاملاً مـشـهـود بـوده و زنـدگـی شـغـلـی هـمـه افراد را تحت الشـعـاع قـرار داده انـد.
هـیـچ کـس، در هیچ سمتی، از این امر مستثنی نبوده و چه یک مدیر عامل و یا یک مدیر فروش، همه و همه ملزم به رویارویی و پذیرش تغییرات هستند. روحیات انسان به گونه ای است که با بروز تغییرات، خواه نا خواه در او استرس ایجاد می شود. استرس ناشی از فعالیت های شغلی همواره به عنوان تهدیدی برای سلامت جسمانی به شمار می رود؛ این امر همچنین سازماندهی زندگی او را بر هم ریخته و سلامت ارگان های مختلف بودن او را نیز به خطر می اندازد.
پارپوینت مقایسه ی اثر بخشی دارو درمانی و تن ارامی در کاهش استرس
اهداف پروژه
الف: اهداف کلی
مقایسه اثربخشی دو شیوه دارودرمانی و تن آرامی بر کاهش اضطراب و سطوح اپی نفرین و نوراپی نفرین در بیماران تا تشخیص اختلال اضطراب منتشر
ب: اهداف ویژه:
1- مقایسه اثربخشی دو شیوه دارودرمانی و تن آرامی بر کاهش اضطراب در بیماران با تشخیص اختلال اضطراب منتشر
2- مقایسه اثربخشی دو شیوه دارودرمانی و تن آرامی بر سطوح اپی نفرین و نوراپی نفرین در بیماران با تشخیص اختلال اضطراب منتشر
3- مقایسه اثربخشی دو شیوه دارودرمانی و تن آرامی بر کاهش خلق افسرده در بیماران با تشخیص اختلال اضطراب منتشر
کمی سازی سطح استرس با استفاده از سیگنالهای سایکوفیزیولوژی
در تحقیقات سایکوفیزیولوژی، به پاسخهای فیزیولوژی بدن با توجه به فاکتورهایی مانند کیفیت طراحی آزمایش، خصوصیات روانی اندازهگیریها و تناسب تحلیل و تفسیر دادهها، یک معنای روانشناختی اختصاص میدهیم . در تحلیل واکنشها هیچیک از دو علم فیزیولوژی و روانشناختی برتر نیستند، بلکه مکمل یکدیگر میباشند. شناخت حالات روحی مختلف از جمله حالت استرس که اثرات مخرب شناختهشدهای بر جسم و روان انسان دارند، از کاربردهای مهم این علم میباشند. در این تحقیق با ارائه آزمایشی مناسب وایجاد سه سطح استرس (کم، متوسط و زیاد) در سوژه و ثبت سیگنالهای پلتیسموگراف، تغییرات نرخ ضربان قلب و هدایت الکتریکی پوست به دنبال بدست آوردن معیاری جهت کمّی کردن سطح استرس فرد بودهایم. به این منظور پیشپردازشها و پردازشهای مختلف خطی در حوزه زمان، فرکانس و زمان- فرکانس و غیرخطی از جمله معیار پوآنکاره، لیاپانوف اکسپوننت، بعد فرکتال و آنتروپی و استخراج ویژگیهای گوناگون از سیگنالهای ثبتشده صورت گرفته است. سپس با به کارگیری روشهای مختلف طبقهبندی از جمله ترکیب شبکه عصبی و الگوریتم ژنتیک، ماشینهای بردار پشتیبان و روش تابع ترکیب خطی اقدام به تفکیک سطوح مختلف شده است. در این تحقیق ابتدا ویژگیهای بهینه هر سیگنال تعیین و تفکیک به این سه روش انجام شد. سپس با ترکیب ویژگیهای بهینه همه سیگنالها مجدداً تفکیک صورت گرفت. نهایتاً به این نتیجه رسیده شد که با استفاده از سیگنال HRV به تنهایی میتوان به نتایج بالاتری در صحت تفکیک دست یافت. در ادامه مقایسهای بین ویژگیهای خطی و غیرخطی سیگنال HRV صورت گرفت و به این نتیجه رسیده شد که ترکیب این دو نوع ویژگی نتایج را بهبود میدهد. پس از آن مقایسهای بین روشهای مختلف طبقهبندی با استفاده از ویژگیهای بهینه سیگنال HRV انجام شد که در نهایت روش LOO به عنوان روش مناسبتر انتخاب شد. در انتها دو شاخص بر اساس سیگنال HRV معرفی و اعتبارسنجی شد.
