تاثیر سرمایه فکری و تصمیمات سرمایه گذاری بر عملکرد مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده
دنیای کنونی، عصردانایی است. مواهب، دارایی های طبیعی و مشهود کلید کامیابی جوامع و سازمان ها نیستند، بلکه برخورداری و مدیریت سرمایه های نامشهود موجود در عرصه محیط پرتلاطم و چالش برانگیز سازمان ها، رمز موفقیت آنها محسوب می شوند. سازمان هایی که بتوانند این دارایی های نامشهود را به خوبی تشخیص دهند و آنها را مدیریت کنند، نسبت به رقبایشان از عملکرد بهتری برخوردار خواهند بود. جهت مدیریت این دارایی ها لازم است سازمان ها از وضعیت کنونی آنها مطلع شده و برای رفع نقص و کمبودهای آنان اقدامات لازمه را به عمل آورند. امروزه دانش به عنوان مهمترین سرمایه، جایگزین سرمایههای مادی به ویژه در محیط رقابتی و فناوری شده است. لذا مفهوم سرمایه فکری کاربردی مهم و گسترده یافته است. سرمایه فکری در مشتریان، فرایندها، اطلاعات، علامت تجاری، منابع انسانی و سیستمهای سازمان متجلی میشود و نقش فزایندهای در خلق مزیتهای رقابتی پایدار ایفا میکند. این پژوهش به بررسی رابطه سرمایه فکری، تصمیمات سرمایه گذاری و عملکرد مالی بانک¬های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار پرداخته است. به این منظور ابتدا چهار شاخص کلیدی عملکرد مالی بانک ها، شاخص تصمیمات سرمایه گذاری و شاخص کارایی سرمایه فکری با استفاده از مدل "پالیک" در جامعه آماری بانک¬های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار طی سالهای 1386 تا 1392، اندازهگیری شده، سپس تاثیر سرمایه فکری و اجزای آن بر هر یک از شاخصهای عملکرد مالی با استفاده از الگوی معادلات ساختاری در نرم افزار EQS مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد سرمایه فکری با شاخصهای نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری هر سهم، بازده داراییها و سود هر سهم و تصمیمات سرمایه گذاری در بانک های پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار رابطه مستقیم دارد.
کلید واژهها: سرمایه فکری، عملکرد مالی، سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه فیزیکی، تصمیمات سرمایه گذاری.
فهرست مطالب
1-1-مقدمه..........................................................................................................................................2
1-2- تشریح و بیان موضوع.................................................................................................................3
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق ..........................................................................................................8
1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق .....................................................................................10
1-5- اهداف تحقیق...........................................................................................................................10
1-6- فرضیه های تحقیق....................................................................................................................10
1-7- روش تحقیق............................................................................................................................11
1-8- قلمرو تحقیق............................................................................................................................11
1-9- تعاریف متغیرها........................................................................................................................12
1-10- ساختار تحقیق......................................................................................................................14
1-11- خلاصه فصل.........................................................................................................................15
فصل دوم : ادبیات و پیشینهی تحقیـق
2-1- مقدمه....................................................................................................................................17
2-2- مبانی نظری تحقیق................................................................................................................18
2-2-1- سرمایه در مفهوم کلاسیک و جدید.................................................................................19
2-2-2- تعاریف ارائه شده از سرمایه فکری.................................................................................21
2-2-2-1- سرمایه فکری از دیدگاه استوارت...............................................................................23
2-2-2-2- سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس .................................................................................23
2-2-2-3- سرمایه فکری از دیدگاه ادوینسون و مالون................................................................23
2-2-2-4 سرمایه فکری از دیدگاه بنتیس و هالند ........................................................................24
2-2-2-5- سرمایه فکری از دیدگاه روس و همکاران..................................................................24
2-2-3- معرفی مدلهای مختلف سرمایه فکری .............................................................................27
2-2-3-1- مدل ادوینسون و مالون...............................................................................................27
2-2-3-2- مدل بروکینگ.............................................................................................................30
2-2-3-3- مدل روس و همکاران................................................................................................31
2-2-3-4- مدل استیوارت...........................................................................................................32
2-2-3-5- مدل بونفرر.................................................................................................................33
2-2-3-6- مدل بنتیس.................................................................................................................34
2-2-3-7- مدل هانس و لاواندال ....................................................................................................35
2-2-4- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل های ارائه شده ................................................................35
2-2-4-1 ابعاد سرمایه فکری براساس مدل ادوینسون و مالون..........................................................35
2-2-4-2- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل بروکینگ ....................................................................35
2-2-4-3- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل روس و همکاران........................................................36
2-2-4-4- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل استیوارت.....................................................................37
2-2-4-5- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل سالیوان ......................................................................37
2-2-4-6- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل بونفرر ........................................................................38
2-2-4-7- ابعاد سرمایه فکری بر اساس مدل بنتیس.........................................................................38
2-2-4-8- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل هانس و لاواندال..........................................................39
2-2-4-9- ابعاد سرمایه فکری براساس مدل لین...............................................................................39
2-3- سرمایه انسانی..........................................................................................................................40
2-4- سرمایه ساختاری......................................................................................................................42
2-5- سرمایه اجتماعی )رابطه ای–( مشتری.......................................................................................48
2-6- مالکیت معنوی (IP).................................................................................................................51
