بررسی تأثیر محلول پاشی نیتروژن و روی بر پارامترهای کمی و کیفی گیاه چای ترش

بررسی تأثیر محلول پاشی نیتروژن و روی بر پارامترهای کمی و کیفی گیاه چای ترش

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی نیتروژن و روی بر پارامترهای کمی و کیفی و فیزیولوژیک گیاه چای ترش در منطقه جیرفت اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار، در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد جیرفت انجام شد. فاکتور اول محلولپاشی نیتروژن در 4 سطح شامل(0-1%-2%-3%) و فاکتور دوم محلولپاشی روی در2 سطح شامل (0-1%) بود. صفات کمی اندازه گیری شده شامل: قطر ساقه ، ارتفاع بوته ، وزن تر و خشک کاسبرگ ، وزن تر و خشک بوته ، وزن تر و خشک برگ، درصد موسیلاژ و عملکرد موسیلاژ بودند. همچنین رطوبت نسبی برگ، شاخص کلروفیل برگ، درصد پروتئین دانه و میزان عناصر پتاسیم ، منیزیم ، سدیم ، فسفر و کلسیم اندازه گیری شدند.

نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر محلولپاشی نیتروژن بر صفات وزن خشک برگ، وزن تر و خشک کاسبرگ ، وزن تر و خشک بوته، قطر ساقه، ارتفاع بوته، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ، رطوبت نسبی برگ، شاخص کلروفیل برگ، درصد پروتئین دانه و میزان عناصر سدیم و فسفر معنی دار بود. تاثیر محلولپاشی روی بر وزن تر و خشک برگ، وزن تر کاسبرگ، وزن تر و خشک بوته، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ، شاخص کلروفیل برگ، درصد پروتئین دانه و میزان عناصر پتاسیم، سدیم و فسفر معنی دار بود. اثر متقابل کود نیتروژن و روی بر وزن خشک برگ، وزن تر و خشک بوته، شاخص کلروفیل برگ، درصد پروتئین دانه و میزان عناصر پتاسیم وسدیم معنی دار شد. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که با افزایش میزان مصرف کود نیتروژن تا سطح N₂ قطر ساقه، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، وزن خشک کاسبرگ، درصد موسیلاژ و عملکرد موسیلاژ افزایش یافت اما بین سطوح N₂ و N₃ تفاوت معنی داری وجود نداشت. وزن تر و خشک بوته با افزایش میزان کود نیتروژن تا سطح N₃ افزایش نشان داد. هم چنین محلولپاشی نیتروژن سبب افزایش رطوبت نسبی برگ، شاخص کلروفیل و درصد پروتئین دانه شد. کاربرد کود روی باعث افزایش معنی دار وزن تر و خشک بوته، درصد موسیلاژ و عملکرد موسیلاژ شد. اثر متقابل نیتروژن و روی سبب افزایش وزن خشک کاسبرگ، برگ و وزن خشک بوته شد و بیشترین وزن خشک کاسبرگ از تیمار N₂ Zn₁ و N₃ Zn₁ بدست آمد.

واژه های کلیدی: نیتروژن، روی، صفات کمی و کیفی ، عملکرد موسیلاژ ، چای ترش

فهرست مطالب

مقدمه................................................................................................................................. 1

فصل اول کلیات.......................................................................................................... 4

1-1- خاستگاه و اهمیت چای ترش ................................................................................. 5

1-2- آمار سطح زیرکشت ، میزان تولید و عملکرد چای ترش.......................................... 6

1-3- مشخصات گیاهشناسی چای ترش............................................................................ 6

1-4- اکولوژی تولید چای ترش....................................................................................... 9

1-4-1- درجه حرارت ......................................................................................................................... 9

1-4-2- نور.......................................................................................................................................... 10

1-4- 3- رطوبت.................................................................................................... 11

1-5- آفات و بیماریها ................................................................. 11

1-5-1- حشرات .................................................................................... 11

1-5-2- باکتریها .................................................................... 14

1-5-3- ویروسها ........................................................................................ 14

1-5-4- قارچها ........................................................................... 14