فهرست مطالب:
| چکیده | 1 | |
| مقدمه | 2 | |
| فصل اول: علم سایکوفیزیولوژی و مفاهیم و مبانی استرس
| ||
| 1- 1- تاریخچه علم سایکوفیزیولوژی | 4 | |
| 1-2- اصول و مبانی سایکوفیزیولوژی | 7 | |
| 1-3- انواع تکنیکهای سایکوفیزیولوژی | 10 | |
| 1-3-1- شاخصهای سیستم اعصاب خودکار | 10 | |
| 1-3-2- اندازه گیری فعالیت مغزی | 11 | |
| 1-3-3- تشخیص حالات با استفاده از رفتار شخص | 15 | |
| 1-4- تعریف استرس | 17 | |
| 1-5- استرس خوب و استرس بد | 19 | |
| 1-6- عوامل برانگیزنده استرس | 20 | |
| 1-6-1- استرس شغلی | 21 | |
| 1-7- نشانههای استرس | 23 | |
| 1-8-حد مطلوب استرس | 24 | |
| 1-9- مراحل ایجاد استرس | 24 | |
| 1-10-اثرات استرس بر بدن و بیماریها مرتبط با آن | 26 | |
| 1-11- بیوفیدبک | 36 | |
| 1-11-1- انواع بیوفیدبک | 37 | |
| فصل دوم: سیگنالهای سایکوفیزیولوژیکی وآزمایش ثبت داده
| ||
| 2-1- مقدمه | 39 | |
| 2-2- پلتیسموگراف | 40 | |
| 2-2-1- فتو پلتیسموگرافی | 41 | |
| 2-2-2- روشهای اندازه گیری سیگنال فتوپلتیسموگراف
| 41 | |
| 2-3- سیستم الکتریکی پوست | 42 | |
| 2-3-1- تاریخچة کشف فعالیت الکتریکی پوست | 43 | |
| 2-3-2- فواید و مشکلات استفاده از فعالیت الکتریکی پوست (EDA) | 44 | |
2-4- تغییرات نرخ ضربان قلب | 46 | |
2-4-1- تاریخچه استفاده از سیگنال تغییرات نرخ ضربان قلب | 46 | |
| 2-4-2- دورنمای فیزیولوژی سیگنال تغییرات نرخ ضربان قلب | 47 | |
| 2-4-3- تعیین تغییرات نرخ ضربان قلب با استفاده از سیگنال فتوپلتیسموگراف | 48 | |
| 2-5- مروری بر آزمایشهای استفاده شده در تحقیقات | 51 | |
| 2-5-1- آزمایش بر اساس بازی کامپیوتری | 51 | |
| 2-5-2- آزمایش بر اساس پروتکل رانندگی اتومبیل | 54 | |
| 2-5-3- آزمایش بر اساس نمایش فیلم | 57 | |
| 2-6- آزمایش طراحی شده در این تحقیق | 59 | |
| 2-7- سوژههای تحقیق | 62 | |
فصل سوم: پردازش سیگنالهای سایکوفیزیولوژیکی
| ||
| 3-1- مقدمه | 64 | |
| 3-2- پردازش سیگنال فتوپلتیسموگراف | 66 | |
| 3-2-1- پیشپردازش سیگنال فتوپلتیسموگراف | 66 | |
| 3-2-2- استخراج ویژگی در حوزه زمان از سیگنال PPG | 70 | |
| 3-2-3- استخراج ویژگی در حوزه فرکانس از سیگنال PPG | 72 | |
| 3-3-پردازش سیگنال تغییرات نرخ ضربان قلب | 75 | |
| 3-3-1- استخراج ویژگی از سیگنال تغییرات نرخ ضربان قلب | 75 | |
| 3-3-1-1- استخراج ویژگی در حوزه زمان از سیگنال HRV | 75 | |
| 3-3-1-2- استخراج ویژگی در حوزه فرکانساز سیگنال HRV | 76 | |
| 3-3-1-3- استخراج ویژگی در حوزه زمان-فرکانس از سیگنال HRV | 77 | |