2-7-تحقیق و توسعه (R&D)...........................................................................................................53
2-8- سرمایه نوآوری........................................................................................................................55
2-9-اندازه گیری سرمایه های فکری.................................................................................................56
2-9-1- اهداف اندازه گیری IC..........................................................................................................57
2-9-2- مدلها و روشهای اندازه گیری سرمایه فکری..........................................................................58
2-10معیارهای عملکرد......................................................................................................................60
2-10-1- شاخصهای عملکرد مالی...................................................................................................61
2-11-پیشینه تحقیق...........................................................................................................................66
2-11-1-پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور...........................................................................66
2-11-2- پژوهشهای داخلی ............................................................................................................68
2-12-خلاصه فصل...........................................................................................................................73
فصل سوم : روش شناسی
3-1- مقدمه.......................................................................................................................................77
3-2- فرضیههای تحقیق.....................................................................................................................77
3-3- تبدیل فرضیه¬های پژوهشی به آماری.........................................................................................78
3-4- روش پژوهش..........................................................................................................................78
3-5- گردآوری دادهها.......................................................................................................................79
3-6- جامعه آماری............................................................................................................................79
3-7- نحو¬ه¬ی انتخاب نمونه آماری.....................................................................................................80
3-8- روش¬های تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهیه-ها...........................................................80
3-8-1متغیرهای وابسته.....................................................................................................................80
3-8-2 متغیر(های)مستقل..................................................................................................................84 3-9- روش شناختی آماری پژوهش...................................................................................................86
3-10-توسعه مدل های علّی و همگرایی روش های اقتصادسنجی......................................................86
3-11- خلاصه فصل.........................................................................................................................88
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1-مقدمه..........................................................................................................................................90
4-2- نمونه آماری.............................................................................................................................91
4-3- متغیرهای تحقیق.......................................................................................................................92
4-4- برآورد الگوی پژوهش..............................................................................................................9
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد
5-1-مقدمه........................................................................................................................................102
5-2- خلاصه پژوهش......................................................................................................................102
5-3- بحث و نتیجه گیری................................................................................................................102
5-4- ارائه پیشنهادات......................................................................................................................103
5-5- محدودیت ها و تحقیقات آتی................................................................................................104
5-6- موضوعات پیشنهادی برای تحقیقات بعدی.............................................................................105
فهرست جداول
1-1-مقایسه مفاهیم و الگوهای سرمایه فکری (دسته بندیهای متفاوت سنجش سرمایه فکری)...........13
2-1- تحولات نظریه های سرمایه......................................................................................................21
2-2- تعاریف منتخب سرمایه فکری..................................................................................................24
4-1- نمونه آماری پژوهش................................................................................................................91
فهرست نمودار
1- طرح ارزش اسکاندایا ارائه شده توسط ادوینسون و مالون...........................................................29
2- مدل سرمایه فکری بروکینگ.........................................................................................................30
3- مدل شاخص سرمایه فکری روس و همکاران...............................................................................31
4- مدل سرمایه های فکری استیورات................................................................................................32
5- ارزش پویای سرمایه فکری بونفر..................................................................................................33
6- نمودار توزیع نرمال متغیرها...........................................................................................................94
فهرست شکل
شکل (2-1) سرمایه فکری................................................................................................................45
شکل 2-2- مدل نورما آ جوما-2005.................................................................................................52
شکل 2-3- خلاصه ی روشهای محاسبه ی سرمایه فکری..................................................................59
عنوان : تاثیر سرمایه فکری و تصمیمات سرمایه گذاری بر عملکرد مالی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
فرمت : doc
تعداد صفحات :77
شرح مختصر: هدف از این تحقیق بررسی ارزش نهایی وجه نقد برای سرمایه گذاران و بررسی رابطه انعطاف پذیری مالی با ساختار سرمایه و همچنین تاثیر انعطاف پذیری بر تصمیمات ساختار سرمایه است. در این تحقیق از اطلاعات 94 شرکت طی 6 سال از سال 83 تا 88 برای شرکتهای تولیدی مورد آزمون قرار گرفت. آزمون فرضیات بر مبنای روش پانل می باشد روش تحقیق به صورت همبستگی است واز نظر هدف از نوع کاربردی است. مطابق فرضیه اول آزمون شد که آیا در بورس اوراق بهادار تهران ارزش نهایی وجه نقد دارای ارزش مثبتی است و اینکه آیا سرمایه گذاران بهایی برای انعطاف پذیری مالی شرکتها قائلند. نتایج نشان داد که ارزش نهایی وجه نقد به روش فارکلند مثبت بود و ارزش نهایی وجه نقد به روش کلارک معنادار نمی باشد. نتایج حاصل از فرضیه دوم حاکی از آن است که بین انعطاف پذیری مالی و نسبت بدهی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از فرضیه سوم نیز بیان می کند که ارزش نهایی وجه نقد بیشترین تاثیر را بر تصمیمات ساختار سرمایه دارد. و فرضیه سوم تحقیق تائید می گردد.