1-5-4-1- پوسیدگی ریشه ..................................................................... 14

1-5-4 -2- پوسیدگی چشمی ................................................ 15

1-5-4-3- پوسیدگی ساقه ................................................................ 15

1-5-4-4 - پوسیدگی برگ........................................................................................... 17

1-5-5- نماتد ................................................................................................... 17

1-6- تکنولوژی تولید ...................................................................................... 18

1-6-1- کاشت ...................................................................................................... 18

1-6-1-1- نور و دمای مناسب ................................................................................ 18

1-6-1-2- خاک و رطوبت ..................................................................................... 19

1-6-1-3- بذر و نحوه کاشت ........................................................................... 19

1-7- موارد استفاده چای مکی ............................................................................... 20

1-7-1- استفاده های خوراکی ............................................................................... 20

1-7-1-1- کاسبرگ....................................................................................... 20

1-7-1-2- برگ....................................................................................................... 22

1-7-1-3- دانه .................................................................... 22

1-7-1-4- ریشه ............................................................................ 22
1-7-2- سایر استفاده ها ............................................... 23

1-8- ارزش غذایی..................................................................... 24

1-9- تکنولوژی تولید............................................................................ 24

1-9-1- کاشت .............................................................................................................24

1-9-2- کوددهی .................................................................................................26

1-9-3-علفهای هرز ................................................................................ 28

1-9-4- گل دهی .............................................................................. 29

1-10- برداشت........................................................................ 29

1-10-1- کاسبرگ ......................................................................................................... 29

1-10-2- شاخ و برگ............................................................................................ 31

1-10-3- فیبر.......................................................................................... 31

1-10-4- دانه.................................................................................................... 32

1-10-5- خشک کردن ...................................................................................... 32

1-10-6- عملکرد ............................................................................................. 33

فصل دوم بررسی منابع ................................................................................ 35

2- ترکیبات شیمیایی چای ترش............................................................ 36

2-1- ترکیبات شیمیایی دانه.............................................................................. 36

2-1-1- چربی ................................................................................................. 36

2-1-2-پروتئین ........................................................................................ 37

2-2- ترکیبات شیمیایی کاسبرگ............................................................................... 37

2-2-1-موسیلاژ ، پکتین ..................................................................................... 37

2-2-2-آنتوسیانین ............................................................................. 38

2-3- کاربردهای چای ترش.................................................................................. 38

2-4- اهمیت چای ترش در صنعت ..................................................................... 40

2-4-1- صنایع غذایی .................................................................................................................. 40

2-4-2- صنایع دیگر ................................................................................................... 41

2-5- ترکیب شیمیایی چای مکی.............................................................. 43

2-5-1- کاسبرگ ................................................................................................................ 43

2-5-1-1- موسیلاژ .................................................................................................... 43

2-5-1-2-آنتوسیانین.............................................................................................. 44

2-5-2- دانه ............................................................................................. 44

2-5-2-1- چربی دانه........................................................................................... 44

2-5-2-2- پروتئین دانه .......................................................................................... 45

2-5-3- سایر ترکیبات................................................................................................ 46

2-6- تاثیر کود روی بر گیاهان ................................................................................................ 46

2-7- تاثیر کود نیتروژن بر گیاهان ................................................................................................................... 49

فصل سوم مواد و روشها.................................................................................................. 53

3-1- موقعیت جغرافیایی محل اجرای آزمایش................................................................................................. 54

3-2- شرایط خاک محل اجرای آزمایش................................................................................................... 56

3-3-مشخصات آب آبیاری....................................................................................................................... 56

3-4- عملیات زراعی................................................................................................................................ 57

3-5 - مشخصات طرح( آزمایش) ................................................................................................................. 58

3-6- صفات مورد اندازه گیری....................................................................................................................... 58

3-7 – تجزیه آماری................................................................................ 59

3-7 -1 - متغیرهای مورد بررسی ......................................... 59

3-7-1-1- ارتفاع بوته.................................................................................... 60

3-7-1-2- قطر ساقه........................................................................................... 60

3-7-1-3- تعداد کاسبرگ در هر بوته .................................................. 60

3-7-1-4- قطر کاسبرگ ................................................................................ 60

3-7-1-5- وزن تر بوته................................................................................... 60

3-7-1-6- وزن خشک بوته................................................................................................ 61

3-7-1-7- وزن تر کاسبرگ...............................................................................................