| 3-3-1-4- استخراج ویژگیهای غیرخطی از سیگنال HRV | 78 | |
| 3-4- پردازش سیگنال هدایت الکتریکی پوست | 85 | |
| 3-4-1- استخراج ویژگی از سیگنال هدایت الکتریکی پوست | 87 | |
| 3-5- نرمال کردن ویژگیها
| 88 | |
فصل چهارم: انتخاب ویژگیهای بهینه و تفکیک سطوح استرس | ||
| 4-1- مقدمه | 89 | |
| 4-2- شبکههای عصبی | 90 | |
| 4-2-1- شبکههای عصبی پرسپترون چند لایه | 90 | |
| 4-2-2- توابع فعالیت | 91 | |
| 4-2-3- الگوریتم به روز رسانی وزنها | 91 | |
| 4-2-4- بایاس لایهها | 92 | |
| 4-2-5- روش آموزش شبکه | 92 | |
| 4-3- ترکیب شبکههای عصبی و الگوریتم ژنتیک | 92 | |
| 4-3-1- اصطلاحات ژنتیک | 93 | |
| 4-3-2- اجزاء الگوریتم ژنتیک | 93 | |
| 4-3-3- طراحی تابع برازندگی و رشتهها | 94 | |
| 4-3-4- نتایج تفکیک به روش ترکیب شبکه عصبی و الگوریتم ژنتیک | 95 | |
| 4-4- نتایج تفکیک به روش آنالیز تفکیکی قدم به قدم | 99 | |
| 4-5- ماشینهای بردار پشتیبان | 103 | |
| 4-5-1- نتایج تفکیک به روش ماشینهای بردار پشتیبان | 105 | |
| 4-6- مقایسه تحلیل خطی و غیرخطی سیگنال HRV | 108 | |
| 4-7- مقایسه تفکیککنندههای استفادهشده در این تحقیق | 112 | |
| 4-8- تفکیک سطوح استرس بر اساس رأیگیری | 113 | |
| 4-9- شاخص استرس | 115 | |
| 4-9-1- شاخص بر اساس ویژگیهای بهینه سیگنال HRV در روش LDA | 115 | |
| 4-9-2- شاخص NSRPIAD
| 119 | |
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات | ||
| 5-1- بحث و نتیجهگیری | 123 | |
| 5-2- پیشنهادات | 126 | |
|
مراجع |
128 | |
| پیوست1 | 133 | |
| پیوست2 | 138 | |
بررسی میزان تحمل استرس بین دانشجویان پسر و دختر
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان تحمل استرس بین دانشجویان پسر و دختر رشته روانشناسی صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پی رویدادی بود واز طریق نمونه‌گیری در دسترس، 60نفر دختر و پسر (30 پسر و 30 دختر ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه پرسشنامه کنار امدن لازاروس بود. فرضیه تحقیق با استفاده از روش T مستقل مورد بررسی قرار گرفت و بعد از انجام این پژوهش و با توجه به تجزیه و تحلیل ابزار پژوهشی، به این نتیجه دست یافتیم که تنها در برخی مقیاس ها آن هم نه در حد اطمینان کامل تفاوت به چشم می خورد. بنابراین دو فرضیه پژوهش مورد قبول واقع نشد و به این نتیجه دست یافتیم که بین میزان تحمل استرس دانشجویان پسر و دختر تفاوت معنی داری وجود ندارد و همچنین بین میزان تحمل استرس دانشجویان پسر و دختر رشته روانشناسی تفاوت معنی داری وجود ندارد.