فهرست مطالب
1 | چکیده.............................................................................. فصل اول : کلیات تحقیق | ||
3 | مقدمه.................................................................................. | ||
3 | بیان مسئله............................................................... | ||
5 | اهمیت و ضرورت تحقیق.................................................................... | ||
6 | اهداف ................................................................................ | ||
6 | چارچوب نظری تحقیق............................................................... | ||
7 | مدل تحقیق..................................................................... | ||
11 | فرضیه ها......................................................................... | ||
11 | تعریف واژگان ......................................................... | ||
فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق | |||
14 | مقدمه............................................................................................................. | ||
15 | مبانی نظری تحقیق.................................................................. | ||
15 | هزینه سرمایه.................................................................................... | ||
15 | تعیین هزینه های بخشهای ترکیب سرمایه..................................................... | ||
17 | مدلهای هزینه سرمایه.......................................................... | ||
19 | اهرم مالی و ارزش گذاری........................................................................... | ||
20 | مفهوم ساختار سرمایه........................................................................................... | ||
20 | عوامل موثر بر ساختار سرمایه...................................................................................... | ||
22 | عوامل داخلی موثر بر ساختار سرمایه................................................................................................. | ||
24 | عوامل خارجی موثر بر ساختار سرمایه................................................................. | ||
26 | ضرورت توجه به پارامتر های داخلی....................................................... | ||
27 | دیدگاه موثر بر ساختار سرمایه | ||
32 | الگوی میلر-مودیگلیانی بدون مالیات................................................................. | ||
34 | الگوی میلر......................................................................................... | ||
34 | انتقادی بر الگوی میلر و الگوی میلر و مودیلیانی......................................................... | ||
35 | تئوری توازی ایستا........................................................................................ | ||
36 | تئوری سلسله مراتبی.................................................................. | ||
37 | نظریه ساختار سرمایه در چهارچوب مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای............................... | ||
38 | مالیات و ساختار سرمایه................................................................................ | ||
شماره صفحه | عنوان فهرست مطالب | ||
39 | مالیات بر درآمد شرکت...................................................................................... | ||
39 | اثر هزینه های ورشکستگی............................................................................... | ||
41 | مالیات و هزینه های ورشکستگی....................................................................................................... | ||
42 | سایر نواقص بازار........................................................................................ | ||
42 | اهرم شخصی و اهرم شرکتی جایگزین کاملی نیست.......................................................... | ||
43 | تفاوت هزینه های وام گیری......................................................... | ||
43 | هزینه های نمایندگی....................................................................... | ||
45 | سیگنالهای مالی......................................................................... | ||
45 | تئوری اطلاعات نامتقارن یا تئوری هشدار دهنده................................... | ||
46 | ساختار مطلوب در عمل.......................................................................................... | ||
47 | انعطاف پذیری مالی.................................................................................................... | ||
49 | پیشینه تحقیق............................................................................................... | ||
فصل سوم:روش شناسی تحقیق | |||
55 | مقدمه.............................................................................................................. | ||
56 | فرضیات تحقیق.................................................................................................. | ||
57 | روش تحقیق............................................................................................................... | ||
58 | جامعه آماری ........................................................................................................... | ||
58 | نمونه آماری ............................................................................................................ | ||
59 | نحوه جمع آوری اطلاعات....................................................................... | ||
59 | متغیر های مدل ................................................................................................. | ||
63 | روش تجزیه و تحلیل اطلاعات............................................................................. | ||
65 | آزمون مفروضات رگرسیون کلاسیک............................................................... | ||
