مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت
پژوهش حاضربا هدف مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از منابع اینترنتی و با روش پیمایشی صورت گرفته است . نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی است که به روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشگاههای جامع و فنی شهر تهران انتخاب شده اند . به منظور گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی و روایی که از نظر اساتید محترم و صاحب نظرانIT مورد تایید بوده استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و خی دو استفاده شده است .
یافته های پژوهشی نشان می دهد که اکثر دانشجویان دوره ارشد از طریق سایت کتابخانه و دوره دکتری از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند. میزان استفاده دانشجویان رشته فنی مهندسی از اینترنت بیشتر از گروه علوم انسانی است و همچنین توانایی این گروه نیز در مقایسه با گروه علوم انسانی بیشتر است و یافته ها نشان می دهد که توانایی استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است.
همچنین یافته ها تفاوت معناداری بین دوره های تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت نشان می دهد
نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد.بعبارتی گروه فنی مهندسی زمان بیشتری را صرف جستجوی اطلاعات از اینترنت می کنند . همچنین این گروه اولویت اول خود برای کسب اطلاعات از منابع اطلاعاتی را ، اینترنت و سپس کتاب معرفی کردند درحالی که در گروه علوم انسانی ، اولویت اول کتاب و سپس اینترنت می باشد.
دانشجویان هدف ازجستجوی اطلاعات از اینترنت را پژوهش سپس کسب اطلاعات آموزشی اعلام کردند هدف از کسب اطلاعات برای انجام فعالیت های پژوهش و آموزشی را ،مرور پیشینه و سپس روز آمد کردن اطلاعات درسی اعلام کردند.
دانشجویان گروه فنی ،نحوة آشنایی خود با امکانات اینترنت را در اولویت اول آزمون و خطا و در وهله دوم از طریق همکاران و دوستان می دانند در حالی که در گروه علوم انسانی آشنایی اول از طریق دوستان و آشنایان سپس از طریق آزمون و خطا می باشد. هر چهار گروه ترجیحا" ، منابع اینترنتی مورد نیاز خود را از طریق موتور جستجوی وب شناسایی می کنند بررسی دلایل استفاده از اینترنت نیز تفاوت معناداری را بین دو گروه نشان می دهد و دانشجویان مشکلاتی مانند عدم تسلط به زبان خارجی و پایین بودن سرعت شبکه و هزینه بالا را از موانع موجود بیان کردند.
همچنین بررسی ها ، نشان داده که رفتار صحیح جستجو در رشته های مختلف ، همچنین در دوره های تحصیلی مختلف متفاوت است.
هر چهارگروه خواستار یادگیری جستجو و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی هستند و پیشنهاداتی در جهت بهبود دستیابی استفاده از اینترنت بیان کردند.
فهرست مطالب:
فصل اول
مقدمه 1
بیان مساله 4
اهمیت و ضرورت 6
اهداف پژوهشی 8
سوالات پژوهشی
فرضیه های پژوهشی 9
تعریف مفاهیم 10
تعاریف عملیاتی مفاهیم 10
فصل دوم
مقدمه 12
رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی 13
تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی 14
تاثیر دانشگاه در توسعه اجتماعی / سیاسی 15
تاثیر دانشگاه در توسعه فرهنگی 15
رسالت ، وظایف و خدمات دانشگاه 16
اینترنت 19
تاریخچه اینترنت 22
ابزارها و خدمات اینترنت 25
رفتار اطلاع یابی 31
خاستگاه مفهوم اطلاع یابی 33
جست و جوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن 34
انتخاب یک بانک اطلاعاتی برای انجام جست و جو 35
فرمول جست و جو 36
ترکیب فرمول جست و جو با استفاده از عملکرد های موجود 37
انجام جست و جو 40
مدل های رفتار اطلاع یابی 41
مدل رفتار اطلاع یابی الیس 43
مدل رفتار اطلاع یابی کالتو 49
مدل رفتار اطلاع یابی بلکین 51
مدل رفتار اطلاع یابی مار چینونین 52