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول
مقدمه. 1
بیان مسئله 5
اهداف پژوهش 8
هدف کلی 8
هدف فرعی.. 8
سوال پژوهش: 8
فرضیه های پژوهش.... 8
اهمیت و ضرورت پژوهش 9
تعاریف نظری.. 9
تعاریف عملیاتی.. 10
فصل دوم
مقدمه 12
مفهوم استرس 12
نکات ضروری در مورد مفهوم فشار عصبی.. 15
مدل های استرس.... 16
1) مدل مبتنی بر محرک... 17
2) مدل مبتنی بر تاثیر متقابل.. 18
3) الگوی جنبه پردازی.. 20
روشهای پیشگیری از ایجاد استرس.... 21
الف- واکنشهای استرس کلی هستند. 22
ب- واکنشهای استرسی اقتصادی هستند. 23
ج- طرح ده یا خود به خودی بودن واکنشهای استرس.... 24
د- واکنشهای استرس برانگیزاننده هیجان اند. 25
سه الگوی هیجانی بسیار با اهمیت 25
1- خشم.. 25
2- ترس.... 25
3- اضطراب... 26
هـ- واکنشهای استرسی تعیین کننده های داخلی و خارجی دارند. 26
استرس به عنوان پاسخ درونی.. 26
مقابله با استرس.... 29
1- شبکه روابط اجتماعی.. 29
2- مهارتهای حل مشکل.. 29
3- اعتقادات خانوادگی و فردی.. 30
4- منابع مالی.. 30
5- سلامتی ، انرژی ، ویژگی های اخلاقی و شخصیتی. 30
انواع روشهای مقابله. 30
1-راهبردهای ابزاری.. 30
2-راهبردهای درون روانی.. 30
3-مهار فعالیت... 30
4-جستجوی اطلاعات... 30
شیوه های مقابله. 31
مکانیزم های دفاعی 31
رفتارهای غیر انطباقی.. 31
پی پروایی.. 31
اجتماعی شدن.. 31
برخورد منفعلانه. 31
اقدامات در جهت کنترل استرس.... 31
تغییر در تفکر. 32
رژیم غذایی.. 32
ورزش و تمرینات منظم روزانه 33
تنفس ، یوگا 33
خواب... 34
اوقات فراقت و تفریح 35
عقاید. 35
سیستم حمایتی.. 36
شوخی.. 37
انحراف ذهن.. 38
بیانات شخصی خود آفرین 38
روشهای کنار آمدن با استرس.... 38
روش مستقیم 39
کنار آمدن دفاعی 39
منابع لازم برای مبارزه با استرس 39
ادبیات نظری 40
راههای مقابله با استرس از دیدگاه پزشکی.. 41
دیدگاه روانشناسی.. 45
شخصیت نوع اول 45
دومین نوع شخصیت... 45
سومین نوع شخصیت... 46
پیشینه تحقیق.. 47
فصل سوم
روش تحقیق.. 53
جامعه آماری.. 53
نمونه پژوهش.... 53
ابزار پژوهش.... 53
چگونگی جمع اوری اطلاعات... 54
تجزیه و تحلیل داده ها 54
فصل چهارم
جدول شماره 1 : فراوانی و درصد فراوانی دانشجویان.. 55
جدول شماره 2 : تعداد شرکت کننده و نمرات تجربه استرس.... 55
جدول شماره 3 : تعداد شرکت کننده و نمرات تجربه استرس.... 56
جدول شماره 4 : تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه. 56
جدول شماره 5 : شاخص های آماری محاسبه شده برای دانشجویان پسر و دختر. 57
جدول شماره 6 : آزمون T و تفاوت میانگین.. 58
جدول شماره 7 : تحلیل واریانس یکطرفه و مقایسه ی دانشجویان پسر و دختر. 59
جدول شماره 8 : بررسی مقیاس کنار آمدن رویارویانه دانشجویان پسر و دختر. 61
جدول شماره 9 : بررسی مقیاس دوری جویی دانشجویان پسر و دختر. 61
جدول شماره 10 : بررسی مقیاس خویشتن داری دانشجویان پسر و دختر. 62
جدول شماره 11 : بررسی مقیاس جستجوی حمایت اجتماعی دانشجویان پسر و دختر. 63
جدول شماره 12 : بررسی مقیاس مسئولیت پذیری دانشجویان پسر و دختر. 63