فصل چهارم تجزیه و تحلیل اطلاعات | |||
70 | مقدمه................................................................................................................. | ||
70 | آمار توصیفی................................................................................................. | ||
72 | آمار استنباطی............................................................................................................................... | ||
72 | آزمون فرضیه اول.................................................................................................. | ||
80 | آزمون فرضیه دوم........................................................................................... | ||
82 | آزمون فرضیه سوم.............................................................................................. | ||
شماره صفحه | عنوان فهرست مطالب | ||
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات | |||
87 | مقدمه....................................................................................................... | ||
88 | نتایج حاصل از فرضیه ها ...................................................................................... | ||
90 | محدودیت های تحقیق......................................................................................... | ||
91 | پیشنهادات......................................................................................................... | ||
منابع و ماخذ | |||
93 | منابع فارسی........................................................................................... | ||
94 | منابع انگلیسی............................................................................................................ | ||
پیوست ها | |||
96 | نمونه آماری............................................................................................................... | ||
99 | جداول آماری....................................................................................................... | ||
125 | چکیده انگلیسی...................................................... | ||
عنوان فهرست جداول | ||
99 | جدول1-الف آزمون رمزی فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی متوسط 3 سال ........... | |
99 | جدول2-الف آزمون برش پاگان فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی متوسط 3 سال....... | |
99 | جدول3 الف آزمون چاو فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی متوسط 3 سال............ | |
100 | جدول4 –الف آزمون مدل فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی متوسط 3 سال........ | |
101 | شکل1- الف آزمون نرمال بودن فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی متوسط 3 سال.... | |
101 | جدول 1-ب آزمون برش پاگان فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی به روش بازار........... | |
101 | جدول 2-ب آزمون چاو فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی به روش بازار....................... | |
102 | جدول 3- ب آزمون مدل فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی روش بازار................. | |
102 | جدول 4 – ب آزمون رمزی فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی به روش بازار........................ | |
103 | شکل 1- ب آزمون نرمال بودن فرضیه اول به روش فارکلند بازدهی غیر عادی به روش بازار.......... | |
103 | جدول1 – ج آزمون چاو برای مدل 3 .............................................. | |
103 | جدول2 – ج آزمون هاسمن برای مدل 3......................................... | |
103 | جدول 3-ج آزمون گلجسر برای مدل 3........................................ | |
103 | جدول4 – ج آزمون مدل 3 .............................................. | |
104 | جدول 5-ج آزمون رمزی برای مدل 3......................................... | |
105 | جدول 6-ج آزمون برش پاگان برای مدل 3 ...................................... | |
105 | جدول 1- د آزمون چاو برای فرضیه اول به روش کلارک بازدهی غیرعادی متوسط 3 سال .............. | |
105 | جدول 2- د آزمون رمزی برای فرضیه اول به روش کلارک بازدهی غیرعادی متوسط 3 سال .......... | |
105 | جدول 3- د آزمون برش پاگان برای فرضیه اول به روش کلارک بازدهی غیرعادی متوسط 3 سال .... | |
105 | جدول 4- د آزمون مدل برای فرضیه اول به روش کلارک بازدهی غیرعادی متوسط 3 سال ........... | |
106 | شکل 1 – د آزمون نرمال بودن برای فرضیه اول به روش کلارک بازدهی غیرعادی متوسط 3 سال | |
107 | جدول 1- ه آزمون چاو برای فرضیه اول به روش کلارک به روش بازدهی بازار ............... | |
107 | جدول 2- ه آزمون مدل برای فرضیه اول به روش کلارک به روش بازدهی بازار ................ | |
108 | جدول 3- ه آزمون هاسمن برای فرضیه اول به روش کلارک به روش بازدهی بازار .......... | |
108 | جدول 1-ی چاو برای آزمون فرضیه دوم............................................. | |
108 | جدول 2-ی برش پاگان برای آزمون فرضیه دوم............................. | |
108 | جدول3- ی آزمون رمزی برای فرضیه دوم .................................................. | |
109 | جدول 4- ی آزمون هاسمن برای فرضیه دوم ....................... | |
109 | جدول 5- ی آزمون هاسمن برای فرضیه دوم ........................... | |
110 | شکل 1- ی آزمون نرمال بودن برای فرضیه دوم ......................... | |
110 | شکل 1- ز توزیع ارزش نهایی وجه نقد به روش فارکلند ...................... | |
110 | شکل 2- ز توزیع ارزش نهایی وجه نقد به روش کلارک ........................ | |
110 | جداول 1- چ جداول دهک ها برای فرضیه سوم.................................. | |
116 | جدول 1- پ آزمون فرضیه سوم مدل 6 بدون انعطاف پذیری..................... | |
117 | جدول 2- پ آزمون فرضیه 3 مدل 6 با انعطاف پذیری مالی ..................... | |
117 | جدول 3- پ آزمون فرضیه سوم مدل 6 با نعطاف پذیری و با متغیر های ........ | |
118 | شکل های نرمالسازی به روش جوهانسون .......................... |