مدل رفتار اطلاع یابی ویلسون 54
مهارت باز یابی اطلاعات 62
رفتار اطلاع یابی مورد نیاز در فرآیند پژوهش 64
فصل سوم
مقدمه 87
روش پژوهش 88
جامعه پژوهشی و روش نمونه گیری 88
ابزار پژوهش 89
روش تجزیه و تحلیل داده ها 90
فصل چهارم
مقدمه 92
تجزیه و تحلیل داده ها 93
فصل پنجم
مقدمه 118
بحث و نتیجه گیری 119
پیشنهادها 129
پیشنهادات برای پژوهش آتی 129
محدودیت ها 130
خلاصه 130
منابع فارسی 134
منابع انگلیسی 138
چکیده انگلیسی 141
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1 : تحقیقات الیس وهمکاران 47
جدول 2-2 : مدل آگویلار 56
جدول 2-3 : چهار حالت اصلی جستجوی اطلاعات در وب 57
جدول 3-1 : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب رشته تحصیلی 89
جدول 4-1 : عنوان : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب جنس 93
جدول 4-2 توزیع فراوانی سنی دانشجویان 94
جدول 4-3 توزیع فراوانی میزان استفاده دانشجویان از اینترنت 95
جدول 4-4 : توزیع فراوانی شیوه دسترسی دانشجویان به اینترنت 97
جدول 4-5 : توزیع فراوانی میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت 98
شماره 4-6 : جدول خی دو مربوط به استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی دانشجویان98
جدول 4-7 : جدول خی دو مربوط به توانایی استفاده از اینترنت و دوره های تحصیلی100
جدول 4-8 : توزیع فراوانی مدت زمان استفاده از اینترنت توسط دانشجویان 101
جدول 4-9 : خی دو مربوط به مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی 102
جدول 4-10 : توزیع فراوانی اولویت استفاده از ابزارها و خدمات اینترنت 103
جدول 4-11 : توزیع فراوانی استفاده دانشجویان از منابع اطلاعاتی 104
جدول 4-12 : توزیع فراوانی اهداف دانشجویان از جستجوی اطلاعات 105
جدول 4-13 : توزیع فراوانی اهداف پژوهشی دانشجویان 106
جدول 4-14 : توزیع فراوانی اهداف آموزشی دانشجویان 107
جدول 4-15 : توزیع فراوانی مربوط به شناسایی منابع اینترنتی 109
جدول 4-16 : توزیع فراوانی نحوه آشنایی دانشجویان با اینترنت 110
جدول 4-17 توزیع فراوانی دلیل استفاده از اینترنت 112
جدول 4-18 :جدول فی دو مربوط به دلایل استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی 112
جدول 4-19 : بررسی رابطه یبن رفتار های صحیح جستجو و رشته تحصیلی 113
جدول 4-20 بررسی رابطه بین رفتار صحیح جستجو و دوره های تحصیلی 114
جدول 4-21 : توزیع فراوانی مربوط به فراگیری خدمات اینترنت 114
جدول 4-22 : توزیع فراوانی مربوط به عوامل عدم استفاده از اینترنت 115
جدول 4-23 : توزیع فراوانی میزان رضایت دانشجویان از وضعیت موجود اینترنت 116
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
شکل 4-1 :نمودار مربوط به جنس پاسخ دهندگان 94
شکل 4-2 : نمودار سنی پاسخ دهنده گان 95
شکل 4-3 : نمودار مربوط به میزان استفاده دانشجویان 96
شکل 4-4 : نمودار مربوط به نحوه دسترسی دانشجویان 97
شکل 4-5 : نمودار مربوط به میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت 99
شکل 4-6 : نمودار مربوط به مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت 101
شکل 4-7 : نمودار مربوط به اولویت استفاده از ابزارها و خدمات 104
شکل 4-8 : نمودار مربوط به اولویت دانشجویان در استفاده از منابع اطلاعاتی 104
شکل 4-9 : نمودار مربوط به اهداف دانشجویان در استفاده از اینترنت 106
شکل 4-10 : نمودار مربوط به اهداف پژوهشی دانشجویان 107
شکل 4-11: نمودار مربوط به اهداف آموزشی دانشجویان 109
شکل 4-12 : نمودار مربوط به شناسایی منابع اینترنتی 110
شکل 4-13: نمودار مربوط به نحوه آشنایی دانشجویان با منابع اینترنتی 111
شکل 4-14 : نمودار مربوط به دلایل استفاده از اینترنت 113
شکل 4-15 : نمودار مربوط به دلایل عدم استفاده از اینترنت 114