جدول شماره 13 : بررسی مقیاس گریز - اجتناب دانشجویان پسر و دختر. 64
جدول شماره 14 : بررسی مقیاس حل مدیرانه مسئله دانشجویان پسر و دختر. 64
جدول شماره 15 : بررسی مقیاس ارزیابی مجدد مثبت دانشجویان پسر و دختر. 65
فصل پنجم
نتیجه گیری.. 66
پیشنهادات 67
محدودیت ها 67
فهرست منابع.. 68
ضمائم
پرسشنامه روش های کنار آمدن لازاروس.... 69
بررسی رابطه بین هوش و استرس در دانشجویان
مقدمه:
کلمه استرس از زبان انگلیسی گرفته شده است و معادل دقیقی غیر از کلمه فشاردر فارسی نداردو آن هم معنای وسیع و طیف گسترده آن را نمی رساند ،لذا از همان لغت استرس که استفاده جهانی پیدا کرده است استفاده می کنیم. بنا بر گفته تعدادی از دانشمندان، تمام بیماریهای موجود در انسان ازجهاتی با استرس ارتباط دارند. این بیماریها تنها شامل امراض روانی یا بیماریهای روان تنی نمی شود، بلکه در برگیرنده تمام امراض جسمانی از قبیل سرطان، سل و مانند آن نیز هستند.از سال هاای قبل درآزمایشگاه ها دانشمندان با وارد آوردن استرس بر حیوانات، آنها را مبتلا به انواع امراض جسمانی کرده اند. مثلا" در سالهای 1979 دو محقق به نام اسکلار و انیسمان با تحریک عصبی موش هایی که دچار سرطان بودند به وسیله شک الکتریکی، مشاهده کردند که در موش هایی که در معرض تحریک عصبی بودند سرطان به سرعت نشوو نما کرد و مرگ آنها تسریع شد در انسان تحقیقات در زمینه رابطه استرس با بیماریها به ویژه امراض جسمی، اخیرا" شروع شده است و لی قبل از اینکه به ذکر نظریات مربوطه در رابطه با هوش و تاثیر استرس به آن بپردازیم باید گفت که استرس هم می تواند تاثیرمثبت و هم تاثیر منفی بر روی افراد داشته باشد و تفاوت مشخصات بدنی و روانی افراد بسیار زیاد و وسیع است. به این صورت که ممکن است فردی در یادگیری مسائل خیلی مضطرب و دقیق باشد و دیگری اصلا" اهمیت ندهد که تمام اینها به روحیه افراد برمی گردد و می تواند در جهت مثبت یا منفی قدم بردارد. افراد بسیار کم هوش وجود دارند که حتی قادر به راه رفتن و غذا خوردن و... دیگر نیستند و باز هم دچار استرس می شوند و برعکس افراد با هوش دیگر که اصلا" استرس ندارند که تمام اینها به سازمان روانی فرد بستگی دارد حتی این موارد می تواند در احساسات و روحیات افراد هم نقش داشته باشد که تمام اینها می تواند ربطی به سازمان هوش و فشار استرس بر آدمی باشد.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه:
بیان مسئله :
اهداف تحقیق :
اهمّیّت وضرورت درست تحقیق:
فرضیه تحقیق:
متغیرهای تحقیق:
واژه هاومفاهیم وتعاریف عملیّاتی
فصل دوم: پیشینه وادبیات تحقیق
تعریف استرس:
تعریف استرس:
تاریخچه و وضع فعلی استرس:
روشهای پیش گیری از ایجاد استرس:
هدفهای کوتاه مدت :
هدفهای دراز مدت :
هدف نهایی:
سازگاری با استرس:
موقعیتهای استرس زای روانی
گامهایی که در واکنشهای استرسی وجود دارد
الگوهای سازشی
واکنشهای عملی جهت دار
توانشهای ذهنی:
هوش چیست؟
رابطه هوش با سن
آزمونهای سنجش هوش
گروههای هوشی در جامعه
رابطه هوش با جنس