3-7-1-8- وزن هزار دانه............................................................................................................. 61

3-7-1-9- وزن خشک کاسبرگ.................................................................................................. 61

3-7-1-10-تعداد شاخه های فرعی.................................................................................. 61

3-7-1-11-میزان موسیلاژ....................................................................................................... 62

3-7-1-11-1- روش استخراج موسیلاژ............................................................................................... 62

3-7-1-11-2- روش تعیین مقدار پروتئین...................................................................................... 63

3-7-1-11-3- سدیم وپتاسیم،کلسیم منزیم وفسفر....................................................................... 66

فصل چهارم نتایج و بحث.............................................................................................. 68

4-1- ویژگی کمی....................................................................................................................... 69

4-1-1- قطر ساقه اصلی............................................................................................................................. 69

4-1-2- وزن تر برگ ................................................................................................................................. 72

4-1-3- وزن خشک برگ........................................................................................................................... 74

4-1-4- وزن تر کاسبرگ ........................................................................................................................... 77

4-1-5- وزن خشک کاسبرگ .................................................................................................................... 80

4-1-6- وزن تر بوته .................................................................................................................................. 82

4-1-7- وزن خشک بوته ............................................................................................................................ 85

4-1-8- ارتفاع بوته ..................................................................................................................................... 87

4-1-9- عملکرد موسیلاژ .................................................................................................................................. 90

4-1-10- وزن هزاردانه ............................................................................................................................... 92

4-2- ویژگی های فیزیولوژیک .................................................................................................. 96

4-2-1- درصد رطوبت نسبی برگ.................................................................................................................96

4-2-2-درصد موسیلاژ ................................................................................................................................99

4-2-3-شاخص کلروفیل برگ ................................................................................................................... 101

4-2-4- درصد پروتئین دانه ..................................................................................................................... 102

4-3- عناصر معدنی ................................................................................................................ 102

4-3-1- پتاسیم ............................................................................................................................................... 102

4-3-2- سدیم ......................................................................................................................................... 103

4-3-3- فسفر ................................................................................................................................................. 103

4-3-4- کلسیم ............................................................................................................................................... 104

4-3-5- منیزیم ............................................................................................................................................... 104

4-4- نتیجه گیری .................................................................................................................. 106

4-5- پیشنهادات ................................................................................................................... 107

منابع مورد استفاده.................................................................................................................. 108

خلاصه انگلیسی.................................................................................................................... 118

فهرست اشکال و نمودارها

شکل 3-1- زمین کشت چای ترش در مزرعه تحقیقات دانشگاه آزاد جیرفت....................................................... 55

شکل 3-2- زمین در حال کرت بندی جهت کشت چای ترش در مزرعه تحقیقات دانشگاه آزاد جیرفت............. 58

شکل3-3- اندازه گیری موسیلاژ در آزمایشگاه دانشگاه آزاد جیرفت....................................................................... 62

نمودار 1- میزان تاثیر کود نیتروژن بر رشد قطر ساقه چای ترش.............................................................................. 70

نمودار 2- میزان تاثیر کود روی بر رشد قطرساقه چای ترش.................................................................................... 71

نمودار 3- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر رشد قطر ساقه چای ترش..................................................... 71

نمودار 4- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن تر برگ چای ترش................................................................................. 73

نمودار 5- میزان تاثیر کود روی بر وزن تر برگ چای ترش...................................................................................... 73

نمودار 6- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن تر برگ چای ترش......................................................... 74

نمودار 7- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن خشک برگ چای ترش........................................................................... 75

نمودار 8- میزان تاثیر کود روی بر وزن خشک برگ چای ترش............................................................................... 76

نمودار 9- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن خشک برگ چای ترش.................................................. 76

