با توجه به سابقه برنامه ریزی در ایران که به سال 1327 برمیگردد ، از جمله طرح هایی که در آن به روستاها به عنوان یک سکونت گاه روستایی توجه شد، طرح هادی روستایی است که از سال 1366 تهیه ، تصویب و اجرای آن آغاز گردید . مهمترین هدف طرح های هادی روستایی تجدید حیات روستا به لحاظ ابعاد فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی روستاها است و ساماندهی و اصلاح بافت موجود ، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف در روستا سه محور اصلی در طرح هادی روستا بشمار می روند(مولائی هشتجین ، 1386 : 102 ). طرح های هادی محلی ترین و موردی ترین طرح هاست که مستقیماً با روستاها و اجتماع روستایی ارتباط دارد. از این نظر طرح های هادی منحصر به فردند و این طرح ها به نوبه خود ، خون جدیدی در کالبد جامعه سنتی و کهن روستاها بوجود می آورد و در فرآیند توسعه و عمران روستاها حرکتی مثبت تلقی می شود . اما علی رغم اقدام های انجام شده هنوز هم در فرآیند تهیه و اجرای این طرح ها نارسایی هایی وجود دارد که این نارسایی ها ، موفقیت و آثار اقتصادی و اجتماعی حاصل از اجرای این طرح ها را در روند توسعه نواحی روستایی محدود ساخته است ( رضوانی ، 1387 : 171 ) . در این راستا طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرآیند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرآیند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
در طول این تحقیق به اثرات مثبت و منفی اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان خواهیم پرداخت . به عبارتی دیگر خواهیم دید که اجرای طرح هادی روستایی تا چه میزان بر زندگی روستائیان ، میزان خدمات رسانی به روستاها ، هدفمند کردن ساخت و سازها ، تسهیل در عبور و مرور و کاهش آهنگ مهاجرت و حتی ترغیب به مهاجرت معکوس تاثیرگذار است و آیا این اثرات مثبت هستند . بیان اثرات مثبت اجرای طرح هادی روستایی در کیفیت زندگی روستائیان خود دلیلی بر افزایش مشارکت و سرمایه گذاری در روستاها خواهد شد و بیان اثرات منفی آن راهکاری جهت تغییر روند تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی خواهد بود . به طور کلی تحلیل اثرات اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان می تواند زمینه مدیریت موفق روستایی گردد . بر این اساس پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به این مورد اصلی است که اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل تا چه حد تاثیر داشته است ؟
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات تحقیق
1 - 1 - بیان مساله
1 - 2 - اهمیت و ضرورت تحقیق
1 - 3 - اهداف تحقیق
1 - 4 - سوال های تحقیق
1 - 5 - فرضیه ها
1 - 6 - جامعه آماری ، نمونه ها و متغیرهای تحقیق
1 - 7– محدوده مورد مطالعه
1 – 8 - محدودیت ها و تنگناهای تحقیق
1 – 9 - واژه ها و مفاهیم
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
( مرور منابع ، ادبیات تحقیق ، پیشینه تحقیق )
2 - 1 - مبانی نظری تحقیق
2 - 2 - روش شناسی تحقیق
2 - 3 - تکنیک های تحقیق
2 - 4 - پیشینه تحقیق
فصل سوم
روش اجرایی تحقیق
3 - 1 - روش تحقیق و مراحل آن
3 - 2 - بررسی ویژگیهای جغرافیایی
3 - 3 - بررسی ویژگیهای جمعیتی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی
3 - 4 - بررسی ساختار اقتصادی
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق
4 - 1 - مشخصات فردی و عمومی پاسخگویان
4 - 2 - تحلیل شاخص های اجتماعی
4 - 3 - تحلیل شاخص های اقتصادی
4 - 4 - تحلیل شاخص های کالبدی
4 - 5 - تحلیل شاخص های محیطی
فصل پنجم
مبانی نظری تحقیق
( بحث ، نتیجه گیری و پیشنهادها )
5 - 1 - بحث و نتیجه گیری
5 - 2 - پیشنهاد ها
منابع