رابطه هوش با نژاد
رابطه هوش با عملکرد شغلی
فصل سوم: روش تحقیق
جامعه مورد مطالعه
حجم نمونه
روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری در تحقیق
روش آماری مربوط به فرضیه
روش تحقیق
فصل چهارم: یافته ها وتجزیه و تحلیل آنها
مقدمه
یافته ها و تجزیه و تحلیل آنها
فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری
بحث ونتیجه گیری:
ضمایم
پرسش نامه استرس
پرسش نامه مکعبهای کهس
منابع و مأخذ:
امروزه، استرس یا فشار روانی، یکی از مسائل همه گیری است که انسانها به آن مبتلا میباشند. دامنه نفوذ استرس از زندگی فردی به زندگی سازمانی سریع است. عوامل فشار روانی (استرس زاها)، هرآنچه که باشند، در موقعیت های مختلف آثار و عواقبی را برای انسان به همراه دارند. در این میان، مدیران را یکی از حساسترین قشرها در برابر فشار روانی معرفی نموده اند. (ابزری، 1379، ص 115)
تحقیق حاضر به منظور ارزیابی عوامل استرس زای شغلی مدیران آموزشی دبیرستانهای شهر تهران تهیه و تدوین گردیده است. برای انجام این تحقیق، یک سوال اصلی و سه فرضیه فرعی تدوین گردید که سوال اصلی عبارتست از: از نظر مدیران آموزشی، از عوامل امکانات فیزیکی نامناسب، سنگینی کار، عدم امکان رشد حرفه ای، روابط نامناسب کاری، ویژگیهای نقش و مسائل و مشکلات مالی، کدام تاثیر بیشتری در ایجاد استرس دارند؟
در فرضیات فرعی تحقیق به مقایسه نظرات مدیران زن و مرد، متخصص و غیرمتخصص و بر سابقه و کم سابقه پرداخته شده است جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه مدیران مدارس متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 82-81 می باشد، که از بین آنها، 174 نفر از طریق روش نمونه گیری تصادفی- سهمیه ای با استناد به جدول مورگان انتخاب شدند، به منظور انجام پژوهش، پرسشنامه ای با 35 سوال از نوع بسته با استفاده از مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت، در بین مدیران مدارس پنج منطقه از مناطق 19 گانه آموزش و پرورش تهران توزیع گردید و پس از جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات، با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از آزمون سوال تحقیق نشان داد که میزان اهمیت و تاثیر عوامل فشارزا به صورت زیر می باشد: مسائل و مشکلات مالی (با میانگین رتبه ای 59/4 بعنوان مهمترین منبع فشارزا)، عدم امکان رشد حرفه ای (با میانگین رتبه ای 71/3)، روابط نامناسب کاری (با میانگین رتبه ای 47/3)، سنگینی کار (با میانگین رتبه ای 40/3)، ویژگیهای نقش (با میانگین رتبه ای 14/3) و امکانات فیزیکی نامناسب (با میانگین رتبه ای 70/2 بعنوان کم اهمیت ترین منبع فشارزا). در مورد فرضیات فرعی: 1- تفاوت بین دیدگاه مدیران آموزشی زن و مرد راجع به عوامل استرس زا فقط در مورد عامل روابط نامناسب کاری معنادار است. 2- تفاوت بین دیدگاه مدیران آموزشی متخصص و غیرمتخصص فقط در مورد عامل سنگینی کار معنادار است. 3- تفاوت بین دیدگان مدیران با سنوات خدمت کم و سنوات خدمت زیاد معنادار نیست.