نمودار 10- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن تر کاسبرگ چای ترش.......................................................................... 78

نمودار 11- میزان تاثیر کود روی بر وزن تر کاسبرگ چای ترش............................................................................... 79

نمودار 12- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن تر کاسبرگ چای ترش.................................................. 79

نمودار 13- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن خشک کاسبرگ چای ترش.................................................................... 81

نمودار 14- میزان تاثیر کود روی بر وزن تر کاسبرگ چای ترش................................................................................ 81

نمودار15- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن خشک کاسبرگ چای ترش............................................ 82

نمودار 16- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن تر بوته چای ترش.................................................................................. 83

نمودار 17- میزان تاثیر کود روی بر وزن تر بوته چای ترش........................................................................................ 84

نمودار 18- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن تر بوته چای ترش........................................................... 84

نمودار 19- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن خشک بوته چای ترش............................................................................ 86

نمودار 20- میزان تاثیر کود روی بر وزن خشک بوته چای ترش............................................................................... 86

نمودار 21 - میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن خشک بوته چای ترش................................................ 87

نمودار22 - میزان تاثیر کود نیتروژن بر ارتفاع بوته چای ترش................................................................................... 88

نمودار 23- میزان تاثیر کود روی بر ارتفاع بوته چای ترش........................................................................................ 89

نمودار 24- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر ارتفاع بوته چای ترش........................................................... 89

نمودار 25- میزان تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد موسیلاژ چای ترش........................................................................... 91

نمودار 26- میزان تاثیر کود روی بر عملکرد موسیلاژ چای ترش............................................................................... 91

نمودار 27- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر عملکرد موسیلاژ چای ترش................................................ 92

نمودار 28- میزان تاثیر کود نیتروژن بر وزن هزار دانه چای ترش............................................................................... 93

نمودار 29- میزان تاثیر کود روی بر وزن هزار دانه چای ترش.................................................................................... 94

نمودار 30- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر وزن هزار دانه چای ترش.................................................. 94

نمودار 31- میزان تاثیر کود نیتروژن بر رطوبت نسبی برگ چای ترش........................................................................ 97

نمودار 32- میزان تاثیر کود روی بر رطوبت نسبی برگ چای ترش............................................................................ 98

نمودار 33- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر رطوبت نسبی برگ چای ترش.............................................. 98

نمودار 34- میزان تاثیر کود نیتروژن بر درصد موسیلاژ کاسبرگ چای ترش............................................................... 100

نمودار 35- میزان تاثیر کود روی بر درصد موسیلاژ کاسبرگ چای ترش................................................................... 100

نمودار 36- میزان تاثیر مخلوط کود نیتروژن و روی بر درصد موسیلاژ کاسبرگ چای ترش....................................... 101

فهرست جداول

جدول 2-1-ترکیب کنجاله دانه چای ترش بر حسب گرم در کیلو گرم ماده خشک و درصد................................ 42

جدول 2-2-ترکیب اسید های آمینه ضروری کنجاله دانه چای ترش (بر حسب گرم بر کیلوگرم پروتئین)............ 42

جدول 3-1- وضعیت اقلیمی محل اجرای آزمایش در شهرستان جیرفت در سال 1389......................................... 54

جدول 3-2 برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک قطعه آزمایشی................................................................... 56

جدول 3-3- برخی خصوصیات شیمیایی آب آبیاری مزرعه آزمایشی............................................ 57

جدول 3-4- ضرایب تبدیل ازت به پروتئین.................................................... 66

جدول 4-1- خلاصه نتایج آنالیز واریانس تاثیر کود نیتروژن و کود روی و مخلوط کود نیتروزن و روی بر

صفات کمی مورد اندازه گیری ( میانگین مربعات)........... 95

جدول 4-2- خلاصه نتایج آنالیز واریانس تاثیر کود نیتروژن و کود روی و مخلوط کود نیتروژن و روی بر

صفات فیزیولوژیک مورد اندازه گیری ( میانگین مربعات)................................ 105

خرید فایل