فهرست مطالب
مقدمه......................................................................... 1
بیان مساله.............................................................................. 2
ضرورت و اهمیت موضوع.............................................................. 3
اهداف پژوهش.......................................................................... 4
سوال و فرضیات پژوهش........................................................ 5
تعریف واژه های اساسی................................................................. 6
مقدمه............................................................................... 9
تاریخچه استرس........................................................................ 10
استرس..................................................................... 13
ماهیت فشار روانی.................................................................. 15
نظریه های استرس...................................................... 16
استرس بعنوان پاسخی درونی.......................................................... 16
عوامل محیطی استرس.............................................................. 18
استرس بعنوان کنش متقابل....................................................... 18
مدل خبرپردازی................................................ 20
مقابله بعنوان پاسخی درونی.................................................. 21
مقابله متکی بر منابع محیط...................................................... 22
مقابله از راه کنش متقابل........................................... 22
فیزیولوژی فشار روانی.............................................. 23
شخصیت نوع B,A................................................ 26
علائم و نشانه های استرس................................................ 27
عوامل موثر در تشدید یا کاهش فشار روانی................................... 29
علل استرس................................................................... 30
ده فرمان برای کنترل استرس................................... 32
استرس شغلی.................................................... 34
تقسیم بندی مشاغل برحسب استرس................................... 36
رابطه میان استرس و قابلیت اجرای کار................................... 37
عوامل استرس زای شغلی............................................................... 39
1. حوزه اجتماعی و فرهنگی....................................................... 40
از خود بیگانگی و بی‌هنجاری........................................................ 40
آب و هوا، رژیم غذایی و عوامل مشابه آن............................................... 41
رانندگی.................................................................. 41
زندگی در شهر در مقایسه با زندگی در روستا................................. 41
2. حوزه خانواده....................................................... 42
3. حوزه شغلی.............................................................. 43
ویژگیهای نقش....................................................................... 44
ویژگیهای شغل.................................................46
روابط میان- فردی........................................................... 47
جو و ساختار سازمانی................................................ 48
روشهای مدیریت منابع انسانی و فن آوری و خصوصیات مادی........................ 49
فن آوری خصیصه های مادی......................................................... 51
هزینه های استرس شغلی............................................................... 53
استراتژیهای مقابله با استرس در سازمان.................................................. 54
پیشنه تحقیقات...................................................................... 56
تحقیقات خارجی..............................................................56
تحقیقات داخلی..................59
خلاصه فصل .................................................................... 62
مقدمه.........................64
روش تحقیق..................................................................... 64
جامعه تحقیق............................................................. 65
نمونه و روش نمونه گیری.............................................................. 65
روش و ابزار گردآوری اطلاعات.......................................................... 67
پرسشنامه................................................................ 68
روشهای آماری تجزیه و تحلیل داده ها................................. 70
مقدمه..............................................................................72
الف- توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی................................... 72
ب- بررسی آماری سوال و فرضیات تحقیق....................................... 83
بررسی آماری سوال اصلی تحقیق................................................. 83
بررسی آماری فرضیات تحقیق................................................... 84
نتیجه گیری................................................................ 90
مقدمه....................................................................... 91
خلاصه......................................................... 92
نتیجه گیری................................................................. 93
پیشنهادات.................................................... 97
پیشنهادات اجرایی................................................. 97
پیشنهادات پژوهش........................................ 98
محدودیتهای تحقیق................................................... 99
منابع فارسی............................................... 100
منابع لاتین................................................ 104
ضمائم..................................................
فهرست جداول
جدول 2-3: عوامل استرس زای شغلی و سوالات مربوطه......................... 69
جدول 1-4: توزیع فراوانی نمونه پژوهش برحسب جنسیت......................... 72
جدول 2-4: توزیع فراوانی نمونه پژوهش برحسب تحصیلات................ 74
جدول 3-4: توزیع فراوانی نمونه پژوهش برحسب رشته تحصیلی................... 76
جدول 4-4: توزیع فراوانی نمونه پژوهش برحسب سنوات مدیریت..................... 78
جدول 5-4: شاخص نمرات توصیفی عوامل استرس زا برحسب جنسیت.............. 80
جدول 6-4: شاخص نمرات توصیفی عوامل استرس زا برحسب تخصص................ 81
جدول 7-4: شاخص نمرات توصیفی عوامل استرس زا برحسب سنوات مدیریت...... 82
جدول 8-4: بررسی عوامل استرس زای شغلی مدیران....................... 83
جدول 9-4: بررسی میانگینهای رتبه ای عوامل استرس زا به تفکیک جنسیت و
نتایج آزمون U- مان ویتنی.................................. 85
جدول 10-4: بررسی میانگینهای رتبه ای عوامل استرس زا به تخصص و نتایج آزمون
U- مان ویتنی...................... 87
جدول 11-4: بررسی میانگینهای رتبه ای عوامل استرس زا به سنوات خدمت و
نتایج آزمون U- مان ویتنی........... 89
فهرست اشکال
نگاره شماره 2-2: مدل تاثیر متقابل............................. 20
نگاره شماره 3-2: فیزیولوژی استرس......................... 24
نگاره شماره 4-2: رابطه میان استرس و قابلیت اجرای کار............................... 28
نگاره شماره 5-2: عاملهای مادی استرس در محیط کار..................... 52